Αν με την λέξη ροκ επιγράψουμε γενικά την νεανική μουσική, θα πρέπει να παραδεχτούμε πως, στην Ελλάδα, χάθηκε ή τείνει να χαθεί η βασικότερη λειτουργία της, δηλαδή ο χορός.
Οι νέοι σήμερα, κατά κανόνα, δεν χορεύουν, σε αντίθεση με τα πρώτα χρόνια του νεανικού φαινομένου, όταν ο κανόνας ήταν ο χορός. Στην φωτογραφία ανοίγματος (ΑΡΧΕΙΟ Μ. Νταλούκα), βλέπουμε τους Ολύμπιανς, ένα από τα σημαντικότερα συγκροτήματα της χρυσής νεολαίας, να παίζουν σε κινηματογράφο της Λάρισας. Οι ζωηρότεροι χορεύουν «σέϊκ», ενώ οι υπόλοιποι παρακολουθούν από τα καθίσματα.
Οι λαϊκές αυτές παραστάσεις ονομάζονταν ρεσιτάλ και γίνονταν συνήθως τα κυριακάτικα πρωινά σε κινηματογράφους κυρίως, σε όλη την Ελλάδα. Πολλές φορές, ανάμεσα στους νέους έβλεπες και μανάδες, μπαμπάδες, θείους και λοιπούς συγγενείς που χάζευαν τους «μοντέρνους» ή τους «γιε-γιέδες» όπως τους ονόμαζαν από την συχνή επανάληψη της αγγλικής λέξης yea (yes) που άκουγαν στα τραγούδια.
Οι περίφημοι Γιεγιέδες, που ξεσάλωναν στα χορευτικά πρωινά, σε αναψυκτήρια, beach party, κινηματογράφους και κλαμπάκια, τώρα πια δεν υπάρχουν.
Φωτο: Beach party και μπροστά σε εξέλιξη, Διαγωνισμός Χορού, σε παραλία της Θεσσαλονίκης. Στο κέντρο, σκυμμένος, ο δημοσιογράφος Γιώργος Λιάνης, που κάλυπτε τότε, τις νεανικές εκδηλώσεις (Φωτογραφία του 1965, από το ΑΡΧΕΙΟ του Γιάννη Νέγρη).
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το ροκ, εμφανιζόμενο σαν swing και λίγο μετά σαν ροκ εν ρολ, ήταν κυρίως ένα κύμα χορευτικό. Οι νεαροί πήγαιναν στα κλαμπ περισσότερο για να χορέψουν και λιγότερο για να ακούσουν. Σήμερα, συμβαίνει το αντίθετο, για να μην πω ότι έχει σχεδόν καταργηθεί ο χορός.
Στο φιλμ Swing Kids, που αναφέρεται στα χρόνια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, βλέπουμε τον νεανικό χορό να έρχεται σαν σίφουνας, αψηφώντας τον συντηρητισμό αλλά και την φασιστική ακαμψία των Ναζί.
Αρκετά χρόνια μετά, ο στίχος...
One fine mornin', she puts on a New York station
And she couldn't believe what she heard at all
She started dancin' to that fine-fine-fine-fine music
Ooohhh, her life was saved by rock 'n' roll
του Lou Reed, περιέγραφε τον πυρετό του ροκ εν ρολ και το πώς η Τζίνα, στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 50, σώθηκε χάρη σε αυτόν τον χορό.
Φωτο: Καλοκαίρι του 1953 στην ιπτάμενη παράγκα του Ψυρρή. Οι δύο νεαρές υπαρξίστριες χορεύουν με το λαμπερό χαμόγελο της νιότης στα χείλη. Πάνω τους μια ξύλινη ετοιμόρροπη οροφή κατόρθωσε να στεγάσει το πιο όμορφο ελληνικό καλοκαίρι (ΑΡΧΕΙΟ Μ. Νταλούκας).
Στην Ελλάδα, το ροκ φαινόμενο αρχίζει με χορούς μπούγκι (swing) στην Ιπτάμενη Παράγκα και λίγο μετά οι νεαροί χορεύουν μαζικά στο Ζάππειο, υπό τα πρώτα ακούσματα ροκ εν ρολ, που παίζει η ορχήστρα του Αμερικανικού Στόλου.
Ακολουθεί η «τρέλα» του Twist στις αρχές του 60 και στα μέσα της δεκαετίας, μουσικά πρωινά και ξέφρενοι χοροί σε «ρεσιτάλ» στους κινηματογράφους. σε όλη την Ελλάδα.
Πού πήγαν σήμερα, όλα αυτά; Γιατί, το ροκ, από μία μουσική για το μυαλό και το σώμα, ξέχασε το σώμα και έμεινε μόνο στο μυαλό;
Το παράξενο αυτό φαινόμενο της μετάλλαξης του ροκ σε μία ακουστική διαδικασία, εμφανίζεται κυρίως στην Ελλάδα. Ανάλογη «ακινησία» στα ροκ ακροατήρια δεν υπάρχει στο εξωτερικό. Το φαινόμενο είναι πράγματι παράξενο. Βλέπεις νέους να μην χορεύουν στα κλαμπ και στα μπαρ, ενώ, όταν βρίσκονται σε ταβερνάκια χορεύουν, όχι όμως με ροκ, αλλά με παλιά ρεμπέτικα και λαϊκά.
Μία από τις αιτίες του φαινομένου είναι ότι οι νέοι ροκ δημιουργοί έχουν πάψει να δημιουργούν χορευτικά τραγούδια, θεωρώντας ίσως, πως ο χορός δεν έχει αξία. Τρομερό λάθος. Η βάση όλων των νεανικών δράσεων ήταν και είναι η κίνηση, δηλαδή ο χορός. Αν δεν υπάρχει χορός, δεν υπάρχουν νεανικές καταστάσεις, ούτε δημιουργικές εκρήξεις, χωρίς στοιχείο Διονυσιακό.
Στην αρχή λοιπόν, υπήρξε ο χορός. Και σε όλες τις περιόδους, οπότε δημιουργούταν κάτι το νέο, κάτι πρωτοποριακό που τραβούσε σαν μαγνήτης την νεολαία, αυτό γινόταν ή συνοδευόταν με έναν καινούργιο χορό. Ας το σκεφτούν αυτό οι τραγουδοποιοί στην Ελλάδα.
Οι νέοι σήμερα, κατά κανόνα, δεν χορεύουν, σε αντίθεση με τα πρώτα χρόνια του νεανικού φαινομένου, όταν ο κανόνας ήταν ο χορός. Στην φωτογραφία ανοίγματος (ΑΡΧΕΙΟ Μ. Νταλούκα), βλέπουμε τους Ολύμπιανς, ένα από τα σημαντικότερα συγκροτήματα της χρυσής νεολαίας, να παίζουν σε κινηματογράφο της Λάρισας. Οι ζωηρότεροι χορεύουν «σέϊκ», ενώ οι υπόλοιποι παρακολουθούν από τα καθίσματα.
Οι λαϊκές αυτές παραστάσεις ονομάζονταν ρεσιτάλ και γίνονταν συνήθως τα κυριακάτικα πρωινά σε κινηματογράφους κυρίως, σε όλη την Ελλάδα. Πολλές φορές, ανάμεσα στους νέους έβλεπες και μανάδες, μπαμπάδες, θείους και λοιπούς συγγενείς που χάζευαν τους «μοντέρνους» ή τους «γιε-γιέδες» όπως τους ονόμαζαν από την συχνή επανάληψη της αγγλικής λέξης yea (yes) που άκουγαν στα τραγούδια.
Οι περίφημοι Γιεγιέδες, που ξεσάλωναν στα χορευτικά πρωινά, σε αναψυκτήρια, beach party, κινηματογράφους και κλαμπάκια, τώρα πια δεν υπάρχουν.
Φωτο: Beach party και μπροστά σε εξέλιξη, Διαγωνισμός Χορού, σε παραλία της Θεσσαλονίκης. Στο κέντρο, σκυμμένος, ο δημοσιογράφος Γιώργος Λιάνης, που κάλυπτε τότε, τις νεανικές εκδηλώσεις (Φωτογραφία του 1965, από το ΑΡΧΕΙΟ του Γιάννη Νέγρη).
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το ροκ, εμφανιζόμενο σαν swing και λίγο μετά σαν ροκ εν ρολ, ήταν κυρίως ένα κύμα χορευτικό. Οι νεαροί πήγαιναν στα κλαμπ περισσότερο για να χορέψουν και λιγότερο για να ακούσουν. Σήμερα, συμβαίνει το αντίθετο, για να μην πω ότι έχει σχεδόν καταργηθεί ο χορός.
Στο φιλμ Swing Kids, που αναφέρεται στα χρόνια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, βλέπουμε τον νεανικό χορό να έρχεται σαν σίφουνας, αψηφώντας τον συντηρητισμό αλλά και την φασιστική ακαμψία των Ναζί.
Αρκετά χρόνια μετά, ο στίχος...
One fine mornin', she puts on a New York station
And she couldn't believe what she heard at all
She started dancin' to that fine-fine-fine-fine music
Ooohhh, her life was saved by rock 'n' roll
του Lou Reed, περιέγραφε τον πυρετό του ροκ εν ρολ και το πώς η Τζίνα, στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 50, σώθηκε χάρη σε αυτόν τον χορό.
Φωτο: Καλοκαίρι του 1953 στην ιπτάμενη παράγκα του Ψυρρή. Οι δύο νεαρές υπαρξίστριες χορεύουν με το λαμπερό χαμόγελο της νιότης στα χείλη. Πάνω τους μια ξύλινη ετοιμόρροπη οροφή κατόρθωσε να στεγάσει το πιο όμορφο ελληνικό καλοκαίρι (ΑΡΧΕΙΟ Μ. Νταλούκας).
Στην Ελλάδα, το ροκ φαινόμενο αρχίζει με χορούς μπούγκι (swing) στην Ιπτάμενη Παράγκα και λίγο μετά οι νεαροί χορεύουν μαζικά στο Ζάππειο, υπό τα πρώτα ακούσματα ροκ εν ρολ, που παίζει η ορχήστρα του Αμερικανικού Στόλου.
Ακολουθεί η «τρέλα» του Twist στις αρχές του 60 και στα μέσα της δεκαετίας, μουσικά πρωινά και ξέφρενοι χοροί σε «ρεσιτάλ» στους κινηματογράφους. σε όλη την Ελλάδα.
Πού πήγαν σήμερα, όλα αυτά; Γιατί, το ροκ, από μία μουσική για το μυαλό και το σώμα, ξέχασε το σώμα και έμεινε μόνο στο μυαλό;
Το παράξενο αυτό φαινόμενο της μετάλλαξης του ροκ σε μία ακουστική διαδικασία, εμφανίζεται κυρίως στην Ελλάδα. Ανάλογη «ακινησία» στα ροκ ακροατήρια δεν υπάρχει στο εξωτερικό. Το φαινόμενο είναι πράγματι παράξενο. Βλέπεις νέους να μην χορεύουν στα κλαμπ και στα μπαρ, ενώ, όταν βρίσκονται σε ταβερνάκια χορεύουν, όχι όμως με ροκ, αλλά με παλιά ρεμπέτικα και λαϊκά.
Μία από τις αιτίες του φαινομένου είναι ότι οι νέοι ροκ δημιουργοί έχουν πάψει να δημιουργούν χορευτικά τραγούδια, θεωρώντας ίσως, πως ο χορός δεν έχει αξία. Τρομερό λάθος. Η βάση όλων των νεανικών δράσεων ήταν και είναι η κίνηση, δηλαδή ο χορός. Αν δεν υπάρχει χορός, δεν υπάρχουν νεανικές καταστάσεις, ούτε δημιουργικές εκρήξεις, χωρίς στοιχείο Διονυσιακό.
Στην αρχή λοιπόν, υπήρξε ο χορός. Και σε όλες τις περιόδους, οπότε δημιουργούταν κάτι το νέο, κάτι πρωτοποριακό που τραβούσε σαν μαγνήτης την νεολαία, αυτό γινόταν ή συνοδευόταν με έναν καινούργιο χορό. Ας το σκεφτούν αυτό οι τραγουδοποιοί στην Ελλάδα.
