Νίκος Ξυλούρης - Το πρώτο μου τραγούδι

Από νεαρή ηλικία και με τη μεσολάβηση του δασκάλου του Μενέλαου Δραμουντάνη, πείθει τον πατέρα του, ο οποίος αρχικά είναι αντίθετος, να του αγοράσει μια λύρα και γρήγορα αρχίζει να παίζει σε γάμους και πανηγύρια. Στα 17 του χρόνια κατεβαίνει στο Ηράκλειο αναζητώντας καλύτερη τύχη. Τον Φεβρουάριο του 1956 γνωρίζει την, μαθήτρια ακόμα, Ουρανία Μελαμπιανάκη. Κάτω από τις προκαταλήψεις της κοινωνίας εκείνη την εποχή και έχοντας την αντίθεση του πατέρα της, Μιχάλη Μελαμπιανάκη, που δεν βλέπει με καλό μάτι το ειδύλλιο της κόρης του μ’ ένα νέο μουσικό, στις 21 Μαΐου του 1958 ο Νίκος «κλέβει» την Ουρανία και παντρεύονται… Έξι μήνες μετά, στις 21 Νοεμβρίου, ο Ξυλούρης μπαίνει στο στούντιο για να πραγματοποιήσει τις δυο πρώτες ηχογραφήσεις του στη δισκογραφία. Στην «μυθιστορηματική βιογραφία» του Νίκου Ξυλούρη «Με τη χορδή της λύρας», ο Χρήστος Χαραλάμπους, περιγράφει ανάγλυφα εκείνες τις στιγμές:

«Το μεράκι του Νίκου, η αγάπη του και οι έγνοιες του για τη μουσική και τα τραγούδια των πατέρων και των παππούδων του ήρθε η ώρα που έπρεπε να πάρουνε μια πρώτη, πιο επίσημη αναγνώριση. Ύστερα από πολλές ταλαιπωρίες κι αγωνίες, με τη βοήθεια κάποιων ανθρώπων που ‘χανε πέραση στους κατάλληλους κύκλους, ο Ξυλούρης άρχισε να βλέπει τους κόπους του να παίρνουνε την αμοιβή που τους άξιζε. Είχε γυρίσει ένα βράδυ στο σπίτι, βρήκε την Ουρανία να κάθεται και να διαβάζει ένα βιβλίο που το ’χε συχνά για συντροφιά. Η βροχή έπεφτε χοντρή απόξω, οι σταγόνες κτυπούσανε με μανία στο πεζούλι, ύστερα στο παράθυρο, δύσκολα μπορούσες να ξεχωρίσεις περπάτημα διαβάτη στο δρόμο. Σαν είδε την πόρτα ν’ ανοίγει και να μπαίνει ο άντρας της, άφηκε το βιβλίο, έβαλε ένα χαρτί για σημάδι, σηκώθηκε να τον καλωσορίσει. Απόψε ξεχώριζε κάτι αλλιώτικο στη ματιά του, σαν κάτι ευχάριστο να ‘χε ακούσει που του φερε διάθεση, μα ωστόσο δεν είπε τίποτε. Απ’ τη μεριά του ο Νίκος χαμογελούσε, μα πάλι οι κουβέντες του ήταν ίδιες σαν κάθε φορά. Δεν άντεχε η Ουρανία σε τούτη την αλλαγή, αναρωτιούνταν για την τόση χαρά που διάβαζε στο πρόσωπο του άντρα της, μα που ο ίδιος δεν έλεγε να τη φανερώσει. Την άφηκε λίγη ώρα ο Νίκος να βασανίζει το νου της, να βρει το ευχάριστο, εκείνη δε το ‘βρισκε, στο τέλος αποφάσισε να μιλήσει.

 

-Τη «Μαυροφόρα» τηνε γνωρίζεις, την έκαμε σα να τη ρωτούσε. Ε, το λοιπόν σου λέω, για να χαρείς και συ, πως τούτο το τραγούδι θα το βγάλουμε γρήγορα σε δίσκο. Θυμάσαι την κουβέντα που λέγαμε…. Το λοιπόν θαρρώ πως τα καταφέραμε! Μου το ‘κανε δηλαδή σίγουρο ο φίλος μας πως θα βοηθήσει να βγάλουμε το δίσκο.

Το μουστάκι του Νίκου ανασηκώθηκε χαρούμενο καθώς αφηγούνταν το πώς και το πότε για το τραγούδι του, το πρόσωπο της Ουρανίας ολάκερο ένας ήλιος, μαρτυρούσε και τη δική της χαρά για το προχώρημα τούτο του άντρα της. Έγειρε την κεφαλή του ο Νίκος, έμεινε να την κοιτάζει ευχαριστημένος κι ένιωθε τη χαρά του διπλή. Μια για το τραγούδι του που θα έβγαινε σε δίσκο, αλλά περισσότερο γιατί έβλεπε τη γυναίκα του γελαστή και χαρούμενη. Ευτυχισμένοι κι οι δυο τους γι’ αυτή την εξέλιξη, αποφασίσανε, έστω και μέσα στο κρύο, μια που η βροχή είχε πάψει, να βγούνε να περπατήσουνε κάτω στο μόλο, να πάρουνε τον αέρα τους…

Ο Νιόβρης ήταν στα μέσα του κι ο Νίκος με την Ουρανία κατεβήκανε στην Αθήνα για να γίνει πραγματικότητα εκείνο που καιρό πάσκιζε να πετύχει ο Ξυλούρης. Βγήκε σε δίσκο η «Μαυροφόρα» και καθώς δεν υπήρχαν χρήματα για να πληρωθεί τραγουδίστρια, έκανε το σεγόντο η Ουρανία. Άλλωστε πόσες φορές δεν είχαν τραγουδήσει οι δυο τους αυτό και πολλά άλλα τραγούδια που σκάρωνε ο Νίκος. Στο τραγούδι δόθηκε ο τίτλος «Κρητικοπούλα μου» και στην πίσω πλευρά του δίσκου γράφτηκε το τραγούδι «Δεν κλαίνε οι δυνατές καρδιές». Κι εδώ του ‘κανε σεγόντο η Ουρανία. Δυο τραγούδια του Νίκου που για μήνες ολάκερους τα σιγοτραγουδούσε στο σπίτι με τη γυναίκα του και, τώρα που βγαίνανε σε δίσκο, η ικανοποίηση του Κρητικού ήτανε απερίγραπτη για τούτο το πρώτο πάτημα στο δρόμο που θα τον έβγαζε στην πραγματοποίηση του σκοπού που ‘χε τάξει. Όσο για την πλερωμή τη δική του; Επήρε κι αυτός μερικά φράγκα μόνο. Αυτό όμως δεν τον ένοιαζε. Ήθελε πιότερο απ’ όλα ν’ ακουστεί η μουσική και τα τραγούδια της Κρήτης, να τ’ αγαπήσει ο κόσμος, και τα χρήματα που θα έβγαζε αυτός τα ‘χε σε δεύτερη μοίρα. Αρέσανε τα τραγούδια στον κόσμο, ο δίσκος πουλήθηκε μ’ ευκολία, δικαιώθηκε και κείνος ο φίλος που βοήθησε να προχωρήσει ο Νίκος… »(1)

Οι δυο πρώτες ηχογραφήσεις, η «Κρητικοπούλα» ή αλλιώς «Μια μαυροφόρα όταν περνά» και το «Δεν κλαίνε οι δυνατές καρδιές» ή «Πάντοτε μια φτωχή καρδιά» κυκλοφορούν σε δίσκο 78 στροφών στην Οdeon. Στο δίσκο παίζει λαούτο ο αδελφός του Νίκου, ο Γιάννης και σεγόντο κάνει η γυναίκα του Ουρανία. Είναι χαρακτηριστικό πως για να πεισθεί η εταιρεία και να κυκλοφορήσει ο δίσκος, επεμβαίνει ο πολιτικός και οικονομικός παράγοντας Παύλος Βαρδινογιάννης, που πιέζει τον Μάτσα και εγγυείται πως, αν δεν πουλήσει ο δίσκος, θα καλύψει εκείνος τη ζημιά. Εκείνη την εποχή στην Κρήτη δεσπόζουν δυο ομάδες λυράρηδων, οι «Μουντακικοί» και οι «Σκορδαλικοί». Οι δισκογραφικές εταιρείες είναι ουσιαστικά δύο κι έτσι η κάθε ομάδα ηχογραφεί σε μία απ’ αυτές. Είναι δύσκολο δηλαδή να βρεθεί χώρος για έναν τρίτο και μάλιστα νέο. Τελικά οι εγγυήσεις του Βαρδινογιάννη δεν χρειάζονται, αφού ο δίσκος γνωρίζει ιδιαίτερη επιτυχία ενώ τότε ο Ξυλούρης κερδίζει το αστρονομικό ποσό των 150 δραχμών.

Μέχρι το 1970, που συνεργάζεται με τον Γιάννη Μαρκόπουλο στο «Χρονικό» και τα «Ριζίτικα», ο Ξυλούρης ηχογραφεί μια σειρά από κρητικά τραγούδια, κυρίως σε δίσκους 45 στροφών, στις εταιρείες Fidelity, Music Box, Rca Victor και Columbia. Τα δυο πρώτα τραγούδια του θα συμπεριληφθούν πολλά χρόνια αργότερα σε διάφορες συλλογές τραγουδιών του…

Φεύγει από τη ζωή στις 8 Φεβρουαρίου 1980.

Πηγές:
1. Χρήστου Χαραλάμπους «Νίκος Ξυλούρης- Με τη χορδή της λύρας» (Εξάντας 2003)
2. «Νίκος Ξυλούρης… τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο» (Μετρονόμος 2010)
3. Αφιέρωμα στο Νίκο Ξυλούρη στο περιοδικό «Μονογραφίες» (Νο 1, Αύγουστος 2006)
4. Φωτογραφικό λεύκωμα της έκδοσης «Ο Νίκος Ξυλούρης και 3 ποιήματα» (Victory 2006)