Σαν σήμερα…
Στις 17 Νοεμβρίου 1993 έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 72 ετών ο σπουδαίος λαϊκός συνθέτης, στιχουργός, ερμηνευτής και μπουζουξής Γιώργος Μητσάκης. Είχε γεννηθεί στην Κωνσταντινούπολη το 1921…
«Γεια σου Μπιθικώτση μου, να ζήσεις ρε Μητσάκη!»
Με αυτή την αφορμή, σκέφτηκα να συγκεντρώσω τα τραγούδια που άφησε η ιστορική, κατά τη γνώμη μου, συνεργασία του Γιώργου Μητσάκη με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, που ξεκίνησε το 1959 - ‘60 με το ζεϊμπέκικο «Σαν το ζητιάνο» και ολοκληρώθηκε το 1964 με τα τραγούδια «Στης Ακρόπολης το γύρο» και «Στης Καλλιρόης το ρέμα», που ηχογραφήθηκαν με την επιμέλεια της ορχήστρας του Μανώλη Χιώτη και τα μπουζούκια του Στέλιου Μακριδάκη και του Γιάννη Παλαιολόγου.
Κάποια από τα χαρακτηριστικά σημεία της συνεργασίας τους είναι πως απαριθμεί, καταρχάς, 25 δισκογραφημένα τραγούδια, τα περισσότερα στο ρυθμό του ζεϊμπέκικου και παιγμένα με το χαρακτηριστικό ήχο του μπουζουκιού του Γιώργου Μητσάκη, καθώς και τρία που ακούστηκαν το 1962 σε νέες εκτελέσεις, στην ταινία του Νέστορα Μάτσα «Τα σκαλοπάτια της ζωής», με πρωταγωνιστή τον Ορέστη Μακρή. Δυο από αυτά, το «Είναι κρίμα» και το «Ψιλή βροχούλα έπιασε» εντάχθηκαν το 1995 στη συλλογή «Εγώ είμαι ο Γιώργος σου» που κυκλοφόρησε από την ΜΒΙ.
Αφού είμαστε στον κινηματογράφο, να αναφέρουμε πως κάποια τραγούδια, όπως το «Στον Πειραιά συννέφιασε» και «Ο πατέρας» ακούστηκαν - στις ίδιες εκτελέσεις με τους δίσκους - σε κινηματογραφικές ταινίες, όπως ήταν «Ο Γολγοθάς μιας αθώας» του Κώστα Στράντζαλη το 1961 και «Το μεροκάματο του πόνου» του Νέστορα Μάτσα το 1963 αντιστοίχως.
Για τρία από τα δισκογραφημένα τραγούδια («Ψιλή βροχούλα έπιασε», «Όσο βαριά ειν’ τα σίδερα», «Υπόφερα για σένα τόσο»), ηχογραφήθηκαν μόνο μία ή δύο στροφές, στο πλαίσιο των επανεκτελέσεων των επιτυχιών του Γιώργου Μητσάκη, που κυκλοφόρησαν σε μορφή ποτ πουρί σε δίσκους 45 στροφών extended play.
Στην περίφημη «Λατέρνα» του Γιώργου Μητσάκη, που βασίσθηκε σε μια παλιά μικρασιάτικη μελωδία, καταγράφηκε η μοναδική συνύπαρξη του Γρηγόρη Μπιθικώτση με την Σωτηρία Μπέλλου, πίσω από το ίδιο μικρόφωνο, ενώ στο χασάπικο «Είσαι μπαμπέσα» ο καθιερωμένος πλέον Μπιθικώτσης σιγοντάρει τον νεότατο, τότε, ερμηνευτή Στράτο Διονυσίου. (Αν κάποιος γνωρίζει ποια είναι η γυναικεία φωνή που ακούγεται στην εισαγωγή του τραγουδιού «Ο ξενιτεμένος» να λέει τη φράση «παλικάρι μου να πω τη μοίρα σου», θα ήταν χαρά μας να το μοιραστεί μαζί μας).
Αξίζει επίσης να επισημάνουμε πως, αν δεν μας ξεφεύγει κάποια από τις εκατοντάδες συλλογές που έχουν κυκλοφορήσει κατά καιρούς, έξι από τα τραγούδια του Γιώργου Μητσάκη με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση δεν έχουν επανεκδοθεί μέχρι σήμερα σε μεγάλο δίσκο ή cd, ενώ κάποια άλλα, την ίδια, περίπου, εποχή της ηχογράφησής τους από τον Μπιθικώτση, γνώρισαν παράλληλες, σχεδόν, εκτελέσεις από ερμηνευτές όπως ο Σπύρος Ζαγοραίος ή Θόδωρος Κανακάρης με την Δούκισσα ή την Μπέμπα Μπλανς στα σεγόντα, για τις «αντίπαλες» εταιρείες Odeon - Parlophone και Philips.
Aν θα θέλαμε να συνοψίσουμε την ουσία και την αξία αυτής της συνεργασίας με μια μόνο φράση, θα χρησιμοποιούσαμε τον τελευταίο στίχο του τραγουδιού «Τα παιδιά της ρόδας», όπου τον Μπιθικώτση σιγοντάρει ο Γιώργος Μητσάκης:
«Γεια σου Μπιθικώτση μου, να ζήσεις ρε Μητσάκη!»
Γρηγόρης Μπιθικώτσης: «Έγινα Μητσακικός»
Στην επιμελημένη από τον Πάνο Γεραμάνη αυτοβιογραφία του, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης αναφέρθηκε, όπως ήταν φυσικό και στον Γιώργο Μητσάκη:
Έχω στ’ αυτιά μου όλους τους Έλληνες συνθέτες. Όμως, όπως σας έχω ξαναπεί, ήμουν ο μεγαλύτερος θαυμαστής του Μάρκου Βαμβακάρη και αμέσως μετά του Γιώργου Μητσάκη. Πολύ μεγάλος συνθέτης κι αυτός. Κάτι το ιδιαίτερο, κάτι άλλο. Θυμάμαι μια φορά που ήθελα να γράψω κάποια τραγούδια στο στούντιο, τηλεφώνησα στο κέντρο όπου εμφανιζόταν ο Μητσάκης, στο Ροσινιόλ, για να συνεννοηθώ με κάποιον μπουζουξή. Και όπως σήκωσε το ακουστικό ένα γκαρσόνι, άκουσα να παίζει ο Μητσάκης το «Καπηλειό». Ένα μεγάλο όσο και απλό τραγούδι γεμάτο εικόνες.
Αυτή η μελωδία, αυτά τα λόγια, μου ‘μειναν από εκείνο το βράδυ. Ήταν γύρω στο 1954 - τότε δηλαδή έγινα Μητσακικός. Εκείνη την εποχή οι μουσικοί στα κέντρα ήταν χωρισμένοι σε δύο στρατόπεδα. Άλλοι είχαν αδυναμία στα τραγούδια του Τσιτσάνη και άλλοι προτιμούσαν τα τραγούδια του Μητσάκη. Εγώ ήμουν με τον Μητσάκη. Και στο κέντρο που δούλευε ο Μητσάκης μαζί με τη Χρυσάφη, άκουσα το «Καπηλειό» και με εντυπωσίασε…
…Τον Μητσάκη τον συνάντησα στην Κατοχή, το 1942. Ο Τσιτσάνης ήταν τότε στη Θεσσαλονίκη και κατέβηκε στην Αθήνα το 1945, οπότε και έγραψε τα μεγάλα του τραγούδια. Το λαϊκό τραγούδι, όμως, έχει τρεις εποχές: έχει Βαμβακάρη, Τσιτσάνη, Μητσάκη, Παπαϊωάννου, Χατζηχρήστο, Χιώτη, Καλδάρα. Μιλάμε γι’ αυτούς που έγραψαν πολλά και μεγάλα τραγούδια. Τα πιο πολλά, όμως, μετά τον Βαμβακάρη, τα έχουν γράψει ο Τσιτσάνης και ο Μητσάκης…
Όλα τα τραγούδια
*Η μουσική και οι στίχοι είναι σε όλα τα τραγούδια του Γιώργου Μητσάκη. Όσα σημειώνονται με αστερίσκο δεν έχουν επισημανθεί σε κάποιο lp ή cd.
Παράλληλη κυκλοφορία σε δίσκους 78 και 45 στροφών.
1) Σαν τον ζητιάνο – Γρηγόρης Μπιθικώτσης (Columbia DG – 7543 & δίσκος 45 στροφών SCDG -2668 & Οdeon CGRA – 2121, 1960)
2) Το παιδί – Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Γιώργος Μητσάκης (Columbia DG – 7554 & δίσκος 45 στροφών SCDG – 2693 & Οdeon CGRA – 2147, 1960)
3) Tα πρώτα βήματα – Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Πόλυ Πάνου (Columbia DG – 7555 & δίσκος 45 στροφών SCDG - 2721, 1960)
4) Στον Πειραιά συννέφιασε – Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Νίκος Γιουλάκης (Columbia DG – 7568 & δίσκος 45 στροφών SCDG – 2703 & Οdeon CGRA – 2160, 1960)
5) Βασίλεψε ο ήλιος – Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Γιώργος Μητσάκης (His master’s voice AO 5626 και δίσκος 45 στροφών 7PG – 2673, 1960) *
6) Καταραμένη τράπουλα – Γρηγόρης Μπιθικώτσης (His master’s voice AO 5688 & δίσκος 45 στροφών 7PG – 2760, 1960)
Δίσκοι 45 στροφών
7) Το παιδί που μπήκε τώρα – Γρηγόρης Μπιθικώτσης (HMV 7PG – 2786, 1960)
8) Είσαι μπαμπέσα – Στράτος Διονυσίου & Γρηγόρης Μπιθικώτσης (Columbia SCDG – 2807, 1960)
9) Ο φιγουρατζής – Γρηγόρης Μπιθικώτσης (Columbia SCDG – 2807, 1960) *
10) Η λατέρνα – Σωτηρία Μπέλλου & Γρηγόρης Μπιθικώτσης (Columbia SCDG – 2851, 1960)
11) Ο ξεροσφύρης – Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Γιώργος Μητσάκης (Columbia SCDG – 2856, 1960)
12) Τα παιδιά της ρόδας – Γρηγόρης Μπιθικώτσης (Columbia SCDG – 2863, 1960)
13) Ψιλή βροχούλα έπιασε – Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Πόλυ Πάνου, Αντώνης Κλειδωνιάρης, Γιώτα Λύδια, Γιώργος Μητσάκης, Νίκος Γιουλάκης (HMV 7EGG 2563, 45 ext. Μεγάλες επιτυχίες του Μητσάκη, 1960)
14) Όσο βαριά είν’ τα σίδερα - Γρηγόρης Μπιθικώτσης (HMV 7EGG 2575, 45 ext. Ζεϊμπέκικα του Μητσάκη, 1961)
15) Υπόφερα για σένα τόσο - Γρηγόρης Μπιθικώτσης (HMV 7EGG 2575, 45 ext. Χασάπικα του Μητσάκη, 1961)
16) Οι αρχαίοι – Γρηγόρης Μπιθικώτσης (Columbia SCDG – 2934 & Οdeon CGRA – 2370, 1961)
17) Τα βραχιολάκια – Γρηγόρης Μπιθικώτσης (Columbia SCDG – 2981, 1961) *
18) Ο ξενιτεμένος – Γρηγόρης Μπιθικώτσης (Columbia SCDG – 3000, 1961)
19) Καράβια ταξιδιάρικα – Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Ζωή Νάχη (Columbia SCDG – 3001 & Οdeon CGRA – 2353, 1961)
20) Εγώ κι η θάλασσα – Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Ζωή Νάχη (Columbia SCDG – 3028, 1961) *
21) Ο εφιάλτης - Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Ζωή Νάχη (Columbia SCDG – 3029 & Οdeon CGRA – 2393, 1961) *
22) O μπάρμπα Θωμάς – Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Βούλα Γκίκα (HMV 7PG – 3185 & HMV HGRA-0996, 1962)
23) Ο πατέρας – Γρηγόρης Μπιθικώτσης (Columbia SCDG – 3327, 1963)
24) Στης Ακρόπολης το γύρο – Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Βούλα Γκίκα (Columbia SCDG – 3327, 1964)
25) Στης Καλλιρόης το ρέμα – Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Βούλα Γκίκα (Columbia SCDG – 3327, 1964)
Διαφορετικές εκτελέσεις τραγουδιών που ακούστηκαν στην ταινία του Νέστορα Μάτσα «Τα σκαλοπάτια της ζωής» το 1962.
26) Είναι κρίμα – Γρηγόρης Μπιθικώτσης
27) Ψιλή βροχούλα έπιασε – Γρηγόρης Μπιθικώτσης
28) Ο μπάρμπα – Θωμάς - Γρηγόρης Μπιθικώτσης *
*Πηγή: Πάνος Γεραμάνης: «Γρηγόρης Μπιθικώτσης - Εγώ ο Σερ» (Εκδόσεις «Κοχλίας» 2002)
