Η αυλαία του 3ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ιστορικού Ντοκιμαντέρ Καστελλόριζου «Πέρα από τα Σύνορα» έπεσε στις 3 Σεπτεμβρίου, μέσα σε μια εορταστική ατμόσφαιρα πλημμυρισμένη από τις φωνές των 40 παιδιών του νησιού.
Συλλογική προσπάθεια. Αγάπη και πίστη για ό,τι κάνουν. Αποκέντρωση πολιτιστικών δράσεων. Πνευματική καλλιέργεια των ανθρώπων. Προβολή της δουλειάς αξιόλογων δημιουργών από ολόκληρο τον κόσμο. Ενσωμάτωση του ντόπιου στοιχείου και κυρίως των παιδιών μέσα από παράλληλες δράσεις. Στις παραπάνω λέξεις συνοψίζονται οι στόχοι των διοργανωτών του 3ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ιστορικού Ντοκιμαντέρ Καστελλόριζου «Πέρα από τα Σύνορα», στους οποίους αποδίδεται η μεγάλη επιτυχία, που κατά γενική ομολογία, σημείωσε φέτος η διοργάνωση.
Σε αυτόν τον ιδιαίτερο τόπο, στην άκρη του Αιγαίου και της Ευρώπης, τα στελέχη και οι εθελοντές του Ελληνικού Ιδρύματος Ιστορικών Μελετών (ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ.) διοργάνωσαν για τρίτη συνεχόμενη χρονιά το διεθνές φεστιβάλ, που το χαρακτήρισε η αθρόα προσέλευση του κόσμου (ντόπιων και επισκεπτών), η αρτιότητα της διοργάνωσης (αναλογιζόμενος κάποιος τις αντικειμενικές δυσκολίες και εμπόδια που υπάρχουν), η ποιότητα των ταινιών που προβλήθηκαν και διαγωνίστηκαν και η μεγάλη συμμετοχή των παιδιών του ακριτικού νησιού στις ποικίλες δράσεις που υλοποιήθηκαν γι΄ αυτά τις ημέρες του Φεστιβάλ.
Οι ταινίες που διακρίθηκαν
Στη διάρκεια των οκτώ ημερών που διήρκησε το Φεστιβάλ διαγωνίστηκαν συνολικά 17 ταινίες που επιλέχθηκαν μεταξύ 150 συμμετοχών από ολόκληρο τον κόσμο. Ειδικότερα, διαγωνίστηκαν δέκα ξένες ταινίες (από τις χώρες Λίβανο, Τουρκία, Αρμενία, Αυστρία, Γερμανία, Σερβία, Παλαιστίνη, Ιαπωνία, Κατάρ και Γαλλία) και επτά ελληνικές. Τέσσερεις ταινίες επιλέχθηκαν να προβληθούν στην κατηγορία της ειδικής προβολής κι αυτές ήταν: 1. «Μικρό μου Καστελλόριζο» του Νίκου Καρακώστα (Ελλάδα). 2. «Από το σιτάρι στο ψωμί» του 3ου Νηπιαγωγείου Αρχαγγέλου Ρόδου (Ελλάδα). 3. «Olives Groves in the Aegean» του Albert Knechtel και της Carol Drinkwater (Γαλλία). 4. «Όσον ζης» του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (Ελλάδα).
Η τετραμελής κριτική επιτροπή επέλεξε και απένειμε το βραβείο καλύτερου ιστορικού ντοκιμαντέρ στην πολύ ενδιαφέρουσα ταινία: «The Legend of Ugly King» του νεαρού Τούρκου σκηνοθέτη Hüseyin Tabak, που παρουσιάζει τη ζωή, το έργο και την πολιτική δράση του Γιλμάζ Γκιουνέι, του ταλαντούχου σκηνοθέτη και ηθοποιού αλλά και επαναστάτη που αγωνίστηκε για τα κοινωνικά δικαιώματα των Κούρδων και των Τούρκων, γεγονός που τον μετέτρεψε σε έναν πραγματικό θρύλο για τους απλούς ανθρώπους της Τουρκίας.
Το καλύτερο κοινωνικο-πολιτικό ντοκιμαντέρ η κριτική επιτροπή το απένειμε στην ταινία «The Other Side of Everything» του Mila Turajlic. Μια κλειδωμένη πόρτα στο εσωτερικό ενός διαμερίσματος στο Βελιγράδι έχει απομονώσει μια οικογένεια από το παρελθόν της για πάνω από 70 χρόνια. Καθώς ο κινηματογραφιστής αρχίζει μια συνομιλία εκ βαθέων με τη μητέρα, το πολιτικό ρήγμα που διατρέχει το σπιτικό τους αποκαλύπτει ένα σπίτι και μια χώρα που τα στοιχειώνει η Ιστορία. Το χρονικό μιας οικογένειας στη Σερβία μετατρέπεται στο τρομερό πορτρέτο ενός ακτιβιστή σε καιρούς μεγάλων ταραχών, ερευνώντας την ευθύνη κάθε γενιάς να μάχεται για το μέλλον της.
Επίσης, η κριτική επιτροπή αποφάσισε να δοθεί εύφημη μνεία σε τρεις ταινίες. Η πρώτη είναι «Το Μπαλκόνι - Μνήμες Κατοχής» του Χρύσανθου Κωνσταντινίδη. Το ντοκιμαντέρ του Χρύσανθου Κωνσταντινίδη ήταν γροθιά στο στομάχι και ένα ηχηρό μήνυμα κατά της φασιστικής ιδεολογίας. Η ταινία περιγράφει την ιστορία ενός ναζιστικού εγκλήματος στο χωριό Λιγκιάδες, στο επονομαζόμενο «Μπαλκόνι των Ιωαννίνων». Ένας Γερμανός ιστορικός μαγνητοφωνεί τις μαρτυρίες των επιζώντων και διερευνά τα γερμανικά αρχεία. Οι μεταπολεμικές γενιές ακούν για πρώτη φορά τις φωνές των προγόνων τους να περιγράφουν το έγκλημα. Τεκμήρια, μνήμες, πένθος αποτυπώνονται συνθέτοντας το συλλογικό τραύμα.
Οι άλλες δυο ταινίες στην οποίες απονεμήθηκε εύφημη μνεία ήταν οι «Cambodian Textiles» του Tatsuhito Utagawa (Ιαπωνία) και «Living with the Walls» του Sherif Fathy Salem (Παλαιστίνη).
Από τις ταινίες που ξεχώρισαν, προκάλεσε αίσθηση το ντοκιμαντέρ ενός νέου δημιουργού, όπως θέλει ο ίδιος να συστήνεται, του δημοσιογράφου Κώστα Φόλλα από την Αθήνα με τίτλο: «Ένα δέντρο θυμάται». Πρόκειται για την πρώτη ταινία του κ. Φόλλα και περιγράφει τη συγκλονιστική ιστορία του χωριού Λίντιτσε στην Τσεχία, που οι Nαζί ισοπέδωσαν και εξαφάνισαν - κυριολεκτικά από το χάρτη - ως αντίποινα για τη δολοφονία του αξιωματικού Ράινχαρντ Χάιντριχ, το 1942. Ωστόσο, το μικρό τσεχικό χωριό, που είναι αδελφοποιημένο με το Δίστομο και πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος, όχι μόνο δεν σβήστηκε από τον χάρτη αλλά συνεχίζει ν' αποτελεί σύμβολο στον αγώνα κατά του φασισμού.
Οι δυο πρώτες καλύτερες ταινίες μοιράστηκαν το ποσό των 3.000 ευρώ και έλαβαν ως αναμνηστικό τιμητικό δώρο αντίγραφο του χρυσού στεφάνου της Μεγίστης, ελληνιστικής περιόδου, που ανακαλύφθηκε το 1913 στο Καστελλόριζο και σήμερα φυλάσσεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Τα βραβεία του φεστιβάλ έχει θεσμοθετήσει η Βουλή των Ελλήνων.
Συλλογική προσπάθεια. Αγάπη και πίστη για ό,τι κάνουν. Αποκέντρωση πολιτιστικών δράσεων. Πνευματική καλλιέργεια των ανθρώπων. Προβολή της δουλειάς αξιόλογων δημιουργών από ολόκληρο τον κόσμο. Ενσωμάτωση του ντόπιου στοιχείου και κυρίως των παιδιών μέσα από παράλληλες δράσεις. Στις παραπάνω λέξεις συνοψίζονται οι στόχοι των διοργανωτών του 3ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ιστορικού Ντοκιμαντέρ Καστελλόριζου «Πέρα από τα Σύνορα», στους οποίους αποδίδεται η μεγάλη επιτυχία, που κατά γενική ομολογία, σημείωσε φέτος η διοργάνωση.
Σε αυτόν τον ιδιαίτερο τόπο, στην άκρη του Αιγαίου και της Ευρώπης, τα στελέχη και οι εθελοντές του Ελληνικού Ιδρύματος Ιστορικών Μελετών (ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ.) διοργάνωσαν για τρίτη συνεχόμενη χρονιά το διεθνές φεστιβάλ, που το χαρακτήρισε η αθρόα προσέλευση του κόσμου (ντόπιων και επισκεπτών), η αρτιότητα της διοργάνωσης (αναλογιζόμενος κάποιος τις αντικειμενικές δυσκολίες και εμπόδια που υπάρχουν), η ποιότητα των ταινιών που προβλήθηκαν και διαγωνίστηκαν και η μεγάλη συμμετοχή των παιδιών του ακριτικού νησιού στις ποικίλες δράσεις που υλοποιήθηκαν γι΄ αυτά τις ημέρες του Φεστιβάλ.
Οι ταινίες που διακρίθηκαν
Στη διάρκεια των οκτώ ημερών που διήρκησε το Φεστιβάλ διαγωνίστηκαν συνολικά 17 ταινίες που επιλέχθηκαν μεταξύ 150 συμμετοχών από ολόκληρο τον κόσμο. Ειδικότερα, διαγωνίστηκαν δέκα ξένες ταινίες (από τις χώρες Λίβανο, Τουρκία, Αρμενία, Αυστρία, Γερμανία, Σερβία, Παλαιστίνη, Ιαπωνία, Κατάρ και Γαλλία) και επτά ελληνικές. Τέσσερεις ταινίες επιλέχθηκαν να προβληθούν στην κατηγορία της ειδικής προβολής κι αυτές ήταν: 1. «Μικρό μου Καστελλόριζο» του Νίκου Καρακώστα (Ελλάδα). 2. «Από το σιτάρι στο ψωμί» του 3ου Νηπιαγωγείου Αρχαγγέλου Ρόδου (Ελλάδα). 3. «Olives Groves in the Aegean» του Albert Knechtel και της Carol Drinkwater (Γαλλία). 4. «Όσον ζης» του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (Ελλάδα).
Η τετραμελής κριτική επιτροπή επέλεξε και απένειμε το βραβείο καλύτερου ιστορικού ντοκιμαντέρ στην πολύ ενδιαφέρουσα ταινία: «The Legend of Ugly King» του νεαρού Τούρκου σκηνοθέτη Hüseyin Tabak, που παρουσιάζει τη ζωή, το έργο και την πολιτική δράση του Γιλμάζ Γκιουνέι, του ταλαντούχου σκηνοθέτη και ηθοποιού αλλά και επαναστάτη που αγωνίστηκε για τα κοινωνικά δικαιώματα των Κούρδων και των Τούρκων, γεγονός που τον μετέτρεψε σε έναν πραγματικό θρύλο για τους απλούς ανθρώπους της Τουρκίας.
Το καλύτερο κοινωνικο-πολιτικό ντοκιμαντέρ η κριτική επιτροπή το απένειμε στην ταινία «The Other Side of Everything» του Mila Turajlic. Μια κλειδωμένη πόρτα στο εσωτερικό ενός διαμερίσματος στο Βελιγράδι έχει απομονώσει μια οικογένεια από το παρελθόν της για πάνω από 70 χρόνια. Καθώς ο κινηματογραφιστής αρχίζει μια συνομιλία εκ βαθέων με τη μητέρα, το πολιτικό ρήγμα που διατρέχει το σπιτικό τους αποκαλύπτει ένα σπίτι και μια χώρα που τα στοιχειώνει η Ιστορία. Το χρονικό μιας οικογένειας στη Σερβία μετατρέπεται στο τρομερό πορτρέτο ενός ακτιβιστή σε καιρούς μεγάλων ταραχών, ερευνώντας την ευθύνη κάθε γενιάς να μάχεται για το μέλλον της.
Επίσης, η κριτική επιτροπή αποφάσισε να δοθεί εύφημη μνεία σε τρεις ταινίες. Η πρώτη είναι «Το Μπαλκόνι - Μνήμες Κατοχής» του Χρύσανθου Κωνσταντινίδη. Το ντοκιμαντέρ του Χρύσανθου Κωνσταντινίδη ήταν γροθιά στο στομάχι και ένα ηχηρό μήνυμα κατά της φασιστικής ιδεολογίας. Η ταινία περιγράφει την ιστορία ενός ναζιστικού εγκλήματος στο χωριό Λιγκιάδες, στο επονομαζόμενο «Μπαλκόνι των Ιωαννίνων». Ένας Γερμανός ιστορικός μαγνητοφωνεί τις μαρτυρίες των επιζώντων και διερευνά τα γερμανικά αρχεία. Οι μεταπολεμικές γενιές ακούν για πρώτη φορά τις φωνές των προγόνων τους να περιγράφουν το έγκλημα. Τεκμήρια, μνήμες, πένθος αποτυπώνονται συνθέτοντας το συλλογικό τραύμα.
Οι άλλες δυο ταινίες στην οποίες απονεμήθηκε εύφημη μνεία ήταν οι «Cambodian Textiles» του Tatsuhito Utagawa (Ιαπωνία) και «Living with the Walls» του Sherif Fathy Salem (Παλαιστίνη).
Από τις ταινίες που ξεχώρισαν, προκάλεσε αίσθηση το ντοκιμαντέρ ενός νέου δημιουργού, όπως θέλει ο ίδιος να συστήνεται, του δημοσιογράφου Κώστα Φόλλα από την Αθήνα με τίτλο: «Ένα δέντρο θυμάται». Πρόκειται για την πρώτη ταινία του κ. Φόλλα και περιγράφει τη συγκλονιστική ιστορία του χωριού Λίντιτσε στην Τσεχία, που οι Nαζί ισοπέδωσαν και εξαφάνισαν - κυριολεκτικά από το χάρτη - ως αντίποινα για τη δολοφονία του αξιωματικού Ράινχαρντ Χάιντριχ, το 1942. Ωστόσο, το μικρό τσεχικό χωριό, που είναι αδελφοποιημένο με το Δίστομο και πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος, όχι μόνο δεν σβήστηκε από τον χάρτη αλλά συνεχίζει ν' αποτελεί σύμβολο στον αγώνα κατά του φασισμού.
Οι δυο πρώτες καλύτερες ταινίες μοιράστηκαν το ποσό των 3.000 ευρώ και έλαβαν ως αναμνηστικό τιμητικό δώρο αντίγραφο του χρυσού στεφάνου της Μεγίστης, ελληνιστικής περιόδου, που ανακαλύφθηκε το 1913 στο Καστελλόριζο και σήμερα φυλάσσεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Τα βραβεία του φεστιβάλ έχει θεσμοθετήσει η Βουλή των Ελλήνων.
