«Μη χειρότερα Θεέ μου…» του Βασίλη Τσιτσάνη με Διονυσίου και Νταλάρα

(ΑΚΟΥΣΕ: ΙΔΙΑ ΜΕΛΩΔΙΑ – ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΣΤΙΧΟΙ) Tο χειμώνα του 1942 ο Βασίλης Τσιτσάνης ζούσε και εργαζόταν στη Θεσσαλονίκη, όπου έγραψε μερικά από τα ωραιότερά του τραγούδια.
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Μια από τις πρώτες του δημιουργίες εκείνης της περιόδου ήταν κι ένα τραγούδι με χασικλίδικα λόγια, που έλεγε: «Μη χειρότερα Θεέ μου, έσπασα τον αργιλέ μου...», το οποίο, με την επιβολή της λογοκρισίας στα μετακατοχικά χρόνια, ήταν αδύνατο να ηχογραφηθεί. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αφήγηση του λαϊκού συνθέτη στον ερευνητή του λαϊκού τραγουδιού και φίλο του, Κώστα Χατζηδουλή, το 1981:

Πρόσεξε να δεις. Την πρώτη στιγμή που εμπνεύσθηκα τη μουσική δεν είχα στίχους. Και σε τέτοιες περιπτώσεις κατέφευγα αναγκαστικά σε ό,τι λόγια υπήρχαν στο μυαλό μου. Σε ό,τι γεννούσα εκείνες τις στιγμές. Η τελική σύνθεση του «Μη χειρότερα» έγινε πάνω σε πρόχειρα και τετριμμένα αδέσποτα λογάκια που είχα στο νου μου. Κι έτυχε να μιλάνε για αργιλέ. Αργότερα, βεβαίως, σκεπτόμουνα να τα αλλάξω κι όχι γιατί ήταν χασικλίδικοι οι στίχοι, αλλά γιατί πίστευα ότι με αυτή τη μουσική μπορούσα να εκφράσω κάτι πιο μεγαλειώδες.

Πρέπει, επίσης, να σου τονίσω ότι αυτό, ξέρεις, ήταν κι ένας τρόπος για να μην ξεχνάω τις μελωδίες. Εννοώ, δηλαδή, να καταφεύγω σε ψεύτικα, πρόχειρα λόγια. Διότι έγραφα συνέχεια μουσικές τότε. Να σου πει η Ζωή, η γυναίκα μου. Ο άλλος τρόπος ήταν να έρχονταν ένας μορφωμένος μουσικός και να τις έγραφε σε πάρτες. Δεν μπορούσα να κάνω τέτοια πράγματα! Είχε μπει, μιλάμε, η κατοχή, είχε αρχίσει η πείνα, η δυστυχία κι έπρεπε πρωτίστως να κοιτάζουμε πώς να ζήσουμε. Εσείς σήμερα τα θεωρείτε όλα εύκολα, γιατί τά ’χετε όλα εύκολα. Για την κατοχή θα τονίσω και κάτι άλλο εξ ίσου σοβαρό για μένα: Μόνον εγώ ξέρω πόσες μελωδίες θα είχα σώσει και πόσα τραγούδια θα είχα ακόμα γράψει εάν μου ‘στελνε ο Θεός στην περίοδο της κατοχής ένα μαγνητόφωνο. Αυτό θέλω να το λάβετε πολύ σοβαρά όλοι υπ’ όψιν σας...

Όπως επισημαίνει ο Κώστας Χατζηδουλής οι στίχοι, εκτός εκείνων της τρίτης στροφής, είναι από παλιά αυτοσχέδια λαϊκά δίστιχα που έλεγαν τα φαντάρια και τα ναυτάκια των Βαλκανικών πολέμων. Ο συγκλονιστικός Κ.Φαλτάιτς έχει καταγράψει δυο δίστιχα που άκουσε μετά την έναρξη του Α’ Μεγάλου Πολέμου:

Μη χειρότερα, καλέ μου, μου ‘σπασες τον αργιλέ μου.
και Μέρα νύχτα σου το λέω, σε θυμάμαι κι όλο κλαίω (1)

To τραγούδι ηχογραφήθηκε τελικά με τροποποιημένη μελωδία και διαφορετικά λόγια, που μιλούσαν για ένα σπασμένο μπαγλαμαδάκι, με τίτλο «Μη χειρότερα». Τραγούδησε ο Στράτος Διονυσίου ενώ ο συνθέτης του έκανε δεύτερη φωνή. Κυκλοφόρησε σε 45άρι His master’s voice, έχοντας στην άλλη πλευρά ένα τσιφτετέλι του Τσιτσάνη με τίτλο «Πόσες κατηγόριες» με τραγουδιστή τον Μανώλη Φωτίου. Την εποχή εκείνη πέρασε απαρατήρητο. Όπως σχολίασε μερικά χρόνια μετά ο Τσιτσάνης: «Δεν ήταν κι αυτό που έπρεπε». Το 1991 συμπεριλήφθηκε στη συλλογή τραγουδιών του Τσιτσάνη «Μοναδικές ερμηνείες» που κυκλοφόρησε από την MBI.

Στα χρόνια του ’70 ο κορυφαίος δημιουργός έπαιζε στα προγράμματά του το «Μη χειρότερα Θεέ μου» με τα κανονικά χασικλίδικα λόγια. Μια ηχογράφηση που πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 1977, εντάχθηκε το 1985 στο διπλό δίσκο «Δυο νύχτες στου Τσιτσάνη» που εκδόθηκε από την εταιρεία των αδελφών Φαληρέα κι αργότερα από τη Lyra σε cd. Μια από τις ζωντανές ηχογραφήσεις με τον Τσιτσάνη άκουσε κι ο Γιώργος Νταλάρας και το 1999 ηχογράφησε το τραγούδι, για τη συλλογή-κόσμημα «Ασεβή τροπάρια» που κυκλοφόρησε από τη Virgin με επιμέλεια του Κώστα Χατζηδουλή. Δεύτερη φωνή έκανε η Χρυσούλα Χριστοπούλου και έπαιξαν ο Σπύρος Ιωαννίδης, μπουζούκι και μπαγλαμά, ο Θανάσης Σοφράς, μπάσο, ο Σάκης Βαρέμ, πιάνο και ο Γιώργος Νταλάρας κιθάρα.

Πηγές: 1) Αφήγηση του Βασίλη Τσιτσάνη στον Κώστα Χατζηδουλή το 1983 (Από το βιβλίο-cd «Ασεβή τροπάρια» - Virgin 2000)
 

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!