«Τι όμορφο που είναι να ζεις…»
Τον Δεκέμβρη του 1995 κυκλοφόρησε από την MBI ο καθιερωμένος, ετήσιος δίσκος του Στέλιου Καζαντζίδη με τίτλο «Τα βιώματά μου», με τρία τραγούδια του Τάκη Σούκα σε στίχους της Σώτιας Τσώτου, του Λευτέρη Χαψιάδη και του Νίκου Λουκά, ένα του Χρήστου Νικολόπουλου και του Βαγγέλη Ατραΐδη, ένα του Θανάση Τσολερίδη, μια επανεκτέλεση στο «Πικραμένο δειλινό» του ακορντεονίστα Σωτήρη Ζωϊόπουλου και του Χαράλαμπου Βασιλειάδη (που πρωτοηχογραφήθηκε το 1955 από τον Πάνο Γαβαλά και την Βούλα Γκίκα) και τέσσερα τραγούδια με μουσική του Θανάση Πολυκανδριώτη και στίχους σε ένα του Γιώργου Γιαννόπουλου, δύο του Λευτέρη Χαψιάδη και ένα του Τούρκου επαναστάτη ποιητή Ναζίμ Χικμέτ.
Ήταν κάπου στα 1967, όταν ο Θανάσης Πολυκανδριώτης συνόδευε με το μπουζούκι του τον Στέλιο Καζαντζίδη στο «Δεν σε πιστεύω» των Βασίλη Βασιλειάδη - Πυθαγόρα, για τις ανάγκες της κινηματογραφικής ταινίας του Ορέστη Λάσκου «Ο γεροντοκόρος» με τον Λάμπρο Κωνσταντάρα και τη Μάρω Κοντού. Εικοσιένα χρόνια μετά, το καλοκαίρι του 1988, ο Καζαντζίδης τραγούδησε για πρώτη φορά τρεις δημιουργίες του Πολυκανδριώτη με στίχους του Μάνου Ελευθερίου, του Γιώργου Γιαννόπουλου, του Νίκου Λουκά και του Βασίλη Παπαδόπουλου, που εντάχθηκαν στον δίσκο «Ελεύθερος», ενώ το 1994 συνεργάστηκαν με δυο τραγούδια σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, που βρήκαν θέση στον δίσκο «Και πού Θεός».
Στα «Βιώματα» ο Θανάσης Πολυκανδριώτης έγραψε για τον Καζαντζίδη το ομώνυμο τραγούδι με στίχους του Γιώργου Γιαννόπουλου, τα «Πίκρα κι άδικο» και «Ο φίλος μας» - που αφιερώθηκε στον Νικόλα Άσιμο – με λόγια του Λευτέρη Χαψιάδη και το αριστούργημα που έφερε τον τίτλο «Ύμνος στη ζωή» και αποτελούσε τη μελοποίηση ενός ποιήματος του Ναζίμ Χικμέτ, σε μετάφραση του Γιάννη Ρίτσου, που έφτασε στα χέρια του Πολυκανδριώτη μέσω του Λευτέρη Χαψιάδη. Οι στίχοι του «Να ζεις», από τους οποίους γράφτηκε ο «Ύμνος στη ζωή», ήταν ένα απόσπασμα από το ποίημα «Γράμματα στην Ταράντα Μπάμπου», που ο ποιητής εμπνεύσθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 30, από τον αγώνα του λαού της Αιθιοπίας κατά του ιταλικού φασισμού.
Ο Στέλιος Καζαντζίδης τραγούδησε μαζί με την παιδική χορωδία του Ωδείου «Νίκος Σκαλκώτας», τους μουσικούς της ομάδας εγχόρδων του Παντελή Δεσποτίδη, τον Νίκο Λιάμη στην κλασική κιθάρα και τον συνθέτη στο μπουζούκι και αφιέρωσε το τραγούδι στον μικρό Αλέξανδρο Καϊάφα, με τις καλύτερες ευχές για το μέλλον του.
Στο σημείωμά του στον δίσκο ο Θανάσης Πολυκανδριώτης έγραφε πως: «Υπάρχουν κάποια όνειρα που κι όταν τα κάνεις πραγματικότητα, παραμένουν όνειρα, απλά γίνονται πιο όμορφα όνειρα… Έτσι γίνεται όταν τραγουδά τη μουσική σου ο Καζαντζίδης… Υπάρχουν και όνειρα… που ανοίγουν το σακούλι τους με τους ανέμους της ψυχής σου. Έτσι έγινε όταν άκουσα τα λόγια του ποιητή Ναζίμ Χικμέτ τραγουδισμένα από τον Καζαντζίδη. Σ’ αυτή τη συνάντηση ψυχών σε περιμένω Στέλιο… Σε περιμένουν κι άλλα τραγούδια κι άλλα όνειρα. Να’ σαι καλά…»
Συζητώντας με τον Θανάση Πολυκανδριώτη τον Οκτώβρη του 2007, στο πλαίσιο μιας συνέντευξης που μου παραχώρησε και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό του Δήμου Καλαμαριάς «Πολίτης Κ», έγιναν και οι απαραίτητες αναφορές στη συνεργασία του με τον Στέλιο Καζαντζίδη και την ηχογράφηση του «Ύμνου»:
Θα ήθελα να μας πεις και για τη συνεργασία σου με δυο από τα «ιερά τέρατα» του λαϊκού τραγουδιού, τον Στράτο Διονυσίου και τον Στέλιο Καζαντζίδη. Ο Στράτος είπε αρκετά τραγούδια σου σε δίσκο, κάποια απ’ αυτά σε στίχους του Γιάννη Πάριου. «Τα πήρες όλα», «Και λέγε, λέγε», «Τα βάσανά μου», «Λάθη που κάνει η ζωή» και άλλα. Ο Στέλιος τραγούδησε μόνο εννιά. Αλλά τι εννιά… Δεν ξέρω αν οφείλεται και στη φωνή του, αλλά έχω την εντύπωση πως του έδωσες κάποια απ’ τα ωραιότερα τραγούδια σου. «Ζηλεύω τα πουλιά», «Αν ρωτάς να σου πω», «Να μη με λένε Στέλιο», «Τα βιώματά μου», το τραγούδι του Χικμέτ «Ύμνος στη ζωή» και το μικρό αφιέρωμα στο Νικόλα Άσιμο με τίτλο «Ο φίλος μας»… Πώς ήταν η συνεργασία μ’ αυτούς τους τραγουδιστές; Πώς ήταν στο στούντιο;
Ο Στέλιος ήταν η Ακρόπολη της Ελλάδας. Η μεγαλύτερη κατά γενική ομολογία φωνή που πέρασε από τον ελληνικό χώρο και όχι μόνο. Ο ήχος της φωνής του είναι βαθειά ριζωμένος στην ψυχή μας. Ήμουν τυχερός που με τραγούδησε και άτυχος που τα «Τραγούδια για τον Στέλιο» δεν πρόλαβε να τα πει αυτός, αλλά κατά πως φαίνεται θα αργήσουν πολύ να βρουν ερμηνευτή η ερμηνεύτρια. Όταν έγραψα τον «Ύμνο στη ζωή», του είχα πει από πριν, ότι θα το ενορχηστρώσω με ένα μπουζούκι και ομάδα κλασικών εγχόρδων. Πήγαινε στο στούντιο για εβδομάδες αλλά δεν μπορούσε να το πει. Απογοητεύτηκα στην αρχή αλλά ένα βράδυ στις τρεις η ώρα μου τηλεφωνεί ο κουμπάρος του ο Τζανιδάκης και μου λέει ότι τελικά το τραγούδησε. Περίμενα ξύπνιος μέχρι το πρωί για να το ακούσω.
Πιστεύω ότι ο Στέλιος δεν είναι αυτός που τα τελευταία χρόνια μας έδειξαν τα μέσα ενημέρωσης. Εκτός του μεγάλου ταλέντου της φωνής είχε και καλή καρδιά, ήταν σαν μικρό παιδί πολλές φορές. Σε πολλά ήταν απόλυτος, σε αλλά εζήταγε την γνώμη, ακόμα και δεχόταν την συμβουλή κι ας ήταν ο άλλος μικρότερος.
Ο «Ύμνος στη ζωή», πλαισιωμένος με εικόνες που θυμίζουν πολύ την εμπόλεμη κατάσταση στην Ουκρανία, ακούστηκε για πρώτη φορά, λίγες μέρες πριν την κυκλοφορία του δίσκου, στην εκπομπή του ΑΝΤ1 «Μαζί την Κυριακή», με τους Τέρενς Κουίκ, Στρατή Λιαρέλλη, Παύλο Παπαδημητρίου και Άννα Δρούζα και κεντρικό καλεσμένο τον Ευάγγελο Γιαννόπουλο. Στο video μπορείτε να παρακολουθήσετε το σχετικό απόσπασμα.
Τον Δεκέμβρη του 1995 κυκλοφόρησε από την MBI ο καθιερωμένος, ετήσιος δίσκος του Στέλιου Καζαντζίδη με τίτλο «Τα βιώματά μου», με τρία τραγούδια του Τάκη Σούκα σε στίχους της Σώτιας Τσώτου, του Λευτέρη Χαψιάδη και του Νίκου Λουκά, ένα του Χρήστου Νικολόπουλου και του Βαγγέλη Ατραΐδη, ένα του Θανάση Τσολερίδη, μια επανεκτέλεση στο «Πικραμένο δειλινό» του ακορντεονίστα Σωτήρη Ζωϊόπουλου και του Χαράλαμπου Βασιλειάδη (που πρωτοηχογραφήθηκε το 1955 από τον Πάνο Γαβαλά και την Βούλα Γκίκα) και τέσσερα τραγούδια με μουσική του Θανάση Πολυκανδριώτη και στίχους σε ένα του Γιώργου Γιαννόπουλου, δύο του Λευτέρη Χαψιάδη και ένα του Τούρκου επαναστάτη ποιητή Ναζίμ Χικμέτ.
Ήταν κάπου στα 1967, όταν ο Θανάσης Πολυκανδριώτης συνόδευε με το μπουζούκι του τον Στέλιο Καζαντζίδη στο «Δεν σε πιστεύω» των Βασίλη Βασιλειάδη - Πυθαγόρα, για τις ανάγκες της κινηματογραφικής ταινίας του Ορέστη Λάσκου «Ο γεροντοκόρος» με τον Λάμπρο Κωνσταντάρα και τη Μάρω Κοντού. Εικοσιένα χρόνια μετά, το καλοκαίρι του 1988, ο Καζαντζίδης τραγούδησε για πρώτη φορά τρεις δημιουργίες του Πολυκανδριώτη με στίχους του Μάνου Ελευθερίου, του Γιώργου Γιαννόπουλου, του Νίκου Λουκά και του Βασίλη Παπαδόπουλου, που εντάχθηκαν στον δίσκο «Ελεύθερος», ενώ το 1994 συνεργάστηκαν με δυο τραγούδια σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, που βρήκαν θέση στον δίσκο «Και πού Θεός».
Στα «Βιώματα» ο Θανάσης Πολυκανδριώτης έγραψε για τον Καζαντζίδη το ομώνυμο τραγούδι με στίχους του Γιώργου Γιαννόπουλου, τα «Πίκρα κι άδικο» και «Ο φίλος μας» - που αφιερώθηκε στον Νικόλα Άσιμο – με λόγια του Λευτέρη Χαψιάδη και το αριστούργημα που έφερε τον τίτλο «Ύμνος στη ζωή» και αποτελούσε τη μελοποίηση ενός ποιήματος του Ναζίμ Χικμέτ, σε μετάφραση του Γιάννη Ρίτσου, που έφτασε στα χέρια του Πολυκανδριώτη μέσω του Λευτέρη Χαψιάδη. Οι στίχοι του «Να ζεις», από τους οποίους γράφτηκε ο «Ύμνος στη ζωή», ήταν ένα απόσπασμα από το ποίημα «Γράμματα στην Ταράντα Μπάμπου», που ο ποιητής εμπνεύσθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 30, από τον αγώνα του λαού της Αιθιοπίας κατά του ιταλικού φασισμού.
Ο Στέλιος Καζαντζίδης τραγούδησε μαζί με την παιδική χορωδία του Ωδείου «Νίκος Σκαλκώτας», τους μουσικούς της ομάδας εγχόρδων του Παντελή Δεσποτίδη, τον Νίκο Λιάμη στην κλασική κιθάρα και τον συνθέτη στο μπουζούκι και αφιέρωσε το τραγούδι στον μικρό Αλέξανδρο Καϊάφα, με τις καλύτερες ευχές για το μέλλον του.
Στο σημείωμά του στον δίσκο ο Θανάσης Πολυκανδριώτης έγραφε πως: «Υπάρχουν κάποια όνειρα που κι όταν τα κάνεις πραγματικότητα, παραμένουν όνειρα, απλά γίνονται πιο όμορφα όνειρα… Έτσι γίνεται όταν τραγουδά τη μουσική σου ο Καζαντζίδης… Υπάρχουν και όνειρα… που ανοίγουν το σακούλι τους με τους ανέμους της ψυχής σου. Έτσι έγινε όταν άκουσα τα λόγια του ποιητή Ναζίμ Χικμέτ τραγουδισμένα από τον Καζαντζίδη. Σ’ αυτή τη συνάντηση ψυχών σε περιμένω Στέλιο… Σε περιμένουν κι άλλα τραγούδια κι άλλα όνειρα. Να’ σαι καλά…»
Συζητώντας με τον Θανάση Πολυκανδριώτη τον Οκτώβρη του 2007, στο πλαίσιο μιας συνέντευξης που μου παραχώρησε και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό του Δήμου Καλαμαριάς «Πολίτης Κ», έγιναν και οι απαραίτητες αναφορές στη συνεργασία του με τον Στέλιο Καζαντζίδη και την ηχογράφηση του «Ύμνου»:
Θα ήθελα να μας πεις και για τη συνεργασία σου με δυο από τα «ιερά τέρατα» του λαϊκού τραγουδιού, τον Στράτο Διονυσίου και τον Στέλιο Καζαντζίδη. Ο Στράτος είπε αρκετά τραγούδια σου σε δίσκο, κάποια απ’ αυτά σε στίχους του Γιάννη Πάριου. «Τα πήρες όλα», «Και λέγε, λέγε», «Τα βάσανά μου», «Λάθη που κάνει η ζωή» και άλλα. Ο Στέλιος τραγούδησε μόνο εννιά. Αλλά τι εννιά… Δεν ξέρω αν οφείλεται και στη φωνή του, αλλά έχω την εντύπωση πως του έδωσες κάποια απ’ τα ωραιότερα τραγούδια σου. «Ζηλεύω τα πουλιά», «Αν ρωτάς να σου πω», «Να μη με λένε Στέλιο», «Τα βιώματά μου», το τραγούδι του Χικμέτ «Ύμνος στη ζωή» και το μικρό αφιέρωμα στο Νικόλα Άσιμο με τίτλο «Ο φίλος μας»… Πώς ήταν η συνεργασία μ’ αυτούς τους τραγουδιστές; Πώς ήταν στο στούντιο;
Ο Στέλιος ήταν η Ακρόπολη της Ελλάδας. Η μεγαλύτερη κατά γενική ομολογία φωνή που πέρασε από τον ελληνικό χώρο και όχι μόνο. Ο ήχος της φωνής του είναι βαθειά ριζωμένος στην ψυχή μας. Ήμουν τυχερός που με τραγούδησε και άτυχος που τα «Τραγούδια για τον Στέλιο» δεν πρόλαβε να τα πει αυτός, αλλά κατά πως φαίνεται θα αργήσουν πολύ να βρουν ερμηνευτή η ερμηνεύτρια. Όταν έγραψα τον «Ύμνο στη ζωή», του είχα πει από πριν, ότι θα το ενορχηστρώσω με ένα μπουζούκι και ομάδα κλασικών εγχόρδων. Πήγαινε στο στούντιο για εβδομάδες αλλά δεν μπορούσε να το πει. Απογοητεύτηκα στην αρχή αλλά ένα βράδυ στις τρεις η ώρα μου τηλεφωνεί ο κουμπάρος του ο Τζανιδάκης και μου λέει ότι τελικά το τραγούδησε. Περίμενα ξύπνιος μέχρι το πρωί για να το ακούσω.
Πιστεύω ότι ο Στέλιος δεν είναι αυτός που τα τελευταία χρόνια μας έδειξαν τα μέσα ενημέρωσης. Εκτός του μεγάλου ταλέντου της φωνής είχε και καλή καρδιά, ήταν σαν μικρό παιδί πολλές φορές. Σε πολλά ήταν απόλυτος, σε αλλά εζήταγε την γνώμη, ακόμα και δεχόταν την συμβουλή κι ας ήταν ο άλλος μικρότερος.
Ο «Ύμνος στη ζωή», πλαισιωμένος με εικόνες που θυμίζουν πολύ την εμπόλεμη κατάσταση στην Ουκρανία, ακούστηκε για πρώτη φορά, λίγες μέρες πριν την κυκλοφορία του δίσκου, στην εκπομπή του ΑΝΤ1 «Μαζί την Κυριακή», με τους Τέρενς Κουίκ, Στρατή Λιαρέλλη, Παύλο Παπαδημητρίου και Άννα Δρούζα και κεντρικό καλεσμένο τον Ευάγγελο Γιαννόπουλο. Στο video μπορείτε να παρακολουθήσετε το σχετικό απόσπασμα.
