Διαβάσαμε: «Άνθρωπος Μαρίκα» του Σάκη Σερέφα (Μεταίχμιο)

Ένα σεργιάνι στη ζήση της Μαρίκας Νίνου «Από τη Σμύρνη» στην Κοκκινιά.
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Το βιβλίο είναι μικράκι… αλλά η τέχνη, οι ομορφιές και οι συγκίνηση δεν πάνε με το κιλό.

Ο Σάκης Σερέφας έχει το δικό του τρόπο να σκιαγραφεί «πρόσωπα και γεγονότα» καθώς και πλούσια συγγραφική και θεατρική σπορά.

Το «Άνθρωπος Μαρίκα» άλλωστε, είναι έτοιμο… για ανέβασμα ή και για φιλμάρισμα ακόμη.

Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

«1922. Γέννηση πάνω στο καράβι που φέρνει την Αρμένισσα μάνα πρόσφυγα από τη Μικρά Ασία στον Πειραιά. Ο παππούς φρεσκοσφαγμένος στο μικρασιάτικο χασαπαριό. Το βρεφούδι μεγαλώνει και μαγεύει με τη φωνή του τον κοσμάκη όταν ψέλνει στην αρμένικη εκκλησία του Σουρπ Αγκόπ, του Αγίου Ιακώβου. Γυναίκες που δεν βγάζουν ποτέ από πάνω τους τα άσπρα γάντια. Γιατί;

Δικτατορία Μεταξά, νεολαία Μεταξά, Σκαπανείς και Φαλαγγίτες. Ζογκλερικά στο Φάληρο με τον άντρα και το παιδί της. Είναι το "Ντούο Νίνο και Μισό". Η πρώτη της ηχογράφηση. Ώρες τώρα σε κρυφοκοιτάζω. Εμφύλιος. Βομβαρδιστικά Χελντάιβερς καθέτου εφορμήσεως. Ναπάλμ στον Γράμμο. Ο τραυματίας. Γνωριμία με τον Βασίλη της ζωής της. Μαζί στο πάλκο στου Τζίμη του Χοντρού. Τα καβουράκια. Ο Πόλεμος της Κορέας και το σπίτι στο Αιγάλεω. Απόψε κάνεις μπαμ. Το πεπρωμένο της χαραγμένο πάνω στον 38ο βόρειο παράλληλο.

Οι Ελληνίδες ψηφίζουν πρώτη φορά στις δημοτικές εκλογές. Η γυναίκα που ψηφίζει. Τουρνέ στην Κωνσταντινούπολη και στη Σμύρνη. Στο Τούνεζι, στην Μπαρμπαριά. Ένα πιάνο στον βυθό. Σεπτεμβριανά στην Κωνσταντινούπολη. Φωτογραφικά φιλμ κρυμμένα σε τάφους.
Καρκίνος. Μόνη. Τι σήμερα, τι αύριο, τι τώρα. Γλάροι κρώζουν δυσοίωνα από πάνω της στη Νέα Υόρκη. Ρεστοράν-μπαρ Νέον Βυζάντιον, 42ος Δρόμος. Με γέρασε η ξενιτιά. Νοσοκομεία. Βέρι βέρι μπαντ. Μόνη. Δολάρια πάνω στη σόλα με την τσίχλα. Γεννήθηκα για να πονώ. Αίμα στην πίστα. 1957. Το λαπαδιάζει το κόλλυβο η φρυγανιά; Κηδεία. Μόνη. Χωρίς εκείνον.

Σαν άστρο εβασίλεψε. Θα μπορούσε να είναι η Μαρίκα Νίνου. Είναι η άνθρωπος Μαρίκα».

serefas1
Αυτόν τον «άνθρωπο» επιχειρεί να «ψηλαφίσει» ο Σερέφας , το «είναι» και όχι το «φαίνεσθαι», μέσα από την τραγική του μοίρα. Όπως γνωρίζουμε η Μαρίκα Νίνου θα φύγει απ’ τη ζωή στα 35 της χρόνια, έχοντας γνωρίζει την καταξίωση στο χώρο της και την λατρεία του κόσμου. Παιδεύτηκε πολύ για να φτάσει στην κορυφή, σε ζόρικα χρόνια, αλλά δυστυχώς δεν πρόλαβε να «χορτάσει» τις νίκες της.

Η γραφή του Σερέφα, «ροκαμπολεσκική», άμεση, ευφάνταστη, «σβέλτη» με απρόσμενους παραλληρισμούς -απολύτως σχετικούς για ορισμένους, φαντάζομαι «άσχετους» για άλλους-- δίνει τον «άνθρωπο» και την ατμόσφαιρα των εποχών όπου λειτούργησε. Έχει τον τρόπο να σε κάνει να μπαίνεις στην ιστορία, να βλέπεις τα γραφόμενα. Γι’ αυτό και το βιβλίο «ρουφιέται» μονοκοπανιά. Δεν είναι βιογραφία... αλλά ούτε και μυθοπλασία. Τα κατασταλάγματά του πάντως είναι... ξάστερα. 

«Κι εδώ ντουνιάς κι εκεί ντουνιάς, κοπέλα µου. Μπορεί ο παράς να είναι πολύς εκεί –µιλάµε για παρά τριφασικό, έτσι;– αλλά παντού ο κοσµάκης, όταν έρχεται στο µαγαζί, έρχεται για να ξεδώσει, ν’ ανασάνει, πώς το λένε. Μπορεί εκεί να φοράνε τις µεταξωτές τις γραβάτες και ν’ ανάβουνε τ’ ακριβά τα πούρα, αλλά, από µέσα τους, η ψυχούλα τους έχει κι αυτή τους νταλγκάδες της τους κρυφούς. Να το ξέρεις: του καθενός ο τέντζερης καπακωµένος βράζει, από τον πιο σπουδαίο το βασιλιά µέχρι το τελευταίο το φτωχαδάκι, το πιο παρακατιανό».

Ένα κέρασμα ακόμη από το «Άνθρωπος Μαρίκα» του Σάκη Σερέφα, με πρωταγωνιστή το μούτσο, τον Μανωλιό, στο καράβι της προσφυγιάς, από τη Σμύρνη στον Πειραιά, όπου γεννήθηκε η Μαρίκα:

«Δεν πρόλαβα να καταπιώ τη βούκα μου, ακούγονται από παραπέρα φωνές, τρεχάτε, καλέ τρεχάτε, πάω τι να δω, ένα γύρο κόσμος μαζεμένος και στη μέση μια γυναίκα στο ανάσκελο χάμω στο κατάστρωμα να βογκάει να χτυπιέται να σφίγγει τις γροθιές και οι άλλες από τριγύρω να της λυγίζουνε τα ποδάρια και να της βάζουνε κάτι παλιόπανα από κάτω απ’ τη μέση να σηκωθεί ψηλά κι έτσι όπως έσκυψα να δω αρχίσαν να με φωνάζουνε “χερανάλμπρε χερανάλ” και να κουνάνε τα χέρια λες κι ήμουνα μύγα που τη διώχνεις απ’ το πιάτο σου να φύγει παραπέρα, πισωπάτησα κι εγώ τι να ’κανα; Κι ίσα που άρχισα να κατεβαίνω τα σκαλιά να πάω στο κάτω το κατάστρωμα βλέπω τον γιατρό του πλοίου τον κύριο Ιωαννίδη, το θυμάμαι, κύριο Ιωαννίδη τον ελέγανε, ν’ ανεβαίνει με το βαλιτσάκι του φουριόζος, με βλέπει, σύρε γρήγορα να φέρεις μια λεκάνη με καυτό νερό κουνήσου! μου κάνει γεννάει η γυναίκα δεν τη βλέπεις; άντε ντε! ε, κι αποκεί και πέρα, έγινε ό,τι ήτανε να γίνει, γέννησε η γυναίκα, με μια φωνή, μια κι έξω, δεν παιδεύτηκε.

Στο κάτω το κατάστρωμα ήμουνα εγώ, είχε ξεράσει μια γριά και σκούπιζα τα ξερατά, ανθρώποι άμαθοι από θάλασσα πρώτη φορά που μπαίναν σε καράβι, κι άκουσα τη φωνή της αλλά κλάμα μωρουδίστικο δεν άκουσα λέω θα βγήκε πεθαμένο το μωρό αλλά σε λίγο έτσι όπως στεκόμουνα με τη σκούπα στο χέρι βλέπω κατεβαίνει τα σκαλιά ο γιατρός, πάλι φουριόζος, με βλέπει, σύρε γρήγορα να φέρεις καθαρά πανιά απ’ την καμπίνα μου κι έλα να με βρεις κάτω στο αμπάρι, στο αμπάρι θα είμαι, άκουσες; κουνήσου! τι με κοιτάς; Αλλά εγώ δεν κοιτούσα εκείνον, τόσες φορές τον είχα δει, τι να κοιτάξω; το μωρουδέλι κοιτούσα που το κράταγε στην αγκαλιά του, ένα πραματάκι κούτσικο μια σταλιά, τίγκα στις μελανιές εδώ κι εκεί σαν τον μπάκακα, το μούτρο του ζαρωμένο ίδιο με της γριάς το λαιμό, δεν έβγαζε κιχ,είχε μόνο το ένα μάτι μισάνοιχτο, για λύπηση ήτανε.

Τρέχω κατεβάζω τα πανιά στο αμπάρι, τα παίρνει ο γιατρός το τυλίγει το μωρό και το βάζει ανάμεσα σε κάτι σακιά με στάρια που ήτανε εκεί κι είχε ζέστα καλή είχαν ζεσταθεί τα στάρια απ’ τις λαμαρίνες, ήτανε βλέπεις οι μηχανές από κάτω κι ανέβαινε ζέστα, έτσι το κράτησε όλη τη νύχτα ο γιατρός το μωρό ζωντανό να πάρει λίγη δύναμη το έρμο που το ’βλεπες κι έλεγες τη βγάζει δεν τη βγάζει τη νύχτα. Και την έβγαλε τη νύχτα κι έγινε ξακουστό πολύ και την παίζαν και τα ραδιόφωνα χρόνια μετά και την άκουγα κι έλεγα μέσα μου αστέρι έγινες γιατί στα στάρια πήρες τις πρώτες σου ανάσες, πες το χαζομάρα που το σκέφτομαι έτσι αλλά έτσι το σκέφτομαι εγώ με το μυαλό μου...

Μια φορά πήγα και την είδα στο κέντρο που τραγουδούσε πήρα τη γυναίκα μου και πήγαμε κι ύστερα στο διάλειμμα πήγα και τη βρήκα στο καμαρίνι και της έδωσα γνωριμία κι όταν τ’ άκουσε όλα αυτά την είδα βούρκωσε κι όταν ξεβούρκωσε κάπως με ρωτάει πες μου Μανώλη ποιο τραγούδι σού αρέσει; “Τα λερωμένα τ’ άπλυτα” κυρία Μαρίκα τής λέω, δε χορταίνω να σ’ ακούω να το λες στο ράδιο, εντάξει μου κάνει, τράβα τώρα στο τραπέζι σου, που έχεις αφήσει και την κυρά σου μονάχη τόση ώρα, τράβα πάαινε μην πάει κάνας άλλος μου κάνει και γελάει μ’ εκείνο το ωραίο το γαργαριστό το βραχνό το γέλιο που είχε. Πηγαίνω εγώ, βγαίνει εκείνη, λέει ένα τραγούδι, λέει ένα δεύτερο, και πάνω που τελείωνε το δεύτερο έρχεται το γκαρσόνι βλέπω ακουμπάει μια σαμπάνια στο τραπέζι μας. Πριν προλάβω να του πω τι ’ναι τούτο, απ’ την κυρία Μαρίκα μού κάνει στ’ αυτί κι αρχινάει τότε εκείνη να λέει “Τα λερωμένα τ’ άπλυτα” κι έρχεται και στέκεται πάνω απ’ το τραπέζι μας και το είπε όλο εκεί δεν έφυγε μέχρι να το τελειώσει. Ε τι με θες εμένα, στον Παράδεισο πετούσα και χόρευα ζεμπεκιές με τον άγιο Πέτρο, ναι, μάλιστα, έτσι που λες».

serefas2
Ο Σάκης Σερέφας έχει εκδώσει 70 βιβλία µε ποίηση, πεζογραφία, θέατρο, µελέτες για πόλεις, για τόπους και για ποιητές, µεταφράσεις και ανθολογίες, βιβλία για παιδιά.

Θεατρικά έργα του έχουν ανέβει στο Εθνικό Θέατρο, στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, στο Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, στο Φεστιβάλ Φιλίππων-Καβάλας, στο Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν», στην Πειραµατική Σκηνή της «Τέχνης», στο Tristan Bates Theatre (Λονδίνο, σε αγγλική µετάφραση) και αλλού.

Το θεατρικό έργο του Μαµ τιµήθηκε µε το Βραβείο ελληνικού έργου «Κάρολος Κουν 2007», της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών Κριτικών.

Το θεατρικό έργο του Αποστολή στον πλανήτη Γη τιµήθηκε µε το Βραβείο του Υπουργείου Πολιτισµού για το 2007.

Το βιβλίο του Ένας δεινόσαυρος στο µπαλκόνι µου τιµήθηκε µε το Κρατικό Βραβείο Βιβλίου Γνώσεων για Παιδιά, 2008.

Το βιβλίο του Μια τρύπα στο νερό τιµήθηκε µε το Βραβείο «Πηνελόπη Μαξίµου» για το 2012 από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου.

Το 2015 τιµήθηκε µε το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου για το βιβλίο του Δρόµο παίρνω, δρόµο αφήνω.

Το θεατρικό έργο του Χέρια τιµήθηκε µε το Βραβείο συγγραφής θεατρικού έργου µικρής φόρµας στον διεθνή διαγωνισµό του Διεθνούς Φεστιβάλ Αναλόγιο 2021 µε θέµα: «200 χρόνια Επανάσταση; Ξαναγράφοντας τους αρχαίους µύθους σήµερα».

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!