Ο ανθρώπινος πολιτισμός θα καταρρεύσει έως το 2050, αν δεν σταματήσουμε την κλιματική αλλαγή
Η κλιματική αλλαγή συνιστά μια υπαρξιακή απειλή για τον ανθρώπινο πολιτισμό σε βραχυπρόθεσμο έως μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, σύμφωνα με ένα «σενάριο» που έδωσε στη δημοσιότητα το Εθνικό Κέντρο Breakthrough για την Αποκατάσταση του Κλίματος στη Μελβούρνη της Αυστραλίας. Το Κέντρο διαβλέπει καθόλου αμελητέες πιθανότητες να καταρρεύσει η ανθρώπινη κοινωνία έως το 2050, αν δεν ληφθούν σοβαρές δράσεις μέσα στην επόμενη δεκαετία για να συγκρατηθεί η άνοδος της θερμοκρασίας.
Η κεντρική θέση του «τρομοκρατικού σεναρίου» είναι ότι μέχρι σήμερα οι κλιματολόγοι και λοιποί επιστήμονες έχουν κάνει πολύ συντηρητικές προβλέψεις για το πώς η κλιματική αλλαγή μπορεί να επηρεάσει τον πλανήτη και μάλιστα στο όχι μακρινό μέλλον. Όπως λένε οι δύο συγγραφείς του «σεναρίου» Ντέηβιντ Σπρατ και Ίαν Ντάνλοπ (ο πρώτος επιστήμονας του κλίματος και ο δεύτερος μέλος της Λέσχης της Ρώμης και πρώην διευθυντικό στέλεχος πετρελαϊκών εταιρειών), η κλιματική κρίση - όρος προτιμότερος πλέον από την κλιματική αλλαγή- είναι κάτι μεγαλύτερο και πιο πολύπλοκο από οτιδήποτε άλλο έχουν αντιμετωπίσει οι άνθρωποι μέχρι σήμερα.
Τα υπάρχοντα μοντέλα πρόβλεψης αδυνατούν να ενσωματώσουν όλη αυτή την πολυπλοκότητα και άρα την κλίμακα των πιθανών μελλοντικών συνεπειών. Η αλήθεια είναι πιθανώς πολύ χειρότερη από οποιοδήποτε μοντέλο μέχρι σήμερα, εκτιμούν οι δύο Αυστραλοί ερευνητές.
Όπως αναφέρουν, το σενάριό τους προβλέπει αρχικά ότι οι κυβερνήσεις του πλανήτη θα αγνοήσουν τη συμβουλή των επιστημόνων και δεν θα προχωρήσουν σε μια οικονομία με ολοένα λιγότερες εκπομπές άνθρακα, π.χ. μέσω μαζικής υιοθέτησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η συνέπεια θα είναι η παγκόσμια μέση θερμοκρασία να ανέβει τελικά έως τα μέσα του αιώνα μας κατά τουλάχιστον τρεις βαθμούς Κελσίου ή και κατά τέσσερις, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, ξεπερνώντας κατά πολύ το στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για αύξηση μικρότερη των δύο βαθμών. Αυτό θα οδηγήσει σε εκτεταμένη τήξη των πάγων και σε καταστροφικές ξηρασίες που θα αποψιλώσουν πολλά δάση (τα οποία απορροφούσαν διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας), με αποτέλεσμα να πυροδοτηθεί ένας φαύλος κύκλος, που θα οδηγεί σε ολοένα πιο υψηλές θερμοκρασίες, άνοδο της στάθμης των θαλασσών και ξηρασίες, καθώς επίσης σε άλλα ακραία και φονικά καιρικά φαινόμενα (πλημμύρες, πυρκαγιές κ.α.).
Οι συγγραφείς του σεναρίου υποθέτουν ότι τα 35% της χερσαίας έκτασης της Γης και το 55% του παγκόσμιου πληθυσμού θα εκτίθενται πλέον πάνω από 20 μέρες το χρόνο σε θανατηφόρες θερμοκρασίες πέρα από το όριο της ανθρώπινης επιβίωσης. Σχεδόν το ένα τρίτο του πλανήτη θα μετατραπεί σε έρημο, ολόκληρα οικοσυστήματα της φύσης θα καταρρεύσουν (αρχίζοντας με τα κοράλλια), η γεωργία σε πολλές περιοχές θα πληγεί δραματικά ή θα καταστεί αδύνατη (ξεκινώντας από τους τροπικούς), ενώ περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι, κυρίως από φτωχές χώρες, θα γίνουν κατ' ανάγκη πρόσφυγες με προορισμό τις πιο πλούσιες χώρες.
Αυτή η μαζική ροή προσφύγων, σε συνδυασμό με την απειλή της υψηλότερης στάθμης των θαλασσών για πολλές παράκτιες μεγαλουπόλεις του ανεπτυγμένου κόσμου, καθώς και η ολοένα μεγαλύτερη έλλειψη τροφίμων και η εντεινόμενη λειψυδρία που θα πλήξει δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους, θα αρχίσουν να δοκιμάζουν την ίδια την αντοχή και τη συνοχή ακόμη και ισχυρών χωρών όπως οι ΗΠΑ.
Στο σημείο αυτό, είναι πιθανό ότι θα ξεσπάσουν ένοπλες συγκρούσεις μέσα στις χώρες και μεταξύ χωρών για τη διασφάλιση ζωτικών πόρων για την επιβίωση (νερού, τροφής, ενέργειας κ.α.), φέρνοντας πιο κοντά ακόμη και την προοπτική ενός πυρηνικού πολέμου. Η κατάληξη θα είναι «σκέτο χάος», σύμφωνα με το σενάριο, και ίσως «το τέλος του παγκόσμιου ανθρώπινου πολιτισμού όπως τον ξέρουμε» - κάτι που, άλλωστε, έχουν παρουσιάσει αρκετές κινηματογραφικές ταινίες.
Πώς μπορεί το σενάριο αυτό να μείνει σίγουρα σενάριο φαντασίας; Μόνο αν οι κυβερνήσεις και οι πολίτες αναγνωρίσουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι επείγουσα πρόκληση και πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα. Σύμφωνα με τους Αυστραλούς συγγραφείς, η ανθρωπότητα έχει περιθώριο περίπου μια δεκαετία για να κάνει την παγκόσμια μετάβαση σε μια οικονομία και κοινωνία μηδενικών εκπομπών άνθρακα. Όπως λένε, η προσπάθεια αυτή πρέπει να «είναι αντίστοιχης κλίμακας με την επείγουσα κινητοποίηση για το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο» και τουλάχιστον ανάλογη του μεταπολεμικού Σχεδίου Μάρσαλ για την ανάπτυξη ενός κατεστραμμένου κόσμου.
Η κλιματική αλλαγή απειλεί σοβαρά την ανθρώπινη υγεία, προειδοποιούν 27 Ακαδημίες της Ευρώπης
Η υπερθέρμανση του πλανήτη λόγω της κλιματικής αλλαγής ήδη έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων και η κατάσταση θα επιδεινωθεί στο μέλλον, προειδοποιεί μια νέα επιστημονική έκθεση 27 εθνικών Ακαδημιών της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων είναι και η Ακαδημία Αθηνών.
Οι επιπτώσεις περιλαμβάνουν από την μετάδοση λοιμωδών νόσων μέσω των κουνουπιών μέχρι την εμφάνιση ή την επιδείνωση διαφόρων προβλημάτων ψυχικής υγείας, όπως της διαταραχής μετατραυματικού στρες, της αγχώδους διαταραχής, της κατάθλιψης και της κατάχρησης ουσιών.
Οι πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού είναι οι ηλικιωμένοι, οι χρονίως πάσχοντες, τα παιδιά και οι μετανάστες, ενώ οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων είναι πιο εκτεθειμένοι σε υψηλά επίπεδα θερμικού στρες από ό,τι εκείνοι της επαρχίας. Από γεωγραφικής πλευράς, η Μεσόγειος και οι Αρκτικές περιοχές θεωρούνται οι πιο ευάλωτες στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής για την υγεία.
Η έκθεση της επιτροπής EASAC (επιστημονικού συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Ακαδημιών) με τίτλο «Η επιταγή της κλιματικής δράσης για την προστασία της ανθρώπινης υγείας στην Ευρώπη» επισημαίνει ότι η κλιματική αλλαγή πρέπει πλέον να ιεραρχηθεί ως μία από τις σοβαρότερες απειλές για την υγεία. Όπως υπογραμμίζει, «ο ρυθμός και το εύρος της κλιματικής αλλαγής συνιστούν σοβαρές προκλήσεις για τις προόδους στην παγκόσμια υγεία που έχουν γίνει κατά τις τελευταίες δεκαετίες», ενώ προσθέτει ότι «οι κίνδυνοι για την υγεία αυξάνονται με το πέρασμα του χρόνου».
Οι επιστήμονες, μεταξύ άλλων, αναφέρουν τα μελλοντικά οφέλη από μια περικοπή των εκπομπών άνθρακα για τη μείωση των ασθενειών και των πρόωρων θανάτων από την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ευρώπη, καθώς επίσης τις συνέπειες των ακραίων καιρικών συνθηκών, της ξηρασίας και των πλημμυρών για την παραγωγή τροφίμων, προβλέποντας μια μείωση κατά 5% έως 25% στις βασικές γεωργικές καλλιέργειες στην περιοχή της Μεσογείου, η γεωργία της οποίας αναμένεται να πληγεί περισσότερο από την άνοδο της θερμοκρασίας.
Οι Ακαδημίες προτείνουν περιορισμό της κατανάλωσης κρέατος, κάτι που θα βοηθήσει (και) στον έλεγχο των «αερίων του θερμοκηπίου», αλλά και άμεσα στην υγεία των ανθρώπων. Προβλέπουν επίσης την εξάπλωση των λοιμωδών νόσων στην Ευρώπη, όσο το θερμόμετρο θα ανεβαίνει και θα επεκτείνεται η ακτίνα δράσης των κουνουπιών-φορέων. Ακόμη, αναμένουν αύξηση στις τροφικές δηλητηριάσεις, καθώς τα βακτήρια της σαλμονέλας και άλλα ευνοούνται από τις πιο υψηλές θερμοκρασίες, ενώ ακόμη και η αντίσταση των μικροοργανισμών όπως του E.coli στα αντιβιοτικά (ήδη ένα σοβαρό πρόβλημα) θα γίνει μεγαλύτερο στο μέλλον.
Οι επιστήμονες των Ακαδημιών ζητούν από τις κυβερνήσεις και τη διεθνή κοινότητα να δείξουν πολιτική βούληση, καλύτερη συνεργασία μεταξύ τους και να καταφέρουν να συγκρατήσουν την άνοδο της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τους δύο βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα (ήδη η άνοδος έχει φθάσει περίπου τον ένα βαθμό). Ο τελικός στόχος πρέπει να είναι μια οικονομία μηδενικών εκπομπών άνθρακα έως το 2050.
Από ελληνικής πλευράς στην έκθεση της EASAC συνέβαλε ο ακαδημαϊκός και ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Χρήστος Ζερεφός.
Οι καταρρακτώδεις βροχές σε όλη τη Γη έχουν γίνει ολοένα συχνότερες τα τελευταία 50 χρόνια εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, δείχνει νέα μελέτη ενός Έλληνα επιστήμονα της διασποράς
Η συχνότητα των καταρρακτωδών βροχών, που μπορούν να προκαλέσουν καταστροφικές πλημμύρες, αλλά και να διευκολύνουν την εξάπλωση μεταδοτικών νόσων, έχει αυξηθεί παγκοσμίως κατά την τελευταία 50ετία και η αιτία είναι πιθανότατα η άνοδος της θερμοκρασίας και η κλιματική αλλαγή.
Αυτό δείχνει μια νέα επιστημονική μελέτη του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Ασφάλειας Νερού του καναδικού Πανεπιστημίου του Σασκάτσιουαν, με επικεφαλής τον ελληνικής καταγωγής υδρο-κλιματολόγο δρα Σίμωνα-Μιχαήλ Παπαλεξίου, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Water Resources Research".
Ο αριθμός των ακραίων νεροποντών έχει αυξηθεί σταθερά κατά την περίοδο 1964-2013, παράλληλα με την άνοδο της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας το ίδιο χρονικό διάστημα. Η μεγαλύτερη συχνότητα των καταρρακτωδών και δυνητικά καταστροφικών βροχών είναι αισθητή σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, των ΗΠΑ, του Καναδά, της Ρωσίας, της Κίνας και άλλων περιοχών.
«Εφαρμόζοντας μια νέα μέθοδο για την ανάλυση των ακραίων φαινομένων, χρησιμοποιώντας χιλιάδες αρχεία βροχοπτώσεων, αποκαλύψαμε μια ξεκάθαρη αύξηση στη συχνότητα των ακραίων βροχών κατά τα τελευταία 50 χρόνια, όταν επιταχύνθηκε η άνοδος της θερμοκρασίας παγκοσμίως», δήλωσε ο Παπαλεξίου. Όπως είπε, «αυτή η ανοδική τάση είναι άκρως απίθανο να μπορεί να εξηγηθεί με βάση τις φυσικές διακυμάνσεις του κλίματος. Η πιθανότητα να συμβαίνει κάτι τέτοιο, είναι μικρότερη του 0,3%».
Η μελέτη έλαβε υπόψη της πάνω από 8.700 ημερήσια αρχεία βροχοπτώσεων από 100.000 μετεωρολογικούς σταθμούς σε όλο τον κόσμο. Υπολογίσθηκε ότι μεταξύ 2004-2013 υπήρξαν διεθνώς 7% περισσότερες καταρρακτώδεις βροχές από ό,τι αναμενόταν, ενώ ειδικότερα στην Ευρώπη κατά την ίδια δεκαετία συνέβησαν 8,6% περισσότερες ακραίες νεροποντές από ό,τι θα περίμενε κανείς.
Ο Παπαλεξίου προβλέπει ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη θα οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση των ακραίων βροχοπτώσεων στο μέλλον, καθώς η συσσώρευση ολοένα περισσότερης θερμότητας στην ατμόσφαιρα οδηγεί σε περισσότερο νερό στην ατμόσφαιρα, το οποίο με τη σειρά του πέφτει με τη μορφή βροχής.
Αυτό δεν συνιστά απειλή μόνο λόγω των πιθανών πλημμυρικών φαινομένων, των κατολισθήσεων, των ζημιών στις γεωργικές καλλιέργειες και στις υποδομές (γέφυρες, κτίρια κ.α.), αλλά απειλεί και τη δημόσια υγεία, καθώς οι δυνατές βροχές διευκολύνουν την μεταφορά μικροβίων μέσω του νερού.
Όπως είπε ο Παπαλεξίου, ο σχεδιασμός για συχνότερες ακραίες βροχοπτώσεις πρέπει πλέον να αποτελέσει προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις, την τοπική αυτοδιοίκηση και τις υπηρεσίες πολιτικής προστασίας. «Η μελέτη μας με ιστορικά στοιχεία από όλο τον κόσμο δείχνει ότι οι δυνητικά καταστροφικές βροχοπτώσεις αυξάνονται από δεκαετία σε δεκαετία, πράγμα που θα έχει σοβαρές επιπτώσεις, μεταξύ άλλων, για ολόκληρες κοινότητες, τη δημόσια υγεία, τη γεωργία, την αλιεία και τις ασφαλιστικές εταιρείες».
Ο Έλληνας επιστήμονας σπούδασε επιστήμες του περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου και έκανε τις μεταπτυχιακές σπουδές και το διδακτορικό του (στην υδρολογία) στο ΕΜΠ, ενώ στη συνέχεια υπήρξε ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, προτού μετακινηθεί στον Καναδά.
Διατεθειμένοι να πληρώσουν πιο ακριβά προιόντα φιλικά στο περιβάλλον είναι οι Έλληνες
«Διατεθειμένοι να πληρώσουν ακριβά, ακόμη και σε περίοδο κρίσης, προκειμένου να αγοράσουν προϊόντα τα οποία έχουν παραχθεί με διαδικασίες φιλικές προς το περιβάλλον εμφανίζονται οι καταναλωτές σε Ελλάδα, Ισπανία και Ιταλία. Αυτό προκύπτει από νέα έρευνα για την καταναλωτική συμπεριφορά που διενήργησε η IRI σε επτά ευρωπαϊκές χώρες (Ιταλία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ολλανδία και Γερμανία) σε δείγμα 3.334 καταναλωτών».
Αυτό σημειώνει η ανεξάρτητη Αρχή «Συνήγορος του Καταναλωτή» σε σημερινή ανάρτηση στο Facebook.
Η κλιματική αλλαγή συνιστά μια υπαρξιακή απειλή για τον ανθρώπινο πολιτισμό σε βραχυπρόθεσμο έως μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, σύμφωνα με ένα «σενάριο» που έδωσε στη δημοσιότητα το Εθνικό Κέντρο Breakthrough για την Αποκατάσταση του Κλίματος στη Μελβούρνη της Αυστραλίας. Το Κέντρο διαβλέπει καθόλου αμελητέες πιθανότητες να καταρρεύσει η ανθρώπινη κοινωνία έως το 2050, αν δεν ληφθούν σοβαρές δράσεις μέσα στην επόμενη δεκαετία για να συγκρατηθεί η άνοδος της θερμοκρασίας.
Η κεντρική θέση του «τρομοκρατικού σεναρίου» είναι ότι μέχρι σήμερα οι κλιματολόγοι και λοιποί επιστήμονες έχουν κάνει πολύ συντηρητικές προβλέψεις για το πώς η κλιματική αλλαγή μπορεί να επηρεάσει τον πλανήτη και μάλιστα στο όχι μακρινό μέλλον. Όπως λένε οι δύο συγγραφείς του «σεναρίου» Ντέηβιντ Σπρατ και Ίαν Ντάνλοπ (ο πρώτος επιστήμονας του κλίματος και ο δεύτερος μέλος της Λέσχης της Ρώμης και πρώην διευθυντικό στέλεχος πετρελαϊκών εταιρειών), η κλιματική κρίση - όρος προτιμότερος πλέον από την κλιματική αλλαγή- είναι κάτι μεγαλύτερο και πιο πολύπλοκο από οτιδήποτε άλλο έχουν αντιμετωπίσει οι άνθρωποι μέχρι σήμερα.
Τα υπάρχοντα μοντέλα πρόβλεψης αδυνατούν να ενσωματώσουν όλη αυτή την πολυπλοκότητα και άρα την κλίμακα των πιθανών μελλοντικών συνεπειών. Η αλήθεια είναι πιθανώς πολύ χειρότερη από οποιοδήποτε μοντέλο μέχρι σήμερα, εκτιμούν οι δύο Αυστραλοί ερευνητές.
Όπως αναφέρουν, το σενάριό τους προβλέπει αρχικά ότι οι κυβερνήσεις του πλανήτη θα αγνοήσουν τη συμβουλή των επιστημόνων και δεν θα προχωρήσουν σε μια οικονομία με ολοένα λιγότερες εκπομπές άνθρακα, π.χ. μέσω μαζικής υιοθέτησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η συνέπεια θα είναι η παγκόσμια μέση θερμοκρασία να ανέβει τελικά έως τα μέσα του αιώνα μας κατά τουλάχιστον τρεις βαθμούς Κελσίου ή και κατά τέσσερις, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, ξεπερνώντας κατά πολύ το στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για αύξηση μικρότερη των δύο βαθμών. Αυτό θα οδηγήσει σε εκτεταμένη τήξη των πάγων και σε καταστροφικές ξηρασίες που θα αποψιλώσουν πολλά δάση (τα οποία απορροφούσαν διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας), με αποτέλεσμα να πυροδοτηθεί ένας φαύλος κύκλος, που θα οδηγεί σε ολοένα πιο υψηλές θερμοκρασίες, άνοδο της στάθμης των θαλασσών και ξηρασίες, καθώς επίσης σε άλλα ακραία και φονικά καιρικά φαινόμενα (πλημμύρες, πυρκαγιές κ.α.).
Οι συγγραφείς του σεναρίου υποθέτουν ότι τα 35% της χερσαίας έκτασης της Γης και το 55% του παγκόσμιου πληθυσμού θα εκτίθενται πλέον πάνω από 20 μέρες το χρόνο σε θανατηφόρες θερμοκρασίες πέρα από το όριο της ανθρώπινης επιβίωσης. Σχεδόν το ένα τρίτο του πλανήτη θα μετατραπεί σε έρημο, ολόκληρα οικοσυστήματα της φύσης θα καταρρεύσουν (αρχίζοντας με τα κοράλλια), η γεωργία σε πολλές περιοχές θα πληγεί δραματικά ή θα καταστεί αδύνατη (ξεκινώντας από τους τροπικούς), ενώ περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι, κυρίως από φτωχές χώρες, θα γίνουν κατ' ανάγκη πρόσφυγες με προορισμό τις πιο πλούσιες χώρες.
Αυτή η μαζική ροή προσφύγων, σε συνδυασμό με την απειλή της υψηλότερης στάθμης των θαλασσών για πολλές παράκτιες μεγαλουπόλεις του ανεπτυγμένου κόσμου, καθώς και η ολοένα μεγαλύτερη έλλειψη τροφίμων και η εντεινόμενη λειψυδρία που θα πλήξει δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους, θα αρχίσουν να δοκιμάζουν την ίδια την αντοχή και τη συνοχή ακόμη και ισχυρών χωρών όπως οι ΗΠΑ.
Στο σημείο αυτό, είναι πιθανό ότι θα ξεσπάσουν ένοπλες συγκρούσεις μέσα στις χώρες και μεταξύ χωρών για τη διασφάλιση ζωτικών πόρων για την επιβίωση (νερού, τροφής, ενέργειας κ.α.), φέρνοντας πιο κοντά ακόμη και την προοπτική ενός πυρηνικού πολέμου. Η κατάληξη θα είναι «σκέτο χάος», σύμφωνα με το σενάριο, και ίσως «το τέλος του παγκόσμιου ανθρώπινου πολιτισμού όπως τον ξέρουμε» - κάτι που, άλλωστε, έχουν παρουσιάσει αρκετές κινηματογραφικές ταινίες.
Πώς μπορεί το σενάριο αυτό να μείνει σίγουρα σενάριο φαντασίας; Μόνο αν οι κυβερνήσεις και οι πολίτες αναγνωρίσουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι επείγουσα πρόκληση και πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα. Σύμφωνα με τους Αυστραλούς συγγραφείς, η ανθρωπότητα έχει περιθώριο περίπου μια δεκαετία για να κάνει την παγκόσμια μετάβαση σε μια οικονομία και κοινωνία μηδενικών εκπομπών άνθρακα. Όπως λένε, η προσπάθεια αυτή πρέπει να «είναι αντίστοιχης κλίμακας με την επείγουσα κινητοποίηση για το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο» και τουλάχιστον ανάλογη του μεταπολεμικού Σχεδίου Μάρσαλ για την ανάπτυξη ενός κατεστραμμένου κόσμου.
Η κλιματική αλλαγή απειλεί σοβαρά την ανθρώπινη υγεία, προειδοποιούν 27 Ακαδημίες της Ευρώπης
Η υπερθέρμανση του πλανήτη λόγω της κλιματικής αλλαγής ήδη έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων και η κατάσταση θα επιδεινωθεί στο μέλλον, προειδοποιεί μια νέα επιστημονική έκθεση 27 εθνικών Ακαδημιών της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων είναι και η Ακαδημία Αθηνών.
Οι επιπτώσεις περιλαμβάνουν από την μετάδοση λοιμωδών νόσων μέσω των κουνουπιών μέχρι την εμφάνιση ή την επιδείνωση διαφόρων προβλημάτων ψυχικής υγείας, όπως της διαταραχής μετατραυματικού στρες, της αγχώδους διαταραχής, της κατάθλιψης και της κατάχρησης ουσιών.
Οι πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού είναι οι ηλικιωμένοι, οι χρονίως πάσχοντες, τα παιδιά και οι μετανάστες, ενώ οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων είναι πιο εκτεθειμένοι σε υψηλά επίπεδα θερμικού στρες από ό,τι εκείνοι της επαρχίας. Από γεωγραφικής πλευράς, η Μεσόγειος και οι Αρκτικές περιοχές θεωρούνται οι πιο ευάλωτες στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής για την υγεία.
Η έκθεση της επιτροπής EASAC (επιστημονικού συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Ακαδημιών) με τίτλο «Η επιταγή της κλιματικής δράσης για την προστασία της ανθρώπινης υγείας στην Ευρώπη» επισημαίνει ότι η κλιματική αλλαγή πρέπει πλέον να ιεραρχηθεί ως μία από τις σοβαρότερες απειλές για την υγεία. Όπως υπογραμμίζει, «ο ρυθμός και το εύρος της κλιματικής αλλαγής συνιστούν σοβαρές προκλήσεις για τις προόδους στην παγκόσμια υγεία που έχουν γίνει κατά τις τελευταίες δεκαετίες», ενώ προσθέτει ότι «οι κίνδυνοι για την υγεία αυξάνονται με το πέρασμα του χρόνου».
Οι επιστήμονες, μεταξύ άλλων, αναφέρουν τα μελλοντικά οφέλη από μια περικοπή των εκπομπών άνθρακα για τη μείωση των ασθενειών και των πρόωρων θανάτων από την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ευρώπη, καθώς επίσης τις συνέπειες των ακραίων καιρικών συνθηκών, της ξηρασίας και των πλημμυρών για την παραγωγή τροφίμων, προβλέποντας μια μείωση κατά 5% έως 25% στις βασικές γεωργικές καλλιέργειες στην περιοχή της Μεσογείου, η γεωργία της οποίας αναμένεται να πληγεί περισσότερο από την άνοδο της θερμοκρασίας.
Οι Ακαδημίες προτείνουν περιορισμό της κατανάλωσης κρέατος, κάτι που θα βοηθήσει (και) στον έλεγχο των «αερίων του θερμοκηπίου», αλλά και άμεσα στην υγεία των ανθρώπων. Προβλέπουν επίσης την εξάπλωση των λοιμωδών νόσων στην Ευρώπη, όσο το θερμόμετρο θα ανεβαίνει και θα επεκτείνεται η ακτίνα δράσης των κουνουπιών-φορέων. Ακόμη, αναμένουν αύξηση στις τροφικές δηλητηριάσεις, καθώς τα βακτήρια της σαλμονέλας και άλλα ευνοούνται από τις πιο υψηλές θερμοκρασίες, ενώ ακόμη και η αντίσταση των μικροοργανισμών όπως του E.coli στα αντιβιοτικά (ήδη ένα σοβαρό πρόβλημα) θα γίνει μεγαλύτερο στο μέλλον.
Οι επιστήμονες των Ακαδημιών ζητούν από τις κυβερνήσεις και τη διεθνή κοινότητα να δείξουν πολιτική βούληση, καλύτερη συνεργασία μεταξύ τους και να καταφέρουν να συγκρατήσουν την άνοδο της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τους δύο βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα (ήδη η άνοδος έχει φθάσει περίπου τον ένα βαθμό). Ο τελικός στόχος πρέπει να είναι μια οικονομία μηδενικών εκπομπών άνθρακα έως το 2050.
Από ελληνικής πλευράς στην έκθεση της EASAC συνέβαλε ο ακαδημαϊκός και ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Χρήστος Ζερεφός.
Οι καταρρακτώδεις βροχές σε όλη τη Γη έχουν γίνει ολοένα συχνότερες τα τελευταία 50 χρόνια εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, δείχνει νέα μελέτη ενός Έλληνα επιστήμονα της διασποράς
Η συχνότητα των καταρρακτωδών βροχών, που μπορούν να προκαλέσουν καταστροφικές πλημμύρες, αλλά και να διευκολύνουν την εξάπλωση μεταδοτικών νόσων, έχει αυξηθεί παγκοσμίως κατά την τελευταία 50ετία και η αιτία είναι πιθανότατα η άνοδος της θερμοκρασίας και η κλιματική αλλαγή.
Αυτό δείχνει μια νέα επιστημονική μελέτη του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Ασφάλειας Νερού του καναδικού Πανεπιστημίου του Σασκάτσιουαν, με επικεφαλής τον ελληνικής καταγωγής υδρο-κλιματολόγο δρα Σίμωνα-Μιχαήλ Παπαλεξίου, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Water Resources Research".
Ο αριθμός των ακραίων νεροποντών έχει αυξηθεί σταθερά κατά την περίοδο 1964-2013, παράλληλα με την άνοδο της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας το ίδιο χρονικό διάστημα. Η μεγαλύτερη συχνότητα των καταρρακτωδών και δυνητικά καταστροφικών βροχών είναι αισθητή σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, των ΗΠΑ, του Καναδά, της Ρωσίας, της Κίνας και άλλων περιοχών.
«Εφαρμόζοντας μια νέα μέθοδο για την ανάλυση των ακραίων φαινομένων, χρησιμοποιώντας χιλιάδες αρχεία βροχοπτώσεων, αποκαλύψαμε μια ξεκάθαρη αύξηση στη συχνότητα των ακραίων βροχών κατά τα τελευταία 50 χρόνια, όταν επιταχύνθηκε η άνοδος της θερμοκρασίας παγκοσμίως», δήλωσε ο Παπαλεξίου. Όπως είπε, «αυτή η ανοδική τάση είναι άκρως απίθανο να μπορεί να εξηγηθεί με βάση τις φυσικές διακυμάνσεις του κλίματος. Η πιθανότητα να συμβαίνει κάτι τέτοιο, είναι μικρότερη του 0,3%».
Η μελέτη έλαβε υπόψη της πάνω από 8.700 ημερήσια αρχεία βροχοπτώσεων από 100.000 μετεωρολογικούς σταθμούς σε όλο τον κόσμο. Υπολογίσθηκε ότι μεταξύ 2004-2013 υπήρξαν διεθνώς 7% περισσότερες καταρρακτώδεις βροχές από ό,τι αναμενόταν, ενώ ειδικότερα στην Ευρώπη κατά την ίδια δεκαετία συνέβησαν 8,6% περισσότερες ακραίες νεροποντές από ό,τι θα περίμενε κανείς.
Ο Παπαλεξίου προβλέπει ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη θα οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση των ακραίων βροχοπτώσεων στο μέλλον, καθώς η συσσώρευση ολοένα περισσότερης θερμότητας στην ατμόσφαιρα οδηγεί σε περισσότερο νερό στην ατμόσφαιρα, το οποίο με τη σειρά του πέφτει με τη μορφή βροχής.
Αυτό δεν συνιστά απειλή μόνο λόγω των πιθανών πλημμυρικών φαινομένων, των κατολισθήσεων, των ζημιών στις γεωργικές καλλιέργειες και στις υποδομές (γέφυρες, κτίρια κ.α.), αλλά απειλεί και τη δημόσια υγεία, καθώς οι δυνατές βροχές διευκολύνουν την μεταφορά μικροβίων μέσω του νερού.
Όπως είπε ο Παπαλεξίου, ο σχεδιασμός για συχνότερες ακραίες βροχοπτώσεις πρέπει πλέον να αποτελέσει προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις, την τοπική αυτοδιοίκηση και τις υπηρεσίες πολιτικής προστασίας. «Η μελέτη μας με ιστορικά στοιχεία από όλο τον κόσμο δείχνει ότι οι δυνητικά καταστροφικές βροχοπτώσεις αυξάνονται από δεκαετία σε δεκαετία, πράγμα που θα έχει σοβαρές επιπτώσεις, μεταξύ άλλων, για ολόκληρες κοινότητες, τη δημόσια υγεία, τη γεωργία, την αλιεία και τις ασφαλιστικές εταιρείες».
Ο Έλληνας επιστήμονας σπούδασε επιστήμες του περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου και έκανε τις μεταπτυχιακές σπουδές και το διδακτορικό του (στην υδρολογία) στο ΕΜΠ, ενώ στη συνέχεια υπήρξε ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, προτού μετακινηθεί στον Καναδά.
Διατεθειμένοι να πληρώσουν πιο ακριβά προιόντα φιλικά στο περιβάλλον είναι οι Έλληνες
«Διατεθειμένοι να πληρώσουν ακριβά, ακόμη και σε περίοδο κρίσης, προκειμένου να αγοράσουν προϊόντα τα οποία έχουν παραχθεί με διαδικασίες φιλικές προς το περιβάλλον εμφανίζονται οι καταναλωτές σε Ελλάδα, Ισπανία και Ιταλία. Αυτό προκύπτει από νέα έρευνα για την καταναλωτική συμπεριφορά που διενήργησε η IRI σε επτά ευρωπαϊκές χώρες (Ιταλία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ολλανδία και Γερμανία) σε δείγμα 3.334 καταναλωτών».
Αυτό σημειώνει η ανεξάρτητη Αρχή «Συνήγορος του Καταναλωτή» σε σημερινή ανάρτηση στο Facebook.
