Νίκος Αντύπας - Λίνα Νικολακοπούλου: «Με Θεού πνοή»

(ΑΚΟΥΣΤΕ) Ο Δημήτρης Βαγενάς γράφει για τις συνεργασίες του συνθέτη με τη στιχουργό.
Νίκος Αντύπας - Λίνα Νικολακοπούλου: «Με Θεού πνοή» Φωτογραφίες: NDP Photo Agency
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
*Του Δημήτρη Βαγενά

Το όνομά της τοποθετείται πάντα δίπλα στο δικό του. Σταμάτης Κραουνάκης - Λίνα Νικολακοπούλου, ένα σχεδόν θρυλικό δίδυμο που προίκισε την ελληνική μουσική με μερικά από τα σπουδαιότερα τραγούδια των τελευταίων δεκαετιών.

Κι όμως, η συνεργασία της μ’ έναν άλλο συνθέτη γέννησε τραγούδια εξίσου σπουδαία και διαχρονικά. Ο λόγος για το Νίκο Αντύπα, που ξεκίνησε από το ροκ συγκρότημα Socrates, έπαιξε κρουστά σε δίσκους του Μάνου Χατζιδάκι και του Μάνου Λοΐζου και μαζί με τη Λίνα Νικολακοπούλου κατάφερε να εμπλουτίσει -αν όχι να καθορίσει- σε μεγάλο βαθμό το ρεπερτόριο της Χαρούλας Αλεξίου και της Άλκηστης Πρωτοψάλτη.

Οι συνθέσεις του Νίκου Αντύπα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν περισσότερο μουσικά θέματα παρά τραγούδια. Φαίνεται, μάλιστα, να ενδιαφέρεται πιο πολύ για τις ενορχηστρώσεις παρά για τη μελωδία αυτή καθ’ αυτή, παίζοντας ο ίδιος τις περισσότερες φορές τα πλήκτρα, τα έγχορδα και τα κρουστά, και παράγοντας έναν ήχο εκπληκτικά καθαρό για τα ελληνικά δεδομένα. Για κάποιους επικά γι’ άλλους απλώς βαρύγδουπα, τα μουσικά αυτά θέματα στηρίζονται στα πλήκτρα, συνδυάζοντας, όμως, φυσικά όργανα και πατώντας αρκετές φορές στους δρόμους της ανατολίτικης μουσικής. Αν και οι συνθέσεις του Νίκου Αντύπα φαίνονται εξ’ ορισμού «αντι - τραγουδιστικές», η πένα της Λίνα Νικολακοπούλου κατάφερε να δαμάσει τους ιδιαίτερους αυτούς ήχους, συστήνοντάς τους σ’ ένα ευρύτερο κοινό.

Η πρώτη τους συνάντηση χρονολογείται το 1991. «Μένω εκτός», ένας δίσκος με τη φωνή της Ελευθερίας Αρβανιτάκη και τους στίχους της Νικολακοπούλου, όπου τα τραγούδια μοιράζονται διάφοροι συνθέτες. Αν και ο Αντύπας δεν ανήκει σ’ αυτούς, αναλαμβάνει την ενορχήστρωση, καθορίζοντας το ύφος των τραγουδιών κι έχοντας μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την επιτυχία τους. Τα κομμάτια του Χρήστου Νικολόπουλου («Της καληνύχτας τα φιλιά») και του Αντώνη Μιτζέλου («Με το ίδιο μακό») θα έφταναν, βέβαια, στ’ αυτιά των ακροατών ούτως ή άλλως, κατά πάσα πιθανότητα, όμως, δεν θα συνέβαινε το ίδιο με τις αρμένικες μελωδίες του Ara Dinkjian, που ο Αντύπας «ανα-συνέθεσε», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν η ερμηνεύτρια και η στιχουργός στο εσώφυλλο του δίσκου, δίνοντας έναν σύγχρονο ήχο στα «Μένω εκτός» και «Δυνατά», χωρίς ν’ αλλοιώσει τον έθνικ χαρακτήρα τους.

Κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων του εν λόγω δίσκου οι δύο δημιουργοί γράφουν και κάποια καινούρια τραγούδια που δεν θα ερμηνεύσει τελικά η Ελευθερία Αρβανιτάκη, αλλά η Χάρις Αλεξίου. Το «Δι’ ευχών» κυκλοφόρησε μόλις ένα χρόνο μετά, καταφέρνοντας ν’ αλλάξει το ερμηνευτικό προφίλ της μεγάλης ερμηνεύτριας και να ξεπεράσει τα σύνορα της Ελλάδας. Το ομότιτλο κομμάτι, η «Μάγισσα», η «Συναυλία» και το «Να ζήσω ή να πεθάνω» ακούγονται ανελλιπώς μέχρι και σήμερα, ενώ οι λάτρεις των πιο μελαγχολικών τραγουδιών σίγουρα θα θυμούνται τα «Πέδιλα» και τα «Καρέλια».

Εν έτει 1997 θα υπογράψουν έναν ακόμη δίσκο - σταθμό, αυτή τη φορά για την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, που απ’ τον τίτλο του ακόμα και το εξώφυλλό του, όπου η ερμηνεύτρια απεικονίζεται στην κορυφή ενός ηφαιστείου φορώντας ένα φόρεμα 40 μέτρων, αποπνέει αυτοπεποίθηση. Ο αβανταδόρικος χαρακτήρας του «Σαν ηφαίστειο που ξυπνά» ενισχύεται από το επικό βιντεοκλίπ του Νίκου Σούλη, το φωτογραφικό υλικό του οποίου αποτελεί ουσιαστικά το ένθετο του δίσκου. Ακόμα, όμως, κι αν το τραγούδι «Λάβα», απ’ το οποίο προέρχεται και ο τίτλος, μπορεί να θεωρηθεί υπερβολικά πομπώδες για τα σημερινά δεδομένα, δεν ισχύει σε καμία περίπτωση το ίδιο για το «Διθέσιο», το «Αιγαίο», στο οποίο παίζει η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Πράγας, και το «Post love». Το χαμηλόφωνο αυτό βαλς περιλαμβάνει εύγλωττους και άμεσους στίχους, σε αντίθεση με τα περισσότερα τραγούδια της Νικολακοπούλου, αποτελώντας κατά κάποιον τρόπο μία πιο σύγχρονη εκδοχή του «Πόσο λυπάμαι τα χρόνια που πήγαν χαμένα»…

Το «Ηφαίστειο» έγινε θεατρική παράσταση στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, σκηνοθετημένη από το Δημήτρη Παπαϊωάννου, όπου ανάμεσα στα τραγούδια του δίσκου η Πρωτοψάλτη τραγούδησε και παλιότερες επιτυχίες της, διασκευασμένες από το Νίκο Αντύπα, καθώς και τον «Υδράργυρο», ένα καινούριο τραγούδι του συνθέτη σε στίχους της Νικολακοπούλου. Ο δίσκος με την ηχογράφηση του live κλείνει μ’ ένα ορχηστρικό που τιτλοφορείται «Προσεχώς», δίνοντας στους ακροατές μια γεύση από τον καινούριο δίσκο που οι τρεις καλλιτέχνες επρόκειτο να παρουσιάσουν.

Οι «Υδρόγειες σφαίρες» κυκλοφόρησαν τελικά το 2000, χωρίς να καταφέρουν ν’ αγγίξουν επ’ ουδενί την επιτυχία του «Ηφαιστείου». Εδώ ο συνθέτης και η στιχουργός αποδεσμεύτηκαν πλήρως από την κλασσική δομή «κουπλέ - ρεφρέν», καταθέτοντας κομμάτια δυσανάγνωστα, αντι - τραγουδιστικά, και άκρως ενδιαφέροντα. Για κάποιους οι «Υδρόγειες σφαίρες» αποτελούν την πιο δυνατή στιγμή του διδύμου κι αν ακούσει κανείς το «Όστρακο», το «Παραμύθι» και το ομότιτλο κομμάτι, ίσως και να συμφωνήσει μ’ αυτήν την κρίση. Όσο για τον «Ακίνδυνο», σχεδόν είκοσι χρόνια μετά την κυκλοφορία του δίσκου, εξακολουθεί ν’ ανακαλύπτεται και να λατρεύεται από το κοινό, όπως μπορεί να κρίνει κανείς, όχι μόνο από τις ραδιοφωνικές του μεταδόσεις, αλλά κυρίως από τα βίντεο στο YouTube και τα σχετικά σχόλια.

Από ‘δω και πέρα η πορεία τους δεν θα είναι και τόσο επιτυχημένη. Το 2002 θα κυκλοφορήσει το soundtrack της σειράς «Κάτω απ’ την Ακρόπολη» με 7 ορχηστρικά και 5 τραγούδια. Αν και η «Σιωπή» με τη φωνή του Γιώργου Νταλάρα θ’ ακουστεί αρκετά στους ραδιοφωνικούς σταθμούς, το ομότιτλο κομμάτι, ερμηνευμένο από το Νίκο Κουρουπάκη και τη Χρυσούλα Κεχαγιόγλου, φαίνεται να είναι αυτό που ξεχωρίζει. Εδώ η εξαιρετική πένα της στιχουργού αποτυπώνει στιγμές από την καθημερινότητα των ανθρώπων που ζουν κι εργάζονται στο κέντρο της Αθήνας, ενώ ο ηλεκτρονικός ήχος του συνθέτη συνδυάζεται μοναδικά με το μπουζούκι του Μανώλη Καραντίνη.

Την ίδια χρονιά ο Νίκος Αντύπας θα συναντηθεί με τον παλιό του γνώριμο από τους Socrates, Γιάννη Σπάθα, υπογράφοντας εξ’ ημισείας τα τραγούδια της Νικολακοπούλου στο «Οπωσδήποτε παράθυρο». Άλλη μία πολλά υποσχόμενη δουλειά που θα περάσει μάλλον απαρατήρητη. Κι όχι επειδή το δίδυμο έχει επαναπαυτεί, άλλωστε τα τραγούδια «Πυρόσβεση» και «Αϊ Γιάννης», με τη σπουδαία Ελένη Βιτάλη, είναι κάθε άλλο παρά αδιάφορα και δίνουν στο συνθέτη τη δυνατότητα ν’ ακολουθήσει έναν πιο «γήινο» δρόμο, αλλά επειδή οι εποχές έχουν πλέον αλλάξει και οι δύο δημιουργοί φαίνονται αδύναμοι να κάνουν την ανατροπή. Πάντως, το «Ναι θα πω», με τη φωνή της Μελίνας Ασλανίδου, που ηχητικά θυμίζει κάπως το «Δι’ ευχών», ακούστηκε αρκετά τότε.

Το 2004 θα κυκλοφορήσει η τελευταία τους, μέχρι στιγμής, ολοκληρωμένη συνεργασία. «Άμμος ήτανε», έντεκα τραγούδια με τη φωνή της Μαρινέλλας, το ένα σε στίχους του συνθέτη. Τη χρονιά εκείνη είχε διαφημιστεί πολύ η συνάντηση της Νικολακοπούλου με τη «Μεγάλη Κυρία του ελληνικού τραγουδιού» με τη «Γυάλινη καρδιά (Άμμος ήτανε προτού γυαλί να γίνει)» να συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες επιτυχίες του 2004. Με τα χρόνια, όμως, το ιδιαίτερο αυτό χασάπικο φαίνεται να ‘χει ξεχαστεί, όσο για τα υπόλοιπα τραγούδια, δεν κατάφεραν ποτέ ν’ αγγίξουν τη μεγαλύτερη μερίδα του κοινού. Κι όμως, στη «Γυάλινη καρδιά» το δίδυμο βρίσκεται σε εξαιρετική φόρμα. Η στιχουργός καταφέρνει για μία ακόμη φορά να μας προβληματίσει και να μας συγκινήσει, ενώ ο συνθέτης ασπάζεται έναν πιο λαϊκό ήχο, πάντα, βέβαια, μέσα απ’ τη δική του οπτική κι αισθητική. Ενδεικτικά, αναφέρονται τα «Μεσημέρι», «Υπάρχουνε δρόμοι» και «…Να λέει τ’ όνομά σου».

Στα τέλη της ίδιας χρονιάς ο Νίκος Αντύπας θα συναντηθεί με το Δημήτρη Μπάση, προσπαθώντας ν’ αναθεωρήσει το λαϊκό προφίλ του ερμηνευτή και να τον εντάξει σ’ ένα πιο σύγχρονο πλαίσιο. Στη «Δύσκολη καρδιά» η Μυρτώ Κοντοβά επωμίζεται το μεγαλύτερο στιχουργικό βάρος, με τη Λίνα Νικολακοπούλου να υπογράφει μόλις τρία τραγούδια («Αλάνα», «Ανεμιστήρας», «Φλου φωτογραφίες»), που δεν έχουν να προσδώσουν κάτι στο βιογραφικό της. Το 2006 οι δύο δημιουργοί θα συναντηθούν ξανά, με αφορμή τον προσωπικό δίσκο της Νάνας Μούσχουρη, «Μόνη περπατώ». Εδώ θ’ ακούσουμε την «Πρώτη μας φόρα», ένα μελωδικότατο κομμάτι που ξεχειλίζει από λυρισμό κι ευαισθησία, ερμηνευμένο υποδειγματικά από τη μεγάλη ερμηνεύτρια.

Στη συνέχεια ο Νίκος Αντύπας και η Λίνα Νικολακοπούλου θ’ ακολουθήσουν χωριστούς δρόμους. Ο συνθέτης δεν θα κάνει αισθητή την παρουσία του ούτε όταν προσπαθήσει να γίνει η έντεχνη στροφή της Καίτης Γαρμπή, ούτε όταν συναντηθεί ξανά με το Γιώργο Νταλάρα και την Άλκηστη Πρωτοψάλτη. Αντιστοίχως, αν και η σημαντική στιχουργός θα υπογράψει αρκετά ενδιαφέροντα κομμάτια (τρανό παράδειγμα όλα τα τραγούδια των «Χειρολαβών» σε μουσική Δάφνης Αλεξανδρή κι ερμηνεία Αργυρώς Καπαρού), δεν θα καταφέρει να ταράξει ξανά τα νερά της ελληνικής δισκογραφία. Σε κάθε περίπτωση, αμφότεροι κατάφεραν να τροφοδοτήσουν το ελληνικό τραγούδι με διαχρονικά τραγούδια, αποτελώντας ένα από τα σημαντικότερα μουσικά δίδυμα των τελευταίων δεκαετιών.

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!