Δύο πύλες της Ανατολής στη Δύση κι ένας πολιτισμός, που ζυμώθηκε με τη διαρκή αυτή αντίφαση και αντίθεση σ’ έναν αέναο συγκερασμό. Οι ωδές στον Αλλάχ και οι προσευχές της Ορθοδοξίας. Το Φανάρι και η Αγιά Σοφιά. Τα τζαμιά κι οι μιναρέδες. Τα ούτια και τα κλειδοκύμβαλα. Η λόγια μουσική και τα λαϊκά τραγούδια. Οι εστουδιαντίνες και τα καφέ σαντάν της Κωνσταντινούπολης. Οι τεκέδες και οι οπερέτες της Σμύρνης. Οι αμανέδες των καφέ αμάν και τα ανατολίτικα βαλς. Οι καροτσέρηδες κι οι λατερνατζήδες της Πόλης. Οι καϊκτσήδες του Βοσπόρου και η ανάμνησή τους.
Η Μικρασιατική καταστροφή. Εκδιωγμένοι οι πρόσφυγες συνωθούνταν στα λιμάνια και στοβάζονταν στους προσφυγικούς καταυλισμούς και νεόχτιστους συνοικισμούς με τις μνήμες της προηγούμενης ζωής τους και τα μακρόσυρτα τραγούδια τους, με τα σαντουρόβιολα, που βρήκαν στέγη στα αστικά καφέ αμάν (καταργήθηκαν μαζί με τους αμανέδες από τη Μεταξική δικτατορία) και επηρέασαν το ελληνικό τραγούδι και τη νεοσύστατη μουσική βιομηχανία.
Μέσα στα πρώτα ονόματα της πρώτης δισκογραφικής περιόδου οι Σμυρνιοί και Κωνσταντινουπολίτες συνθέτες, οργανοπαίκτες και τραγουδιστές: Π. Τούντας, Κ. Σκαρβέλης, Ευάγ. Παπάζογλου, Αντ. Διαμαντίδης ή Νταλγκάς, Κ. Νούρος, Ευάγ. Σωφρονίου, Γ. Βιδάλης, Ρόζα Εσκενάζυ, Ρίτα Αμπατζή, Σπ. Περιστέρης, Γ. Δραγάτσης, Γρ. Ασίκης, Κ. Καρίπης και πολλοί άλλοι που με την ξεχωριστή τέχνη τους στιγμάτισαν μια ολόκληρη εποχή και άφησαν μοναδικά δείγματα του αλησμόνητου πολιτισμού της καθ’ ημάς Ανατολής.
Η Μικρασιατική καταστροφή. Εκδιωγμένοι οι πρόσφυγες συνωθούνταν στα λιμάνια και στοβάζονταν στους προσφυγικούς καταυλισμούς και νεόχτιστους συνοικισμούς με τις μνήμες της προηγούμενης ζωής τους και τα μακρόσυρτα τραγούδια τους, με τα σαντουρόβιολα, που βρήκαν στέγη στα αστικά καφέ αμάν (καταργήθηκαν μαζί με τους αμανέδες από τη Μεταξική δικτατορία) και επηρέασαν το ελληνικό τραγούδι και τη νεοσύστατη μουσική βιομηχανία.
Μέσα στα πρώτα ονόματα της πρώτης δισκογραφικής περιόδου οι Σμυρνιοί και Κωνσταντινουπολίτες συνθέτες, οργανοπαίκτες και τραγουδιστές: Π. Τούντας, Κ. Σκαρβέλης, Ευάγ. Παπάζογλου, Αντ. Διαμαντίδης ή Νταλγκάς, Κ. Νούρος, Ευάγ. Σωφρονίου, Γ. Βιδάλης, Ρόζα Εσκενάζυ, Ρίτα Αμπατζή, Σπ. Περιστέρης, Γ. Δραγάτσης, Γρ. Ασίκης, Κ. Καρίπης και πολλοί άλλοι που με την ξεχωριστή τέχνη τους στιγμάτισαν μια ολόκληρη εποχή και άφησαν μοναδικά δείγματα του αλησμόνητου πολιτισμού της καθ’ ημάς Ανατολής.
