Διαδικτυακός «εμφύλιος» για τον Μίκη
Με αφορμή τον «εμφύλιο» που έχει ξεσπάσει σε διαδικτυακό - και όχι μόνο - επίπεδο, μετά την εμφάνιση του Μίκη Θεοδωράκη στο συλλαλητήριο για την Μακεδονία κι επειδή εκτός από τις «κραυγές», τους «αλαλαγμούς», τις διαγραφές και τους αφορισμούς, υπάρχουν - ευτυχώς - ακόμα απόψεις που διακρίνονται από ψυχραιμία και μετριοπάθεια κι αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, όταν προέρχονται από πρόσωπα που έζησαν και ξέρουν όσο λίγοι τον Μίκη Θεοδωράκη, όπως ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Γιώργος Λογοθέτης, θεώρησα καλό να μεταφέρω ένα εύστοχο κείμενό του σχετικά με το θέμα, που γράφτηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2018, δυο μέρες πριν από το συλλαλητήριο και τον ευχαριστώ ιδιαιτέρως για την παραχώρηση...
Ο Μίκης Θεοδωράκης και το Μακεδονικό
Του Γιώργου Λογοθέτη
Το κείμενο που ακολουθεί γράφεται την Παρασκευή 2/2/2018, δύο μέρες πριν το συλλαλητήριο στο Σύνταγμα με θέμα την ονομασία του γειτονικού κράτους. Όπως έχει ανακοινωθεί κύριος ομιλητής θα είναι ο Μίκης Θεοδωράκης.
Η πρωτοβουλία αυτή για μια ακόμα φορά έφερε στην επιφάνεια διαφορετικές απόψεις σχετικά με την ορθότητα των εκάστοτε πολιτικών παρεμβάσεων του Μίκη Θεοδωράκη όπως το «Καραμανλής ή τανκς» και η συμμετοχή του στην Κυβέρνηση του Μητσοτάκη. Έτσι και σήμερα. Από την μία πλευρά είναι αυτοί που στηρίζουν την πρωτοβουλία του Μίκη και από την άλλη πλευρά, ακόμα και φίλοι του, θεωρούν ότι η συμμετοχή του στο συλλαλητήριο είναι λάθος.
Ο ίδιος με την παρέμβασή μου θα ήθελα να επισημάνω ότι αυτά που λέει σήμερα ο Μίκης τα είπε σε συνέντευξη τύπου στα Σκόπια στις 9.4.1997 όταν αποφάσισε να ταξιδέψει στα Σκόπια και να δώσει μία ιστορική συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής της πόλης παρουσία και του τότε προέδρου Γκλιγκόροφ. Ήταν ένα γεγονός που εξέπληξε μια και ήταν γνωστές οι θέσεις του Μίκη Θεοδωράκη στο θέμα του ονόματος, όπως τις είχε διατυπώσει με άρθρο του που δημοσιεύτηκε στη γαλλική εφημερίδα Μοντ».
Έγραφε τότε ο Μίκης:
«Η αντίθεσή μας στη χρησιμοποίηση του ονόματος “Μακεδονία” και των ιστορικών ελληνικών συμβόλων, αποτελεί μια στοιχειώδη αμυντική στάση απέναντι σε έναν κίνδυνο, που δεν απειλεί μόνο την Ελλάδα αλλά ολόκληρη την Ευρώπη. Το πρόβλημα θα υπάρξει αν τα Σκόπια επιδιώξουν αποκλειστικότητα του ονόματος Μακεδονία, και οι νέες γενιές στα Σκόπια θεωρήσουν καθήκον τους την “Απελευθέρωση” των σκλαβωμένων Μακεδόνων».
Όπως δήλωσε ο ίδιος από το 1971 είχε διαφωνήσει με τον Τίτο για το θέμα της Μακεδονικής εθνότητας. Δεν του άρεσαν οι απόψεις του, και αυτός ήταν και ο λόγος που κόπηκαν οι σχέσεις του Μίκη Θεοδωράκη με τον Τίτο.
Στην συνέντευξη τύπου στα Σκόπια, μία μέρα πριν την συναυλία, ο Μίκης Θεοδωράκης επανέλαβε τις απόψεις του και μάλιστα έφτασε σε σημείο να δηλώνει ότι:
«H ομαλοποίηση των σχέσεων μας με οδηγεί στη σκέψη ότι θα πρέπει και οι δύο πλευρές να σκεφτούμε σοβαρά την περίπτωση μιας Τελωνειακής Ένωσης, και στη συνέχεια να δημιουργήσουμε μια Συνομοσπονδία, πράγμα το οποίο θα λύσει στην ουσία το μεγάλο πρόβλημα».
Ακόμα όμως μεγαλύτερη εντύπωση έκανε η παρακάτω δήλωσή του:
«Όπως είμαι έτοιμος να υπερασπιστώ την ακεραιότητα της Πατρίδας μου, έτσι είμαι έτοιμος να υπερασπίσω και την ακεραιότητα των συνόρων και των Σκοπιανών. Θεωρώ ότι είναι κρίμα να είμαστε τόσο πολύ κοντά, να συμφωνούμε στα κύρια, δηλαδή για τη συνεργασία, για ένα ειρηνικό μέλλον, και να μην έχουμε λύσει ακόμα τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν εδώ και δεκαετίες υπό άλλες καταστάσεις».
Την επόμενη μέρα της συναυλίας ο Μίκης επισκέφτηκε τον τάφο του Ζορμπά, που γεννήθηκε στο χωριό Καταφύγι της Πιερίας, αλλά είναι θαμμένος στα Σκόπια. Μαζί και δημοσιογράφοι από την Ελλάδα και τα Σκόπια που κατέγραψαν την σκηνή όταν ο Μίκης καταθέτει λουλούδια στον τάφο του Ζορμπά και ο Γρηγόρης Τζιστούδης να παίζει την μουσική που έγραψε ο Μίκης για την ταινία του Κακογιάννη «Ζορμπάς ο Έλληνας».
«Να ένας ακόμα συνδετικός κρίκος που μας ενώνει» θα πει ο Μίκης με νόημα.
Στο βιβλίο μου «Μίκης Θεοδωράκης - Θρησκεία μου είναι η Ελλάδα» υπάρχει ειδικό κεφάλαιο που περιγράφω την παρουσία του Μίκη στα Σκόπια. Για το ίδιο θέμα έχουμε δημιουργήσει και ωριαίο ντοκιμαντέρ που είναι αναρτημένο στο You Tube.
Ένας από αυτούς -ίσως ο πιο κατάλληλος- που παρακολουθεί την πορεία του Μίκη Θεοδωράκη όλα αυτά τα χρόνια, και είναι σε θέση να αναλύσει τον τρόπο που λειτουργεί ο Μίκης Θεοδωράκης, είναι ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, συγγραφέας και επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος γράφει τα εξής για το φαινόμενο όπως αποκαλεί τον Μίκη Θεοδωράκη:
«Σε ένα παλιό μου άρθρο ονόμαζα τον Μίκη χείμαρρο και φυσικό φαινόμενο. Και αυτό διότι όλη του η ζωή μοιάζει με τους άγριους χειμάρρους σε μια αέναη πορεία προς τον μεγάλο Ωκεανό.
Στα νερά τους κατεβάζουν κορμούς, πέτρες, δέντρα, λουλούδια αλλά και ψοφίμια... Αυτό είναι ο Μίκης. Ένας χείμαρρος που στο διάβα του καταγράφει την ιστορία του τόπου. Αυτός ο ποταμός είναι η μνήμη του Μίκη, με αίματα, μαρτύρια, τραύματα, προδοσίες.
Είναι ο χαμένος και ο ανακερδισμένος χρόνος του Μίκη, μια ολόκληρη περιπέτεια, ζωή που καταγράφει μια συνείδηση εν συνεχή ροή, εν συνεχή εγρήγορση...
Εκεί μέσα και οι αντιφάσεις του, οι αντινομίες του, οι παλινδρομήσεις του, οι απογοητεύσεις του, ότι μπορεί κανείς να πει για ένα άνθρωπο που βίωσε όσο λίγοι την ιστορία αυτού του τόπου.
Όπως όλα τα φυσικά φαινόμενα, έτσι και το έργο του περιέχει και αντιφάσεις. Σαν ήλιος, σαν θύελλα, σαν σεισμός, σαν πλημμύρα, μας ζεσταίνει, μας φωτίζει, αλλά και μας κρυώνει, μας ταρακουνάει. Δεν είναι συνηθισμένο φαινόμενο. Γι αυτό και όπως με τα φυσικά φαινόμενα απέναντί του φυλαγόμαστε.
Όχι, ο Μίκης δεν έχει παλινωδίες.
Αυτά είναι φτηνά πράγματα. Απλώς αν δεν του αρέσει το οικοδόμημα που κάθε φορά χτίζει, το γκρεμίζει για να το χτίσει καλλίτερο. Έτσι ο Μίκης βιώνει τις μεγάλες αντιφάσεις…
Βιώνει τις μεγάλες αντινομίες που φτιάχνουν τον κόσμο. Όπως η ύλη και η αντιύλη. Όπως ο πυρήνας του ατόμου περιέχει θετικά και αρνητικά στοιχεία, έτσι και το έργο του. Και αυτό τον κάνει εκρηκτικό. Έχει τα στοιχεία της ατομικής έκρηξης. Γι αυτό τον φοβούνται … Και όσοι δεν τον καταλαβαίνουν προσπαθούν να του βρουν αντιφάσεις, να τον χλευάσουν, να τον γελοιοποιήσουν...
Οι δεξιοί τον λιθοβολούσαν ως προκλητικά αναρχικό και ανατροπέα της καθιερωμένης των αξιών του έθνους τάξεως, και οι αριστεροί σχεδόν ως συμβιβασμένο που κατά καιρούς προσέβαλλε τα ιερά της Αριστεράς.
Όμως πρέπει κανείς να έχει την προφητική φλέβα του Θεοδωράκη για να μπορεί να διαβάζει το μέλλον, να προδιαγράφει τους προσεχείς στόχους της ιστορίας και να ανιχνεύει τη μελλοντική συνείδηση ενός λαού που πέρασε δια πυρός και σιδήρου, αλλά γνωρίζει και να θυμάται, αλλά και να συγχωρεί, να συνκερνά τα γεγονότα και να συμψηφίζει τα δεινά...».
Και ολοκληρώνει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος:
«Ο Μίκης Θεοδωράκης, εκτός της άλλης τεράστιας προσφοράς του στον κόσμο της μουσικής, μας συνέδεσε με τον αρχαίο ελληνικό μύθο και την αρχαία τραγωδία. Μας συνέδεσε με τον υπόγειο λώρο που μας ενώνει με την αρχαία Ελληνική μήτρα».
- Το κείμενο πρωτοαναρτήθηκε στο νεοσύστατο διαδικτυακό ραδιόφωνο Mikis Radio, όπου κάθε Δευτέρα στις 6 το απόγευμα και σε επανάληψη κάθε Τετάρτη και Παρασκευή στις 9 το βράδυ, ο Γιώργος Λογοθέτης παρουσιάζει τη δική του εκπομπή που βασίζεται στο βιβλίο του «Μίκης Θεοδωράκης - Θρησκεία μου είναι η Ελλάδα».
