Θεοδωράκης, Βίρβος, Μπιθικώτσης - «Κι όποιο σπιτάκι δεν έχει μάνα...»

Η διαφορά σ’ αυτό το τραγούδι, σε σχέση με ότι τραγούδησε ο Καζαντζίδης, είναι ότι εδώ ο στιχουργός υμνεί γενικότερα την αξία της μάνας, σε αντίθεση με τον Καζαντζίδη που τραγουδά κυρίως για τη δική του μάνα… Σε αφιέρωμα της εκπομπής του Λευτέρη Παπαδόπουλου «Εν Αρχή Ην Ο Λόγος» στον Κώστα Βίρβο, στα τέλη της δεκαετίας του ’80, ο Μίκης Θεοδωράκης είπε δυο λόγια για τη γνωριμία τους: “Mε τον Κώστα Βίρβο γνωριστήκαμε νομίζω στα 1961-62, μου τον έφερε νομίζω ο Μπιθικώτσης, ένα πρωί στο σπίτι μου στη Νέα Σμύρνη και έφερε δύο ποιήματα. Το πρώτο ήταν το «Κοιμήσου αγγελούδι μου». Με ενέπνευσε αμέσως μόλις το διάβασα, κάθισα στο πιάνο παρουσία του και του το τραγούδησα… Ο Βίρβος είναι ένα από τα μεγάλα κλαριά επάνω στο δέντρο της ελληνικής μουσικής. Είναι ο λαϊκός ποιητής που έγραψε χιλιάδες τραγούδια. Πολλοί από μας κι από σας ασφαλώς, δεν θα ξέρετε ότι στα τραγούδια που έχετε αγαπήσει κι έχετε τραγουδήσει και για τα οποία έχετε συγκινηθεί, έχετε κλάψει, έχετε πονέσει, έχετε ελπίσει, είναι δικοί του οι στίχοι. Έχει συνεργαστεί με όλους σχεδόν τους πιο μεγάλους, τους πιο κλασικούς συνθέτες της λαϊκής μας μουσικής”. Εκτός λοιπόν από το «Κοιμήσου αγγελούδι μου», που το 1962 εντάχθηκε στο «Τραγούδι Του Νεκρού Αδελφού», και ηχογραφήθηκε τότε δυο φορές, από τη Δέσποινα Μπεμπεδέλη και τη Γιώτα Λύδια, Θεοδωράκης και Βίρβος συνεργάστηκαν άλλες δυο φορές. Η μια ήταν και πάλι με τραγουδίστρια τη Γιώτα Λύδια, με ένα από τα ελάχιστα τσιφτετέλια που έχει γράψει ο συνθέτης, το «Μελαχρινή μου κοπελιά» και η άλλη, που ήταν και η πρώτη, το 1961, με τη «Μάνα». Το τραγούδι αυτό, με σαφείς επιρροές από το ρεμπέτικο και τον Τσιτσάνη, ηχογραφήθηκε το 1961 και κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών μαζί με το «Βρέχει στη φτωχογειτονιά» σε στίχους Τάσου Λειβαδίτη. Δεύτερη φωνή στον Μπιθικώτση κάνει ο Χρηστάκης. Ιδιαίτερα χαρακτηριστική είναι η καμπάνα που ακούγεται στην εισαγωγή. Η μελωδία του ακουγόταν χωρίς λόγια στην ταινία του Αλέκου Αλεξανδράκη «Συνοικία Τ’ Όνειρο» το 1961, στην οποία πρωταγωνιστούσαν ο ίδιος ο Αλεξανδράκης, η Αλίκη Γεωργούλη, ο Μάνος Κατράκης κ.α. και στην πρώτη προβολή της έκοψε 74.427 εισιτήρια. Εκεί ακουγόταν επίσης το «Βρέχει στη φτωχογειτονιά» (σε διαφορετική εκτέλεση από το δίσκο), «Ο κρητικός χορός», που στη συνέχεια αποτέλεσε το κυρίως θέμα του «Ζορμπά» και οι μελωδίες από τα τραγούδια «Μαργαρίτα-Μαργαρώ» και «Καημός». Πολλά χρόνια αργότερα, το 2006, όλη η μουσική της ταινίας, μεταξύ των οποίων και η «Μάνα» με τον Μπιθικώτση, κυκλοφόρησε σε cd από τη Minos-Emi, σε επιμέλεια του Μάκη Δελαπόρτα. Το συγκεκριμένο τραγούδι, δεν είναι από τα πολύ γνωστά του συνθέτη. Εντάχθηκε για πρώτη φορά σε μεγάλο δίσκο το 1987 στη συλλογή «Καζαντζίδης-Μπιθικώτσης / Μαζί» ενώ το 1997 μπήκε στο cd «Γρηγόρης Μπιθικώτσης –Τραγούδια Από Τις 45 Στροφές Νο 2». Αργότερα συμπεριλήφθηκε και στην κασετίνα των 4 cd’s «Κώστας Βίρβος-Ανθολογία» αλλά και στην επανέκδοση της «Πολιτείας Α’ & Β’» στη σειρά remasters του Μίκη Θεοδωράκη. Είναι χαρακτηριστικό πως δεν αποτελεί καν επιλογή της Λαϊκής Ορχήστρας Μίκης Θεοδωράκης, η οποία μέχρι σήμερα έχει παρουσιάσει το μεγαλύτερο μέρος του λαϊκού ρεπερτορίου του.

Υ.Γ: Αφιερώνεται στη μάνα μου Σωτηρία Γιώγλου…

- Οι φωτογραφίες 3,4 προέρχονται από το βιβλίο «Κώστας Βίρβος - Λαϊκή Στιχουργική Ανθολογία» (Βιβλιοεκδοτική Αναστασάκη-1989)