Σαν σήμερα…
Στις 11 Μαΐου του 1940 γεννήθηκε ο Χρήστος Λεοντής, ενώ στις 12 Μαΐου του 2003 έφυγε από τη ζωή ο Βαγγέλης Περπινιάδης, ένας συνθέτης κι ένας ερμηνευτής, που αν και συνεργάστηκαν σε έξι μόνο τραγούδια, με γνωστότερο το «Πού να χωρέσει τ’ όνειρο», τα τραγούδια αυτά τόσο για το ετερόκλητο στοιχείο αυτής της συνεργασίας, όσο και για την καλλιτεχνική τους αξία, θεωρώ πως άφησαν ισχυρό «χνάρι» στο λαϊκό τραγούδι.
Η πορεία του Βαγγέλη Περπινιάδη στο «έντεχνο»
Η παρουσία του Βαγγέλη Περπινιάδη στο «έντεχνο» τραγούδι δεν είναι μεγάλη. Ανατρέχοντας στο υλικό του ερμηνευτή, ξεχώρισα μόνο 16 τραγούδια με στοιχεία από τα «έντεχνα» τραγούδια της εποχής, τόσο στη μουσική όσο και στο στίχο. Έξι τραγούδια του Χρήστου Λεοντή (δυο από τα οποία συμπεριλήφθηκαν το 1966 στο μεγάλο δίσκο «Ανάσταση ονείρων»), σε στίχους Κώστα Βίρβου, Μιχάλη Παπανικολάου, Γιάννη Κακουλίδη, Γιώργου Οικονομίδη και Ζωής Μάναλη, τέσσερα του Γιώργου Κατσαρού σε στίχους Πυθαγόρα, δύο του Λυκούργου Μαρκέα σε στίχους Κώστα Βίρβου και από δύο των λιγότερο γνωστών συνθετών Δημήτρη Μπουκουβάλα και Βασίλη Μακρίδη σε στίχους όλα του Λευτέρη Παπαδόπουλου. Τις ενορχηστρώσεις στα τραγούδια του Δημήτρη Μπουκουβάλα επιμελήθηκε ο Χρήστος Λεοντής.
«Εσύ δεν τραγουδάς, εσύ πονάς, υποφέρεις»
Συζητώντας με τον δημοσιογράφο, συγγραφέα και διευθυντή του Ogdoo.gr Κώστα Μπαλαχούτη, στο πλαίσιο της βιογραφίας του, ο Βαγγέλης Περπινιάδης αναφέρθηκε και στη συνεργασία του με το Χρήστο Λεοντή:
“Το έντεχνο τραγούδι γνωρίζει μεγάλη άνοδο. Όλοι οι σημαντικοί τραγουδιστές τραγουδούν συνθέσεις σπουδαγμένων μουσικών και στίχους ποιητών. Καζαντζίδης, Μπιθικώτσης, Πόλυ Πάνου, Γιώτα Λύδια. Είχα την επιθυμία να πω τέτοια τραγούδια, αλλά να έχουν στίγμα λαϊκό και λόγο που θα τον καταλάβει ο κόσμος και θα θίξει τα καθημερινά του προβλήματα. Ένα θλιβερό γεγονός έγινε η αιτία να πραγματοποιήσω την επιθυμία μου. Ο Χρήστος Λεοντής έχει συνθέσει τραγούδια σε στίχους Βίρβου, Μ. Παπανικολάου, Λ. Παπαδόπουλου κ.α, τα οποία είναι περασμένα στον τόνο του Κανακάρη. Ο Κανακάρης, όμως, αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας -έχει καρδιά- και αναζητούν τραγουδιστή. Από την εταιρεία προτείνουν εμένα. Κατά σύμπτωση, ακόμα και ο τόνος στον οποίο είναι γραμμένα, ταιριάζει στο δικό μου: «Πού να χωρέσει το όνειρο σε κάμαρη δυο πήχες;», «Πικρό ψωμί του τόπου μου με δάκρυ ζυμωμένο», «Μες στο σκοτάδι περπατώ», «Γυρισμός», «Φτωχογειτονιά» και «Θα ’ρθει το βράδυ βροχερό», το οποίο με αγγίζει και με συγκινεί ιδιαίτερα: «Σκληρή δουλειά χωρίς ψωμί / για το όνειρο η λαχτάρα».
Αρχίσαμε τις συναυλίες με Τσετίνη, Γιοβάννα, Αλέκα Μαβίλη, τους Λεμονόπουλο, Ξαπλαντέρη, Αγγέλου στα μπουζούκια, Σ. Περιστέρη κιθάρα και μπαγλαμά, χορωδίες και δυο ορχήστρες υπό τη διεύθυνση του Λεοντή. Πρώτη Μαρτίου του 1965 δίνουμε συναυλία στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και με πλησιάζει ένα γεροντάκι και με τραβάει με δύναμη απ’ το χέρι:
-Έλα εδώ, ρε παιδάκι μου. Πώς τραγουδάς έτσι;
-Γιατί, παππού;
-Γιατί θα πεθάνεις γρήγορα αγόρι μου. Εσύ δεν τραγουδάς, εσύ πονάς, υποφέρεις.
-Δεν μπορώ αλλιώς, πρέπει να το νιώθω το τραγούδι.
-Εγώ είμαι συναυλιόφιλος, δεν έχω αφήσει συναυλία για συναυλία. Ποτέ δεν έχω ακούσει ερμηνεία σαν τη δική σου.
Τα λόγια του με συγκίνησαν πολύ. Ακολούθησαν κι άλλα τέτοια τραγούδια σε μουσική Κατσαρού, Μακρίδη, Μπουκουβάλα και στίχους Πυθαγόρα και Λ.Παπαδόπουλου: «Κι αν χώρισαν οι δρόμοι μας», «Από τα σπίτια τα ψηλά δεν φαίνεται η φτώχεια», «Κι έξαφνα έγινες κύριος», «Όποιος γεννήθηκε φτωχός» κ.α. Με τον Κατσαρό πραγματοποιήσαμε και συναυλίες μαζί. Τα έντεχνά μου τραγούδια τα αγάπησα και τα υπερασπίστηκα. Τα τραγούδησα στα νυχτερινά κέντρα που εμφανιζόμουν ακόμη και επί δικτατορίας, μέχρι και στα πανηγύρια τα είπα. Η αλήθεια είναι ότι ο κόσμος που έρχεται εκεί προτιμά τα κλασικά λαϊκά τραγούδια. Με λίγη προσπάθεια όμως, όταν τα περάσεις έξυπνα και μπει στο νόημα, τα καταλαβαίνει και συγκινείται, όπως το «Δρόμοι όλο λάσπη και σπίτια ρημαδιό».
Σε μία από τις συναυλίες που έκανα, με άκουσε και ο Θεοδωράκης. Κάποιοι τον έπιασαν και του είπαν «Τι ωραία που ερμηνεύει αυτά τα τραγούδια ο Περπινιάδης!» Η απάντησή του ήταν: «Πολύ καλός τραγουδιστής, αλλά δεν ανήκει στο χώρο μας». Εγώ, όμως, αργότερα πήγα και τραγούδησα στη γιορτή της ΚΝΕ, στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, σε μία εκδήλωση για τη λαϊκή μας μουσική. Το καλό τραγούδι δε χωρίζεται σε κόμματα και ομάδες, ανήκει σε ολόκληρο τον ελληνικό λαό”. *
16 «έντεχνα» τραγούδια σε δίσκους 45 στροφών
1) α) Το παιδάκι μας λυπήσου (Γιώργος Κατσαρός – Πυθαγόρας) Βαγγέλης Περπινιάδης – Ρία Νόρμα
β) Σε ποιο λιμάνι άραξες (Γιώργος Κατσαρός – Πυθαγόρας) Βαγγέλης Περπινιάδης – Ρία Νόρμα
(Odeon DSOG – 3108, 1964) (Και τα δυο τραγούδια ακούστηκαν το 1964 στην ταινία «Κάθε λιμάνι και καημός» σε σενάριο Πυθαγόρα και σκηνοθεσία Όμηρου Ευστρατιάδη)
2) α) Μες στο σκοτάδι περπατώ (Χρήστος Λεοντής – Κώστας Βίρβος) Βαγγέλης Περπινιάδης –Ρία Νόρμα – χορωδία
β) Πικρό ψωμί (Χρήστος Λεοντής – Κώστας Βίρβος) Βαγγέλης Περπινιάδης –Ρία Νόρμα - χορωδία (Parlophone GDSP – 2968, 1964)
3) α) Πού να χωρέσει τ’ όνειρο (Χρήστος Λεοντής – Μιχάλης Παπανικολάου) Βαγγέλης Περπινιάδης – Ρία Νόρμα
β) Θα’ ρθει το βράδυ βροχερό (Χρήστος Λεοντής – Γιάννης Κακουλίδης) Βαγγέλης Περπινιάδης – Ρία Νόρμα (Odeon DSOG – 3154, 1965)
4) α) Πάλι μ’ άφησες μονάχο (Λυκούργος Μαρκέας – Κώστας Βίρβος) Βαγγέλης Περπινιάδης – Ρία Νόρμα
β) Βρήκα λιμάνι κι άραξα (Λυκούργος Μαρκέας – Κώστας Βίρβος) Βαγγέλης Περπινιάδης – Ρία Νόρμα (Odeon DSOG – 3180, 1965) (Ακούστηκε και στην ταινία του Οδυσσέα Κωστελέτου «Κάποια μάνα αναστενάζει»).
5) α) Κάλλιο πέντε και στο χέρι (Χρήστος Λεοντής – Γιώργος Οικονομίδης) Βαγγέλης Περπινιάδης – Ρία Νόρμα
β) Γυρισμός (Χρήστος Λεοντής – Ζωή Μάναλη) Βαγγέλης Περπινιάδης – Ρία Νόρμα (Parlophone GDSP – 3033, 1965)
6) α) Γεια σου θα σου πω εγώ (Δημήτρης Μπουκουβάλας – Λευτέρης Παπαδόπουλος) Βαγγέλης Περπινιάδης – Ρία Νόρμα
β) Μια πίκρα μας ενώνει (Δημήτρης Μπουκουβάλας – Λευτέρης Παπαδόπουλος) Βαγγέλης Περπινιάδης – Ρία Νόρμα (Parlophone GDSP – 3038, 1965)
7) α) Κι άξαφνα έγινες κύριος (Βασίλης Μακρίδης – Λευτέρης Παπαδόπουλος) Βαγγέλης Περπινιάδης – Ρία Νόρμα
β) Όποιος γεννήθηκε φτωχός (Βασίλης Μακρίδης – Λευτέρης Παπαδόπουλος) Βαγγέλης Περπινιάδης – Ρία Νόρμα (Parlophone GDSP – 3046, 1965)
8) α) Από τα σπίτια τα ψηλά (Γιώργος Κατσαρός – Πυθαγόρας) Βαγγέλης Περπινιάδης – Ρία Νόρμα
β) Κι αν χώρισαν οι δρόμοι μας (Γιώργος Κατσαρός – Πυθαγόρας) Βαγγέλης Περπινιάδης – Ρία Νόρμα (Parlophone GDSP – 3153, 1966)
Έχουν καταγραφεί βέβαια και δυο συνεργασίες του Βαγγέλη Περπινιάδη με συνθέτες που διέπρεψαν στο χώρο του «ελαφρού» τραγουδιού, όπως ήταν ο Κώστας Γιαννίδης (ή Γιάννης Κωνσταντινίδης) και ο Γιάννης Βέλλας, οι οποίοι όμως πλησίασαν στο ύφος του Περπινιάδη και του έδωσαν τέσσερα ατόφια λαϊκά τραγούδια. Ο Κώστας Γιαννίδης έγραψε μουσική και στίχους στα περίφημα «Νέα της Αλεξάνδρας» και στο «Μανούλα μου μανούλα μου» και ο Γιάννης Βέλλας έγραψε τη μουσική στα τραγούδια «Άδικα σ’αγάπησα» και «Ο Κάβουρας κι ο Σαρκαφλιάς» με στίχους Vidal το πρώτο και Π.Παπαγεωργίου το δεύτερο (δυστυχώς δεν έχουμε περισσότερα στοιχεία για τους στιχουργούς). Όλα ηχογραφήθηκαν το 1961.
*Πηγή: Κώστας Μπαλαχούτης «Βαγγέλης Περπινιάδης - Πριν το τέλος» (Προσκήνιο - 2000)
Φωτογραφία: Ο Χρήστος Λεοντής διευθύνει τον Βαγγέλη Περπινιάδη (από το ίδιο βιβλίο)
