Η 1η Αυγούστου 2021, σηματοδοτεί την 50ή επέτειο της Συναυλίας για το Μπαγκλαντές, που διοργάνωσαν οι Ravi Shankar και George Harrison που πραγματοποιήθηκαν στη Νέα Υόρκη στο Madison Square Garden. Συναυλία - ορόσημο του 1971, η πρώτη μεγάλη rock συναυλία της δεκαετίας. Οι δύο παραστάσεις ήταν φιλανθρωπικές και διοργανώθηκαν με σκοπό την ευαισθητοποίηση και την ανακούφιση για εκατομμύρια πρόσφυγες του Ανατολικού Πακιστάν, που μετά τη γενοκτονία σχετίζεται με τον Απελευθερωτικό Πόλεμο του Μπαγκλαντές.
Ravi Shankar και George Harrison
Ο Χάρισον βρισκόταν στο Λος Άντζελες, το καλοκαίρι του 1971, όταν ειδοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον φίλο του και τον δάσκαλο του σιτάρ Σανκάρ για την συναυλία. Πριν από πολύ καιρό, ο Χάρισον, ο Ρίνγκο Στάρ, ο Μπομπ Ντύλαν, ο Λέον Ράσελ, ο Μπίλι Πρέστον, ο Έρικ Κλάπτον, ο Τζιμ Κέλτνερ, ο Τζέσε Έντ Ντέιβις, ο Κλάους Βοόρμαν, ο Μπάντφιγκερ, ο Σανκάρ και άλλοι είχαν συμφωνήσει να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για το σκοπό αυτό.
Ο Έρικ Κλάπτον
Μετά τις παραστάσεις, ο Shankar συνεργάστηκε με τον Harrison για την παραγωγή της ταινίας και το άλμπουμ από την εκδήλωση στο Μπαγκλαντές, η οποία συγκέντρωσε χρήματα για τη UNICEF.
The Concert for Bangladesh, August 1, 1971
Το 1997, οι δύο πρωταγωνιστές της συναυλίας ο Harrison και ο Shankar έδωσαν από κοινού μια συνέντευξη στη Νότια Καλιφόρνια που αποσπάσματά της δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά στο περιοδικό HITS.
Ravi Shankar και George Harrison
«Η μουσική του ήταν ο λόγος που ήθελα να τον συναντήσω», είπε ο Harrison εκείνη την εποχή για τον Σανκάρ. «Μου άρεσε και δέχθηκα αμέσως. Δεν ξέρω αλλά ένιωθα ότι θα τον συναντούσα. Τελικά, ένας άντρας από τον Ασιατικό Μουσικό Κύκλο στο Λονδίνο οργάνωσε μια συνάντηση μου μαζί του Ράβι. Η συνάντησή μας αυτή έχει κάνει τη διαφορά στη ζωή μου».
Ο Χάρισον σχολίασε το δικό του σιτάρ : «Δεν είμαι πολύ καλός, φοβάμαι. Το σιτάρ είναι ένα όργανο που αγαπώ εδώ και πολύ καιρό. Για τρία ή τέσσερα χρόνια έπαιζα κάθε μέρα. Αλλά είναι ένα πολύ δύσκολο όργανο. Χρειάζεται ένας χρόνος για να μάθετε πώς να το κρατάτε σωστά. Αλλά μου άρεσε να το παίζω, ακόμη και από την τιμωρητική πλευρά του, γιατί με πειθαρχούσε τόσο πολύ, κάτι που δεν είχα βιώσει σε μεγάλο βαθμό πριν».
Ο Χάρισον συνέχισε να περιγράφει την πρώτη του προσπάθεια να παίζει σιτάρ με τους Beatles. «Πολύ στοιχειώδες», αποκάλυψε. «Δεν ήξερα πώς να το συντονίσω σωστά και ήταν ένα πολύ φτηνό σιτάρ. Έτσι, το "Norwegian Wood" ήταν πολύ πρώιμο πείραμα. Μέχρι να ηχογραφήσουμε το "Love You To", είχα κάνει κάποια βήματα».
Beatles - Norwegian Wood (This Bird Has Flown)
Ιδέα του Χάρισον ήταν να πειραματιστούν οι Beatles με το σιτάρ. «Αυτό ήταν το περιβάλλον της μπάντας. Όλοι ήταν πολύ ανοιχτοί για να φέρουν νέες ιδέες. Ακούγαμε κάθε είδους πράγματα: Stockhausen, avant-garde μουσική, οτιδήποτε άλλο, και τα περισσότερα έφτασαν στους δίσκους μας».
Κατά τη διάρκεια αυτής της συνέντευξης, ο Harrison και ο Shankar συζήτησαν επίσης την συνεργασία τους στο άλμπουμ Chants of India που μόλις είχε κυκλοφορήσει από την Angel Records.
«To Chants of India κατά κάποιο τρόπο αντιπροσωπεύει τη συσσώρευση των ιδεών και των εμπειριών μας καθ 'όλη τη διάρκεια της τριετούς σχέσης μας», δήλωσε ο Harrison για το άλμπουμ. «Αλλά για να το θέσουμε σε μια ελαφρώς πιο εμπορική πτυχή, η δισκογραφική εταιρεία μας ζήτησε να το κάνουμε αυτό και αυτό δεν θα είχε συμβεί πριν από 15 χρόνια. Λόγω του γεγονότος ότι η πολυπολιτισμικότητα έχει γίνει πιο αποδεκτή και περισσότεροι άνθρωποι ενδιαφέρονται για αυτό που προσφέρει αυτή η μουσική, αυτό το έργο έγινε πιο βιώσιμο στο εμπόριο. Και αυτή η μουσική είναι πολύ κοντά μου, είναι κάτι που ήθελα πολύ να κάνω».
«Διάβασα τις γραφές των Βεδίκων και χαίρομαι να διαδώσω τη λέξη σχετικά με αυτό το έργο. Οι άνθρωποι χρειάζονται επίσης μια εναλλακτική λύση για όλα τα θραύσματα στη ζωή τους και αυτή η μουσική παρέχει αυτό. Είτε πρόκειται για ψαλμούς των Βενεδικτίνων μοναχών είτε για αρχαία Βεδικά τραγούδια, οι άνθρωποι ψάχνουν κάτι για να ξεπεράσουν όλο το θόρυβο και να μειώσουν το άγχος».
RAVI SHANKAR & GEORGE HARRISON :: PRABHUJEE ::
«Τα τραγούδια της Ινδίας… Έχω κάνει τόσο μεγάλο προγραμματισμό στη ζωή μου», είπε ο Shankar, «ξεκινώντας από τις πρώτες μέρες μου στο All India Radio. Όντας σκηνοθέτης εκεί, η ψυχολογία του προγραμματισμού ή η αλληλουχία, όπως το λέτε, έρχεται πολύ εύκολα για μένα. Αυτό το είδος της φυσικής τάσης έμαθα από τον αδερφό μου, ο οποίος ήταν σπουδαίος χορευτής και είχε σπουδαία θεατρικότητα, που έμαθα από την παιδική μου ηλικία. Ο Τζορτζ ήταν στο πνεύμα αυτό και συμφώνησε με το δημιουργικό κομμάτι όταν έκανα τον προγραμματισμό. Το πακέτο είναι τόσο όμορφο και ο Τζορτζ ήταν πολύ ενθουσιώδης.
«Ο Τζορτζ είναι ένα πολύ σπάνιο άτομο… είναι κάτι τόσο ξεχωριστό», συνέχισε ο Σανκάρ. «Υπάρχουν πολλοί άλλοι άνθρωποι που θα μπορούσαν να κάνουν αυτό που κάνει ο Τζορτζ, αλλά δεν έχουν αυτό το βάθος. Είναι τόσο ασυνήθιστο. Αυτό που έχει κάνει κλικ ανάμεσα σε αυτόν και σε μένα, τι παίρνει από μένα, και αυτό που παίρνω από αυτόν, είναι η αγάπη και ο σεβασμός και η κατανόηση από τη μουσική και τα πάντα, είναι πραγματικά το πιο σημαντικό πράγμα. Δεν είναι τα χρήματα ή αυτός που με βοηθά να ηχογραφήσω, αυτό δεν είναι το κύριο πράγμα. Αλλά είναι ο πολύ ιδιαίτερος δεσμός μεταξύ μας."
Στη συνέχεια ο Shankar αναφέρθηκε στην συναυλία - ορόσημο του 1971: «Η συναυλία για το Μπαγκλαντές ξεκίνησε όταν είπα στον Τζορτζ το σκοπό της και ο Τζορτζ ήθελε να με βοηθήσει», είπε ο Σανκάρ. «Σκέφτηκα να κάνω μια φιλανθρωπική συναυλία για το Μπαγκλαντές, γιατί με πλήγωσε πολύ αυτό που συνέβαινε εκεί. Για να βοηθήσω αυτό το πρόβλημα των προσφύγων, ήθελα να συγκεντρώσω χρήματα. Κάθε Ινδός, σκεφτόταν να το κάνει αυτό. Και τότε σκέφτηκα ότι μπορούσα να κάνω περισσότερα από οποιονδήποτε άλλο Ινδό μουσικό. Και ο Τζορτζ ήταν εκεί.
«Του είπα τι σχεδίαζα. Ταυτόχρονα, δεν ήθελα ποτέ να τον εκμεταλλευτώ. Δεν ήθελα να του πω «Θα με βοηθήσεις;» Αλλά, κατά κάποιο τρόπο η συγκατάθεσή του, ήρθε πολύ φυσικά. Ήταν τόσο συμπαθητικός. «Λοιπόν… ας κάνουμε κάτι.» Και ξέρετε, αυτό με έκανε να νιώθω τόσο χαρούμενος. Αυτό που έκανε, άρχισε αμέσως να τηλεφωνεί και να κάνει κρατήσεις. Τηλεφώνησε στο Madison Square Garden », είπε ο Shankar. «Αργότερα ήρθε σε επαφή με τον Μπομπ Ντύλαν, τον Έρικ Κλάπτον, τον Μπίλι Πρέστον και μερικούς από τους φίλους του. Κάπως, έγινε (χτυπάει τα δάχτυλά του), έτσι.
«Μέσα σε τρεις εβδομάδες περίπου, δώσαμε μια παράσταση που ήταν sold-out. Έτσι, έπρεπε να προγραμματίσουν την συναυλία. Όπως γνωρίζετε, στο πρώτο μέρος ήμουν εγώ. Κάλεσα τον γιο του γκουρού μου, τον Ali Akbar Khan, ο οποίος παίζει το σαρόντ και παίξαμε μαζί στο πρώτο μέρος. Συνέθεσα τις πρώτες γραμμές και μετά αυτοσχεδιάσαμε.
«Πήγε υπέροχα. Ήρθε ένα νέο κοινό που μαζί με το υπάρχον κοινό, ήταν ώριμοι ακροατές. Αυτό το κοινό ήταν ο ίδιος τύπος κοινού με το [1967] Monterey International Pop Festival, αλλά ήταν πολύ προσεκτικοί και δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα.
Στο δεύτερο μέρος το πρόγραμμά τους ήταν πολύ συμπληρωματικό. Ακούστηκαν τα “My Sweet Lord”, “That’s thw Way God Planned It” και άλλα. Ο Μπομπ Ντύλαν είχε τη φυσαρμόνικα του και έπαιζε μπαλάντες. Ο Τζορτζ τραγούδησε “Here Comes The Sun” και το τραγούδι που συνέθεσε, το “Bangla Desh” για την συναυλία αυτή. Υπήρχε αρμονία και δεν ήταν τόσο διαφορετικό. Ήταν υπέροχα».
George Harisson και Bob Dylan
While My Guitar Gently Weeps (Live From Madison Square Garden, New York, U.S.A, 1971 / 2009 Mix)
Η Συναυλία για το Μπαγκλαντές (αυθεντικός τίτλος The Concert for Bangla Desh) ήταν ένα ζωντανό, τριπλό άλμπουμ, που κυκλοφόρησε στο εμπόριο λίγο πριν από τα Χριστούγεννα το 1971 στις ΗΠΑ και μετά την Πρωτοχρονιά του 1972 στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έμεινε αρκετές εβδομάδες στα charts των ΗΠΑ και έγινε το δεύτερο Νο 1 άλμπουμ του Ηνωμένου Βασιλείου του George Harrison. Το soundtrack κέρδισε το βραβείο Grammy για το Άλμπουμ της Χρονιάς του 1972 για τους παραγωγούς μουσικής Harrison και Phil Spector.
George Harrison - Bangla Desh (Bonus Track)
Ravi Shankar και George Harrison
Ο Χάρισον βρισκόταν στο Λος Άντζελες, το καλοκαίρι του 1971, όταν ειδοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον φίλο του και τον δάσκαλο του σιτάρ Σανκάρ για την συναυλία. Πριν από πολύ καιρό, ο Χάρισον, ο Ρίνγκο Στάρ, ο Μπομπ Ντύλαν, ο Λέον Ράσελ, ο Μπίλι Πρέστον, ο Έρικ Κλάπτον, ο Τζιμ Κέλτνερ, ο Τζέσε Έντ Ντέιβις, ο Κλάους Βοόρμαν, ο Μπάντφιγκερ, ο Σανκάρ και άλλοι είχαν συμφωνήσει να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για το σκοπό αυτό.
Ο Έρικ Κλάπτον
Μετά τις παραστάσεις, ο Shankar συνεργάστηκε με τον Harrison για την παραγωγή της ταινίας και το άλμπουμ από την εκδήλωση στο Μπαγκλαντές, η οποία συγκέντρωσε χρήματα για τη UNICEF.
The Concert for Bangladesh, August 1, 1971
Το 1997, οι δύο πρωταγωνιστές της συναυλίας ο Harrison και ο Shankar έδωσαν από κοινού μια συνέντευξη στη Νότια Καλιφόρνια που αποσπάσματά της δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά στο περιοδικό HITS.
Ravi Shankar και George Harrison
«Η μουσική του ήταν ο λόγος που ήθελα να τον συναντήσω», είπε ο Harrison εκείνη την εποχή για τον Σανκάρ. «Μου άρεσε και δέχθηκα αμέσως. Δεν ξέρω αλλά ένιωθα ότι θα τον συναντούσα. Τελικά, ένας άντρας από τον Ασιατικό Μουσικό Κύκλο στο Λονδίνο οργάνωσε μια συνάντηση μου μαζί του Ράβι. Η συνάντησή μας αυτή έχει κάνει τη διαφορά στη ζωή μου».
Ο Χάρισον σχολίασε το δικό του σιτάρ : «Δεν είμαι πολύ καλός, φοβάμαι. Το σιτάρ είναι ένα όργανο που αγαπώ εδώ και πολύ καιρό. Για τρία ή τέσσερα χρόνια έπαιζα κάθε μέρα. Αλλά είναι ένα πολύ δύσκολο όργανο. Χρειάζεται ένας χρόνος για να μάθετε πώς να το κρατάτε σωστά. Αλλά μου άρεσε να το παίζω, ακόμη και από την τιμωρητική πλευρά του, γιατί με πειθαρχούσε τόσο πολύ, κάτι που δεν είχα βιώσει σε μεγάλο βαθμό πριν».
Ο Χάρισον συνέχισε να περιγράφει την πρώτη του προσπάθεια να παίζει σιτάρ με τους Beatles. «Πολύ στοιχειώδες», αποκάλυψε. «Δεν ήξερα πώς να το συντονίσω σωστά και ήταν ένα πολύ φτηνό σιτάρ. Έτσι, το "Norwegian Wood" ήταν πολύ πρώιμο πείραμα. Μέχρι να ηχογραφήσουμε το "Love You To", είχα κάνει κάποια βήματα».
Beatles - Norwegian Wood (This Bird Has Flown)
Ιδέα του Χάρισον ήταν να πειραματιστούν οι Beatles με το σιτάρ. «Αυτό ήταν το περιβάλλον της μπάντας. Όλοι ήταν πολύ ανοιχτοί για να φέρουν νέες ιδέες. Ακούγαμε κάθε είδους πράγματα: Stockhausen, avant-garde μουσική, οτιδήποτε άλλο, και τα περισσότερα έφτασαν στους δίσκους μας».
Κατά τη διάρκεια αυτής της συνέντευξης, ο Harrison και ο Shankar συζήτησαν επίσης την συνεργασία τους στο άλμπουμ Chants of India που μόλις είχε κυκλοφορήσει από την Angel Records.
«To Chants of India κατά κάποιο τρόπο αντιπροσωπεύει τη συσσώρευση των ιδεών και των εμπειριών μας καθ 'όλη τη διάρκεια της τριετούς σχέσης μας», δήλωσε ο Harrison για το άλμπουμ. «Αλλά για να το θέσουμε σε μια ελαφρώς πιο εμπορική πτυχή, η δισκογραφική εταιρεία μας ζήτησε να το κάνουμε αυτό και αυτό δεν θα είχε συμβεί πριν από 15 χρόνια. Λόγω του γεγονότος ότι η πολυπολιτισμικότητα έχει γίνει πιο αποδεκτή και περισσότεροι άνθρωποι ενδιαφέρονται για αυτό που προσφέρει αυτή η μουσική, αυτό το έργο έγινε πιο βιώσιμο στο εμπόριο. Και αυτή η μουσική είναι πολύ κοντά μου, είναι κάτι που ήθελα πολύ να κάνω».
«Διάβασα τις γραφές των Βεδίκων και χαίρομαι να διαδώσω τη λέξη σχετικά με αυτό το έργο. Οι άνθρωποι χρειάζονται επίσης μια εναλλακτική λύση για όλα τα θραύσματα στη ζωή τους και αυτή η μουσική παρέχει αυτό. Είτε πρόκειται για ψαλμούς των Βενεδικτίνων μοναχών είτε για αρχαία Βεδικά τραγούδια, οι άνθρωποι ψάχνουν κάτι για να ξεπεράσουν όλο το θόρυβο και να μειώσουν το άγχος».
RAVI SHANKAR & GEORGE HARRISON :: PRABHUJEE ::
«Τα τραγούδια της Ινδίας… Έχω κάνει τόσο μεγάλο προγραμματισμό στη ζωή μου», είπε ο Shankar, «ξεκινώντας από τις πρώτες μέρες μου στο All India Radio. Όντας σκηνοθέτης εκεί, η ψυχολογία του προγραμματισμού ή η αλληλουχία, όπως το λέτε, έρχεται πολύ εύκολα για μένα. Αυτό το είδος της φυσικής τάσης έμαθα από τον αδερφό μου, ο οποίος ήταν σπουδαίος χορευτής και είχε σπουδαία θεατρικότητα, που έμαθα από την παιδική μου ηλικία. Ο Τζορτζ ήταν στο πνεύμα αυτό και συμφώνησε με το δημιουργικό κομμάτι όταν έκανα τον προγραμματισμό. Το πακέτο είναι τόσο όμορφο και ο Τζορτζ ήταν πολύ ενθουσιώδης.
«Ο Τζορτζ είναι ένα πολύ σπάνιο άτομο… είναι κάτι τόσο ξεχωριστό», συνέχισε ο Σανκάρ. «Υπάρχουν πολλοί άλλοι άνθρωποι που θα μπορούσαν να κάνουν αυτό που κάνει ο Τζορτζ, αλλά δεν έχουν αυτό το βάθος. Είναι τόσο ασυνήθιστο. Αυτό που έχει κάνει κλικ ανάμεσα σε αυτόν και σε μένα, τι παίρνει από μένα, και αυτό που παίρνω από αυτόν, είναι η αγάπη και ο σεβασμός και η κατανόηση από τη μουσική και τα πάντα, είναι πραγματικά το πιο σημαντικό πράγμα. Δεν είναι τα χρήματα ή αυτός που με βοηθά να ηχογραφήσω, αυτό δεν είναι το κύριο πράγμα. Αλλά είναι ο πολύ ιδιαίτερος δεσμός μεταξύ μας."
Στη συνέχεια ο Shankar αναφέρθηκε στην συναυλία - ορόσημο του 1971: «Η συναυλία για το Μπαγκλαντές ξεκίνησε όταν είπα στον Τζορτζ το σκοπό της και ο Τζορτζ ήθελε να με βοηθήσει», είπε ο Σανκάρ. «Σκέφτηκα να κάνω μια φιλανθρωπική συναυλία για το Μπαγκλαντές, γιατί με πλήγωσε πολύ αυτό που συνέβαινε εκεί. Για να βοηθήσω αυτό το πρόβλημα των προσφύγων, ήθελα να συγκεντρώσω χρήματα. Κάθε Ινδός, σκεφτόταν να το κάνει αυτό. Και τότε σκέφτηκα ότι μπορούσα να κάνω περισσότερα από οποιονδήποτε άλλο Ινδό μουσικό. Και ο Τζορτζ ήταν εκεί.
«Του είπα τι σχεδίαζα. Ταυτόχρονα, δεν ήθελα ποτέ να τον εκμεταλλευτώ. Δεν ήθελα να του πω «Θα με βοηθήσεις;» Αλλά, κατά κάποιο τρόπο η συγκατάθεσή του, ήρθε πολύ φυσικά. Ήταν τόσο συμπαθητικός. «Λοιπόν… ας κάνουμε κάτι.» Και ξέρετε, αυτό με έκανε να νιώθω τόσο χαρούμενος. Αυτό που έκανε, άρχισε αμέσως να τηλεφωνεί και να κάνει κρατήσεις. Τηλεφώνησε στο Madison Square Garden », είπε ο Shankar. «Αργότερα ήρθε σε επαφή με τον Μπομπ Ντύλαν, τον Έρικ Κλάπτον, τον Μπίλι Πρέστον και μερικούς από τους φίλους του. Κάπως, έγινε (χτυπάει τα δάχτυλά του), έτσι.
«Μέσα σε τρεις εβδομάδες περίπου, δώσαμε μια παράσταση που ήταν sold-out. Έτσι, έπρεπε να προγραμματίσουν την συναυλία. Όπως γνωρίζετε, στο πρώτο μέρος ήμουν εγώ. Κάλεσα τον γιο του γκουρού μου, τον Ali Akbar Khan, ο οποίος παίζει το σαρόντ και παίξαμε μαζί στο πρώτο μέρος. Συνέθεσα τις πρώτες γραμμές και μετά αυτοσχεδιάσαμε.
«Πήγε υπέροχα. Ήρθε ένα νέο κοινό που μαζί με το υπάρχον κοινό, ήταν ώριμοι ακροατές. Αυτό το κοινό ήταν ο ίδιος τύπος κοινού με το [1967] Monterey International Pop Festival, αλλά ήταν πολύ προσεκτικοί και δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα.
Στο δεύτερο μέρος το πρόγραμμά τους ήταν πολύ συμπληρωματικό. Ακούστηκαν τα “My Sweet Lord”, “That’s thw Way God Planned It” και άλλα. Ο Μπομπ Ντύλαν είχε τη φυσαρμόνικα του και έπαιζε μπαλάντες. Ο Τζορτζ τραγούδησε “Here Comes The Sun” και το τραγούδι που συνέθεσε, το “Bangla Desh” για την συναυλία αυτή. Υπήρχε αρμονία και δεν ήταν τόσο διαφορετικό. Ήταν υπέροχα».
George Harisson και Bob Dylan
While My Guitar Gently Weeps (Live From Madison Square Garden, New York, U.S.A, 1971 / 2009 Mix)
Η Συναυλία για το Μπαγκλαντές (αυθεντικός τίτλος The Concert for Bangla Desh) ήταν ένα ζωντανό, τριπλό άλμπουμ, που κυκλοφόρησε στο εμπόριο λίγο πριν από τα Χριστούγεννα το 1971 στις ΗΠΑ και μετά την Πρωτοχρονιά του 1972 στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έμεινε αρκετές εβδομάδες στα charts των ΗΠΑ και έγινε το δεύτερο Νο 1 άλμπουμ του Ηνωμένου Βασιλείου του George Harrison. Το soundtrack κέρδισε το βραβείο Grammy για το Άλμπουμ της Χρονιάς του 1972 για τους παραγωγούς μουσικής Harrison και Phil Spector.
George Harrison - Bangla Desh (Bonus Track)
