«Εξεχώριζε σε ομορφιά και νιάτα ο λεβέντης ο Νικόλας ο ψαράς...»
Σαν τραβούσαν οι λεβέντες μας την τράτα
στου νησιού μας το λιμάνι της χαράς
εξεχώριζε σε ομορφιά και νιάτα
ο λεβέντης ο Νικόλας ο ψαράς.
Μα ένα βράδυ ξεκινάει με μια σκούνα
δίχως διόλου τον καιρό να φοβηθεί
και τον άρπαξε μια άγρια φουρτούνα
και για πάντα από τότε έχει χαθεί.
Θάλασσα, θάλασσα τι σου’χουν κάνει
και δεν αφήνεις σπίτι να χαρεί
πόσες ελπίδες μας πνίγεις στο λιμάνι
θάλασσα, θάλασσα φαρμακερή.
Θάλασσα, θάλασσα γεμάτη νάζια
που όλο διαλέγεις τα πιο όμορφα παιδιά
και κάτω από την ποδιά σου τη γαλάζια
είναι κρυμμένη η μαύρη σου καρδιά.
Πόσα όνειρα δεν έχουν ναυαγήσει
μες στης θάλασσας τα κρύα τα νερά
πόσες μάνες μες στα μαύρα έχεις ντύσει
και τους στέρησες τη μόνη τους χαρά.
Η μικρή νησιωτοπούλα στ’ακρογιάλι
με τα ξέπλεκα μαλλιά χωρίς μιλιά
κλαίει εκείνον που τον πήρε κάποια άλλη
κάποια νύχτα στη μικρή της αγκαλιά.
Αυτό ήταν ένα από τα ωραιότερα – κατά τη γνώμη μου - δείγματα του «ελαφρού» τραγουδιού, με τίτλο «Θάλασσα, θάλασσα», που γράφτηκε το 1948 σε μουσική του Νίκυ Γιάκοβλεφ και στίχους του Κώστα Νικολαΐδη, ηχογραφήθηκε από την Μαίρη Λω και χορωδία και κυκλοφόρησε σε δίσκο γραμμοφώνου (His master’s voice AO-2830 και RCA VICTOR 26-8219). (Η Μαίρη Λω, κατά κόσμον Μαρία Μαντωνανάκη, ήταν μετέπειτα σύζυγος του συνθέτη και πιανίστα Νίκυ Γιάκοβλεφ).
Το εξώφυλλο της έντυπης παρτιτούρας του τραγουδιού φιλοτεχνήθηκε από τον χαράκτη Α.Βαρθαλίτη.
Το 1949 ο Φώτης Πολυμέρης ξαναηχογράφησε τη «Θάλασσα» με τη συνοδεία του περίφημου Τρίο Κιτάρα και της ορχήστρας Ιακωβίδη – Μισέλ, για την «αντίπαλη» Odeon - Parlophone. Το τραγούδι κυκλοφόρησε σε δίσκο γραμμοφώνου (Odeon, GA – 7485).
«Μα ο Νικόλας ο ψαράς δεν φάνηκε ακόμα…»
Δεν ξέρω κατά πόσο μπορεί να ισχύει αυτό, αλλά η ιστορία του «Νικόλα του ψαρά» φαίνεται πως ενέπνευσε τον Γιώργο Μητσάκη, που έγραψε τους στίχους, ο Βασίλης Τσιτσάνης «κάρφωσε» τις νότες κι έτσι γεννήθηκε το εμβληματικό ζεϊμπέκικο «Ο Νικόλας ο ψαράς», ένα από τα τραγούδια της βραχύβιας συνεργασίας των δυο δημιουργών. Ήταν αυτή μια από τις λίγες φορές που ο Μητσάκης παρουσιάστηκε μόνο ως στιχουργός, συνεργαζόμενος με άλλους συνθέτες.Πρωί, πρωί γυρίσανε
τα τρεχαντήρια όλα,
μα ο Νικόλας ο ψαράς, ο ψαράς,
δε φάνηκε ακόμα, στη στεριά.
Μπρος στ’ ακρογιάλι στέκεται,
μια μάνα μαυροφόρα,
είναι αυτή π’ ανησυχεί, ανησυχεί,
η μάνα του Νικόλα, του ψαρά.
Διστάζει ποιος να της το πει,
να την πληροφορήσει,
πως ο Νικόλας πνίγηκε, πνίγηκε
και πια δε θα γυρίσει, στη στεριά.
Πέρασαν μήνες, πέρασαν
κι η μάνα του Νικόλα,
με την ελπίδα στην καρδιά, στην καρδιά,
τον περιμένει ακόμα, στη στεριά.
«Ο Νικόλας ο ψαράς» ηχογραφήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 1949 με ερμηνευτές τον Πρόδρομο Τσαουσάκη, τη Μαρίκα Νίνου και τον Τσιτσάνη και κυκλοφόρησε σε δίσκο γραμμοφώνου His master’s voice (ΑΟ – 2893). Μπουζούκια έπαιξαν ο Τσιτσάνης με τον Μητσάκη και κιθάρα ο Στέλιος Χρυσίνης.
Στην άλλη όψη του δίσκου με τον «Νικόλα τον ψαρά» υπήρχε το «Πάλι θα σμίξουμε» και πάλι με στίχους του Μητσάκη και μουσική του Τσιτσάνη, με τη Μαρίκα Νίνου, τον Τσιτσάνη και τον Μητσάκη. Ο δίσκος κυκλοφόρησε παράλληλα και στην Τουρκία.
«Ο Νικόλας ο ψαράς» δεν ξαναγύρισε στη στεριά. Γνώρισε όμως, στο πέρασμα των χρόνων, ξεχωριστές επανεκτελέσεις από ερμηνευτές όπως ο Στέλιος Καζαντζίδης με την Μαρινέλλα, η Σωτηρία Μπέλλου, ο Τζιμ Αποστόλου και ο Νίκος Καλλέργης.
-Ευχαριστώ ιδιαιτέρως τον φίλο μουσικολόγο και πιανίστα Νίκο Ορδουλίδη για τις ετικέτες των δίσκων γραμμοφώνου με το τραγούδι «Ο Νικόλας ο ψαράς». Το εξώφυλλο της παρτιτούρας με το «Θάλασσα, θάλασσα» προέρχεται από ανάρτηση του τραγουδιού στο κανάλι «captainposi» στο youtube.
