΄΄Ό Ξένος΄΄ του Αλμπέρ Καμύ θεωρείται ένα από τα κορυφαία μυθιστορήματα του 20ου αιώνα, και όχι μόνο. Είναι το μυθιστόρημα που άλλαξε τον τρόπο που ένας συγγραφέας προσεγγίζει τον ήρωά του. Πολύ γρήγορα έγινε ένα από τα πιό πολυδιαβασμένα βιβλία στην ιστορία της λογοτεχνίας. Από την δεκαετία του΄50 έγινε μέρος της διδακτέας ύλης στα Λύκεια της Γαλλίας και της Αμερικής. Στην Ελλάδα, όπως σημειώνει η συγγραφέας του βιβλίου, στην Ελλάδα με την οποία ένοιωθε τόσο κοντά, έχουν εκδοθεί δέκα διαφορετικές μεταφράσεις του από το 1955 και μετά. Στην εισαγωγή του βιβλίου η Αλις Κάπλαν σημειώνει:
΄΄Δεν μπορώ να σκεφτώ καλύτερο μέρος από την Ελλάδα για τη μελέτη μου πάνω στο αριστούργημα που έγραψε ο Καμύ το 1942. Ο ενθουσιασμός των Ελλήνων αναγνωστών του μυθιστορήματος του Αλμπερ Καμύ-δέκα μεταφράσεις έχουν εκδοθεί από το 1955- ξεπερνά και την έλξη που ένιωθε ο ίδιος ο Καμύ για την Ελλάδα. Οι ημερολογιακές του καταχωρήσεις χαρακτηρίζονται από μιά διαρκή επιθυμία τόσο για τον πραγματικό τόπο όσο και για τον μυθολογικό. ΄΄Να δώ την Ελλάδα΄΄΄, είχε γράψει ήδη από το 1936, και αργότερα ομολόγησε:΄΄Εχω ελληνική καρδιά΄΄. Πέρασε το καλοκαίρι του 1939 βελτιώνοντας τις γνώσεις του πάνω στους αρχαίους Ελληνες συγγραφείς , προετοιμαζόμενος για το πρώτο του ταξίδι στην Ελλάδα. Το πλοίο του είχε προγραμματιστεί να αναχωρήσει στις αρχές Σεπτεμβρίου αλλά ο πόλεμος κηρύχθηκε στις 3 του μήνα, και το ταξίδι ακυρώθηκε. Η Ελλάδα έγινε έκτοτε η Γη της Επαγγελίας. Οταν ο Νίκολα Κιαρομόντε τον επισκέφτηκε το 1941 στο Οράν, περπάτησαν στην παραλία, μην μπορώντας να πιστέψουν ότι η σημαία του Χίτλερ μπορεί να κυμάτιζε πάνω στην Ακρόπολη, σε μιά όχι και τόσο μακρινή χώρα. Από όλες τις μεσογειακές χώρες, στο φανταστικό του σύμπαν η Ελλάδα είχε μιά ξεχωριστή αύρα. Η ελληνική μυθολογία ήταν για εκείνον΄΄ ο κόσμος στον οποίο ένιωθε περισσότερο οικεία΄΄.
Για τη σχέση του Καμύ με την Ελλάδα έχουν γραφτεί πολλά και είναι σίγουρο ότι θα γραφτούν κι άλλα. Το ίδιο ισχύει και για τον ίδιο τον συγγραφέα και το έργο του. Κάθε νέα γενιά ανακαλύπτει τον ΄΄Ξένο΄΄ και το λογοτεχνικό σύμπαν του Καμύ. Στο ΄΄Αναζητώντας τον Ξένο΄΄, η Αλις Κάπλαν, ως ειδική στη σύγχρονη γαλλική λογοτεχνία και τον πολιτισμό, αφού είναι καθηγήτρια Γαλλικών στο πανεπιστήμιο Γέιλ, με τη σχολαστικότητα αρχαιολόγου κάνει μιά έρευνα για τις συνθήκες της ζωής του Καμύ, την εποχή που έγραφε τον ΄΄Ξένο΄΄. Πώς ζούσε,πού ζούσε, με ποιούς μιλούσε, τι βιβλία διάβασε και πως τον επηρέασαν. Εχει στηριχθεί, σε μεγάλο βαθμό, στα ημερολόγιά του, αλλά και στις μαρτυρίες των ανθρώπων που τον έζησαν. Εχει ψάξει και έχει διαβάσει όλα τα άρθρα που έγραψε στον Τύπο ο Καμύ, από την εποχή που , νέος, ζούσε στην Αλγερία, μέχρι την εγκατάστασή του στη Γαλλία. Γιατί, και αυτό είναι λιγότερο γνωστό, ο Καμύ δούλεψε πολλά χρόνια σαν επαγγελματίας δημοσιογράφος. Με την διαφορά, βέβαια, στα πρώτα του βήματα,όπως αναφέρει η συγγραφέας, ότι ΄΄ έμαθε και κάτι ακόμα,ότι στον κόσμο της δημοσιογραφίας, θα μπορούσε να κάνει περισσότερα από το να περιγράφει. Θα μπορούσε να παλέψει με τη δικαιοσύνη, και μερικές φορές, να επηρεάσει την πορεία της΄΄.
Είναι ενδεικτικό το άρθρο που έγραψε στην Soir Republicain με ημερομηνία 1 Ιανουαρίου 1940:
΄΄....είναι μάταιο να ευχηθούμε ευτυχία γι’ αυτό το έτος, αλλά είναι ουσιώδες να εργαστούμε για να την οικοδομήσουμε. Να μην ευχηθούμε τίποτα, αλλά να καταφέρουμε κάτι. Μην περιμένετε μιά μοίρα φτιαγμένη από την αρχή μέχρι το τέλος από άλλους, όταν η μοίρα αυτή βρίσκεται ακόμα στα χέρια σας. Η Soir Republicain δεν σας εύχεται ευτυχία, καθώς γνωρίζει ότι το σώμα και το πνεύμα σας είναι καταπονημένα. Αλλά θέλει να διατηρήσετε τη δύναμη και τη διαύγεια που απαιτούνται για να μπορέσετε να ζήσετε καλά και με αξιοπρέπεια΄΄.
Η Αλις Κάπλαν παρακολουθεί τον Καμύ μέρα με τη μέρα, καθώς από νεαρός Γάλλος στην Αλγερία, μεταμορφώνεται σε έναν ώριμο διανοούμενο άνδρα που θέλει να αλλάξει τον κόσμο, να τον κάνει πιό δίκαιο. Οι επιρροές του πολλές και καταλυτικές, όπως όλων σε αυτή την ηλικία. Εντυπωσιακό το στοιχείο που προσθέτει η συγγραφέας: ΄΄Ο Καμύ ελκυόταν, όπως οι περισσότεροι Γάλλοι διανοούμενοι της γενιάς του, από την αμερικανική αστυνομική λογοτεχνία. Δεν είχε καμία σχέση με τα σεμνότυφα βρετανικά μυθιστορήματα μυστηρίου, που βασίζονταν σε στοιχεία και υποθέσεις, και ψύχραιμα πάζλ που λύνονταν από αριστοκράτες, αλλά για ιστορίες που έβγαιναν από τραχείς δρόμους, στις οποίες η πλοκή έτρεχε και το λογοτεχνικό ύφος δεν ήταν καθόλου πομπώδες. Ο Σάρτρ ξανάγραψε τη ΄΄Ναυτία΄΄ αφού διάβασε τον Ντάσιελ Χάμετ. Για τον Καμύ, το έργο – πρότυπο ήταν το ΄΄Ο ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δύο φορές΄΄ του Τζέημς Μ.Κέην, η γαλλική μετάφραση του οποίου εμφανίστηκε το 1936. Αρκετοί κριτικοί υπέθεσαν ότι αυτό το μυθιστόρημα έβγαλε τον Καμύ από το αδιέξοδο του ΄΄Ευτυχισμένου θανάτου΄΄ και τον οδήγησε στον ΄΄Ξένο΄΄. Κάθε φορά που τον ρωτούσε κάποιος , ο Καμύ αναγνώριζε την επιρροή του. Δεν ήταν η ιστορία- ένα κλασικό ερωτικό τρίγωνο- που έβρισκε ελκυστική ο Καμύ, ήταν ο τρόπος που λεγόταν η ιστορία.΄΄
΄΄Ο Ξένος΄΄ κυκλοφόρησε στο κατεχόμενο Παρίσι τον χειμώνα του 1942 και παρά τις αρνητικές κριτικές, η πρώτη του έκδοση εξαντλήθηκε και τυπώθηκε ξανά σε 4.400 αντίτυπα. Θα ακολουθούσε μιά τρίτη έκδοση τον Απρίλιο του 1943. Κάπως έτσι ξεκίνησε το ταξίδι ενός από τα πιό πολυδιαβασμένα βιβλία του 20ου αιώνα, που τώρα πιά έχει μεταφραστεί σε εξήντα γλώσσες και έχει πουλήσει περισσότερα από έξι εκατομμύρια αντίτυπα.
Η Αλις Κάπλαν περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια την περιπέτεια που είχε το χειρόγραφο του ΄΄Ξένου΄΄ μέχρι να τυπωθεί. Περιγράφει την αντίδραση που συνάντησε όταν εκδόθηκε από τους Γάλλους διανοούμενους. Τον αντίκτυπο που είχε στο διεθνές κοινό όταν μεταφράστηκε στα αγγλικά και κυκλοφόρησε στην Αμερική αμέσως μετά τον πόλεμο.
΄΄Ο Καμύ δεν έζησε να δεί τον λαικό θρίαμβο του πρώτου δημοσιευμένου μυθιστορήματός του και δεν μπορούμε να πούμε πως θα τον εκλάμβανε.....Ο θάνατός του ήταν στα πρωτοσέλιδα εφημερίδων σε όλο τον κόσμο.Σε έναν θλιβερό απόηχο του ΄΄Ξένου΄΄, πολλές γαλλικές εφημερίδες είχαν επιλέξει τον απλό αλληγορικό τίτλο: ΄΄Albert Camus est morte΄΄-ο Αλμπέρ Καμύ πέθανε. Οι ίδιες οι λέξεις του βιβλίου του επιστρατεύτηκαν για να περιγράψουν τον θάνατό του. Ηταν κι αυτός παράλογος. Υστερα από το αυτοκινητιστικό δυστύχημα στην Εθνική Οδό 6, που σίγασε τη φωνή του για πάντα, θα παρέμενε πάντα εκεί, πάντα σαράντα έξι, στην καλύτερη ηλικία του, και δεν θα αποκτούσε ποτέ γκρίζα μαλλιά ή περισσότερες ρυτίδες από τον άντρα με την καπαρντίνα στη φωτογραφία του Καρτιέ – Μπρεσόν. Σίγουρα, βέβαια, εάν του δινόταν η ευκαιρία να διαλέξει θα προτιμούσε τις δυσκολίες των γηρατειών. Θα προτιμούσε να παλέψει με τη μνησικακία και την αυταρέσκεια-τους δύο κινδύνους , όπως είχε γράψει μετά το Νόμπελ, που απειλούσαν τους πετυχημένους συγγραφείς. Δεν είδε ποτέ τα δυό του παιδιά να μεγαλώνουν, δεν έμαθε ποτέ την κατάληξη του Αλγερινού Πολέμου, ούτε είδε το τέλος της βίας και στις δύο πλευρές. Δεν έζησε ούτε την ανεξαρτησία της Αλγερίας από τη Γαλλία και τις συνέπειες που μπορεί να είχε αυτή για την οικογένειά του. Οταν πέθανε, ετοίμαζε ένα νέο μυθιστόρημα, τον ΄΄Πρώτο Ανθρωπο΄΄, μιά ωδή στην παιδική του ηλικία στο Μπελκούρ, αβρή και συναισθηματική, σε αντίθεση με τη συναισθηματική αποστασιοποίηση του ΄΄Ξένου΄΄. Το χειρόγραφο βρέθηκε στα συντρίμμια του αυτοκινήτου και εκδόθηκε τελικά τριάντα τέσσερα χρόνια αργότερα, λαμβάνοντας παγκόσμιο έπαινο. Δεν θα υπήρχαν κακά βιβλία από τον Αλμπέρ Καμύ και δεν θα απογοήτευε ποτέ τους αναγνώστες. Ούτε θα χρειαζόταν να πεί΄΄Aujourd’hui, maman est morte΄΄. Η μητέρα του πέθανε στο Αλγέρι , μετά από εννέα μηνες αφότου έχασε τον γιό της΄΄.
Η Αλις Κάπλαν έγραψε ένα βιβλίο όχι μόνο για τους φανατικούς αναγνώστες του Καμύ, αλλά για όλους όσους αγαπούν τη λογοτεχνία και τα έργα της. Περιέγραψε τις συνθήκες γέννησης ενός μυθιστορήματος που άλλαξε και επηρέασε όχι μόνο τη γενιά του Καμύ, αλλά και όλες τις μεταγενέστερες. Κατάφερε να μας δείξει την επιροή που είχε στο γράψιμο του Καμύ η ενασχόλησή του με τη μάχιμη δημοσιογραφία. Καί, τελικά, να μας πείσει, ότι, τόσα χρόνια μετά, μιά καινούργια ανάγνωση του ΄΄Ξένου΄΄ επιβάλλεται.
Η μετάφραση είναι του Νίκου Χαροκόπου.
Για το βιβλίο έγραψαν:
΄΄Η Αλις Κάπλαν έγραψε τη βιογραφία ενός από τα εμβληματικότερα και διαχρονικότερα βιβλία του εικοστού αιώνα και μαζί της μιά συναρπαστική επιστημονική μελέτη, ένα έργο ιδιαίτερης αφηγηματικής δύναμης και ιστορικής διεισδυτικότητας που φτάνει μέχρι τη σημερινή εποχή. Ο ΄΄Ξένος΄΄ βρήκε τον καλύτερό του φίλο΄΄. Patricia Hampl-Συγγραφέας.
΄΄Απολαυστικό στο σύνολό του και πλήρες συναρπαστικών σκέψεων και ιδεών. Ενα κομψό ερευνητικό ταξίδι, που μας οδηγεί από την πρώτη σπίθα της συγγραφικής δημιουργίας στη διεθνή αναγνώριση του μυθιστορήματος του Καμύ΄΄. Sarah Bakewell-Συγγραφέας.
΄΄Μπορεί να φαίνεται ότι δεν έχει απομείνει τίποτα που θα μπορούσε να ειπωθεί για τον ΄΄Ξένο΄΄ του Αλμπερ Καμύ. Ομως, το΄΄Αναζητώντας τον Ξένο΄΄ της καθηγήτριας Αλις Κάπλαν αποκαλύπτει μιά δελεαστική ιστορία, κάθε ψήγμα της πλοκής της πηγάζει από την πραγματική ζωή ή από την προυπάρχουσα λογοτεχνία. Οπως κάθε μυθιστόρημα, ΄΄Ο Ξένος΄΄ δομήθηκε πάνω σε αφηγηματικές αλήθειες και, για πρώτη φορά, αποκαλύπτεται η ταυτότητα του άνδρα τον οποίο πυροβόλησε ο Μερσώ-δεν είναι πιά καταδικασμένος να παραμένει ΄΄ο ανώνυμος Αραβας΄΄.Συναρπαστικό στην ανάγνωση, τόσο για τον ειδικό όσο και για τον απαιτητικό μελετητή της λογοτεχνίας, το ΄΄Αναζητώντας τον Ξένο΄΄ αναδεικνύει με πληρότητα πως ο Καμύ δημιούργησε τέχνη μέσα από τη ζωή του΄΄. Laura Claridge-Συγγραφέας.
΄΄Δεν μπορώ να σκεφτώ καλύτερο μέρος από την Ελλάδα για τη μελέτη μου πάνω στο αριστούργημα που έγραψε ο Καμύ το 1942. Ο ενθουσιασμός των Ελλήνων αναγνωστών του μυθιστορήματος του Αλμπερ Καμύ-δέκα μεταφράσεις έχουν εκδοθεί από το 1955- ξεπερνά και την έλξη που ένιωθε ο ίδιος ο Καμύ για την Ελλάδα. Οι ημερολογιακές του καταχωρήσεις χαρακτηρίζονται από μιά διαρκή επιθυμία τόσο για τον πραγματικό τόπο όσο και για τον μυθολογικό. ΄΄Να δώ την Ελλάδα΄΄΄, είχε γράψει ήδη από το 1936, και αργότερα ομολόγησε:΄΄Εχω ελληνική καρδιά΄΄. Πέρασε το καλοκαίρι του 1939 βελτιώνοντας τις γνώσεις του πάνω στους αρχαίους Ελληνες συγγραφείς , προετοιμαζόμενος για το πρώτο του ταξίδι στην Ελλάδα. Το πλοίο του είχε προγραμματιστεί να αναχωρήσει στις αρχές Σεπτεμβρίου αλλά ο πόλεμος κηρύχθηκε στις 3 του μήνα, και το ταξίδι ακυρώθηκε. Η Ελλάδα έγινε έκτοτε η Γη της Επαγγελίας. Οταν ο Νίκολα Κιαρομόντε τον επισκέφτηκε το 1941 στο Οράν, περπάτησαν στην παραλία, μην μπορώντας να πιστέψουν ότι η σημαία του Χίτλερ μπορεί να κυμάτιζε πάνω στην Ακρόπολη, σε μιά όχι και τόσο μακρινή χώρα. Από όλες τις μεσογειακές χώρες, στο φανταστικό του σύμπαν η Ελλάδα είχε μιά ξεχωριστή αύρα. Η ελληνική μυθολογία ήταν για εκείνον΄΄ ο κόσμος στον οποίο ένιωθε περισσότερο οικεία΄΄.
Για τη σχέση του Καμύ με την Ελλάδα έχουν γραφτεί πολλά και είναι σίγουρο ότι θα γραφτούν κι άλλα. Το ίδιο ισχύει και για τον ίδιο τον συγγραφέα και το έργο του. Κάθε νέα γενιά ανακαλύπτει τον ΄΄Ξένο΄΄ και το λογοτεχνικό σύμπαν του Καμύ. Στο ΄΄Αναζητώντας τον Ξένο΄΄, η Αλις Κάπλαν, ως ειδική στη σύγχρονη γαλλική λογοτεχνία και τον πολιτισμό, αφού είναι καθηγήτρια Γαλλικών στο πανεπιστήμιο Γέιλ, με τη σχολαστικότητα αρχαιολόγου κάνει μιά έρευνα για τις συνθήκες της ζωής του Καμύ, την εποχή που έγραφε τον ΄΄Ξένο΄΄. Πώς ζούσε,πού ζούσε, με ποιούς μιλούσε, τι βιβλία διάβασε και πως τον επηρέασαν. Εχει στηριχθεί, σε μεγάλο βαθμό, στα ημερολόγιά του, αλλά και στις μαρτυρίες των ανθρώπων που τον έζησαν. Εχει ψάξει και έχει διαβάσει όλα τα άρθρα που έγραψε στον Τύπο ο Καμύ, από την εποχή που , νέος, ζούσε στην Αλγερία, μέχρι την εγκατάστασή του στη Γαλλία. Γιατί, και αυτό είναι λιγότερο γνωστό, ο Καμύ δούλεψε πολλά χρόνια σαν επαγγελματίας δημοσιογράφος. Με την διαφορά, βέβαια, στα πρώτα του βήματα,όπως αναφέρει η συγγραφέας, ότι ΄΄ έμαθε και κάτι ακόμα,ότι στον κόσμο της δημοσιογραφίας, θα μπορούσε να κάνει περισσότερα από το να περιγράφει. Θα μπορούσε να παλέψει με τη δικαιοσύνη, και μερικές φορές, να επηρεάσει την πορεία της΄΄.
Είναι ενδεικτικό το άρθρο που έγραψε στην Soir Republicain με ημερομηνία 1 Ιανουαρίου 1940:
΄΄....είναι μάταιο να ευχηθούμε ευτυχία γι’ αυτό το έτος, αλλά είναι ουσιώδες να εργαστούμε για να την οικοδομήσουμε. Να μην ευχηθούμε τίποτα, αλλά να καταφέρουμε κάτι. Μην περιμένετε μιά μοίρα φτιαγμένη από την αρχή μέχρι το τέλος από άλλους, όταν η μοίρα αυτή βρίσκεται ακόμα στα χέρια σας. Η Soir Republicain δεν σας εύχεται ευτυχία, καθώς γνωρίζει ότι το σώμα και το πνεύμα σας είναι καταπονημένα. Αλλά θέλει να διατηρήσετε τη δύναμη και τη διαύγεια που απαιτούνται για να μπορέσετε να ζήσετε καλά και με αξιοπρέπεια΄΄.
Η Αλις Κάπλαν παρακολουθεί τον Καμύ μέρα με τη μέρα, καθώς από νεαρός Γάλλος στην Αλγερία, μεταμορφώνεται σε έναν ώριμο διανοούμενο άνδρα που θέλει να αλλάξει τον κόσμο, να τον κάνει πιό δίκαιο. Οι επιρροές του πολλές και καταλυτικές, όπως όλων σε αυτή την ηλικία. Εντυπωσιακό το στοιχείο που προσθέτει η συγγραφέας: ΄΄Ο Καμύ ελκυόταν, όπως οι περισσότεροι Γάλλοι διανοούμενοι της γενιάς του, από την αμερικανική αστυνομική λογοτεχνία. Δεν είχε καμία σχέση με τα σεμνότυφα βρετανικά μυθιστορήματα μυστηρίου, που βασίζονταν σε στοιχεία και υποθέσεις, και ψύχραιμα πάζλ που λύνονταν από αριστοκράτες, αλλά για ιστορίες που έβγαιναν από τραχείς δρόμους, στις οποίες η πλοκή έτρεχε και το λογοτεχνικό ύφος δεν ήταν καθόλου πομπώδες. Ο Σάρτρ ξανάγραψε τη ΄΄Ναυτία΄΄ αφού διάβασε τον Ντάσιελ Χάμετ. Για τον Καμύ, το έργο – πρότυπο ήταν το ΄΄Ο ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δύο φορές΄΄ του Τζέημς Μ.Κέην, η γαλλική μετάφραση του οποίου εμφανίστηκε το 1936. Αρκετοί κριτικοί υπέθεσαν ότι αυτό το μυθιστόρημα έβγαλε τον Καμύ από το αδιέξοδο του ΄΄Ευτυχισμένου θανάτου΄΄ και τον οδήγησε στον ΄΄Ξένο΄΄. Κάθε φορά που τον ρωτούσε κάποιος , ο Καμύ αναγνώριζε την επιρροή του. Δεν ήταν η ιστορία- ένα κλασικό ερωτικό τρίγωνο- που έβρισκε ελκυστική ο Καμύ, ήταν ο τρόπος που λεγόταν η ιστορία.΄΄
΄΄Ο Ξένος΄΄ κυκλοφόρησε στο κατεχόμενο Παρίσι τον χειμώνα του 1942 και παρά τις αρνητικές κριτικές, η πρώτη του έκδοση εξαντλήθηκε και τυπώθηκε ξανά σε 4.400 αντίτυπα. Θα ακολουθούσε μιά τρίτη έκδοση τον Απρίλιο του 1943. Κάπως έτσι ξεκίνησε το ταξίδι ενός από τα πιό πολυδιαβασμένα βιβλία του 20ου αιώνα, που τώρα πιά έχει μεταφραστεί σε εξήντα γλώσσες και έχει πουλήσει περισσότερα από έξι εκατομμύρια αντίτυπα.
Η Αλις Κάπλαν περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια την περιπέτεια που είχε το χειρόγραφο του ΄΄Ξένου΄΄ μέχρι να τυπωθεί. Περιγράφει την αντίδραση που συνάντησε όταν εκδόθηκε από τους Γάλλους διανοούμενους. Τον αντίκτυπο που είχε στο διεθνές κοινό όταν μεταφράστηκε στα αγγλικά και κυκλοφόρησε στην Αμερική αμέσως μετά τον πόλεμο.
΄΄Ο Καμύ δεν έζησε να δεί τον λαικό θρίαμβο του πρώτου δημοσιευμένου μυθιστορήματός του και δεν μπορούμε να πούμε πως θα τον εκλάμβανε.....Ο θάνατός του ήταν στα πρωτοσέλιδα εφημερίδων σε όλο τον κόσμο.Σε έναν θλιβερό απόηχο του ΄΄Ξένου΄΄, πολλές γαλλικές εφημερίδες είχαν επιλέξει τον απλό αλληγορικό τίτλο: ΄΄Albert Camus est morte΄΄-ο Αλμπέρ Καμύ πέθανε. Οι ίδιες οι λέξεις του βιβλίου του επιστρατεύτηκαν για να περιγράψουν τον θάνατό του. Ηταν κι αυτός παράλογος. Υστερα από το αυτοκινητιστικό δυστύχημα στην Εθνική Οδό 6, που σίγασε τη φωνή του για πάντα, θα παρέμενε πάντα εκεί, πάντα σαράντα έξι, στην καλύτερη ηλικία του, και δεν θα αποκτούσε ποτέ γκρίζα μαλλιά ή περισσότερες ρυτίδες από τον άντρα με την καπαρντίνα στη φωτογραφία του Καρτιέ – Μπρεσόν. Σίγουρα, βέβαια, εάν του δινόταν η ευκαιρία να διαλέξει θα προτιμούσε τις δυσκολίες των γηρατειών. Θα προτιμούσε να παλέψει με τη μνησικακία και την αυταρέσκεια-τους δύο κινδύνους , όπως είχε γράψει μετά το Νόμπελ, που απειλούσαν τους πετυχημένους συγγραφείς. Δεν είδε ποτέ τα δυό του παιδιά να μεγαλώνουν, δεν έμαθε ποτέ την κατάληξη του Αλγερινού Πολέμου, ούτε είδε το τέλος της βίας και στις δύο πλευρές. Δεν έζησε ούτε την ανεξαρτησία της Αλγερίας από τη Γαλλία και τις συνέπειες που μπορεί να είχε αυτή για την οικογένειά του. Οταν πέθανε, ετοίμαζε ένα νέο μυθιστόρημα, τον ΄΄Πρώτο Ανθρωπο΄΄, μιά ωδή στην παιδική του ηλικία στο Μπελκούρ, αβρή και συναισθηματική, σε αντίθεση με τη συναισθηματική αποστασιοποίηση του ΄΄Ξένου΄΄. Το χειρόγραφο βρέθηκε στα συντρίμμια του αυτοκινήτου και εκδόθηκε τελικά τριάντα τέσσερα χρόνια αργότερα, λαμβάνοντας παγκόσμιο έπαινο. Δεν θα υπήρχαν κακά βιβλία από τον Αλμπέρ Καμύ και δεν θα απογοήτευε ποτέ τους αναγνώστες. Ούτε θα χρειαζόταν να πεί΄΄Aujourd’hui, maman est morte΄΄. Η μητέρα του πέθανε στο Αλγέρι , μετά από εννέα μηνες αφότου έχασε τον γιό της΄΄.
Η Αλις Κάπλαν έγραψε ένα βιβλίο όχι μόνο για τους φανατικούς αναγνώστες του Καμύ, αλλά για όλους όσους αγαπούν τη λογοτεχνία και τα έργα της. Περιέγραψε τις συνθήκες γέννησης ενός μυθιστορήματος που άλλαξε και επηρέασε όχι μόνο τη γενιά του Καμύ, αλλά και όλες τις μεταγενέστερες. Κατάφερε να μας δείξει την επιροή που είχε στο γράψιμο του Καμύ η ενασχόλησή του με τη μάχιμη δημοσιογραφία. Καί, τελικά, να μας πείσει, ότι, τόσα χρόνια μετά, μιά καινούργια ανάγνωση του ΄΄Ξένου΄΄ επιβάλλεται.
Η μετάφραση είναι του Νίκου Χαροκόπου.
Για το βιβλίο έγραψαν:
΄΄Η Αλις Κάπλαν έγραψε τη βιογραφία ενός από τα εμβληματικότερα και διαχρονικότερα βιβλία του εικοστού αιώνα και μαζί της μιά συναρπαστική επιστημονική μελέτη, ένα έργο ιδιαίτερης αφηγηματικής δύναμης και ιστορικής διεισδυτικότητας που φτάνει μέχρι τη σημερινή εποχή. Ο ΄΄Ξένος΄΄ βρήκε τον καλύτερό του φίλο΄΄. Patricia Hampl-Συγγραφέας.
΄΄Απολαυστικό στο σύνολό του και πλήρες συναρπαστικών σκέψεων και ιδεών. Ενα κομψό ερευνητικό ταξίδι, που μας οδηγεί από την πρώτη σπίθα της συγγραφικής δημιουργίας στη διεθνή αναγνώριση του μυθιστορήματος του Καμύ΄΄. Sarah Bakewell-Συγγραφέας.
΄΄Μπορεί να φαίνεται ότι δεν έχει απομείνει τίποτα που θα μπορούσε να ειπωθεί για τον ΄΄Ξένο΄΄ του Αλμπερ Καμύ. Ομως, το΄΄Αναζητώντας τον Ξένο΄΄ της καθηγήτριας Αλις Κάπλαν αποκαλύπτει μιά δελεαστική ιστορία, κάθε ψήγμα της πλοκής της πηγάζει από την πραγματική ζωή ή από την προυπάρχουσα λογοτεχνία. Οπως κάθε μυθιστόρημα, ΄΄Ο Ξένος΄΄ δομήθηκε πάνω σε αφηγηματικές αλήθειες και, για πρώτη φορά, αποκαλύπτεται η ταυτότητα του άνδρα τον οποίο πυροβόλησε ο Μερσώ-δεν είναι πιά καταδικασμένος να παραμένει ΄΄ο ανώνυμος Αραβας΄΄.Συναρπαστικό στην ανάγνωση, τόσο για τον ειδικό όσο και για τον απαιτητικό μελετητή της λογοτεχνίας, το ΄΄Αναζητώντας τον Ξένο΄΄ αναδεικνύει με πληρότητα πως ο Καμύ δημιούργησε τέχνη μέσα από τη ζωή του΄΄. Laura Claridge-Συγγραφέας.
