«Ό,τι κι αν πω δεν σε ξεχνώ… όμορφη Θεσσαλονίκη»
Ήταν 2 Ιανουαρίου του 2000, όταν στην εκδήλωση εγκαινίων του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, η Δήμητρα Γαλάνη επέλεξε να κλείσει το πρόγραμμα με το «Ό,τι κι αν πω δεν σε ξεχνώ» κι άλλα τρία τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη. Παρόντες ήταν ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Σημίτης, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και άλλες προσωπικότητες της τέχνης, των γραμμάτων και της πολιτικής. Την Δήμητρα Γαλάνη συνόδευσε τότε η Παιδική Χορωδία Αγίας Τριάδας Θεσσαλονίκης υπό τη διεύθυνση του Κώστα Παπακωνσταντίνου…
19 χρόνια μετά, τη Δευτέρα 21 και την Τρίτη 22 Ιανουαρίου, η Δήμητρα Γαλάνη ξαναβρέθηκε στον ίδιο χώρο για να τραγουδήσει τις αθάνατες δημιουργίες του Βασίλη Τσιτσάνη, συμμετέχοντας σε μια από τις πρώτες συναυλίες της νεοσύστατης ορχήστρας Βασίλης Τσιτσάνης, που ιδρύθηκε πρόσφατα, με κοινή πρωτοβουλία της οικογένειας του συνθέτη και της εταιρείας «Seed Point», μουσικού εκδότη του έργου του. (Οι δυο πρώτες συναυλίες της Ορχήστρας πραγματοποιήθηκαν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 4 και 5 του περασμένου Δεκέμβρη).
Μαζί με την Δήμητρα Γαλάνη τραγούδησε η Νατάσα Μποφίλιου, σε μια διαρκή και ουσιαστική συνύπαρξη επί σκηνής και όχι σαν τις συναυλίες, στις οποίες προαναγγέλλεται ότι θα τραγουδήσουν δυο ερμηνευτές, αλλά συνυπάρχουν στη σκηνή μόνο στην έναρξη και στο φινάλε (ή και καθόλου). Όπως θα διαπιστώσετε στο αναλυτικό πρόγραμμα που ακολουθεί, στα περισσότερα κομμάτια τραγούδησαν μαζί, με εναλλαγές στην πρώτη και τη δεύτερη φωνή. Τις δυο ερμηνεύτριες συνόδευσε ο Βασίλης Προδρόμου (σημαντικός τραγουδιστής της νεότερης γενιάς που γνωρίσαμε, κυρίως, από τις συναυλίες της Γλυκερίας), ενώ στο «Γύρνα μόνος μες στη νύχτα» τραγούδησε ο μπουζουξής Φώτης Βεργόπουλος.
Ορχήστρα Βασίλης Τσιτσάνης:
Την Ορχήστρα Βασίλης Τσιτσάνης, τη μουσική επιμέλεια της οποίας έχει ο σπουδαίος δεξιοτέχνης του μπουζουκιού Μανώλης Πάππος, απαρτίζουν εννέα ξεχωριστοί μουσικοί:
Μανώλης Πάππος (μπουζούκι), Φώτης Βεργόπουλος (μπουζούκι, φωνητικά), Βασίλης Προδρόμου (μπουζούκι, μπαγλαμάς, φωνητικά), Νίκος Γύρας (κιθάρα, φωνητικά), Δημήτρης Σίντος (πιάνο), Ντάσσο Κούρτι (ακορντεόν), Μιχάλης Δάρμας (μπάσο), Στράτος Σαμιώτης (κρουστά), Νίκος Βερύκκοκος (βιολί).
Η σκηνοθεσία ήταν του Άγγελου Τριανταφύλλου, η σκηνογραφία του Νότη Χριστοδούλου, οι φωτισμοί της Μαρίας Αθανασοπούλου, ενώ υπεύθυνοι για τον ήχο ήταν ο Βαγγέλης Κουλούρης, ο Αντώνης Ζαχόπουλος και ο Παναγιώτης Ηλιόπουλος.
Οι ζωγραφιές που προβλήθηκαν στην οθόνη ήταν της Ζωής, της γυναίκας του Βασίλη Τσιτσάνη. Όπως ανέφερε η Δήμητρα Γαλάνη στο σύντομο πρόλογό της, το 1993, προετοιμάζοντας τις εμφανίσεις της στο «Χάραμα» της Καισαριανής, επισκέφθηκε την οικογένεια του Βασίλη Τσιτσάνη για να ζητήσει φωτογραφικό υλικό. Η σύζυγος του Τσιτσάνη τις έδειξε τις ζωγραφιές της, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Όποτε έφευγε ο Βασίλης εγώ φανταζόμουν πώς είναι και ζωγράφιζα αυτόν και τα τραγούδια του».
Εντυπώσεις και σκέψεις
Βρεθήκαμε στην παράσταση της Τρίτης. Ξεκινώντας από την καινούργια ορχήστρα, η σύσταση της οποίας - χωρίς να υποτιμώ τους ερμηνευτές - αποτέλεσε το μεγαλύτερο κίνητρο για να παρακολουθήσω την παράσταση (αν και διαβάζοντας τα ονόματα των μουσικών, ήξερα περίπου τι θα ακούσω), οφείλω να ομολογήσω πως στάθηκε πολύ ανώτερη των προσδοκιών μου. Φυσικός ήχος, συντονισμένοι μουσικοί, κανένα λάθος και με λίγα λόγια, μια ορχήστρα που «πετούσε»...
Κάποια τραγούδια μάλιστα παρουσιάστηκαν ελαφρώς «πειραγμένα» ενορχηστρωτικά, χωρίς όμως να αλλοιωθεί ο αρχικός τους χαρακτήρας και η μελωδία τους. Ο ίδιος ο Τσιτσάνης άλλωστε ήταν υπέρμαχος των επανεκτελέσεων, αφού στη μεγάλη πορεία του στη δισκογραφία, δεν ήταν λίγες οι φορές που επανέφερε στην επικαιρότητα παλιές του επιτυχίες, με νεότερες φωνές και φρεσκαρισμένες ενορχηστρώσεις. Όπως για παράδειγμα το 1973, όταν κυκλοφόρησαν «Τα ωραία του Τσιτσάνη», ένας δίσκος με 12 επανεκτελέσεις με τη δική του επιμέλεια και με τις φωνές του Γρηγόρη Μπιθικώτση, του Σταμάτη Κόκοτα, της Αλεξάνδρας, της Λιζέτας Νικολάου και της Δήμητρας Γαλάνη, που την κάλεσε να τραγουδήσει «Το ακρογιαλιές δειλινά» και «Το όνειρο της αδελφής», διδάσκοντας τα τραγούδια ο ίδιος και χωρίς να ακούσει τις πρώτες εκτελέσεις, ενώ δυο χρόνια μετά, της πρότεινε να τραγουδήσει τρία καινούργια τραγούδια στο «Σκοπευτήριο».
Ανάλογα εύστοχη ήταν και η επιλογή των τραγουδιών, που συνδύασε τις μεγάλες επιτυχίες, που δύσκολα αφαιρούνται από ένα αφιέρωμα στον Τσιτσάνη, με τραγούδια, που ακούγονται από ελάχιστα έως καθόλου, όπως η περίφημη «Νοσταλγία», που ηχογράφησε πρώτη η Δήμητρα Γαλάνη το 1975 στο «Σκοπευτήριο», με το οποίο απέσπασε χθες το χειροκρότημα του κοινού στη μέση του τραγουδιού, το «Δεν είναι όνειρο η ζωή», το «Θέλω να είναι Κυριακή», το «Γύρνα μόνος», το «Μάτια παλάτια» και το «Σε παλάτια σε τσαντίρια». Θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού δημιουργήθηκε μια ορχήστρα που θα ασχοληθεί αποκλειστικά με το έργο του Τσιτσάνη, η παρουσίαση του άγνωστου υλικού του, που δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο.
Όσον αφορά τους ερμηνευτές, η Δήμητρα Γαλάνη κλήθηκε να υποστηρίξει ένα ρεπερτόριο που, ούτως ή άλλως, ήταν πολύ συχνά στις επιλογές της όλα αυτά τα χρόνια. Ήταν άλλωστε μια από τις ελάχιστες ερμηνεύτριες της γενιάς της, που τραγούδησε δημιουργίες του Τσιτσάνη σε πρώτη εκτέλεση στη δισκογραφία σε πρώτη εκτέλεση. Κι αυτό τα λέει όλα, δεν νομίζω πως χρειάζεται να προσθέσω κάτι περισσότερο.
Από την άλλη πλευρά, η σκηνική παρουσία της Νατάσσας Μποφίλιου ήταν αυτή που αρμόζει στα τραγούδια που ερμήνευσε. Το σημειώνω αυτό γιατί έχω δει αρκετές φορές τραγουδίστριες ή τραγουδιστές να παρουσιάζουν δραματικά τραγούδια (όπως εν προκειμένω τα δύσκολα «Ξένα χέρια» ή το «Θέλω να είναι Κυριακή») και να είναι μ’ ένα μόνιμο χαμόγελο στα χείλη και «μες στην τρελή χαρά». Το αντίθετο συνέβη με την Μποφίλιου που σκηνικά στάθηκε όπως έπρεπε. Προερχόμενη μάλιστα από ένα τελείως διαφορετικό είδος κι έχοντας υπηρετήσει με αξιώσεις σε ζωντανές εμφανίσεις τα τραγούδια του Ξαρχάκου ή του Μαρκόπουλου, τραγούδησε πολύ σωστά και ψυχωμένα. Αυτό που κατά τη γνώμη μου απουσίαζε σε κάποιες από τις ερμηνείες της, ήταν αυτό που λέμε ο «νταλκάς», αυτό το «αχ» που χρειάζονται τα συγκεκριμένα λαϊκά τραγούδια. (Έχω επίσης την αίσθηση πως το «Θέλω να είναι Κυριακή» έπρεπε να το τραγουδήσει μισό ή ένα τόνο πιο χαμηλά, για να μπορέσει να «απλώσει» περισσότερο τη φωνή της). Αυτές οι παρατηρήσεις βέβαια μάλλον ελάχιστους αφορούν, αφού είναι γεγονός πως η Νατάσσα Μποφίλιου κατάφερε να κερδίσει το χειροκρότημα του - απαιτητικού - κοινού της Θεσσαλονίκης, στο ενδιάμεσο αρκετών τραγουδιών που είπε μόνη της. Κι αυτό λέει πολλά…
Στο ύψος των περιστάσεων στάθηκε ο Βασίλης Προδρόμου, ο οποίος εκτός από σημαντικός ερμηνευτής είναι και πολύ καλός μουσικός. Είναι επίσης γνωστό, πως και ο Μανώλης Πάππος εκτός από μεγάλος δεξιοτέχνης του οργάνου, είναι και ιδιαίτερος ερμηνευτής. Δυστυχώς όμως, σε αυτές τις παραστάσεις δεν ακούσαμε τη φωνή του σε κάποιο τραγούδι.
Ιδιαίτερη μνεία πρέπει επίσης να γίνει τόσο για τον άψογο ήχο, όσο και για τους φωτισμούς.
Το πρόγραμμα της συναυλίας
Μέρος 1ο
1) Επιλογή από γνωστά τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη – Οργανικό
2) Αχάριστη (στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα & Νατάσα
3) Όμορφη Θεσσαλονίκη (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα & Νατάσα
4) Αθηναίισα (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα, Νατάσα & Βασίλης
5) Σερσέ λα φαμ (Ζητήσατε τη γυναίκα) (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα & Νατάσα
6) Σ’ έχω κάνει πέρα (Μην ξαναπερνάς) (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα & Νατάσα
7) Το σκαλοπάτι σου (Γεράσιμος Τσάκαλος – Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα, Νατάσα & Βασίλης
8) Γεννήθηκα για να πονώ (Κώστας Βίρβος – Bασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα
9) Θέλω να είναι Κυριακή (Βασίλης Τσιτσάνης) Νατάσα
10) Κάθε βράδυ πάντα λυπημένη (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα
11) Ζαΐρα (Κώστας Βίρβος – Βασίλης Τσιτσάνης) Νατάσα & Δήμητρα
12) Αργοσβήνεις μόνη (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα, Νατάσα & Βασίλης
13) Τα ξένα χέρια (Βασίλης Τσιτσάνης) Νατάσα
14) Το παράπονο του ξενιτεμένου (Σαν απόκληρος γυρίζω) (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα
15) Μ’ έναν πικρό αναστεναγμό (Ό,τι κι αν πω δεν σε ξεχνώ) (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα & Νατάσα
Μέρος 2ο
1) Φαντασία & Τα ωραία του Τσιτσάνη – Οργανικό
2) Γύρνα μόνος μες στη νύχτα (Βασίλης Τσιτσάνης) Φώτης Βεργόπουλος
3) Τρελή που θέλεις να με στεφανώσεις (Βασίλης Τσιτσάνης) Βασίλης Προδρόμου
4) Ακρογιαλιές δειλινά (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα & Βασίλης
5) Ο τρελός τσιγγάνος (Χαράλαμπος Βασιλειάδης – Βασίλης Τσιτσάνης) Νατάσα & Βασίλης
6) Νοσταλγία (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα
7) Δεν είναι όνειρο η ζωή (Βασίλης Τσιτσάνης) Νατάσα
8) Η σκιά μου κι εγώ (Κώστας Βίρβος) Δήμητρα
9) Το καράβι (Κώστας Βίρβος – Βασίλης Τσιτσάνης) Νατάσα
10) Μάτια παλάτια (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα
11) Τα βάσανα μες στη ζωή (Σε παλάτια σε τσαντίρια) (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα & Νατάσα
12) Όσο με μαλώνεις (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα & Νατάσα
13) Τα καβουράκια (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα & Νατάσα
14) Απόψε στις ακρογιαλιές (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα & Νατάσα
15) Μπαρμπαριά (Βασίλης Τσιτσάνης) Βασίλης, Δήμητρα & Νατάσα
16) Καΐκι μου Άι - Νικόλα (Βασίλης Τσιτσάνης) Βασίλης, Δήμητρα & Νατάσα
17) Μπαξέ τσιφλίκι (Χατζή Μπαξές) (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα, Νατάσα & Βασίλης
18) Τι σήμερα, τι αύριο, τι τώρα (Γεράσιμος Τσάκαλος – Βασίλης Τσιτσάνης) Νατάσα & Δήμητρα
19) Της ταβέρνας το ρολόι (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα
20) Κάνε λιγάκι υπομονή (Βασίλης Τσιτσάνης) Δήμητρα & Νατάσα
21) Συννεφιασμένη Κυριακή (Βασίλης Τσιτσάνης) Βασίλης, Δήμητρα & Νατάσα
- Οι φωτογραφίες είναι του Γιάννη Μαργετουσάκη και προέρχονται από τις συναυλίες στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
- Οι πληροφορίες για τους στιχουργούς αντλήθηκαν από το έντυπο πρόγραμμα που διανεμήθηκε πριν από τη συναυλία.
