Καζαντζίδης, Χαλίμ Χαφέζ, Αγγελόπουλος - Εκλεκτικές συγγένειες

Στα χρόνια του ’60 και του ’70 δεκάδες τραγούδια από τον αραβικό κόσμο και τις Ινδίες πέρασαν στην ελληνική δισκογραφία και πολλά από αυτά έγιναν τεράστιες επιτυχίες που…
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 

τραγουδιούνται μέχρι σήμερα. Όλο αυτό το ρεύμα, με τα τραγούδια της ανατολής, αφορούσε την κεντρική σκηνή του ελληνικού τραγουδιού, τις μεγάλες δισκογραφικές εταιρείες, μεγάλους συνθέτες και τραγουδιστές και με τα χρόνια μπορούμε να πούμε πως αποτελεί, παραδόξως, αλλά έτσι είναι, αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του, δημιουργώντας, ταυτόχρονα μια άτυπη, αρκετά ζωντανή, όμως, σχέση του ελληνικού τραγουδιού με τους μύθους ή τα ιστορικά πρόσωπα της παγκόσμιας μουσικής, κυρίως, της Ανατολής κι ενίοτε με τους μεγάλους τραγουδιστές της, όπως τον Αμπντέλ Χαλίμ Χαφέζ, τον μεγαλύτερο τραγουδιστή που έβγαλε η Αίγυπτος και, ίσως, ο Αραβικός κόσμος, γενικότερα.

Ο Αμπντέλ Χαλίμ Χαφέζ υπήρξε τραγουδιστής θρύλος, που, κυριολεκτικά, λατρεύτηκε. Με την ανακοίνωση του θανάτου του υπήρξαν μέχρι και αυτοκτονίες γυναικών! Πέθανε νέος, 48 ετών το 1977. Ακόμη και σήμερα θεωρείται ένας από τους 4 μεγάλους της Αιγύπτου, μαζί με την Ουμ Καλσούμ, τον Φαρίντ Ελ Ατράς και τον Μοχάμεντ Αμντέλ Γουαχάμπ, με τον οποίο το 1961 δημιούργησαν την δισκογραφική εταιρεία Soutelphan. Εκτός από το τραγούδι ασχολήθηκε και με την υποκριτική. Σαν ηθοποιός έπαιξε σε 16 κινηματογραφικές ταινίες της χώρας του. Η φήμη του στα χρόνια από το 1950 έως και το ’70 πέρασε και στο δυτικό κόσμο και επηρέασε πολλούς και από τους δικούς μας τραγουδιστές, όπως τον Στέλιο Καζαντζίδη και τον Μανώλη Αγγελόπουλο που διασκεύασαν κάποια από τα τραγούδια του.

Την περίοδο μετά το 1950 και για πολλά χρόνια ένα μεγάλο κομμάτι της Αραβικής μουσικής τυπωνόταν στο εργοστάσιο της Columbia στη Ριζούπολη και από εδώ διοχετευόταν στα Αραβικά κράτη.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’70 ο Μανώλης Αγγελόπουλος τραγούδησε ορισμένα από τα κλασικότερα Αραβικά τραγούδια που είχαν ερμηνεύσει η Φεϊρούζ και η Ουμ Καλσούμ, ενώ, παίρνοντας το ορχηστρικό μέρος της εισαγωγής του μακρόσυρτου τραγουδιού Nebtedi Menine El Hikaya” – που συνέθεσε, ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες του αραβικού κόσμου με πάνω από 1.800 τραγούδια, ο Μοχάμεντ Αμντέλ Γουαχάμπ και είχε τραγουδήσει ο Αμντέλ Χαλίμ Χαφέζ – έγραψε, σε συνεργασία με τη στιχουργό Μάρω Μπιζάνη, το τραγούδι “Τα μαύρα μάτια σου το οποίο, για την ακρίβεια, είναι βασισμένο στα 4 πρώτα λεπτά της εισαγωγής τού διάρκειας μιας ώρας περίπου “Nebtedi Menine El Hikaya”. Με αυτό το τραγούδι ο Αγγελόπουλος έκανε μια δεύτερη καριέρα.

Ο πρώτος, όμως, που εμπνεύστηκε από τραγούδι του Αμπντέλ Χαλίμ Χαφέζ ήταν ο Στέλιος Καζαντζίδης, το 1960. Την εποχή που τα λαϊκά τραγούδια με τα εξωτικά γυναικεία ονόματα έκαναν θραύση. Χρόνια ολόκληρα αναρωτιόμουν για την προέλευση του τραγουδιού «Χουσάρα». Κάτι μέσα μου έλεγε ότι αυτό το τραγούδι έχει καταγωγή. Το 1957 ο Αμπντέλ Χαλίμ Χαφέζ είχε ηχογραφήσει ένα τραγούδι με τον τίτλο “ Khosara (Κρίμα) που προφέρεται «χουσάρα» και το οποίο παραμένει μέχρι σήμερα ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του. Στα καθ’ ημάς, λοιπόν, και όπως συνηθιζόταν τότε, πήρε σάρκα και οστά και τι άλλο από γυναικεία μορφή, με τη φωνή του Καζαντζίδη να ακούγεται για μια ακόμη φορά σ’ ένα πονεμένο ερωτικό τραγούδι «κάτω από τ’ άστρα του ουρανού της ανατολής». Ο Αμπντέλ Χαλίμ Χαφέζ το τραγουδούσε σκεπτόμενος την αγαπημένη του στο φιλμ “Fata Ahlamy” (Ο άνδρας των ονείρων μου). Ο Καζαντζίδης, έχοντας το ένστικτο του ανατολίτη και αγαπώντας ιδιαίτερα τη φωνή και τα τραγούδια του Χαφέζ, το προσάρμοσε στα δικά του μέτρα.

Το 2007, το συγκεκριμένο τραγούδι προκάλεσε και μια ιστορική δικαστική διαμάχη, όταν ο συν-δικαιούχος των πνευματικών δικαιωμάτων του τραγουδιού Οσάμα Αχμέντ Φαχμί κατέθεσε αγωγή στο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο του Λος Άντζελες εναντίον του μεγαλοπαραγωγού του χιπ-χοπ και συνθέτη Τίμπαλαντ για παράνομο σφετερισμό και κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας, γιατί στο τραγούδι του “ B ig p u mpin με τον βασιλιά του νεοϋορκέζικου χιπ-χοπ Τζέι-Ζ – έναν από τους πιο πετυχημένους οικονομικά καλλιτέχνες και επιχειρηματίες στον κόσμο και σύζυγο της Μπιγιονσέ με την οποία, από πρόσφατη έρευνα, αποτελούν μακράν το πλουσιότερο ζευγάρι της σόουμπιζ – χρησιμοποίησε μέρος από το κομμάτι «Khosara» που γράφτηκε από τον συνθέτη Μπαλίγκ Χαμντί και τραγουδήθηκε από τον Αμπντέλ Χαλίμ Χαφέζ το 1957. Στόχος του Τίμπαλαντ ήταν να τονίσει τη μουσική της Μέσης Ανατολής, που του αρέσει πολύ χρησιμοποιώντας την σύγχρονη ορχηστρική εκδοχή του «Khosara» από το τρίμπιουτ του Χοσάμ Ραμζί στον Αμπντέλ Χαλίμ Χαφέζ., ενώ, οι δικηγόροι της Ε.Μ.Ι επικαλέστηκαν τα 50 χρόνια από την κυκλοφορία του με τον 1909 νόμο περί πνευματικών δικαιωμάτων.

Οι Αιγύπτιοι, οι δικαιούχοι, τέλος πάντων, έθιξαν το θέμα της πνευματικής ιδιοκτησίας 50 χρόνια μετά την δημιουργία και εκτέλεση ενός τραγουδιού. Κι έχουν το κάθε δικαίωμα. Βεβαίως, με το χιπ-χοπ τα σάμπλιν και τις λούπες υπάρχει ένα μεγάλο θέμα. Με αυτό τον τρόπο οι ράπερς φέρνουν ξανά στο προσκήνιο θέματα της παγκόσμιας μουσικής από το παρελθόν και είναι κάτι που πλέον γίνεται κατά κόρον. Τα πράγματα, όμως, αλλάζουν όταν μιλάμε για καλλιτέχνες παγκόσμιου βεληνεκούς που παίζουν με δισεκατομμύρια. Δικαίως, η άλλη πλευρά διεκδικεί αυτό που της αναλογεί, οικονομικά και ηθικά. Όσον αφορά στη δική μας υπόθεση, τα θέματα της πνευματικής ιδιοκτησίας, για τα οποία υπεύθυνη είναι μια ανώνυμη εταιρεία, η γνωστή Α.Ε.Π.Ι, θα έπρεπε να έχουν διευθετηθεί εδώ και χρόνια και στις επανεκδόσεις των παλιών τραγουδιών που αποδεδειγμένα προέρχονται από ξένα τραγούδια να εμφανίζονται και τα ονόματα των δημιουργών τους (σαφώς, να τους αποδίδονται και τα ποσοστά τους) ή η χώρα προέλευσής τους όταν πρόκειται για παραδοσιακό. Δεν είναι δυνατόν, ακόμη, στη σημερινή εποχή, να κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας.


 

 

 

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!