Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου: Ο βίος και τα πονήματα της «γριάς» στο σανίδι

Εδώ και περίπου 3 χρόνια παίζεται στο θέατρο Βασιλάκου το μονόπρακτο «Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου» με τη Νένα Μεντή.
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου γεννήθηκε το 1893 και πέθανε το 1972. Πηγαίνοντας πια στην παράσταση παρατήρησα ότι η συντριπτική πλειοψηφία των θεατών -ανάμεσά τους κι εγώ- γεννήθηκαν πολύ μετά το θάνατό της κάτι που σήμαινε πως δεν την είχαν δει ποτέ ζωντανή, κι όμως διψούσαν να μάθουν για τη ζωή της.

Η παράσταση άρχισε και ήταν καθηλωτική. Η Νένα Μεντή εξαιρετική στο ρόλο και παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες που έχει ένα μονόπρακτο κατάφερε και μας συνεπήρε όλους. Κλάψαμε για τα βάσανά της, γελάσαμε με τα καμώματά της βιώσαμε την εποχή της σα να ζούσαμε κι εμείς και προπαντός τραγουδήσαμε τα τραγούδια της.

Αυτή είναι η δύναμη του λαϊκού τραγουδιού. Μπορεί να έχει γραφτεί 100 χρόνια πριν αλλά πάντα καταφέρνει και αναφέρεται στο τώρα. Σε συγκινεί σα να γράφτηκε για σένα. Δεν παλιώνει ποτέ. Μπορεί να μεγαλώνει η ηλικία του αλλά ποτέ δε γερνάει. Δεν είναι απρόσωπο, είναι οικείο. Είναι κριτής της κοινωνίας, συμπαραστάτης στους χωρισμούς μας, έκφραση στους έρωτές μας, παρηγοριά στον πόνο μας. Τι σημασία έχει πριν από πόσα χρόνια έγραψε η Παπαγιαννοπούλου τον Γυάλινο κόσμο; Δεν είναι πιο σημερινό από ποτέ; Αν δεν τραγουδήσεις σήμερα «Να σου δώσω μια να σπάσεις αχ βρε κόσμε γυάλινε και να φτιάξω μια καινούργια κοινωνία άλληνε» πότε θα το τραγουδήσεις;


Κάποτε έγραψε το «Δυο πόρτες έχει η ζωή» για να θρηνήσει το χαμό της κόρης της. Εμείς όμως το απαντάμε σε κάθε περίπτωση που ο πόνος, ο χαμός ή η αρρώστια μας χτυπάει την πόρτα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός πως όπου και να πας η Παπαγιαννοπούλου είναι εκεί να σου τραγουδήσει.

Γιατί τα τραγούδια της έχουνε μπει μέσα στο πετσί μας, μέσα στο γενετικό μας κώδικα. Θα το κληροδοτήσουμε στα παιδία μας κι αυτά στα δικά τους και 100 χρόνια μετά θα ακούγεται το «Είμαστε αλάνια διαλεχτά παιδιά μέσα στην πιάτσα» θα νιώθουνε το ίδιο σκίρτημα στην ψυχή τους που ένιωσαν και οι πρώτοι ακροατές του τραγουδιού. Θα έχει γίνει πια γονίδιό τους.

Όσο και να έχουν αλλάξει τα πράγματα σε 100 χρόνια ακόμα κι αν έχει χαθεί η Ελληνική μας ταυτότητα μέχρι τότε θα αρκεί το άκουσμα του «Περασμένες μου αγάπες» για την επαναφορά των τότε Ελλήνων στη χώρα τους, στην καταγωγή τους.

Αυτό είναι και το σπουδαίο της υπόθεσης. Ένα τραγούδι να μπορεί να σου κάνει τεστ DNA σ’ ένα του άκουσμα. Κι αυτό μόνο το λαϊκό τραγούδι μπορεί να το κάνει.

Το λαϊκό τραγούδι σε τρυπάει στο κόκαλο
. Σε επαναφέρει στην Ελλάδα που πάντα είχε δυσκολίες να αντιμετωπίσει αλλά δεν έσκυβε το κεφάλι. Στην Ελλάδα που πέρασε τους διωγμούς του '22 που πέρασε κατοχή, εμφύλιο, χούντα αλλά τα ξεπέρασε όλα με λεβεντιά. Χορεύοντας και τραγουδώντας.

«Είμαι αετός χωρίς φτερά» έγραψε κάποτε η Παπαγιαννοπούλου. Έτσι είναι η Ελλάδα. Πάντα βρίσκεται κάποιος να μας κόψει τα φτερά ωστόσο παραμένουμε αετοί.

Πίσω στο θεατρικό έργο τώρα, συζητώντας πρόσφατα με φίλους για το έργο που δεν το είχαν δει αποφάσισα να ξαναπάω μαζί τους να το δω για δεύτερη φορά. Το θέατρο ήταν και πάλι γεμάτο. Οι άνθρωποι εξακολουθούσαν να είναι όλων των ηλικιών και κυρίως αγέννητοι έως την ημερομηνία θανάτου της Παπαγιαννοπούλου.

Αυτό που μου έμεινε από τη δεύτερη φορά μου στην παράσταση ήταν δύο πράγματα. Πρώτον ότι η παράσταση με παρέσυρε και πάλι. Ούτε λεπτό δεν ένιωσα να βαριέμαι μολονότι είχα ξαναδεί το έργο. Γελούσα κι έκλαιγα όπως την πρώτη φορά. Το ίδιο και το υπόλοιπο θέατρο. Το δεύτερο που κράτησα ήταν η κουβέντα ενός φίλου όταν φύγαμε από το θέατρο. «Την μικρασιατική καταστροφή τη διάβασα χιλιάδες φορές σε βιβλία και την είδα σε ακόμα περισσότερα αφιερώματα. Η ίδια μου η οικογένεια έζησε αυτόν τον ξεριζωμό και οι ιστορίες λέγονταν συχνά μέσα στο σπίτι μου. Κι όμως! Με την αφήγηση της Παπαγιαννοπούλου δια στόματος Μεντή ανατρίχιασα. Την έζησα στο πετσί μου. Πόνεσα, θρήνησα και έζησα όλο το φόβο και την αβεβαιότητα σα να ήμουν μαζί της στο ίδιο καράβι για την Ελλάδα». Έτσι μου είπε.

 

Φαίνεται πως το λαϊκό τραγούδι σου μεταμορφώνει την απρόσωπη ιστορία σε συναίσθημα που σε πνίγει. Μεταμορφώνει τις γραμμές των βιβλίων σε εικόνες οι οποίες ζωντανεύουν και σε καταπίνουν στην αλήθεια τους. Ακόμα κι αν αυτό γίνεται με τη μορφή αφήγησης.


ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Κείμενο - Σκηνοθεσία: Πέτρος Ζούλιας
Σκηνικά κοστούμια: Αναστασία Αρσένη
Φωτισμοί: Ανδρέας Μπέλλης
Επιλογή τραγουδιών: Ελεάνα Βραχάλη
Μουσική επένδυση: Γιάννης Χριστοδουλόπουλος
Φωτογραφίες: Γιώργος Καβαλλιεράκης

ΘΕΑΤΡΟ ΒΑΣΙΛΑΚΟΥ
Πλαταιών & Προφήτη Δανιήλ 3 - Κεραμεικός.
Τηλ.: 210-3467735 & 210-3470707
Παραστάσεις: Τετάρτη & Σάββατο-18.15
Παρασκευή & Κυριακή-21.15
Κεντρική φωτό:
Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, όπως τους αποθανάτισε ο φακός του Τάκη Πανανίδη.

 

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!