Τον Οκτώβρη του 1976 κυκλοφορεί από τη Minos ο κύκλος Τα Τραγούδια Μας, σε μουσική Μάνου Λοΐζου και στίχους Φώντα Λάδη, με ερμηνευτή τον Γιώργο Νταλάρα. Τραγούδια που, αν και ο στιχουργός τους γράφει επηρεασμένος από τους πολιτικούς αγώνες που βιώνει στην Ιταλία, στα έξι χρόνια παραμονής του, στη διάρκεια της δικτατορίας στην Ελλάδα, βρίσκουν πρόσφορο έδαφος σε όλες τις εργατικές κινητοποιήσεις στη χώρα μας, από την πρώτη περίοδο της μεταπολίτευσης, μέχρι σήμερα. Ο δίσκος ξεπερνά τις 100.000 πωλήσεις ενώ δεν υπάρχει συγκέντρωση που να μην ακούγονται τα Πάγωσε η τσιμινιέρα, Το δέντρο, Στη δουλειά και στον αγώνα και πολλά ακόμη. Εννιά από τα τραγούδια απαγορεύονται από τα κρατικά μέσα μαζικής ενημέρωσης. Αυτό ωθεί τους συντελεστές του δίσκου να δώσουν συνέντευξη τύπου, το Νοέμβρη του ’76, για να καταγγείλουν την απαγόρευση, ενώ παράλληλα σε μεγάλη συναυλία στο γήπεδο του Πανιωνίου παρουσιάζουν Τα Τραγούδια Μας με τη συμμετοχή της Μαρίας Φαραντούρη και της Χάρις Αλεξίου. Με πολλές περιπέτειες γυρίζεται, λίγους μήνες μετά, και η, αφιερωμένη στο Γιώργο Νταλάρα, Μουσική Βραδιά του Γιώργου Παπαστεφάνου, ξεκινώντας με το ζεϊμπέκικο Λιώνουν τα νιάτα μας, ένα από τα ωραιότερα και πιο γνωστά τραγούδια αυτής της σειράς, ενώ στην εξέλιξη της εκπομπής ο Νταλάρας, αψηφώντας τις απαγορεύσεις, τραγουδά και παίζει μόνο με την κιθάρα του μια στροφή από Το δέντρο.
Μια λαϊκή μπαλάντα, σε ρυθμό 8/8, με τίτλο Ο άνεργος, αν και ηχογραφείται, για άγνωστους λόγους δεν συμπεριλαμβάνεται στο Lp. Είναι χαρακτηριστικό πως ο τίτλος του τραγουδιού εκτυπώνεται, από λάθος προφανώς, στην ετικέτα της πρώτης παρτίδας των δίσκων που βγαίνει στην αγορά. Τη θέση του παίρνει μια δεύτερη εκτέλεση του Πάγωσε η τσιμινιέρα με χορωδία, η οποία ντουμπλάρεται για να φαίνεται μεγαλύτερη.
μέσα στους δρόμους τριγυρνά
βδομάδα πέρασε που τον σχολάσαν
μ’ άλλους πέντε έξι απ’ τη δουλειά
Η πίκρα κι η οργή μέσα του πληγή
μα στα μάτια του φως
ζυγώνει η στιγμή που θα γεννηθεί
ένας κόσμος σωστός
Για τη φαμίλια του για τον αγώνα
ολόρθος πρέπει να σταθεί
να κάνει δύναμη να μη λυγίσει
μέχρι το δίκιο του να βρει
Στις 13 Ιανουαρίου 1985, ο Νταλάρας παρουσιάζοντας στο Β’ πρόγραμμα ΕΡΑ, το μεγαλύτερο μέρος της ηχογράφησης του Άνεργου, στην τρίτη από μια σειρά τεσσάρων εκπομπών με τίτλο Πρόβες Και Ηχογραφήσεις Που Δεν Έγιναν Ποτέ Δίσκοι, σημειώνει:
«Ξανακούγοντας αυτό το τραγούδι κι εγώ μετά από τόσα χρόνια, δεν μπορώ να μη θυμάμαι με συγκίνηση αυτή τη συνεργασία και ακούω και λίγο με έκπληξη αυτό το είδος των στίχων… Θυμάμαι εκείνα τα χρόνια, την ένταση που υπήρχε… Μπορεί εσάς να σας φαίνεται περίεργο, αλλά το κάθε τραγούδι που ακούτε έχει και μια ολόκληρη ιστορία. Ειδικά μερικοί άνθρωποι είναι τόσο ζωντανοί όταν δουλεύουν, που θυμάσαι τη συνεργασία τους σαν ένα κομμάτι της ζωής σου. Και πρέπει να σας πω ότι δεν υπήρχε πιο ζωντανός άνθρωπος στο στούντιο από το Μάνο. Αν και στη ζωή του ήτανε αργός, στο στούντιο ήταν πολύ ζωντανός. Πάντα έχω να θυμάμαι κάτι απ’ τις πρώτες κιόλας ηχογραφήσεις μαζί του. Θυμάμαι που έβαζε τους μουσικούς και μένα πολλές φορές, να επινοούμε διάφορα όργανα. Πότε να χτυπάμε δυο μολύβια, δύο κομμάτια μάρμαρο, όπως θυμάμαι επίσης με συγκίνηση την ηχογράφηση στο τραγούδι Ο Λιόντας ,που μ’ έβαλε την ώρα που έλεγα την εισαγωγή του τραγουδιού να χτυπάω το πόδι μου κάτω».
Η εκπομπή ξανακούγεται στις 29 Δεκεμβρίου 2009 σε επιμέλεια, αυτή τη φορά, του Σιδερή Πρίντεζη.
«Αυτό δεν ήθελε να το πει ο Νταλάρας, γιατί έβρισκε πως ότι θέλαμε να πούμε, υπήρχε σε όσα ήδη είχαμε ηχογραφήσει. Ο Μάνος όμως ήθελε να το κυκλοφορήσει και η Ε.Σ.Α.Κ., μια συνδικαλιστική οργάνωση του Κ.Κ.Ε., μας βοήθησε να το βγάλουμε σε μικρό δίσκο σαρανταπεντάρι-που πια δεν συνηθιζόταν- εκτός του δισκογραφικού κυκλώματος. Στο δισκάκι αυτό μπήκε και Ο άνεργος που κι αυτός δεν “προσελήφθη” στα Τραγούδια Μας.»
To Στη διαδήλωση συμπεριλαμβάνεται το 1985 στη συλλογή Ο Δρόμος Του Μάνου - 1962 -1982 ενώ και τα δυο τραγούδια, στις εκτελέσεις με τον Μπάμπη Αντωνίου, θα βρουν θέση το 2002 στο cd Μάνος Λοΐζος - 40 Σκόρπιες Ηχογραφήσεις - Εκτός Σειράς. Ο άνεργος, στην εγγραφή με τον Νταλάρα, τελικά «βρήκε δουλειά», αφού συμπεριλήφθηκε πριν από λίγους μήνες στην επανέκδοση του cd Tα τραγούδια μας, που κυκλοφόρησε μαζί με μεγάλη κυριακάτικη εφημερίδα.
Πηγές:
- Ισαάκ Σούσης Μάνος Λοΐζος - Για Μια Μέρα Ζωής (εκδόσεις Ιανός ο Μελωδός-2007)
- Ένθετο cd Τα Τραγούδια Μας (Minos - Emi /Έκδοση remaster 2002-επιμέλεια Γιώργου Τσάμπρα)
- Ραδιοφωνική εκπομπή Γιώργος Νταλάρας - Πρόβες Και Ηχογραφήσεις Που Δεν Έγιναν Ποτέ
Δίσκοι στο Β’ πρόγραμμα ΕΡΑ (13-1-1985)
- www.dalaras.com/forum (Dalaras photos)
Φωτογραφίες
2) Η σπάνια ετικέτα του δίσκου Τα Τραγούδια Μας η οποία μαρτυρεί πως Ο άνεργος «απολύθηκε» την τελευταία στιγμή…
3) Ο δίσκος 45 στροφών του τραγουδιού με τον Μπάμπη Αντωνίου
4) Νταλάρας, Λοΐζος και Λάδης στη συνέντευξη τύπου για την καταγγελία της απαγόρευσης των τραγουδιών το Νοέμβρη του 1976.
