τελευταία χρόνια, με στίχους Μιχάλη Γκανά και τραγουδιστή τον Βασίλη Λέκκα. Η ενορχήστρωση είναι του Γιάννη Σπάθα, ενώ σε ένα τραγούδι τραγουδά ο ίδιος ο Μίκης, ο οποίος στο εσώφυλλο του δίσκου σημειώνει: Ένα από τα ωραιότερα δώρα για τα 70 μου χρόνια - ίσως το ωραιότερο-είναι αυτός ο δίσκος που έγινε με την αγάπη και το ταλέντο τριών φίλων-καλλιτεχνών, του Γιάννη Σπάθα, του Βασίλη Λέκκα και του Μιχάλη Γκανά. Η σειρά δεν είναι αξιολογική αλλά χρονολογική... Ο Σπάθας συμμετείχε στην εγγραφή του "ΔΙΟΝΥΣΟΥ" ,όπου και πρωτάκουσε τους Δρόμους και τους Ασίκικους. Πάνε από τότε πάνω από δέκα χρόνια. Στη συνέχεια, στις περιοδείες που κάναμε μαζί στην Ελλάδα-Ευρώπη και ΗΠΑ παρουσιάζαμε μια σειρά Ασίκικους μόνο με την ορχήστρα. Όταν ο Λέκκας ήρθε κοντά μου τους τελευταίους μήνες, μίλησε με τον Σπάθα για ενδεχόμενο δίσκο μαζί μου κι έτσι οι Δρόμοι και οι Ασίκικοι ξαναβγήκαν στο φως. Ο εξαίρετος ποιητής Μιχάλης Γκανάς ήρθε για να προστεθεί στην ομάδα, για να ντύσει ποιητικά τα παράξενα ακούσματα.
Όταν συναντηθήκαμε στο σπίτι μου για πρώτη φορά όλοι μαζί, τους έδειξα
τη φωτογραφία των Πουλάκηδων, βγαλμένη στον Τσεσμέ (Κρήνη) της Μικρασίας λίγα χρόνια πριν την καταστροφή και τους είπα «ο δίσκος πρέπει να βαφτιστεί Ασίκικο Πουλάκη (το "κη" με ήτα) , για να φανεί η ρίζα της έμπνευσης...» Πράγματι για μένα είναι πολύ σημαντικό , γιατί οι υπόλοιπες μουσικές ρίζες, η κρητική, η λαϊκή, η ευρωπαϊκή, κυριάρχησαν μέσα στη μουσική μου, έτσι ώστε να αδικηθεί η μητρική που -καλώς εχόντων των πραγμάτων- θα έπρεπε να είναι και η πιο δυνατή... Πρόκειται λοιπόν κατ' αρχήν για την αποκατάσταση μιας "αδικίας". Κι ακόμα γιατί δεν θα 'θελα να νομισθεί, πως έτσι στα καλά καθούμενα μου ήρθε ν' ασχοληθώ με τους Δρόμους. Όσο για τον Ασίκικο, αυτός είναι Ρυθμός-Χορός δικής μου φαντασίας. Του έδωσα μάλιστα αυστηρή φόρμα βασισμένη στη ρυθμική εναλλαγή και εξέλιξη του 3+2 και του 8+16.Έτσι έχουμε ένα πρώτο μέρος με 8 η 16 μέτρα των 3/8.Ένα δεύτερο όπου τα 3/8 εναλλάσσονται με τα 2/8.Και ένα τρίτο (κορύφωμα), όπου ανάμεσα στα 3/8 και τα 2/8 παρεμβάλλονται μέτρα των 3/16, πράγμα που δίνει ένα ξαφνικό τίναγμα στο ρυθμό και γι' αυτό και τον ονόμασα ΑΣΙΚΙΚΟ, δηλαδή χορό για Ασίκηδες, για Λεβέντες. Ο ρυθμός αυτός, παντρεμένος με τους δρόμους, μας πηγαίνει κατ'ευθείαν στα παράλια της Μικρασίας, εκεί που κάποτε έλαμψε ο ελληνικός πολιτισμός , στη γλυκειά Ιωνία, τη ρίζα της μητέρας μου.
Αθήνα, Αύγουστος 1995 | Μίκης Θεοδωράκης
Ανάμεσα στα ξεχωριστά τραγούδια αυτής της δουλειάς, είναι και οι «Δρόμοι του Αρχάγγελου», με τους οποίους κλείνει ο
δίσκος. Ένα κομμάτι «Αντί-δωρο στον Μίκη», όπως σημειώνει στο ένθετο ο Μιχάλης Γκανάς. Ένα συγκινητικό
τραγούδι, αφιερωμένο στο συνθέτη και τη ζωή του, που λέει:
Χρυσά φτερά, βυζαντινό μου βλέμμα,
αρχάγγελοι χορεύανε στο αίμα,
κι ένα τραγούδι μέσα στη φωνή μου,
μου γύρευε μιαν έξοδο κινδύνου.
Γιάννενα και Τρίπολη και Σύρα,
όμορφη σκονισμένη μου πορφύρα,
Χίος, Κεφαλλονιά και Μυτιλήνη,
μοίρα μου πελαγίσια Ρωμιοσύνη.
Χάλκινο το τραγούδι μας στο στόμα,
τίποτε δεν το φίμωσε ακόμα.
Τρελή φυλή που κλαίει και γελάει,
μ' έναν καημό κοιμάται και ξυπνάει,
να σπείρει τα πελάγη με σιτάρι,
για να θερίσει το μαργαριτάρι.
Γιάννενα και Τρίπολη και Κρήτη,
ρίζα μου περηφάνια Ψηλορείτη,
Ζάτουνα και νησιά της αγωνίας,
φλέβα μου μυστική της Ιωνίας.
Χάλκινο το τραγούδι μας στο στόμα,
τίποτε δεν το φίμωσε ακόμα.
Ιδιαίτερη στιγμή ήταν, όταν το κομμάτι ακούστηκε πέρσι από το Μουσικό Σχολείο Βόλου, στις συναυλίες για τα 90 χρόνια της Μικρασιατικής Καταστροφής, αλλά και στην εκπομπή «Στην υγειά μας» στις 7 Απριλίου 2012. Λίγο μετά την εκτέλεση του τραγουδιού από το Βασίλη Λέκκα, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, έγραψε νέους στίχους, πάνω στην ίδια μελωδία, που μιλούσαν για «ένα φεγγάρι αλλόκοτο». Το κομμάτι, σε αυτή τη νέα του εκδοχή, ηχογραφήθηκε το Νοέμβρη του 1996 στο Βερολίνο, με τη φωνή του Μίκη, πολύ λιτή ενορχήστρωση του Jens Naumilkat και τίτλο «Στρέφη» και συμπεριλήφθηκε στο cd «Μikis sings his songs» που κυκλοφόρησε από την Peregrina, αρχικά στο εξωτερικό και στη συνέχεια και στη χώρα μας, με διαφορετικό εξώφυλλο. Μέχρι σήμερα πρέπει να υπάρχει σε 4-5 διαφορετικές εκδόσεις με άλλα εξώφυλλα…
Ένα χρόνο μετά, το 1998, κυκλοφορεί από τη Μinos-Emi ο κύκλος τραγουδιών «Σερενάτες» με στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου και ερμηνεύτρια τη Μαρία Φαραντούρη. Και σε αυτό το δίσκο την ενορχήστρωση ανέλαβε ο Γιάννης Σπάθας. Ανάμεσα στα 12 τραγούδια του δίσκου και το «Ένα φεγγάρι αλλόκοτο»…
Ένα φεγγάρι αλλόκοτο με βλέπει
σαν μάλαμα παλιό θαρρώ πως μοιάζει
και το στερνό μου τάλιρο στην τσέπη
θαμπώνεται, πονεί κι αναστενάζει.
Ένα φεγγάρι αλλόκοτο μου λέει
κι απόψε θ’ αγρυπνήσουμε αντάμα
ένα φεγγάρι αλλόκοτο που κλαίει
μαζί με της καρδιάς το μαύρο κλάμα.
Ένα φεγγάρι αλλόκοτο στους δρόμους
με παίρνει το κατόπι και μου γνέφει
κι ύστερα μ’ αγκαλιάζει από τους ώμους
και πάμε για τα στέκια σου στου Στρέφη.
