Ο Μάνος Χατζιδάκις και τα μπουζούκια

Ο Χατζιδάκις υπήρξε μέγας θαυμαστής των μπουζουκιών.
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Και έγραψε και εξαιρετικά θέματα με μπουζούκια. Το ότι κράτησε κάποια στιγμή απόσταση από αυτά ήταν φυσιολογικό. Απόρροια της ιδιαίτερης σχέσης που είχε με το ρεμπέτικο και τα λαϊκά τραγούδια.

Όταν το μπουζούκι έγινε «μπαλαρίνα» (εύστοχος χαρακτηρισμός του Γιάννη Παπαϊωάννου) στις πίστες, εκείνος, συγκρούστηκε με την αισθητική του συρμού, περισσότερο εκφράζοντας τη δυσφορία του για τα νέα ήθη παρά αμφισβητώντας το όργανο. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Όταν αγαπάς κάτι και το βλέπεις έρμαιο στις ορέξεις των διαφόρων νεόκοπων οφείλεις ν’ αντιδράσεις. Ωστόσο, οι μπουζουξήδες ήταν πάντα κοντά του και εκείνος κοντά σε αυτούς. Από τη δεκαετία του ’40, με τη θητεία του στα μπουζουξίδικα, τη διάλεξη του για το «νέο λαϊκό τραγούδι» το 1948, όπου παρουσίασε στη σκηνή τον Μάρκο, και τις πρώτες του ηχογραφήσεις το ’50.

Με μια γρήγορη ματιά

Στις πρώτες του συνθετικές καταγραφές είχε μαζί του τον Τσιτσάνη που έβαλε τη στόφα της πενιάς του στις μουσικές για τις ταινίες Ο Δράκος του Νίκου Κούνδουρου και Στέλλα του Μιχάλη Κακογιάννη, αλλά και στα τραγούδια που ερμήνευσε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης το 1957 (Είμαι άντρας, Γαρύφαλλο στ’ αυτί και Αχ βρε παλιομισοφόρια). Τόσο σε αυτά όσο και στη Στέλλα μπουζούκι έπαιξε και ο συνεργάτης του Τσιτσάνη, Ανέστης Αθανασίου, ενώ, στην πρώτη δισκογραφική εκδοχή των τραγουδιών της Στέλλας (Αγάπη πού’ γινες δίκοπο μαχαίρι και Ο μήνας έχει 13) με τη Ζωζώ Σαπουντζάκη και τον Γιάννη Κυριαζή, μπουζούκι είχαν παίξει οι Γιάννης Σταματίου και Γιώργος Τσιμπίδης.

Το 1958 έφυγε από την Columbia και συμμετείχε στο ανεξάρτητο δισκογραφικό εγχείρημα των Αλ. Πατσιφά και Γ. Καρύδη με τη δημιουργία της Fidelity. Εκεί συνεργάστηκε, κυρίως, με τον Γιώργο Ζαμπέτα και τον Γιαννάκη Αγγέλου που έπαιξαν και στο soundtrack της ταινίας Ποτέ την Κυριακή. (Για την ιστορία να πούμε ότι το συγκρότημα που εμφανίστηκε στις Κάννες την περίφημη ελληνική βραδιά αποτελούσαν οι: Γιώργος Ζαμπέτας, Γιαννάκης Αγγέλου και Μάρκος Μιχαλάς μπουζούκια, και ακόμη ο Σπύρος Πιπεράκης, ο Τόλης Χάρμας και η Άννα Χρυσάφη. Ακολούθησε τρικούβερτο γλέντι μέχρι πρωίας στο ξενοδοχείο Ambassador όπου ο Ζαμπέτας, μέθυσε, κυριολεκτικά, του Γάλλους και, κυρίως, τις Γαλλίδες, με τις πενιές του).

Ένα ακόμη ανεξάρτητο δισκογραφικό εγχείρημα ήταν η ετικέτα Ιλισός, στην οποία παρουσιάστηκαν το 1961 οι πρώτες λαϊκές εκτελέσεις των τραγουδιών Είμ’ αητός χωρίς φτερά και ο Κυρ-Αντώνης, με μπουζούκι τον Γιώργο Ζαμπέτα και ερμηνευτή τον νεαρό μπουζουξή Διαμαντή Πανάρετο! Με την επιστροφή του στην Columbia, την ίδια χρονιά, και στην ηχογράφηση των τεσσάρων τραγουδιών με τον Καζαντζίδη και τη Μαρινέλλα συνεργάστηκε με τον Μανώλη Χιώτη.

Το 1962 ηχογράφησε τις Πασχαλιές Μέσα Από Τη Νεκρή Γη με μπουζούκια τους Κώστα Παπαδόπουλο, Λάκη Καρνέζη και Στέλιο Μακρυδάκη. Στα τραγούδια εκείνης της περιόδου με τον Μπιθικώτση, τη Μαίρη Λίντα, όπως και στην ηχογράφηση της θεατρικής Οδού Ονείρων ή κινηματογραφικών θεμάτων (Η Λίζα και η άλλη κλπ) είχε κοντά του τον Γιώργο Ζαμπέτα, ενίοτε, μαζί με τον Στέλιο Ζαφειρίου.

Από το 1966 μέχρι και το 1972 ήτανε στην Αμερική. Εκεί συνεργάστηκε με τον Χάρη Λεμονόπουλο και τον Γιαννάκη Αγγέλου που έπαιξαν τα μπουζούκια στις παραστάσεις και την ηχογράφηση του soundtrack του Illya Darling που είχε ανεβεί στο Broadway και οι ηχογραφήσεις έγιναν στα στούντιο της Columbia στη Νέα Υόρκη. Στην Αμερική συνεργάστηκε και με τον Γιώργο Χατζηθωμά που το 1972 έπαιξε στο Μεγάλο Ερωτικό, τον οποίο ο συνθέτης εμπνεύστηκε, όπως, άλλωστε, το Χαμόγελο της Τζοκόντας, τα Reflections κ.α. στη Νέα Υόρκη. Η δεκαετία του ’70, όμως, κυρίως, χαρακτηρίζεται από τον γεμάτο ήχο της πενιάς του Θανάση Πολυκανδριώτη στο Σκληρό Απρίλη του ’45, την Αθανασία κ.α. Κάποιοι από τους τελευταίους μπουζουξήδες με τους οποίους συνεργάστηκε ήταν ο Χρίστος Ψαρρός και ο Βασίλης Ηλιάδης που έπαιξαν στην Εποχή της Μελισσάνθης και τέλος ο Κώστας Ζαριδάκης που έπαιξε στο Χειμωνιάτικο ήλιο (στην πρώτη δισκογράφησή του, η δεύτερη έγινε χωρίς μπουζούκι), στις Μπαλάντες της οδού Αθηνάς και στα Τραγούδια για την Ελένη με την Μαρία Δημητριάδη.

Τραγούδι

Άγνωστο (αδισκογράφητο) τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι (άραγε να υπάρχουν τα μάστερς;), που εδώ στο www.ogdoo.gr έχετε την ευκαιρία να ακούσετε, από την ταινία Της Nύχτας Tα Kαμώματα του Αλέκου Σακελλάριου (1957) με τον Τάκη Μπίνη, ο οποίος στην ταινία ντουμπλάρεται από κάποιον κομπάρσο, που, όμως, κινηματογραφικά, συνοδεύεται από τον Μπάμπη Μπακάλη (μπουζούκι) και τον Γιάννη Παπαδόπουλο (κιθάρα). Κάπου ανάμεσα στους θαμώνες του κέντρου βρίσκεται και ο Χρίστος Κολοκοτρώνης. (Εμπειρική και μόνον η παρατήρησή μου: μπουζούκι εδώ ακούω τον Ανέστη Αθανασίου ή «Γύφτο». Το πιάνο στην εισαγωγή – Χατζιδάκις πιθανότατα – προέρχεται από διαφορετικό μέρος της ταινίας και όχι από τη σκηνή του πάλκου). Στην ταινία ο Μπίνης ακούγεται και με δυο στροφές από το Είμαι άντρας. Οι σκηνές του πάλκου, πάντως, διακόπτονται από πολύ γέλιο. Αθάνατοι Έλληνες και κλασικός Σακελλάριος!

Από τις τελευταίες φωνοληψίες του Μπίνη στην Ελλάδα, λίγο πριν φύγει στην Αμερική για πάνω από 20 χρόνια. Λίγο παράδοξο, για έναν βαρύ στις ιδέες και στις επιλογές λαϊκό τραγουδιστή, που άφησε την Ελλάδα το ’57 με Χατζιδάκι και επέστρεψε λίγο μετά το’80 με Ξαρχάκο!

Τα μαγικά δάχτυλα του Γιώργου Ζαμπέτα που στόλισαν δημιουργίες του Χατζιδάκι, όπως τα «κεντράρισε» ο φακός του Τάκη Πανανίδη. 

Φωτό 2: Ο Μάνος Χατζιδάκις με τον μπουζουξή Γιαννάκη Αγγέλου και τον δημοσιογράφο Δημήτρη Λυμπερόπουλο, στο Μπροντγουέι, Νέα Υόρκη αρχές 1967. (Αρχείο Δημ. Λυμπερόπουλου - liberopoulos.gr) 

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!