Η απονομή των βραβείων του 4ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου

Μετά από την ιδιαίτερα τιμητική πρόσκληση του Ιδρύματος Ιστορικών Μελετών (ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ.), το Σάββατο 31 Αυγούστου ταξιδέψαμε μέχρι το ακριτικό Καστελλόριζο, στην εσχατιά της Ελλάδας, για να καλύψουμε το τελευταίο διήμερο των εκδηλώσεων του 4ου Φεστιβάλ Ιστορικού Ντοκιμαντέρ «Πέρα από τα σύνορα», που διοργανώθηκε στο μαγευτικό νησί από τις 25 Αυγούστου μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου από το Ελληνικό Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών (ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ.) και τη γαλλική ένωση, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα «Ecrans des Mondes», σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, τον Σύνδεσμο Αναβίωσης Μεγίστης, Σύδνεϋ, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών και του Δήμου Μεγίστης.

Το βράδυ του Σαββάτου παρακολουθήσαμε ένα σπουδαίο θεατρικό μονόλογο με τίτλο «Νόστος, η επιστροφή του Οδυσσέα», σε σκηνοθεσία του Θοδωρή Γκόνη, με τον Άρη Λεμπεσόπουλο, ενώ το Φεστιβάλ ολοκληρώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής με τη συναυλία του Μπάμπη Τσέρτου και της ορχήστρας του (Ντένια Κουρούση, Κυριάκος Γκουβέντας, Κώστας Ζαριδάκης, Κώστας Τσεκούρας, Γιάννης Τσέρτος, Εύη Κανέλλου), που ήταν αφιερωμένη στο σπουδαίο Καστελλοριζιό τραγουδιστή του ρεμπέτικου Γιώργου Κάβουρα, σε τραγούδια της ξενιτιάς και σε νησιώτικα τραγούδια.

Μέσα στις επόμενες μέρες θα αναφερθούμε εκτενώς στο θεατρικό έργο και στη συναυλία, με τη συνοδεία, όπως πάντα, του απαραίτητου οπτικοακουστικού υλικού.

Εκτός από τις εκδηλώσεις αυτές, το «Πέρα από τα Σύνορα» πλαισιώθηκε και φέτος από ποικίλες πολιτιστικές δραστηριότητες για μεγάλους και παιδιά. Μια έκθεση φωτογραφίας για τους ANZAC (ευγενική παραχώρηση της Πρεσβείας της Αυστραλίας), που εγκαινιάσθηκε από τον επιτετραμμένο της πρεσβείας της Αυστραλίας στην Αθήνα Τζον Φιλπ, ένα διεθνές πάνελ με θέμα την Πολιτική Ανυπακοή (Civil Disobedience), μαθήματα κολύμβησης από τον βραβευμένο εκπαιδευτή Roberto Calich, αφήγηση μύθων του Αισώπου και λαϊκών παραμυθιών από τον χαρισματικό αφηγητή Δημήτρη Αβούρη, παραστάσεις Καραγκιόζη από το Θέατρο Σκιών Ξάνθης και μαθήματα για την Ομήρου Οδύσσεια από την θεατρολόγο Σουσάνα Καρδούλια. Παράλληλα, τα παιδιά του νησιού είχαν την ευκαιρία να μάθουν πώς ακριβώς γίνεται μια έκρηξη, πώς να φτιάξουν μόνα τους σαπούνι και πώς να ανακυκλώσουν χαρτί μέσα από πρόγραμμα του Ιδρύματος Ευγενίδου. Παρατήρησαν τον έναστρο νυχτερινό ουρανό και έμαθαν να αναγνωρίζουν τα πλανητικά και αστρικά σώματα του γαλαξία, με τη βοήθεια των ειδικών του Εθνικού Αστεροσκοπείου. Ακόμη, σε συνεργασία με το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, έμαθαν περισσότερα για την ιστορία του Καστελλορίζου, αλλά και πώς να κάνουν εικονογράφηση παραμυθιού.

Επίσης, το «Πέρα από τα Σύνορα» ενέταξε στο πρόγραμμά του τις ειδικές προβολές «Κρυμμένα Τοπία της Νάξου» της Βάσιας Χατζηγιαννάκη και «Η Ανατολή Έδυσε» σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Παπαηλιού (παραγωγή: ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ.).

Πριν από τη συναυλία του Μπάμπη Τσέρτου, κατά τη διάρκεια της τελετής λήξης προσφέρθηκαν στα σαράντα παιδιά του Καστελλορίζου, που συμμετείχαν στα εκπαιδευτικά προγράμματα του Φεστιβάλ, τα δώρα που απέστειλε και φέτος ο Δήμος Καβάλας. Τα δώρα έδωσε στα παιδιά ο Βασίλης Λωλίδης, δημοσιογράφος του ΑΠΕ, ενώ η Ειρήνη Σαρίογλου (γενική γραμματέας του ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ. και καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης) ευχαρίστησε θερμά την απερχόμενη δήμαρχο Καβάλας Δήμητρα Τσανάκα, καθώς και το νέο δήμαρχο Θόδωρο Μουριάδη, για την υποστήριξη στο θεσμό του φεστιβάλ και στα παιδιά του νησιού.

Το διαγωνιστικό πρόγραμμα περιλάμβανε εικοσιπέντε ξένα και ελληνικά ντοκιμαντέρ υψηλής καλλιτεχνικής αξίας όπως: «The Greek of the Russian empire» (Ρωσία), «Hamada» (Σουηδία, Νορβηγία, Γερμανία), «Our territory» (Βέλγιο, Ιταλία), «Time to leave» (Τουρκία), «To the living», «Fatherland», «Deep roots» (Γαλλία), «Hugo Blanco: Deep river» (Περού), «The silence of others», «Nowhere» (Ισπανία), «The olden heralds» (Κούβα), «Children below deck» (Αυστρία), «Ρίζες», «Το ξεχασμένο παρελθόν», «Tokei Maru», «Η δεύτερη ευκαιρία», «I Itsai Romni», «Μια ζωή» (Ελλάδα) και άλλα. Τα έργα διαγωνίστηκαν για το βραβείο καλύτερου ιστορικού ντοκιμαντέρ και καλύτερου κοινωνικού ντοκιμαντέρ, καθώς και για το ειδικό βραβείο μεσογειακής φιλίας με την υποστήριξη του ΕΚΟΜΕ. Το τιμώμενο ακαδημαϊκό ίδρυμα ήταν το University of York και το τιμώμενο μέσο μαζικής ενημέρωσης το BBC4.

Καλύτερο ιστορικό ντοκιμαντέρ: «The silence of others» των Almudena Carracedo και Robert Bahar (Ισπανία, ΗΠΑ, 2018, 96’).

Δεύτερο βραβείο: «In Mansourah, you separated us» της Dorothée Miriam Kellou (Γαλλία, 2018, 70’).

Καλύτερο κοινωνικοπολιτικό ντοκιμαντέρ: «Children below deck» της Bettina Henkel (Αυστρία, 2018, 90’).

Δεύτερο βραβείο: «Hamada» του Eloy Domínguez Serén (Σουηδία, Νορβηγία, Γερμανία, 88’)

Επίσης, η κριτική επιτροπή αποφάσισε να απονέμει εύφημο μνεία στην ταινία «Time to leave» του Orhan Tekeoglu (Τουρκία, 2019, 51’). Το ειδικό βραβείο Μεσογειακής Φιλίας (με την υποστήριξη του ΕΚΟΜΕ) απονεμήθηκε στην ταινία «Heart of stone» των Claire Billet και Olivier Jobard (Γαλλία, 2018, 90’).

Περιδιαβαίνοντας αυτές τις μέρες στην παραλία και τα στενά του νησιού και συζητώντας τόσο με επαγγελματίες, όσο και με απλούς κατοίκους, διαπίστωσα πως αντιμετωπίζουν αρκετά και σημαντικά προβλήματα στην καθημερινότητά τους, όπως είναι για παράδειγμα η έλλειψη φαρμακείου (!!!), γιατρών και υποδομών υγείας. Όπως μου είπε χαρακτηριστικά ένας συμπαθέστατος βαρκάρης: «Για ένα απλό σφράγισμα θα πρέπει να πάμε απέναντι στο ΚΑΣ της Τουρκίας ή στη Ρόδο, όπου θα πρέπει να διανυκτερεύσουμε, αφού δεν υπάρχουν καθημερινά και συχνά δρομολόγια, με ότι συνεπάγεται αυτό, από έξοδα κλπ. Δεν υπάρχουν τα κίνητρα για να παραμείνει ο κόσμος στο Καστελλόριζο κι αυτό δεν είναι καθόλου καλό».

Σκεπτόμουν λοιπόν, πόσο σημαντική είναι η διοργάνωση αυτού του Φεστιβάλ, όχι μόνο για το Καστελλόριζο, αλλά για τη χώρα γενικότερα. Η στρατηγική θέση του νησιού (μόλις 1,25 ναυτικά μίλια από τις νοτιοδυτικές τουρκικές ακτές), επιβάλλει τη διεξαγωγή του συγκεκριμένου Φεστιβάλ, αλλά και άλλων ανάλογων εκδηλώσεων και την αποδοχή τους από το σύνολο της τοπικής κοινωνίας, την επίσημη πολιτεία και τον καλλιτεχνικό και δημοσιογραφικό κόσμο…

Στο video μπορείτε να παρακολουθήσετε ένα μεγάλο μέρος από την τελετή λήξης του Φεστιβάλ, με την προσφορά των δώρων του Δήμου Καβάλας και την απονομή των βραβείων στα επιλεγμένα ντοκιμαντέρ.

- Οι φωτογραφίες στο gallery είναι του Χρήστου Σιμάτου (απόφοιτος της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών) και της Βιβής Κανελλακοπούλου, ενώ κάποιες «αντλήθηκαν» από τις σελίδες των μουσικών στο facebook.