![Μελοποιημένη ποίηση 2000-2012 | Γ' Μέρος [2004-2006]](/media/k2/items/cache/3d44fa2fcafdc9643e1896e3e52e556b_XL.jpg)
Η παρουσία του μελοποιημένου ποιητικού λόγου στη σύγχρονη ελληνική δισκογραφία ακολουθεί μια αδιάλειπτη πορεία από το ξεκίνημά της, στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, με τις πρώτες μελοποιήσεις μεγάλων ποιητών από τους προπάτορες του είδους, Μίκη Θεοδωράκη και Μάνο Χατζιδάκι, μέχρι σήμερα. Μέσα από πέντε Μέρη θα επιχειρήσουμε μια ανασκόπηση των μελοποιημένων ποιημάτων της πρώτης δεκαετίας του νέου αιώνα που διανύουμε η οποία όπως θα αποδειχτεί είναι παραγωγικότατη και κυρίως μουσικά πολυπρισματική. Για τις ανάγκες της ανασκόπησης χρειάζεται να γίνει η απαραίτητη διευκρίνιση ότι με τον όρο «μελοποιημένη ποίηση» θεωρείται το ποιητικό κείμενο που έχει εκδοθεί σε βιβλίο ή τουλάχιστον έχει δημοσιευτεί σε κάποιο λογοτεχνικό περιοδικό και όχι οι στίχοι που έχουν σαφή ποιητικότητα όπως είναι οι εκατοντάδες έξοχοι στίχοι που μας φιλοδώρησαν όλα αυτά τα χρόνια οι στιχουργοί και οι τραγουδοποιοί μας (εδώ ο όρος με την ιδιότητα του στιχουργού).
2004: Ολυμπιακοί αγώνες αλλά και μελοποιημένη ποίηση...
Η Αγγελική Ιονάτου ή Anqelique Ionatos, η οποία ζει εδώ και τρεις δεκαετίες στη Γαλλία αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση μουσικού, συνθέτριας και ερμηνεύτριας η οποία μελοποιεί και κοινωνεί στο γαλλικό κοινό ελληνική ποιήση. Ελύτης, Ρίτσος, Παλαμάς, Σαχτούρης, Βάρναλης, Καβάφης είναι ορισμένοι από τους ποιητές που έχει μελοποιήσει στην εικοσάχρονη πορεία της, δημιουργώντας τραγούδια που πρέπει να σημειώσουμε οτι είναι ερμηνευμένα στα ελληνικά. Ξεχωριστή στιγμή η ερμηνεία της στο έργο του Μίκη Θεοδωράκη, «Μια θάλασσα» σε ποίηση Δήμητρας Μαντά (1994). Το 2004 κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα κυκλοφόρησαν δύο δίσκοι της. Ο πρώτος με τον τίτλο «Ανθολογία» περιλαμβάνει μια εκλογή από τη δισκογραφία της που αριθμεί περισσότερους από δεκαπέντε δίσκους, με κεντρικό άξονα, όπως είπαμε, τα μελοποιημένα ποιήματα. Έτσι, στο δίσκο αυτό, συναντάμε ποιήματα των Ελύτη, Σαπφώς, Μαντά, Χουλιαρά, Μορτόγια κ.ά. Το δεύτερο άλμπουμ, το οποίο κυκλοφόρησε την ίδια εποχή και στην Γαλλία, είναι μελοποιήσεις (ποιητικών) αποσπασμάτων από το ημερολόγιο της Μεξικάνας ζωγράφου, Frida Kahlo, σε μουσική και ενορχήστρωση του Chriastian Boissel. Θα τη συναντήσουμε ξανά και στο Δ' Μέρος του αφιερώματος αφού το 2008 θα μελοποιήσει και θα δισκογραφήσει Νερούδα και Παλαμά.
2004: Ολυμπιακοί αγώνες αλλά και μελοποιημένη ποίηση...
Η Αγγελική Ιονάτου ή Anqelique Ionatos, η οποία ζει εδώ και τρεις δεκαετίες στη Γαλλία αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση μουσικού, συνθέτριας και ερμηνεύτριας η οποία μελοποιεί και κοινωνεί στο γαλλικό κοινό ελληνική ποιήση. Ελύτης, Ρίτσος, Παλαμάς, Σαχτούρης, Βάρναλης, Καβάφης είναι ορισμένοι από τους ποιητές που έχει μελοποιήσει στην εικοσάχρονη πορεία της, δημιουργώντας τραγούδια που πρέπει να σημειώσουμε οτι είναι ερμηνευμένα στα ελληνικά. Ξεχωριστή στιγμή η ερμηνεία της στο έργο του Μίκη Θεοδωράκη, «Μια θάλασσα» σε ποίηση Δήμητρας Μαντά (1994). Το 2004 κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα κυκλοφόρησαν δύο δίσκοι της. Ο πρώτος με τον τίτλο «Ανθολογία» περιλαμβάνει μια εκλογή από τη δισκογραφία της που αριθμεί περισσότερους από δεκαπέντε δίσκους, με κεντρικό άξονα, όπως είπαμε, τα μελοποιημένα ποιήματα. Έτσι, στο δίσκο αυτό, συναντάμε ποιήματα των Ελύτη, Σαπφώς, Μαντά, Χουλιαρά, Μορτόγια κ.ά. Το δεύτερο άλμπουμ, το οποίο κυκλοφόρησε την ίδια εποχή και στην Γαλλία, είναι μελοποιήσεις (ποιητικών) αποσπασμάτων από το ημερολόγιο της Μεξικάνας ζωγράφου, Frida Kahlo, σε μουσική και ενορχήστρωση του Chriastian Boissel. Θα τη συναντήσουμε ξανά και στο Δ' Μέρος του αφιερώματος αφού το 2008 θα μελοποιήσει και θα δισκογραφήσει Νερούδα και Παλαμά.
Το 2004 ο Θάνος Μικρούτσικος κυκλοφορεί δύο δίσκους απολύτως ποιητικούς. «Ο σχοινοβάτης» κυκλοφορεί από το label Ηis Master's voice, της EMI, και περιλαμβάνει δώδεκα τραγούδια του συνθέτη σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου. Τα επτά είναι από την εργασία του «Κιγκλίδωμα ΙΙ», έργο γραμμένο την περίοδο 1973-2003 και ερμηνεύει η Γεωργία Συλαίου με τη συνοδεία του ίδιου του συνθέτη στο πιάνο. Υπάρχουν ακόμα τέσσερα τραγούδια από την «Σονάτα του Σεληνόφωτος» τα οποία ερμηνεύει ο Κώστας Θωμαίδης ενώ ακούγεται και το «Δελτίο ειδήσεων», γραμμένο το 1973 και ενορχηστρωμένο με ένα μικρό σύνολο (πιάνο, φαγκότο, τρομπέτα, κόρνο) επίσης με την ερμηνεία του Θωμαίδη. Η Συλλαίου σε σχετική συνέντευξη εκείνης της εποχής, είχε δηλώσει για τον «Σχοινοβάτη»: «Είναι ένα ποίημα του Ρίτσου, αλλά ήτανε και μια σκέψη του Θάνου Μικρούτσικου ότι σχοινοβατεί ανάμεσα στη λυρική ποίηση του Ρίτσου και στην επική του υπόσταση. Εδώ όλα τα τραγούδια είναι κυρίως λυρικά, δηλαδή μιλάμε για έναν Ρίτσο ερωτικό. O "Σχοινοβάτης" είναι ποίηση και σύνθεση απολύτως σύγχρονη και η αίσθηση που σου προκαλεί είναι κάψιμο και παγωνιά συγχρόνως, καίει και παγώνει όπως ο πάγος και η φωτιά. Ζούμε σε μια εποχή που είναι δύσκολη όχι μόνο για τους δημιουργούς και τους ακροατές, κυρίως είναι δύσκολη για όποιον θέλει να ζει, να δρα και να σκέφτεται ελεύθερα. Και θέλω να τονίσω ότι ο "Σχοινοβάτης" είναι ένας δίσκος "καθαρός", γιατί δεν έγινε με την πρόθεση να βγει στην αγορά, αλλά ήταν το αποτέλεσμα μιας μουσικής περιπέτειας. Πέρυσι παίχτηκε με μεγάλη επιτυχία σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και πριν λίγο καιρό και στο μέγαρο μουσικής στην Αθήνα σε δύο συναυλίες».
Ο δεύτερος δίσκος «Arthur Rimbaud - Μια Εποχή Στην Κόλαση» (επίσης από την His master’s voice) είναι φόρος τιμής βεβαίως πάνω στο νεαρό Αρθρούρο Ρεμπώ, ο οποίος στα 19 του χρόνια με την ομώνυμη αυτή συλλογή αλλάζει το τοπίο της ποίησης. Ο Θάνος Μικρούτσικος εργάζεται πάνω στην ποίηση του Ρεμπώ από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες. Το έργο που εδώ περιέχεται γραμμένο και στα γαλλικά και με τίτλο Mémoires Brisées είναι μία από τις προσεγγίσεις του, γράφτηκε το 1991 και η μετάφραση είναι του Χριστόφου Λιοντάκη με τον Γιώργο Κιμούλη στην απαγγελία δώδεκα αποσπασμάτων. Το δεύτερο μέρος του δίσκου, «Mémoires Brisées», εκτελείται από την Μικρή Συμφωνική Ορχήστρα της Φιλαρμονικής της Αρμενίας με διευθυντή τον Νίκο Τσούχλο και σολίστα τον Χριστόφορο Σταμπόγλη. Ο Μικρούτσικος αναφέρει σχετικά με το έργο: «Από το 1984 που άρχισα να γράφω την όπερά μου «Μια Εποχή Στην Κόλαση» πάνω στο ομώνυμο ποίημα του Ρεμπώ, ζούσα στους ρυθμούς του Δαίμονα της Ποίησης. Δεν νομίζω ότι πέρασε ξανά από τον πλανήτη τέτοιο ιδιοφυές πρόσωπο. Επηρεάστηκα τόσο που πήγα –θα θυμάμαι εκείνο το απόγευμα για πάντα- στον τόπο που γεννήθηκε στη Σαρλβίλ. Ολα λειτουργούσαν έντονα. Ο μύθος, το φάντασμα του Αρθούρου ήταν εκεί. Μας έβγαζε τη γλώσσα. Ισως με θεωρούσε ιερόσυλο που άγγιξα τους στίχους του. Και πολύ πιθανόν να είχε δίκιο...».
Τη χρονιά αυτή κυκλοφορεί και ένας ακόμα ολοκληρωμένος μουσικοποιητικός δίσκος. Πρόκειται για το έργο «Γη των απουσιών» του Κυριάκου Σφέτσα, η μουσική, δηλαδή, που συνέθεσε πάνω στην ποίηση της Κικής Δημουλά με την ερμηνεία των ποιημάτων να γίνεται από την ηθοποιό Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου και την πολύτιμη σύμπραξη εννέα μουσικών από την Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων του Δήμου Πατρέων υπό τη διεύθυνση του αείμνηστου Θανάση Τσιπινάκη.
Η Κική Δημουλά γράφει στο ένθετο του δίσκου: «Το σημαντικό για μένα είναι ότι ο Κυριάκος Σφέτσας έδωσε μουσική σ’ εκείνον τον ανεπίστρεπτο χρόνο που έγραψα τα ποιήματα αυτά. Είμαι πολύ συγκινημένη από τη δουλειά του, που τη θεωρώ σπουδαία» ενώ ο ίδιος ο συνθέτης σημειώνει: «Υπήρξε μια “εξ ουρανού” στιγμή όταν το περασμένο καλοκαίρι πλησίασα το έργο της Κικής Δημουλά, νιώθοντας ξαφνικά να αναστέλλεται η νύχτα μου. Αρχές φθινοπώρου, σε νυχτερινό πάντα χρόνο, αναδύθηκαν μέσα μου οι πρώτες ιδέες για τη “Γη των απουσιών”: η συνεύρεση ή αλλιώς η κοινή πλεύση ποίησης και μουσικής, μέσα από μια ειδική οργάνωση “λόγου και ήχου” με στόχο μια πολυσήμαντη δημιουργική “πράξη”, υπήρξε το κύριο, το φλέγον ζήτημα. Φαντάστηκα λοιπόν ένα έργο “Ισοτιμιών” ανάμεσα στην ποίηση και τη μουσική». Τέλος, ο μουσικοκριτικός Αργύρης Ζήλος στην κριτική του δίσκου στο περιοδικό Δίφωνο, τ.χ..106 γράφει: «Ο ελεγχόμενος επικολυρισμός των χορικών του δεν καταλήγει διθυραμβικός, οι περίτεχνες και διόλου τετριμμένες αρμονίες του δεν προκαλούν ως ρηξικέλευθες, η ελληνικότητά του δεν διασύρεται και η σύγχρονη ματιά του δεν συσκοτίζεται από τον επιδεικτικό μοντερνισμό».
Την ίδια περίοδο τρεις μουσικοί και τραγουδιστές οι Γιάννης Πολυχρονάκης, Δημήτης Σιδέρης, Γιάννης Παπατζανής προσεγγίζουν μέσα από τη μουσικολογική παράδοση της Κρήτης αποσπάσματα από το έμμετρο ερωτικό μυθιστόρημα του Βιτσέντζου Κορνάρου, «Ερωτόκριτος» (υπότιτλος του δίσκου «Οι λογισμοί είναι σαϊτιες» [FM RECORDS]) συμβάλλοντας με τη σειρά τους στις κατά καιρούς μουσικές προσεγγίσεις που έχουν επιχειρηθεί για το εν λόγω έργο. Στο δίσκο περιλαμβάνονται και ποιήματα των Γιώργη Καρατζή και Μήτσου Σταυράκη. Άλλοτε α καπέλα, άλλοτε μέσω μιας λιτής ενορχηστρωτικής γραμμής, συχνά μόνο με ένα μουσικό όργανο και με τον ήχο της ινδικής φλογέρας να αποτελεί τον συνεκτικό δεσμό των τραγουδιών, οι τραγουδιστές αποτίνουν φόρο τιμής σε αυτό το κλασικό κείμενο της ελληνικής λογοτεχνίας.
Στην εκπνοή του 2004 ο Δημήτρης Παπαδημητρίου κυκλοφορεί το δίσκο του «Δελτίο Ανέμων» με τη Φωτεινή Δάρρα στην ερμηνεία. Περιέχει μελοποιημένα ποιήματα του γερμανού ποιητή Ράινερ Μαρία Ρίλκε σε απόδοση Κωστή Παλαμά, του Πέρση ποιητή του 15ου αιώνα Τζελαλαντίν Ρουμί, των Κώστα Ουράνη, Γεωργίου Δροσίνη, Μανόλη Αναγνωστάκη, Διονύση Καψάλη καθώς και στίχους των Γιώργου Κορδέλλα, Νίκου Ζούδιαρη, Κώστα Φασουλά και Μιχάλη Γκανά.
Ο συνθέτης αναφέρει στο ένθετο: «Ο δίσκος αυτός είναι σαν μια Ανεμογεννήτρια: από την τόση σπαταλημένη ενέργεια του περαστικού, βιαστικού ανέμου, κατορθώνει να της κλέψει λίγα ψίχουλα για να τα κρατήσει και να τα χρησιμοποιήσει μετουσιωμένα στον τόπο από όπου αυτός πέρασε. Η νέα φωνή που διαπερνά τον δίσκο σαν θερμό κύμα, αυτή της Φωτεινής Δάρρα, είναι η ζωογόνος ενέργεια που δίνει η ψυχή στα τραγούδια όπως ο καλοκαιρινός άνεμος περνά ορμητικά μέσα από το ανοιχτό παράθυρο της ψυχής μας».
Ο δίσκος αν και προθεσιακά κινείται στο πνεύμα του υπερεπιτυχημένου «Τραγούδια για τους μήνες» με την Ελευθερία Αρβανιτάκη (1996) εντούτοις είναι διαφορετική τόσο η ενορχηστρωτική του προσέγγιση όσο και η ερμηνεία της Δάρρα, μια νεανική φωνή, αέρινη που άλλοτε ταιριάζει απόλυτα με το πνεύμα των τραγουδιών π.χ. «Όταν όλα περάσουν» άλλοτε όμως ακούγεται σαν «ξένη», όχι, δηλαδή, τόσο «πειστική» ως προς το συναίσθημα της μελωδίας και του λόγου που κλήθηκε να ερμηνεύσει.
Επίσης, στα τέλη Δεκεμβρίου, η Αλίκη Καγιαλόγλου παρουσιάζει τη νέα της δισκογραφική δουλειά, «Η Αλίκη Καγιαλόγλου διαβάζει και τραγουδά Παπαδιαμάντη». Πρόκειται για ένα μουσικό θεατρικό μονόπρακτο με την Καγιαλόγλου να διαβάζει αποσπάσματα από πέντε διηγήματα του Παπαδιαμάντη και να τραγουδά μελοποιημένους στίχους και αποδόσεις ψαλμών του ιδίου σε μουσική Αλκη Μπαλτά.
Τέλος, η Μικρή Άρκτος παρουσιάζει τα «Σονέτα του σκοτεινού έρωτα» του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα ως έκδοση βιβλίο-cd, μια κυκλοφορία που γνώρισε και γνωρίζει μεγάλη ανταπόκριση από το κοινό. Την απόδοση στα ελληνικά έκανε ο ποιητής Σωτήρης Τριβιζάς και περιλαμβάνονται 5 τραγούδια μελοποιημένα από τον συνθέτη Δημήτρη Μαραμή με ερμηνευτή τον Μίνω Θεοχάρη
Μελοποιημένα ποιήματα βρίσκουμε ακόμα στους εξής δίσκους του 2004:
Ο τραγουδοποιός και πρώην Λαθρεπιβάτης, Γιάννης Νικολάου μαζί με την «Μπάντα του δρόμου» κυκλοφορούν τον ομότιτλο δίσκο τους μέσα στον οποίο βρίσκουμε τρία μελοποιημένα ποιήματα του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη της Λένας Παππά και του Γεώργιου Αργυρόπουλου με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Κλαύδιος Μαρκίνας (1892-1960)
Ο συνθέτης Μιχάλης Τερζής, με ευδόκιμη και πολύχρονη παρουσία στο χώρο της μελοποιημένης ποίησης, μελοποιεί δύο ποιήματα του Κωστή Παλαμά [[«Χρυσομαλλούσα»-τραγούδι: Λαυρέντης Μαχαιρίτσας και «Μάγισσα των αστεριών» (υπότιτλος: «Περδικόστηθη Τσιγγάνα»] στο δίσκο του «Με το χρόνο θα παίξω» με το χαρακτηριστικό του λυρισμό στη σύνθεση.
Ο ΚώσταςΛειβαδάς μελοποιεί σε ποπ ήχο Ιωάννη Πολέμη, «Εξομολόγηση», ένα σαρκαστικό ποίημα που τραγουδά μαζί με τον Πάνο Κατσιμίχα: Παπά μια κόρη αγάπησα/ και μ`αγαπούσε σαν τρελή/ Μια μέρα την αγκάλιασα/ πήρα το πρώτο της φιλί/ Παπά,τι συλλογάσαι;/ Αν την αγάπησες πολύ/ συγχωρεμένος να`σαι./ Αν την αγάπησες πολύ
Η Ελευθερία Αρβανιτάκη τραγουδά ένα από τα ωραιότερα τραγούδια των τελευταίων χρόνων και σε μια από τις καλύτερες ερμηνείες της καριέρας της, το ποίημα του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, «Σαν αεράκι» όπως το μελοποίησε με εξαιρετικό τρόπο ο Μανώλης Πάππος.
Ο Κώστας Γανωτής μελοποιεί αποσπάσματα από το ποίημα του Τάκη Παπατσώνη, «Ωδή στον Υδροχόο» στα πλαίσια της Ολυμπιάδας-έκδοση του Δήμου Αθηναίων και τραγουδούν η Δήμητρα Γαλάνη, η Άλκηστη Πρωτοψάλτη, η παιδική Χορωδία Τυπάλδου. Ο δίσκος τιτλοφορείται «Λάβετα θέσεις-Έτοιμοια-Παύσατε πυρ» και συμμετέχουν ακόμη η Πέμη Ζούνη, η δημοσιογράφος Μαρία Χούκλη και η αθλήτρια Κατερίνα Θάνου.
Το συγκρότημα Πληνθέτες (νεολογισμός του Νικόλα Άσιμου), το οποίο δημιουργήθηκε το 1999 στα Χανιά της Κρήτης, μελοποιεί ως ροκ μπαλάντα το ποίημα «Χαμένα» της Μαρίας Πολυδούρη στον ομώνυμο δίσκο τους.
Ο Μιχάλης Μιχαλέρης στην πρώτη του δισκογραφική δουλειά, «Πυροβάτες», μελοποιεί το ποίημα «Φοραδίτσα» του αρχαίου λυρικού ποιητή Ανακρέοντα, σε θρακιώτικο ρυθμό καθώς και τα «Στογγυλό φεγγάρι» και «Τα μάτια σου» του ποιητή Γιάννη Κουγιούλη (1905-2002) (το ποίημά του «Ταξίδι στα Κύθηρα» το έχει μελοποιήσει και ο Διονύσης Σαββόπουλος στο «Ηappy day» (τίτλος: «Καλημέρα σας») και ο Μιχάλης Νικολούδης με την ερμηνεία του Γιάννη Χαρούλη, «Τραγουδώ βαθιά μου»).
Ο συνθέτης, Μανώλης Γαλιάτσος, κυκλοφορεί τον έκτο του δίσκο (και έναν από τους καλύτερους δίσκους της καριέρας του) με τον τίτλο «Του μάγου τα παιχνίδια», στον οποίο περιλαμβάνονται δυο ποιήματα. Το ένα είναι του Κώστα Καρυωτάκη, «Δρόμος» και το δεύτερο είναι το ποίημα «Οι ερχόμενες» του Ρώμα Φιλύρα και τα δυο με τον Δημήτρη Ζερβουδάκη στην ερμηνεία, επίσης σε δύο από τα ωραιότερα τραγούδια της δισκογραφικής του πορείας.
Ο Ορφέας Περίδης μελοποιεί με τον γνωστό «περιδικό» λαϊκό του τρόπο, Μιλτιάδη Μαλακάση και το ποίημά του «Ανοιξιάτικη μπόρα», στο δίσκο του «Απ΄το παράθυρο κοιτώ».
2005: Η «Αμοργός» του Γκάτσου και ο μελοποιημένος Παλαμάς
«Νίκος Ξυδάκης, Βασίλης Ρακόπουλος: Ενότητες τρεις. Από τις εμφανίσεις τους στο θέατρο της Άνοιξης και στο Επί Κολωνώ». Έτσι ονομάζεται ο δίσκος που κυκλοφόρησε στις αρχές του 2005 και περιλαμβάνει επιλεγμένες στιγμές από τις ηχογραφήσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια των παραστάσεων που έδωσαν οι δύο συνθέτες το 2004 στο «Επί Κολωνώ». Στην πρώτη ενότητα οι οργανικές συνθέσεις του Βασίλη Ρακόπουλου συνδέονται με αποσπάσματα από τον Ερωτόκριτο του Κορνάρου, κείμενα τα οποία είχε μελοποιήσει ο Νίκος Ξυδάκης στο παρελθόν και τα οποία είχαν παρουσιαστεί στο CD «Τέσσερις δρόμοι για τον Ερωτόκριτο». Στο δεύτερο μέρος μεταξύ των άλλων, ακούγοναι συνθέσεις του Βασίλη Ρακόπουλου, συνθέσεις του Ξυδάκη πανω στη Σαπφώ καθώς και ποιήματα για τον Καβάφη τα οποία έγραψε ο ποιητής Διονύσης Καψάλης και τα οποία τραγουδά και αφηγείται ο Νίκος Ξυδάκης (τα οποία τα θα κυκλοφορήσουν ως ολοκληρωμένοι δίσκοι, το 2006, «Γρήγορα η ώρα πέρασε» με την Ελευθερία Αρβανιτάκη (θα γίνει λόγος παρακάτω) και με τον τίτλο «Μια μουσική προσωπογραφία του Κ.Π. Καβάφη» έργο για το οποίο θα γίνει διεξοδικότερη αναφορά στο Δ' Μέρος του αφιερώματος).
Την ίδια χρονική εποχή ο Χρυσόστομος Κονιδάρης κάνει την πρώτη δισκογραφική εμφάνιση με το δίσκο «Χωρίς στεριές» σε ποίηση του καββαδιακού ποιητή Γιώργου Φερεντίνου. Συμμετέχουν στις ερμηνείες οι Κώστας Θωμαίδης, Ελισάβετ Καρατζόλη και Βασίλης Τζουβάρας. Στο δίσκο υπάρχει εισαγωγικό σημείωμα του Θάνου Μικρούτσικου που χαιρετίζει την προσπάθεια. Τα ποιήματα είναι από το ομώνυμο βιβλίο του Φερεντίνου που περιέχει κείμενα λογοτεχνίας και ποιήματα τα οποία τιμήθηκαν με το βραβείο "Νίκος Καββαδίας", από το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, εκδ. 2004. Ο δίσκος κινείται σε γνώριμα μελωδικά μονοπάτια, η φωνή του Κονιδάρη μάλλον αδικεί ορισμένα από τα τραγούδια, σε γενικές όμως γραμμές πρόκειται για μια αξιοπρεπή εργασία-φόρος τιμής στα αγαπημένα ακούσματα και αναγνώσματα των δημιουργών της.
Ο Μιχάλης Κουμπιός, επίσης, κυκλοφορεί τον δίσκο του «Περίπλους», με έντεκα ορχηστρικά και τέσσερα τραγούδια, δύο ποιήματα της Μαρίας Πολυδούρη («Έλα γλυκέ», «Αχ!Η καρδιά μου») και ένα του Γιώργου Κοροπούλη («Ζάρια»). Πολυφωνία οργάνων και παραδοσιακές μελωδίες σε μια πλουσιότατη από πλευράς συμμετοχής μουσικών έκδοση, στο γνώριμο ύφος του συνθέτη. Ενδεικτικά απλώς ορισμένοι από τους μουσικούς που συμμετείχαν: Γιώργος Ανδρέου: πιάνο, πλήκτρα. Αντώνης Απέργης: φλογέρες, ταμπουρά. Γιώργος Μαγκλάρας: βιολί. Βαγγέλης Λάππας: κλασική κιθάρα. Νίκος Σιδηροκαστρίτης: τύμπανα και κρουστά. Μιχάλης Νικολούδης: κλασική κιθάρα. Πέτρος Ταμπούρης: κανονάκι. Νίκος Σακελαράκης: φιλικόρνο. Νίκος Ζηλάκος: μπάσο. Γιώργος Κοντραφούρης: πιάνο. Γιώτης Κιουρτσόγλου: πεντάχορδο ηλεκτρικό μπάσο. Δημήτρης Χουντής: σοπράνο σαξόφωνο. Γιάννης Σαρίκος: τύμπανα και κρουστά. Δημήτρης Μαργιολάς: τζουρά, λαούτο & μαντολίνο. Ακης Μουχιανίτης: πλήκτρα. Tigran Sarkissian: shvi, φλογέρα, ξύλινο φλάουτο κ.ά.
Το Σεπτέμβρη του 2003 το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών είχε προσκαλέσει δεκαεννέα συνθέτες να μελοποιήσουν ποίηση του Κωστή Παλαμά -τιμώντας τον έτσι για την τριακονταετή του προσφορά ως Γενικός Γραμματέας του Πανεπιστημίου (1897-1928) και να παρουσιάσουν τα τραγούδια στην αυλή του Παλαιού Πανεπιστημίου της Αθήνας, στην Πλάκα. Αυτοί οι δεκαεννέα συνθέτες ήταν οι: Ορφέας Περίδης, Δώρα Παναγοπούλου, Κώστας Μακράς, Στέφανος Κόκκαλης, Γιάννης Αρχιμανδρίτης, Χρίστος Θεοδώρου, Σοφία Καμαγιάννη, Γιώργος Ανδρέου, Φοίβος Δεκηβοριάς, Βασίλης Χατζηνικολάου, Λουδοβίκος των Ανωγείων, Χαϊκ Γιαζιτζιάν, Νίκος Ξυδάκης, Τάσος Ρωσόπουλος, Κωστής Ζευγαδέλης, Κώστας Λειβαδάς, Νίκος Ζούδιαρης, Μελίνα Τανάγρη και Σταμάτης Κραουνάκης. Την πρώτη ανθολογία για τα ποιήματα που θα μελοποιούσαν έκανε ο θεατρολόγος Κώστας Γεωργουσόπουλος, ενώ ο καθηγητής Θεατρολογίας Ιωσήφ Βιβιλάκης ήρθε σε επαφή με τους συνθέτες και είχε την εποπτεία του εγχειρήματος. Οι συνθέτες επέλεξαν τελικά άλλους στίχους από τους προτεινόμενους, «αποκαλύπτοντας τον ερωτικό Παλαμά, τον αισθησιακό Παλαμά, εκπλήσσοντας ένα μεγάλο μέρος του κοινού, που τον έχει συνηθίσει με τα επικά του ποιήματα» είπε ο Κ.Γεωργουσόπουλος, χαιρετίζοντας την παρουσίαση του CD, με τον τίτλο «Δεν ξέρω παρά να τραγουδώ», δυο χρόνια αργότερα. Ο δίσκος, αυτός, κυκλοφορίας όπως είπαμε του 2005, περιέχει ορισμένες εξαιρετικές μελοποιήσεις όπως αυτές του Περίδη, του Κραουνάκη, του Δεληβοριά, του Γιαζιτζιάν, του Ζούδιαρη, από τις καλύτερες μάλιστα της καριέρας τους, πάνω σε ποιήματα μιας άλλης εποχής και ενός άλλου ύφους που όμως αποδώθηκαν με το πλέον μελωδικό και «ζεστό» τρόπο. Η όλη έκδοση, πολυτελής, εμπεριέχει ένα βιβλίο 94 σελίδων, πραγματικά πολύτιμη για κάθε ενημερωμένη δισκοθήκη.
Το 2005 στο χώρο της δισκογραφημένης μελοποιημένης ποίησης έχουμε και το γεγονός της έκδοσης του εμβληματικού έργου «Αμοργός», της μελοποίησης, δηλαδή, από τον Μάνο Χατζιδάκι, του μοναδικού ποιητικού βιβλίου που εξέδωσε ο Νίκος Γκάτσος. Αντιγράφουμε την ιστορία του δίσκου όπως υπάρχει στο μουσικό αρχείο του Μάνου Χατζιδάκι:
«H μουσική σχέση του Μάνου Xατζιδάκι με την AΜΟΡΓΟ δεν θα μπορούσε να ερμηνευθεί παρά μόνο μέσω της σχέσης του με τον Nίκο Γκάτσο, σχέσης πολυετούς, βαθιάς, σχέσης ζωής. Όταν πρωτογνωρίστηκαν, ο Χατζιδάκις ήταν δεκαεπτά ετών και ο Γκάτσος εικοσιοκτώ. Μελοποίησε στίχους του Γκάτσου και άλλων ποιητών ή στιχουργών, απέφυγε όμως -με λίγες εξαιρέσεις- τη μελοποίηση ποιητικών έργων. Πάντα πίστευα, έλεγε, ότι η ποίηση και η μουσική έχουνε μια αυτάρκεια και δεν περιμένουνε τα καινούρια έργα για να ξαναϋπάρξουν. Ο Χατζιδάκις θεωρούσε ότι η AΜΟΡΓΟΣ δεν είναι ένα υπερρεαλιστικό ποίημα• είναι ένα ελληνικό ποίημα, με χρήση κάποιων υπερρεαλιστικών στοιχείων, τα οποία όμως υπάρχουν στην ίδια την ελληνική παράδοση. Γι αυτό και ο Γκάτσος δεν δυσκολεύτηκε να τα μεταφέρει στο νεοελληνικό τραγούδι, δίνοντας μια καινούργια αίσθηση, αλλά στην ουσία επαναφέροντας τα διαχρονικά στοιχεία που περιείχε η ελληνική παράδοση. Παρά την μακρόχρονη σχέση του με το ποίημα και τις επανειλημμένες εξαγγελίες ολοκλήρωσης του, στην πράξη ο Xατζιδάκις αφιερώθηκε αποκλειστικά στη σύνθεσή του σε δύο μόνο συγκεκριμένες χρονικές περιόδους: H πρώτη ήταν το καλοκαίρι του 1972 στη Nέα Yόρκη, λίγο πριν την επιστροφή του στην Eλλάδα. Στην πρώτη εκείνη μορφή του έργου προβλέπονταν αφηγηματικά μέρη ανάμεσα στα τραγούδια, με τον Aλέξη Mινωτή ως αφηγητή, και τον Δημήτρη Χορν στο ρόλο του Βυζαντινού χρονογράφου. Δεκαπέντε χρόνια μετά, το 1986 γράφει το Πόσο πολύ σ’ αγάπησα, και σχεδιάζει κάποιες μελωδίες για μερικούς από τούς τελευταίους στίχους του ποιήματος: Xρόνια και χρόνια πάλεψα. Tον Mάιο και τον Iούνιο του 1987 καταπιάνεται για τελευταία φορά με το έργο. Το 1981, καλεί τον Νίκο Κυπουργό από το Παρίσι να αναλάβει την ενορχήστρωση του έργου, υπό την καθοδήγησή του, ώστε εκείνος να αφοσιωθεί αποκλειστικά στην ολοκλήρωση της μελοποίησης, εν όψει της επικείμενης εκτέλεσης του έργου στα πλαίσια του Mουσικού Aυγούστου στο Hράκλειο Kρήτης. Tελικά, υπό την πίεση του χρόνου, στην Kρήτη αρκέστηκε να παρουσιάσει έξι από τα τραγούδια που ήδη είχε συνθέσει στην Aμερική, για φωνή και πιάνο. Tο 1987 προαναγγέλλει εκ νέου το έργο και αναθέτει και πάλι στον Νίκο Κυπουργό την ενορχήστρωση. H παρουσίαση όμως του έργου αναβάλλεται για μία ακόμα φορά. Έτσι η ΑΜΟΡΓΟΣ εξακολουθεί να παραμένει ένα «ανολοκλήρωτο» ταξίδι επιστροφής. Κι επειδή δεν είναι νησί, μπορεί κανείς να φτάσει εκεί, μόνο στα όνειρά του! To καλοκαίρι του 2003, η ΑΜΟΡΓΟΣ παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο Hρώδειο (26 Iουνίου) και σήμερα, δυο χρόνια αργότερα κυκλοφορεί από τον ΣΕΙΡΙΟ».
Έτσι, κυκλοφόρησε, το 2005, ως καντάτα για μια γυναικεία φωνή, δυο ανδρικές, μικτή χορωδία και συμφωνική ορχήστρα. Τραγουδούν: Μαρία Φαραντούρη, Tάσης Χριστογιαννόπουλος, Δώρος Δημοσθένους. Ενορχήστρωση - Αναπροσαρμογή: Νίκος Κυπουργός. Μουσική Διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός. Διεύθυνση χορωδίας: Αντώνης Κοντογεωργίου.
Η Κατερίνα Παπαδοπούλου, γνωστή στο χώρο της παραδοσιακής μουσικής, παρουσιάζει το δεύτερο προσωπικό της δίσκο, «Ανατολή, Ανατολή μου» βασισμένος κυρίως σε ποίηση της Μαρίας Πολυδούρη (επτά ποιήματα). Έναυσμα για τα τραγούδια που παρουσιάζονται στο δίσκο, όπως αναφέρει η ίδια, αποτέλεσε η εξέλιξη της Βυζαντινής Μουσικής όπως αξιοποιήθηκε σε όλες τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου. Η ηχογράφηση έγινε στην Κωνσταντινούπολη με Τούρκους Μουσικούς και η επεξεργασία, το remix και η ηχογράφηση των φωνών έγινε στη Θεσσαλονίκη. Τα τραγούδια ερμηνεύουν oι: Κάτια Παπαδοπούλου, Πελαγία Νικολαϊδου, Στάθης Νικολαίδης, Γιώργος Ξυλούρης. Οι ανατολίτικες μελωδίες και η αντίστοιχη πλούσια ενορχήστρωση ντύνουν τα ερωτικά ποιήματα της Πολυδούρη και το αποτέλεσμα είναι ιδιαίτερο και αρκετά ενδιαφέρον.
Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου και αυτή τη χρονιά, παράγει μουσικό έργο στα πλαίσια μιας τηλεοπτικής σειράς. Ο δίσκος τιτλοφορείται από το όνομα της σειράς [και του βιβλίου]: «Μάγισσες της Σμύρνης» και περιέχει ποίηση του Διονύση Καψάλη και στίχους του Ηλία Κατσούλη και Κώστα Φασουλά που μπορεί να μην υπάρχουν σε κάποια ποιητική συλλογή, όμως κάλλιστα θα είχαν θέση σε αυτή. Ερμηνεύει η μούσα του Παπαδημητρίου, Φωτεινή Δάρρα. Τα τραγούδια «Στάλσιμο», «Αγάπη φόνισσα», «Αγάπες μου ανέθρεψαν» αναμφισβήτητα είναι από τα καλύτερα τραγούδια της μέχρι σήμερα συνεργασίας τους.
Επίσης τον ίδιο μήνα, ο Νίκος Ξυδάκης επιμελείται την παραγωγή και παρουσιάζει τον Λεωνίδα Μαριδάκη στην πρώτη του δισκογραφική εργασία με τον τίτλο: «Αβάδιστα». Στο δίσκο βρίσκουμε μελοποιημένα από τον Μαριδάκη ποιήματα των: Άλλεν Γκίνσμπεργκ, Τζελαλαντίν Ρουμί, Γιουνούς Εμρέ (τούρκος ποιητής, σε μετάφραση Γιάννη Υφαντή), Γιάννη Δούκα, Ναπολέοντα Λαπαθιώτη και ο Γιώργου Κοροπούλη. Η μουσική επηρρεασμένη από την τεχνοτροπία του Ξυδάκη, αλλά και με άλλες προεκτάσεις κυρώις από το χώρο της τζαζ π.χ. Το «Ασημένιο τραγούδι» που ερμήνευσε ο Φοίβος Δεληβοριάς. Φιλότιμη δουλειά και για τις επιλογές των ποιημάτων και για το ηχόχρωμά της όπως και η νέα δισκογραφική του εμφάνιση, το 2010, για την οποία θα γίνει αναφορά στο τελευταίο μέρος του Αφιερώματος.
Στα τέλη αυτής της χρονιάς κυκλοφορεί και ο δίσκος «Αγαπητέ κύριε Καβάφη», με άλλα λόγια δεκατρία ποιήματα του Αλεξανδρινού ποιητή όπως τα μελοποίησε ο Γιάννης Πετρίτσης. Τραγουδά ο Αλέξανδρος Χατζής και συμμετέχει η Νέλλη Βαβάση. Απαγγέλλουν ο Μιχάλης Κακογιάννης, η Κάτια Δανδουλάκη και ο Γρηγόρης Βαλτινός. Η μουσική εκλαικεύει το πνεύμα των ποιημάτων, δεν στοχεύει στη λυρικότητα και τον κλασικο μουσικό τρόπο προσέγγισης παλαιοτέρων εργασιών, στέκεται περισσότερο στην ακουστική μπαλάντα, με τις κιθάρες να συνοδεύουν το βαθύ ηχόχρωμα της φωνής του Αλέξανδρου Χατζή, θυμίζοντας νεοκυματικές μπαλάντες. Η αποδοχή ή όχι του ηχητικού αποτελέσματος πάντως εξαρτάται από την πρόθεση του κάθε ακροατή σε σχέση με το πώς αντιλαμβάνεται τη μελοποίηση ποιημάτων του Καβάφη. Αναμφίβολα όμως πρόκειται για μια ιδιαίτερη απόπειρα με καλές εμπνευσμένες στιγμές.
2006: Η χρονιά της Σαπφώς
Το Φεβρουάριο του 2006 κυκλοφορεί το έργο του Γιώργου Κουρουπού, «Η ωραία μας άγνωστη», (ηχογράφηση του 1998) στο οποίο υπάρχουν μελοποιημένα ποιήματα του Οδυσσέα Ελύτη (από τους «Προσανατολισμούς» το «Εν λευκώ» και το «Σηματολόγιο»), ποίηση του Ανδρέα Εμπειρίκου από την «Ενδοχώρα» και του Γιώργου Σεφέρη από το «Τετράδιο Γυμνασμάτων», για φωνή και πιάνο. Επίσης, βρίσκουμε και τρία τραγούδια σε κυπριακή ποίηση του 16ου αιώνα για φωνή, βιόλα, κλαρινέτο και πιάνο. Τραγουδούν οι Σπύρος Σακκάς, Μάτα Κατσούλη και Ειρήνη Καραγιάννη. Την ίδια χρονιά, κυκλοφορεί σε δίσκο και η σκηνική καντάτα του Κουρουπού, «Μονόγραμμα», σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη από ζωντανή ηχογράφηση που έγινε στις 18 Σεπτεμβρίου 2004 στην Αίθουσα Φίλων της Μουσικής. Σολίστ ήταν ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος, βαρύτονος και η Βασιλική Καραγιάννη, σοπράνο Τη χορωδία διήυθυνε ο Νίκος Βασιλείου και την Ορχήστρα των Χρωμάτων ο Μίλτος Λογιάδης. Το ύφος της μελοποίησης κινείται στα συγκεκριμένα πλαίσια του είδους της καντάτας που επιλέχθηκε, παρέχοντας έτσι στην ερωτική αυτή σύνθεση του Ελύτη και μια ακόμα πλευρά, αυτής της θρησκευτικότητας του έρωτα.
Η Κωχ δηλώνει σχετικά με αυτό το έργο: «Η ποιητική γλώσσα της Σαπφούς νιώθω πως είναι η γλώσσα των ανθρώπων που αντιλαμβάνονται τη ζωή μέσα από το τραγούδι. Η απαγγελία της Εύας Κοταμανίδου στάθηκε καθοριστική στο τελικό αισθητικό αποτέλεσμα. Ο Ηλίας Βαμβακούσης τραγουδάει αισθαντικά το ποίημα για την Τιμάδα. Ο Νίκος Οικονομίδης, συνεργάτης πολλών χρόνων, με συνοδεύει με τη λαύτα στα περισσότερα ποιήματα - τραγούδια της Σαπφούς. Στα χέρια του η λαύτα γίνεται μία ισάξια φωνή, ικανή να ζωντανέψει εικόνες και συναισθήματα».
Στο ένθετο, τέλος, που συνοδεύει το CD, η μουσικολόγος Gail Holst συγγραφέας - καθηγήτρια μουσικολογίας του Πανεπιστημίου CORNELL της Νέας Υόρκης γράφει: «η Μαρίζα Κωχ, στον κήπο της Σαπφούς, αποδεικνύει ότι συνεχίζει να υπηρετεί την ομορφιά. Τα τραγούδια της φέρουν μαζί τους το άρωμα των ανθών, των φρούτων και του ανέμου που χάιδευε τότε τα κορίτσια της Λέσβου. Με τη φαντασία μας μπορούμε ν’ ακούσουμε σαν τραγούδια τα ποιήματα της Σαπφούς, όπως η ίδια θα τα μάθαινε στις μαθήτριες της και θα τα συνόδευε με τη λύρα της. Τραγούδια του πάθους, της φιλίας αλλά και της ειρωνείας. Στον αιώνα μας η μουσικότητα των ποιημάτων της Σαπφούς επιμένει να μας συνοδεύει σιωπηλά, όπως όλη σχεδόν η μουσική της αρχαίας Ελλάδας».
Ο Λουδοβίκος των Ανωγείων συνεχίζει τις μουσικές του περιδιαβάσεις στη χώρα των παραμυθιών και τις ποίησης και έτσι κυκλοφορεί τη νέα του δουλειά με τίτλο «Γκρεμό δεν έχουν τα πουλιά». Σε αυτή συναντάμε δυο ποιήματα, το πρώτο υπήρχε στο δίσκο με τον μελοποιημένο Παλαμά του 2005, που αναφέρθηκε πιο πάνω, ενώ το δεύτερο είναι του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ένα απόσπασμα με τη μορφή στίχων από το έργο του: «Το μοιρολόι της φώκιας».
Το 1972 ο Νίκος Μαμαγκάκης είχε κυκλοφορήσει ένα δίσκο με 11 μελοποιημένα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου, με ερμηνευτές τον Γιάννη Πουλόπουλο και τη Μαρία Δουράκη. Τριάντα δύο χρόνια αργότερα τον ηχογραφεί ξανά, με νέα ενορχήστρωση, στα πλαίσια της νέας του εταιρείας «Ιδαία», προσθέτωντας δύο ακόμα τραγούδια που δεν είχαν μπει στην αρχική του εκδοχή και έτσι γίνεται: «11+2 Λαϊκά Τραγούδια σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου». Ο δίσκος κυκλοφορεί το 2006 και συμμετέχουν νέες φωνές όπως ο δωρικός Πάνος Παπαϊωάννου, η Μαρίνα Δακανάλη και η Εύη Ανδριώτη. Η ιδιότυπη λαϊκή μελωδία του Μαμαγκάκη είναι παρούσα και σε αυτή τη δουλειά και μάλιστα με τη νέα ενορχήστρωση οι λαϊκοί ρυθμοί γίνονται ακόμα πιο «δαντελένιοι».
Ένας δίσκος που ξεχώρισε στο χώρο της μελοποιημένης ποίησης του 2006 και όχι μόνο, ήταν η συνάντηση του Νίκου Ξυδάκη με την Ελευθερία Αρβανιτάκη, μια από τις σημαντικότερες δουλειές στο χώρο αυτό διαχρονικά. Τίτλος του: «Γρήγορα η ώρα πέρασε». Δίσκος-έργο κατά τις περασμένες συνήθειες και χρόνια, όταν οι συνθέτες κυκλοφορούσαν μια ολοκληρωμένη εργασία με σαφή προσανατολισμό και όχι ένα παζλ στίχων και μελωδιών ώστε να προσελκύσουν ετερόκλητους πελάτες-καταναλωτές. Η ποίηση της Σαπφώς άκρως ερωτική, (Ολονυχτίς ο σκοτεινός/τα μάτια ο ύπνος κυριεύει/και με καίει, με καίει/και μʼ ανάβει ο πόθος/σύγκορμη), ασθμαίνουσα (Ο Έρωτας που βάσανα μοιράζει ο Έρωτας/ που παραμύθια πλάθει άρπαξε τη ψυχή μου/ και την τράνταξε ίδια καθώς αγέρας απ΄ τα βουνά/ χυμάει μέσα στους δρυς φυσομανώντας) και εσωτερική (Πυρετός κρυφός με σιγοκαίει/ κι ούτε βλέπω τίποτα ούτε ακούω) ενισχύεται από το λυρισμό της μελωδίας του συνθέτη και την λεπτή χροιά της φωνής της Ελευθερίας Αρβανιτάκη -που ακούγεται περισσότερο κρυστάλλινη και ώριμη από ποτέ-. Ο συνθέτης επέλεξε στο ίδιο έργο να εντάξει και την ερωτική ποίηση του Ευρυπίδη (μετφρ. Κ. Χ. Μυρης) (Ωραία θεά μου μη, μη βάζεις μη/ την παραζάλη μη, στην κάμαρά μου), τους τρυφερά μελαγχολικούς στίχους του Διονύση Καψάλη (Κι είναι νωρίς ακόμη νύχτες με τριζόνια/θα ʽρθουν πολλές, και πάντα η μνήμη θʼ αλλοιώνει) και τον αγωνιώδη λόγο-λυγμό του Κώστα Καρυωτάκη (Η τρικυμία στο πέλαγος και στη ζωή να παύει/ μακριά μαζί σου φεύγοντας πέτρα να ρίχνω πίσω/ να μου λικνίζεις την αιώνια μου θλίψη, καράβι/ δίχως να ξέρω που με πας και δίχως να γυρίσω!). Ξεχωριστή μνεία και εύσημα στον ενορχηστρωτή του δίσκου Βασίλη Κετεντζόγλου που αφουγκράστηκε το λόγο των ποιητών και τον απέδωσε εξαίσια μέσω της επιλογής των οργάνων της ορχήστρας (τσέλο, όμποε, κοντραμπάσο, τρομπέτα, βιόλα κ.α). Ο δίσκος έγινε χρυσός στον πρώτο μήνα κυκλοφορίας του… Η εκδίκηση του ωραίου; Σαφώς…
Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, όπως είπαμε και στο Α΄ Μέρος του Αφιερώματος, πειραματίζεται με την τέχνη και το αποτέλεσμα είναι ιδιαίτερο. Δεν αγχώνεται για την επιτυχία των δίσκων του, αλλά για το πώς θα αποδώσει τη ψυχή και τους ποιητές που αγαπά. Άλλωστε είναι και ο ίδιος τεχνίτης του λόγου, μάστορας των αισθημάτων και εργάτης των λέξεων, δεν τις φοβάται, τις σκάβει. Έτσι, επιλέγει σε ένα ακόμη δίσκο του, «Η βροχή από κάτω», να μελοποιήσει ποιητές και τα καταφέρνει και πάλι εξίσου καλά. Χρησιμοποιεί τη φωνή και το λόγο του Νίκου Καρούζου (Με τα μάτια κοιτάζω ψηλά/με τα χέρια γιορτάζω τη λάσπη) σε ένα τραγούδι γεμάτο ηχόχρωμα, ένα μελωδικό σύμπαν που και ό ίδιος ο ποιητής κατοικεί ώστε να «μην νηστεύει η ψυχή του από πάθη»… Το ποίημα του Λόρκα που επέλεξε είναι από μόνο του ικανό για διδακτορική διατριβή: «Όνειρο η ζωή δεν είναι/κι όποιος πόνεσε στον πόνο/πάντοτε θε να πονάει/κι όποιος θάνατο φοβάται/θα τον κουβαλά στους ώμους». Ένας δίσκος απαιτητικός σαν ένα soundtrack βιβλίου ποίησης. Στα τέλη του 2006 κυκλοφορεί και τον «Διάφανο» όπου το ομότιτλο τραγούδι έχει στίχους από την ποίηση του Πεουβιανού Καίσαρα (Σέζαρ) Βαλιέχο.
