Μια ακόμα τραγωδία εκτυλίσσεται για την πολύπαθη μας πατρίδα, η οποία έρχεται αντιμέτωπη με τη σκληρή κι αδυσώπητη πραγματικότητα της Μικρασιατικής καταστροφής... Πολιτικά και στρατιωτικά εγκληματικά λάθη, ξένα-συμμαχικά συμφέροντα, που και τα δύο φθάνουν στα όρια της προδοσίας, φέρνουν την Ελλάδα αντιμέτωπη με τον Ξεριζωμό, τις σφαγές, τις λεηλασίες, την απώλεια σημαντικών τμημάτων της εθνικής εδαφικής της ακεραιότητας... Η Μικρά Ασία δε θα είναι ποτέ πια ελληνική, το ωραίο όνειρο δε θα γίνει ποτέ αληθινό και θα ξυπνήσει με τον εφιάλτη της Προσφυγιάς... Η Μεγάλη Ιδέα του αλύτρωτου βυζαντινού ελληνισμού θα χαθεί παντοτινά...
Της προσφυγιάς, που θα ψάξει πέτρα και χώμα να ριζώσει, της προσφυγιάς που είναι πιο πικρή κι από το θάνατο... Η Σμύρνη καίγεται, καίγεται μαζί της το βιός των Ελλήνων, που ζουν ανείπωτο πόνο, αβάσταχτο καημό... Φεύγουν κυνηγημένοι μιαν αυγή, με τη φωτιά να καίει τη γη που περπατούν και τη μοναξιά να γίνεται βαρύ φορτίο στους ώμους τους... Φορτωμένοι σε καράβια έρχονται σε ξένο τόπο, που ‘ναι σα φυλακή και χτίζουν πέτρα-πέτρα μια φτωχή γωνιά ν’ απαλύνει τον πόνο της ψυχής τους... Κλείνουν τ’ όνειρο τους στην Κοκκινιά, μα το βράδυ λησμονούν αιώνια την Πέργαμο, το Μαρμαρά, τ’ Αϊβαλί, τα στενά του Βοσπόρου, την Πόλη, τη Σμύρνη... Η Δύση δε θα σμίξει ποτέ με την Ανατολή για την Ελλάδα και θα μείνει εφ’ όρου ζωής μετέωρη να ταλαντεύεται για το που ανήκει... Όλη ετούτη η εθνικοπολιτική καταστροφή ζωντάνεψε 50 χρόνια αργότερα μέσα από τις μελωδίες του Απόστολου Καλδάρα και τους στίχους του Πυθαγόρα, στο έργο τους «Μικρά Ασία», μα και 3 χρόνια μετά, μέσα από τη μουσική του ίδιου μεγάλου μας συνθέτη και τους στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, στο «Βυζαντινό Εσπερινό»... Και στα δυο αυτά σπουδαία έργα τραγούδησαν ο Γιώργος Νταλάρας και η Χάρις Αλεξίου, οι ερμηνείες των οποίων έμελλε να «χαράξουν» την καρδιά και τη ψυχή μας κι αυτή η «χαρακιά» να μη σβήσει ποτέ... 91 ακριβώς χρόνια μετά την ελληνική τραγωδία της Σμύρνης, ο Γιώργος Νταλάρας ένωσε την αστείρευτη δύναμη της φωνής του μ’ εκείνη μιας ακόμα μεγάλης μας ερμηνεύτριας, της Γλυκερίας, θυμίζοντάς μας στο Θέατρο Βράχων του Βύρωνα πως τα τραγούδια αυτών των δυο έργων του Απόστολου Καλδάρα, όχι μόνο παραμένουν διαχρονικά, αλλά η σημαντικότητά τους αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία, μιας και σ’ αυτήν την εποχή έντονης κοινωνικοπολιτικής κρίσης που διάγουμε, η μνήμη και η συνείδηση αποτελούν τα ισχυρότερα αντίδοτα, τα καθαρότερα φίλτρα, μέσα από τα οποία ανασαίνουν η πίστη μας, η ιδεολογία μας, οι αξίες μας, η αλήθεια μας... Όλο ετούτο το καλοκαίρι, οι δυο σπουδαίοι μας τραγουδιστές, «όργωσαν» κυριολεκτικά την ελληνική ύπαιθρο, απ’ άκρη σ’ άκρη, με σημαδιακή αφετηρία του «μικρασιάτικου εσπερινού ταξιδιού» τους το Κατράκειο Θέατρο στην Κοκκινιά και κατάληξη 3 μήνες μετά το Θέατρο Βράχων στο Βύρωνα... Αρχή και τέλος της μουσικής αυτής περιπλάνησης των τραγουδιών του Απόστολου Καλδάρα αποτέλεσαν οι δυο κατεξοχήν προσφυγικές πόλεις, που χτίστηκαν με το «ξεριζωμένο» αίμα και τη ψυχή του μικρασιατικού ελληνισμού... Ο Γιώργος Νταλάρας και η Γλυκερία μας έχουν πολλαπλώς αποδείξει και συνεχίζουν σ’ όλη ετούτη τη θεματική σειρά συναυλιών να μας αποδεικνύουν πως αποτελούν δυο από τους ελάχιστους εναπομείναντες τραγουδιστές της γενιάς τους, που συνεχίζουν και ερμηνεύουν τα τραγούδια τους, οι φωνές τους παραμένουν άφθαρτες, σα να μην τις έχει ακουμπήσει, η «σκόνη» του χρόνου... Παρόλα τα περίεργα «ζιζάνια» που ακούμε εντέχνως, αλλά και ατέχνως τον τελευταίο καιρό να εφευρίσκονται για να καλυφθούν σε άλλες περιστάσεις οι όποιες φωνητικές αδυναμίες άλλων, ο Γιώργος και η Γλυκερία δε χρειάζονται τεχνάσματα και νούμερα να επινοήσουν για να τραγουδήσουν, οι χορδές τους ερμηνεύουν με μοναδική συνέπεια, συνέχεια και δυναμική... Τους ακούσαμε λοιπόν το βράδυ του Σαββάτου κάτω από τους Βυρωνιώτικους Βράχους να ερμηνεύουν με την ίδια «αξιακή συνθήκη» τα τραγούδια της «Μικράς Ασίας» και του «Βυζαντινού Εσπερινού»... «Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς», «Μες του Βοσπόρου τα Στενά», «Η Σμύρνη», «Δυο παλικάρια απ’ τ’ Αϊβαλί», «Οι καμπάνες της Αγιάς Σοφιάς», «Η προσφυγιά», «Το σπίτι μου το πατρικό», «Πήρε φωτιά το Κορδελιό», «Τί να θυμηθώ τί να ξεχάσω», «Γιορτή Ζεϊμπέκηδων», «Καμπάνα του Εσπερινού», «Κάπου χαράζει», «Βάρα Νταγερέ», «Εκεί που σμίγει η Δύση κι η Ανατολή», «Για πάρε μάνα», «Για πιάσε γύφτο σφυρί κι αμόνι», «Η Παναγιά»... Για το φινάλε δε αυτού του κύκλου των συναυλιών ο Γιώργος Νταλάρας επιφύλασσε και την προσθήκη για πρώτη φορά του «Πέτρα πέτρα χτίσαμε»! Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας ακούσαμε και πάλι επιλογές μέσα από τα σημαντικότερα λαϊκά τραγούδια του Απόστολου Καλδάρα... «Μην κάνεις όνειρα τρελά», «Δε ξέρω πόσο σ’ αγαπώ», «Πήρα απ’ τη νιότη χρώματα», «Συ μου χάραξες πορεία», «Φορτώθηκα τις τύψεις μου», «Είπα να σβήσω τα παλιά», «Αχ ο μπαγλαμάς», «Ένα τραγούδι απ’ τ’ Αλγέρι», «Μην περιμένεις πια», «Τώρα κλαις», «Ανεβαίνω σκαλοπάτια», «Εγώ ποτέ δεν αγαπώ», «Πετραδάκι - πετραδάκι», «Φέρτε μια κούπα με κρασί», «Σ’ ένα βράχο φαγωμένο», «Όποια και να ‘σαι», «Καλή τύχη», «Γυάλινος κόσμος», «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι»...
Σ’ ένα κατάμεστο θέατρο Βράχων από ένα κοινό που άκουγε με πραγματικά «ευλαβική προσήλωση» τα τραγούδια του μεγάλου μας συνθέτη, ο Γιώργος Νταλάρας εξύμνησε για ακόμα μια φορά τα σπουδαία έργα του Απόστολου Καλδάρα, τονίζοντας πόσο διαχρονικά, σημαντικά και «καθαρά» είναι, τόσο «καθαρά», που τα αναγνωρίζεις από την «πρώτη μελωδία, που σχηματίζει το δοξάρι του βιολιού του Λευτέρη Ζέρβα», όπως χαρακτηριστικά είπε... Στη συνέχεια «περπάτησε» με συγκίνηση στις μνήμες της παιδικής του ζωής, στις προσφυγικές γειτονιές του Βύρωνα, για να σταματήσει στην ξεχωριστή για εκείνον άφθαρτη αξία της Γλυκερίας, τόσο σαν τραγουδίστρια, αλλά και ως φίλη που έχει σταθεί στο πλάι του όλα αυτά τα χρόνια. Η Γλυκερία μίλησε για τον αγαπημένο της Απόστολο Καλδάρα που την πίστεψε και της έδωσε το πρώτο της τραγούδι με το οποίο ξεκίνησε την πολυετή διαδρομή της στο ελληνικό τραγούδι, ενώ στην αρχή αναφέρθηκε με τρυφερά λόγια στο Γιώργο Νταλάρα, ο οποίος πρώτος την ξεχώρισε και την εμπιστεύτηκε ως συνεργάτιδά του... Παρόντες να ακούσουν τους δυο μεγάλους μας ερμηνευτές, ήταν ο συνθέτης Μιχάλης Τερζής, η Αρετή Κετιμέ, ο Κώστας Τριανταφυλλίδης, η Νάντια Καραγιάννη κι ο σύντεκνος πια κι επί χρόνια συνεργάτης του Γιώργου Νταλάρα, Μιχάλης Τζουγανάκης, ο οποίος μάλιστα ετοιμάζεται για τη χειμερινή περιοδεία του με τη Γλυκερία, στην Αυστραλία! Στον Κωνσταντίνο, την Αρετούλα και το Μιχάλη, ο Γιώργος Νταλάρας αφιέρωσε το «Για πιάσε γύφτο σφυρί κι αμόνι»... Οι εξαιρετικοί μουσικοί που συνόδευσαν στο Θέατρο Βράχων τους δύο μεγάλους μας τραγουδιστές, ήταν οι: Νίκος Ζέρβας: πιάνο, Τάκης Μπουρμάς: μπάσο, Χρήστος Ζέρβας και Κωνσταντίνος Φωτιάδης: κιθάρα, Ανδρέας Κατσιγιάννης: σαντούρι, Ντάσσο Κούρτι: ακορντεόν, Αντώνης Καλιούρης: πνευστά, Νίκος Καρατζάς: κρουστά, Γρηγόρης Συντρίδης: τύμπανα, Γιώργος Μάτσικας και Γιώργος Ρόκας: μπουζούκι, Δημήτρης Τσιβγούλης και ο «πρίγκιπας» Λευτέρης Ζέρβας: βιολί. Το μελωδικό ταξίδι των τραγουδιών του Απόστολου Καλδάρα, που ξεκίνησε την άνοιξη από το «Θέατρο Ελληνικού Κόσμου», ολοκληρώθηκε λοιπόν ανήμερα της 91ης επετείου της Μικρασιατικής Καταστροφής, στο Θέατρο Βράχων... Τα τραγούδια του μεγάλου μας συνθέτη, συνεχίζουν να μας δείχνουν το δρόμο, το μονοπάτι που οδηγεί κάπου, που υπάρχει ελπίδα, που υπάρχει γνώση, που υπάρχει αλήθεια, που υπάρχει ψωμάκι και γωνιά... Μέσα από τις μελωδίες του Απόστολου Καλδάρα και τις ερμηνείες του Γιώργου Νταλάρα και της Γλυκερίας, κάπου χαράζει, κάπου υπάρχουν τα πετροχελιδόνια και θα ξαναγυρίσουν από την κόκκινη μηλιά, κρατώντας μέσα τους την ξεριζωμένη ψυχή του ελληνισμού, που όσα χρόνια κι αν περάσουν δεν ησυχάζει... Η Ρωμιοσύνη ακροβατεί κι ακροπατεί εκατοντάδες χρόνια ανάμεσα στην ειρήνη και στη φωτιά, μέσα σε πολέμους, σε εμφυλίους, σε διχοτομήσεις, σε δικτατορίες, σε πολλαπλές κρίσεις... Πόσα χρόνια θα χρειαστούν ακόμα για να ησυχάσει η ανεμοδαρμένη της ψυχή;
Οι φωτογραφίες και το video είναι της Μάρως Χρυσανθοπούλου.
Title
Title
