Μαρίκα Νίνου και Πρόδρομος Τσαουσάκης πίσω από το ίδιο μικρόφωνο

Στις 23 Φεβρουαρίου του 1957 έφυγε από τη ζωή η Μαρίκα Νίνου. Ερμηνεύτρια που με οκτώ μόνο χρόνια δισκογραφικής παρουσίας, κατάφερε να φτιάξει ένα μύθο τέτοιο, που θα ζήλευαν πολλές ομότεχνες με περισσότερα χρόνια καριέρας. Για την ημερομηνία γέννησης της Μαρίκας Νίνου υπάρχουν πολλές εκδοχές. Άλλες «πηγές» αναφέρουν πως γεννήθηκε το 1918, άλλες το 1920, άλλες το 1924…

«Παίξε Χρήστο το μπουζούκι για… τα διαλεχτά παιδιά…»

Η Μαρίκα Νίνου μπήκε στη δισκογραφία το 1948 με δυο τραγούδια του Μανώλη Χιώτη, το «Ώρες σε κρυφοκοιτάζω» και το «Θα στο πω το μυστικό μου». Τον χειμώνα της ίδιας χρονιάς γνώρισε τον Βασίλη Τσιτσάνη και τραγούδησαν μαζί στο πάλκο του «Τζίμη του Χοντρού». Η συνεργασία τους, που κράτησε μέχρι το 1954, αποτελεί κομβικό σημείο στο χώρο του λαϊκού τραγουδιού.

Δυο χρόνια πριν από την Μαρίκα Νίνου, έκανε την είσοδό του στη δισκογραφία ο, σχεδόν συνομήλικός της, Πρόδρομος Τσαουσάκης (γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1919), ο «μεταπολεμικός γίγαντας του λαϊκού τραγουδιού», όπως τον χαρακτήρισε το 1976 σε συνέντευξή του στη Σοφία Μιχαλίτση, ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο οποίος είχε ανακαλύψει τον Τσαουσάκη να τραγουδά στη Θεσσαλονίκη, στα χρόνια της Κατοχής.

Το 1946, αμέσως μετά το άνοιγμα της Columbia και την επανεκκίνηση των ηχογραφήσεων, ο Βασίλης Τσιτσάνης έπεισε τον Τσαουσάκη να κατέβει στην Αθήνα και να πραγματοποιήσει τις πρώτες ηχογραφήσεις του, με τα τραγούδια «Κάτσε ν’ ακούσεις μια πενιά» και «Ο ζητιάνος».

Νομίζω πως η Μαρίκα Νίνου, ο Πρόδρομος Τσαουσάκης και η Σωτηρία Μπέλλου είναι οι χαρακτηριστικότεροι ερμηνευτές του έργου του Βασίλη Τσιτσάνη, στην πρώτη μεταπολεμική δεκαετία, αλλά και γενικότερα. Ο Τσαουσάκης είχε συνεργαστεί σε δισκογραφικό επίπεδο τόσο με τη Νίνου, όσο και με την Μπέλλου. Αντίθετα, οι δυο μεγάλες κυρίες του λαϊκού τραγουδιού δεν βρέθηκαν ποτέ πίσω από το ίδιο μικρόφωνο. Άλλωστε, όπως λένε και οι μαρτυρίες όσων τις γνώρισαν, οι δυο τους δεν είχαν και τις καλύτερες σχέσεις.

Σκέφτηκα λοιπόν σήμερα και θεωρώ πως έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, να ξανακούσουμε συγκεντρωμένα τα είκοσι οκτώ τραγούδια, στα οποία ο Πρόδρομος Τσαουσάκης τραγουδά με την Μαρίκα Νίνου και κυκλοφόρησαν σε δίσκους 78 στροφών Columbia ή His master’s voice από το 1949 μέχρι το 1951.

Κάποια από αυτά εκδόθηκαν σε δίσκους γραμμοφώνου και για την αγορά του εξωτερικού, σε χώρες όπως η Τουρκία και η Αμερική.

Οι ρόλοι τους εναλλάσσονται ανάλογα με το τραγούδι. Άλλοτε τραγουδά πρώτη φωνή ο Τσαουσάκης και σιγοντάρει η Νίνου, ενώ κάποιες άλλες φορές συμβαίνει το αντίθετο. Είκοσι δύο τραγούδια είναι του Βασίλη Τσιτσάνη, ένα είναι συνδημιουργία του Τσιτσάνη με τον Γιώργο Μητσάκη, που υπογράφει εξ’ ολοκλήρου άλλο ένα τραγούδι, τρία είναι του, λιγότερο γνωστού λαϊκού συνθέτη, Χρήστου Μίγκου κι ένα του Γιάννη Παπαϊωάννου και του Αλέξανδρου Αγγελόπουλου. Σε δώδεκα τραγούδια συμμετέχει τραγουδώντας μαζί τους ο Βασίλης Τσιτσάνης, ενώ στον «Ταξιδιώτη» συνδράμει ο Γιώργος Μητσάκης και στα «Αλάνια» ο Σπύρος Ευσταθίου.

Τα μισά, περίπου, από τα τραγούδια άντεξαν περισσότερο στο χρόνο κι ακούγονται συχνά μέχρι σήμερα στο ραδιόφωνο και τα λαϊκά κέντρα. Είναι επίσης χαρακτηριστικό, πως δυο τραγούδια ηχογραφήθηκαν παράλληλα, σε διαφορετικές εκτελέσεις και από τους δυο ερμηνευτές. Εκτός από τις εκτελέσεις που αναφέρονται στη λίστα που ακολουθεί, ο «Τραυματίας» ηχογραφήθηκε το 1949 μόνο από την Μαρίκα Νίνου, το «Απόψε μες στο καπηλειό» γνώρισε την ίδια χρονιά άλλη μια εκτέλεση από την Νίνου, τον Στέλιο Κηρομύτη και τον Βασίλη Τσιτσάνη, που κυκλοφόρησε σε δίσκο γραμμοφώνου, σε αντίθεση με την εκτέλεση του Τσαουσάκη και της Μαρίκας Νίνου που παρέμεινε ανέκδοτη, μέχρι το 1986, που συμπεριλήφθηκε στον πέμπτο δίσκο της σειράς «Τσιτσάνης για πάντα». Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως ένα μήνα πριν από την ηχογράφηση του «Σε τούτο το παλιόσπιτο» με τον Τσαουσάκη και τη Νίνου, το τραγούδι ηχογραφήθηκε και πάλι για λογαριασμό της Columbia με τον Σταύρο Τζουανάκο και την Μαρίκα Νίνου στα σεγόντα…

(Σε παρένθεση αναγράφεται ο κωδικός του δίσκου και η χρονολογία ηχογράφησης)

1) Ο παντρεμένος (Βασίλης Τσιτσάνης) Μαρίκα Νίνου - Πρόδρομος Τσαουσάκης - Βασίλης Τσιτσάνης (Columbia DG-6786, 1949)

2) Για τα μάτια π’αγαπώ (Βασίλης Τσιτσάνης) Μαρίκα Νίνου - Πρόδρομος Τσαουσάκης - Βασίλης Τσιτσάνης (Columbia DG-6786 & Columbia Tουρκίας DT – 386, 1949)

3) Τα μοντέρνα κορίτσια (Βασίλης Τσιτσάνης) Πρόδρομος Τσαουσάκης - Μαρίκα Νίνου (Columbia DG-6800, 1949)

4)Καθαρίζω για σένα και για πάρτη μου (Βασίλης Τσιτσάνης) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου – Βασίλης Τσιτσάνης (Columbia DG-6800, 1949)

5) Η ρημαγμένη (Χρήστος Μίγκος) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου – Βασίλης Τσιτσάνης (Columbia DG-6803, 1949)

6) Έρημος (Χρήστος Μίγκος) Πρόδρομος Τσαουσάκης - Μαρίκα Νίνου (Columbia DG-6803, 1949)

7) Τρίτη βροχερή (Γιάννης Παπαϊωάννου – Αλέξανδρος Αγγελόπουλος) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου (Columbia DG-6806, 1949)

8) Ο τραυματίας (Βασίλης Τσιτσάνης) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου (HMV AO-2875, 1949)

9) Πω πω πω Μαρία (Βασίλης Τσιτσάνης) Πρόδρομος Τσαουσάκης - Μαρίκα Νίνου - Βασίλης Τσιτσάνης (HMV AO-2875, HMV AO-2876 & RCA VICTOR 26-8235, 1949)

10) Πού θα πας πού θα τα βρεις στρωμένα (Βασίλης Τσιτσάνης) Μαρίκα Νίνου - Πρόδρομος Τσαουσάκης - Βασίλης Τσιτσάνης (HMV AO-2890 & RCA VICTOR 26-8245, 1949)

11) Παίξε Χρήστο το μπουζούκι (Βασίλης Τσιτσάνης) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου (HMV AO-2890 & RCA VICTOR 26-8245, 1949)

12) Ο Νικόλας ο ψαράς (Βασίλης Τσιτσάνης – Γιώργος Μητσάκης) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου – Βασίλης Τσιτσάνης (HMV AO-2893, 1949)

13) Όσα δεν φτάνει η αλεπού (Ο ζηλιάρης) (Βασίλης Τσιτσάνης) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου (HMV AO-2911, 1949)

14) Βίρα την άγκυρα παιδιά (Βασίλης Τσιτσάνης) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου – Βασίλης Τσιτσάνης (HMV AO-2912, 1949)

15) Απόψε μες στο καπηλειό (Βασίλης Τσιτσάνης – Κώστας Μάνεσης) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου (1949, ανέκδοτη ηχογράφηση που συμπεριλήφθηκε το 1986 στη συλλογή «Τσιτσάνης για πάντα Νο 5»)

16) O ταξιδιώτης (Γιώργος Μητσάκης) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου – Γιώργος Μητσάκης (Columbia DG-6821, 1949)

17) Η καρδιά σου θα γίνει χρυσή (Βασίλης Τσιτσάνης) Μαρίκα Νίνου – Πρόδρομος Τσαουσάκης – Βασίλης Τσιτσάνης (Columbia DG-6819, Columbia Αμερικής 7289-F, 1950)

18) Οι φάμπρικες (Βασίλης Τσιτσάνης) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου – Βασίλης Τσιτσάνης (Columbia DG-6819, Columbia Αμερικής 7287-F, 1950)

19) Παλιοκόριτσο για σένα (Βασίλης Τσιτσάνης) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου (Columbia DG-6832, 1950)

20) Ο Αντώνης ο τεμπέλης (Βασίλης Τσιτσάνης) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου (Columbia DG-6832, 1950)

21) Σε τούτο το παλιόσπιτο (Βασίλης Τσιτσάνης) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου (Columbia DG-6909, Columbia Αμερικής 10082 & 7303-F, 1950)

22) Τρικαλινή παλιά μ’ αγάπη (Βασίλης Τσιτσάνης) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου (HMV AO-2971, RCA VICTOR 26-8248, 1950)

23) Το όνειρο της αδελφής (Βασίλης Τσιτσάνης) Μαρίκα Νίνου – Πρόδρομος Τσαουσάκης- Βασίλης Τσιτσάνης (HMV AO-2971, 1950)

24) Χάθηκε η προξενιά (Χρήστος Μίγκος) Μαρίκα Νίνου – Πρόδρομος Τσαουσάκης) (HMV AO-2982, 1950)

25) Το θύμα (Βασίλης Τσιτσάνης) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου (Columbia DG-6913, 1951)

26) Τα διαλεχτά παιδιά (Είμαστε αλάνια) (Βασίλης Τσιτσάνης) Μαρίκα Νίνου – Πρόδρομος Τσαουσάκης – Σπύρος Ευσταθίου (Columbia DG-6913, 1951)

27) Την πιο ωραία μου ζωή (Βασίλης Τσιτσάνης) Μαρίκα Νίνου – Βασίλης Τσιτσάνης – Πρόδρομος Τσαουσάκης (Columbia DG-6917, 1951)

28) Για μια γυναίκα χάθηκα (Βασίλης Τσιτσάνης) Πρόδρομος Τσαουσάκης – Μαρίκα Νίνου (HMV AO-2984, 1951)

Υ.Γ: Ευχαριστώ ιδιαιτέρως τον φίλο και συλλέκτη Νίκο Παπανικήτα για τις πολύτιμες πληροφορίες του.