Σαν σήμερα…
Στις 29 Σεπτεμβρίου 2007 έφυγε από τη ζωή ο λαϊκός ερμηνευτής Μπάμπης Τσετίνης. Είχε γεννηθεί στις 15 Φεβρουαρίου 1941 στη Δράμα και, σε ηλικία 19 ετών, μπήκε στη δισκογραφία με το τσιφτετέλι του Βασίλη Βασιλειάδη και του Χρήστου Κολοκοτρώνη «Γιαχαμπίμπι τάνι ταλίλι» (ή αλλιώς «Το κορίτσι μου χορεύει»), όπου μαζί με τον Τσετίνη τραγουδούσαν ο Μάνος Παπαδάκης και ο Πάνος Λειβαδάρος.
Από τότε ο Μπάμπης Τσετίνης πραγματοποίησε μια αξιοζήλευτη διαδρομή στο λαϊκό τραγούδι, πραγματοποιώντας συνεργασίες με κάποιους από τους σημαντικότερους λαϊκούς συνθέτες και στιχουργούς.
Η «Ανάσταση» του… «έντεχνου»
Αν και η παρουσία του Μπάμπη Τσετίνη στον «έντεχνο» χώρο δεν είναι μεγάλη, υπάρχει μια σειρά από 22 τραγούδια με έντονα στοιχεία από το «έντεχνο» λαϊκό τραγούδι της εποχής, τόσο στη μουσική όσο και στο στίχο, στα οποία νομίζω πως αξίζει να αναφερθούμε ξεχωριστά. Συνθέσεις του Χρήστου Λεοντή, του Γιώργου Κατσαρού, του Άγγελου Σέμπου, του Σπύρου Παπαβασιλείου, κάποια τραγούδια του Γιώργου Ζαμπέτα, του Γιώργου Μητσάκη και του λιγότερο γνωστού λαϊκού δημιουργού και ερμηνευτή Πάνου Λειβαδάρου, σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, Κώστα Βίρβου, Πυθαγόρα, Γιώργου Μητσάκη, Κώστα Μάνεση, Αλέκου Σακελλάριου και Γιώργου Σαντοριναίου.
Κάποια από τα χαρακτηριστικά στοιχεία αυτών των τραγουδιών είναι πως ηχογραφήθηκαν από το 1965 μέχρι το 1970, στα 17 από τα 22 σιγοντάρει η Λίτσα Διαμάντη, δυο τραγούδια του Γιώργου Ζαμπέτα και του Αλέκου Σακελλάριου είχαν ακουστεί το 1966 από τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ στην ταινία του Σακελλάριου «Η κόρη μου η σοσιαλίστρια», ενώ «Το τρένο» του Γιώργου Μητσάκη ακούστηκε από τον Τσετίνη το 1968 στην ταινία του Σπύρου Ζιάγκου «Η ζωή ενός ανθρώπου».
Αξίζει επίσης να σημειώσουμε πως αρκετά είναι αυτά που δεν επανακυκλοφόρησαν σε μεγάλο δίσκο ή cd, όπως επίσης πως αντί για το τραγούδι του Άγγελου Σέμπου και του Λευτέρη Παπαδόπουλου «Τι πικρή που είναι η ζωή», που αναγράφεται στους τίτλους του cd «Μπάμπης Τσετίνης - Τραγούδια από τις 45 στροφές» που κυκλοφόρησε το 1997, στο cd ακούγεται το τραγούδι της άλλης πλευράς του μικρού δίσκου με τίτλο «Τα βάσανα τελειώσανε», των ίδιων δημιουργών, που συμπεριλήφθηκε τελικά το 1998 στο cd «Μπάμπης Τσετίνης - Τραγούδια από τις 45 στροφές, No 2».
Ξεχωριστή αναφορά πρέπει να γίνει βεβαίως στον κύκλο τραγουδιών του Χρήστου Λεοντή «Ανάσταση ονείρων», που κυκλοφόρησε το 1966 με επτά τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, ένα του Γιάννη Κακουλίδη, ένα του Μιχάλη Παπανικολάου και τρία οργανικά. Στα τέσσερα από τα επτά τραγούδια του Λευτέρη Παπαδόπουλου τραγουδά ο Μπάμπης Τσετίνης, στα άλλα δυο η Μαρινέλλα, ένα τραγούδι ερμηνεύει ο -αγνώστων λοιπών στοιχείων- Γιώργος Γαλάνης, ενώ στα τραγούδια του Γιάννη Κακουλίδη και του Μιχάλη Παπανικολάου ακούμε τον Βαγγέλη Περπινιάδη με την Ρία Νόρμα.
Τα τέσσερα τραγούδια με τη φωνή του Μπάμπη Τσετίνη και το σεγόντο, στα τρία από αυτά, της Λίτσας Διαμάντη είναι τα:
1) Έχει ο Θεός / Μπάμπης Τσετίνης - Λίτσα Διαμάντη
2) Πέντε λεβέντες / Μπάμπης Τσετίνης - Λίτσα Διαμάντη
3) Όσοι προδόθηκαν / Μπάμπης Τσετίνης - Λίτσα Διαμάντη
4) Χαμοζωή / Μπάμπης Τσετίνης
Αυτά τα τέσσερα τραγούδια παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά από τον Μπάμπη Τσετίνη στις συναυλίες του Μίκη Θεοδωράκη με τον Χρήστο Λεοντή την άνοιξη του 1966 στο «Κεντρικό» και στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Νομίζω πως έχουν ενδιαφέρον οι μνήμες του Λευτέρη Παπαδόπουλου για δυο από αυτά:
«Έχει ο Θεός»: «Είναι το κύριο τραγούδι της συναυλίας του Λεοντή στο “Κεντρικόν”. Παρών και ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου. Στην ίδια εκδήλωση ο Μίκης παρουσίασε τη “Ρωμιοσύνη” με τον Μπιθικώτση. Τεράστια επιτυχία!».
«Χαμοζωή»: «Η δεύτερη στροφή ήταν αλλιώς και άλλαξε για τη λογοκρισία. Σφύριζαν πλοία, φεύγαν μετανάστες./ Κάπνα στο λιμάνι πίκρα το πρωί./ Στην Παραλία οι απεργοσπάστες / λάσπη στο λιμάνι για χαμοζωή».*
Τα «έντεχνα» των 45 στροφών
Η λίστα που ακολουθεί περιλαμβάνει τα «έντεχνα» τραγούδια του Μπάμπη Τσετίνη, που κυκλοφόρησαν σε δίσκους 45 στροφών. Όσα σημειώνονται με αστερίσκο (*) δεν έχουν επανακυκλοφορήσει σε lp ή cd.
1) α) Είμαι κι εγώ ένας ναυαγός (Σπύρος Παπαβασιλείου – Γιώργος Σαντοριναίος) Μπάμπης Τσετίνης – Λίτσα Διαμάντη *
β) Πού να πλαγιάσω (Σπύρος Παπαβασιλείου – Γιώργος Σαντοριναίος) Μπάμπης Τσετίνης – Λίτσα Διαμάντη *
(Odeon DSOG – 3219, 1965)
2) α) Της Άρτας το γεφύρι (Γιώργος Κατσαρός – Πυθαγόρας) Μπάμπης Τσετίνης – Λίτσα Διαμάντη *
β) Καρδιές που χώρισαν (Γιώργος Κατσαρός – Πυθαγόρας) Μπάμπης Τσετίνης – Λίτσα Διαμάντη *
(Odeon DSOG – 3247, 1966)
3) α) Η φτωχολογιά θα ζήσει (Γιώργος Κατσαρός – Λευτέρης Παπαδόπουλος) Μπάμπης Τσετίνης – Λίτσα Διαμάντη
β) Ο Μαθιός (Γιώργος Κατσαρός – Λευτέρης Παπαδόπουλος) Πρόδρομος Τσαουσάκης
(Odeon DSOG – 3248, 1966)
4) α) Τα βάσανα τελειώσανε (Άγγελος Σέμπος – Λευτέρης Παπαδόπουλος) Μπάμπης Τσετίνης – Λίτσα Διαμάντη
β) Τι πικρή που είναι η ζωή (Άγγελος Σέμπος – Λευτέρης Παπαδόπουλος) Μπάμπης Τσετίνης – Λίτσα Διαμάντη *
(Odeon DSOG – 3286, 1966)
5) α) Το τραίνο (Γιώργος Μητσάκης) Μπάμπης Τσετίνης – Λίτσα Διαμάντη
β) Κλείσε την πόρτα στο βοριά (Γιώργος Μητσάκης) Λίτσα Διαμάντη – Μπάμπης Τσετίνης
(Odeon DSOG – 3294, 1966)
7) α) Το περιστέρι (Γιώργος Ζαμπέτας – Αλέκος Σακελλάριος) Μπάμπης Τσετίνης – Μάριος Κώστογλου
β) Το χαμόγελο (Γιώργος Ζαμπέτας – Αλέκος Σακελλάριος) Μπάμπης Τσετίνης – Μαρινέλλα
(Parlophone GDSP – 3134, 1966)
8) α) Κοντά στο γλυκοχάραμα (Πάνος Λειβαδάρος – Κώστας Μάνεσης) Μπάμπης Τσετίνης – Λίτσα Διαμάντη *
β) Ζωή σαν θάλασσα πλατιά (Πάνος Λειβαδάρος – Κώστας Μάνεσης) Μπάμπης Τσετίνης – Λίτσα Διαμάντη
(Odeon DSOG – 3450, 1968)
9) α) Αν τα καλά μας θυμηθείς (Γιώργος Κατσαρός – Πυθαγόρας) Μπάμπης Τσετίνης – Λίτσα Διαμάντη *
β) Για τα μάτια τα γλυκά σου (Γιώργος Κατσαρός – Πυθαγόρας) Μπάμπης Τσετίνης – Λίτσα Διαμάντη *
(Parlophone GDSP – 3163, 1966)
10) α) Μια φορά κι ένα καιρό (Γιώργος Μητσάκης – Κώστας Βίρβος) Μπάμπης Τσετίνης – Λίτσα Διαμάντη
β) Ο αναπτήρας (Γιώργος Μητσάκης – Κώστας Βίρβος) Γιώργος Νταλάρας – Καίτη Αμπάβη *
(Minos 5037, 1968)
11) α) Άσε με να ησυχάσω (Γιώργος Μητσάκης) Μπάμπης Τσετίνης – Λίτσα Διαμάντη *
β) Παρεξήγηση στο Κολωνάκι (Γιώργος Μητσάκης) Δημήτρης Ευσταθίου – Ρένα Βιολάντη – Δημήτρης Τζανής
(Minos 5057, 1969)
12) α) Έλαβα τα μέτρα μου (Γιώργος Κατσαρός - Πυθαγόρας) Μπάμπης Τσετίνης *
β) Είμαι μια περίπτωση (Γιώργος Κατσαρός - Πυθαγόρας) Μπάμπης Τσετίνης
(Minos 5188, 1970)
*Πηγή: Λευτέρης Παπαδόπουλος «Τα τραγούδια γράφουν την ιστορία τους» (Ιανός ο μελωδός - 2006)
