Ποιες είναι οι «γενναίες ψυχές»;
«Γεια σου αγαπητέ μου γείτονα και φίλε! Πάει καιρός που σε βλέπω να αγωνίζεσαι αγχωμένος, πιεσμένος από τόσες υποχρεώσεις και ανάγκες για να τα φέρεις βόλτα. Και να προσπαθείς να στηρίξεις την οικογένειά σου, την γυναίκα σου που απέλυσαν τόσο άδικα, τον μικρό σου γιο που τον παρενοχλούν στο σχολείο, τη μεγάλη σου κόρη που προσπαθούν να την μπλέξουν για τα καλά οι “φίλοι” και ποιος ξέρει και τι άλλα βάσανα δεν σ’ αφήνουν να κλείσεις μάτι πριν τις πέντε το πρωί που βλέπω το φωτάκι της κάμαράς σου ανοιχτό. Θέλω να σου εκφράσω το θαυμασμό μου και να σου πω ότι σε εκτιμώ, σε αγαπώ και σε σέβομαι βαθύτατα γιατί είσαι μια “ψυχή γενναία”! Σε όλες εσάς λοιπόν τις “ψυχές γενναίες”, γυναίκες και άνδρες, που κρατάτε τον κόσμο όρθιο αφιερώνω τα τραγούδια».
Γεράσιμος Ανδρεάτος
Με αυτό το ανθρώπινο σημείωμα ο Γεράσιμος Ανδρεάτος προλογίζει τον τελευταίο του δίσκο, που κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες, με τίτλο «Ψυχές γενναίες». Πέντε τραγούδια είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας του Ανδρεάτου, που υπογράφει τη μουσική, με τον τραγουδοποιό Μάκη Ψαραδέλλη που έγραψε τους στίχους. Μια συνεργασία που ξεκίνησε στα τέλη του 2018, όταν ο Γεράσιμος Ανδρεάτος τραγούδησε το «Ξένοι τόποι» σε μουσική και στίχους του Ψαραδέλλη, στον πρώτο του δίσκο με τίτλο «Στου χρόνου το σεντούκι».
Ο Ψαραδέλλης υπογράφει στιχουργικά άλλα έξι τραγούδια σε μουσικές του Νίκου Καλλίνη (από τους «Εκείνος + εκείνος»), του Νίκου Πλατύραχου του Βασίλη Παπαδόπουλου και του Αντώνη Απέργη, ένα τραγούδι είναι σε μουσική του Ανδρεάτου και στίχους του Κώστα Ορκόπουλου, ένα είναι του Γιάννη Σκαρή κι ένα του Γιώργου Μουκίδη, που είχε κυκλοφορήσει διαδικτυακά, σε διαφορετική εκτέλεση, το 2018. Εκείνη τη χρονιά κυκλοφόρησε από το Ogdoo Music Group η «Αλλαγή εποχής», η προηγούμενη δισκογραφική δουλειά του Ανδρεάτου με καινούργια τραγούδια, σε μουσική του Χρήστου Παπαδόπουλου και στίχους Κωνσταντίνου Στρατή.
Στο δίσκο «Ψυχές γενναίες» συμμετέχουν τραγουδώντας ο Νίκος Καλλίνης, το φωνητικό σύνολο «Αλγίμωτρα» και η Σταυρούλα Εσαμπαλίδη.
Τα τραγούδια του δίσκου
1) Ψυχές γενναίες (Γεράσιμος Ανδρεάτος – Μάκης Ψαραδέλλης)
2) Επιβάτες δίχως θέση (Γεράσιμος Ανδρεάτος – Μάκης Ψαραδέλλης)
3) Να μαρτυράς ζωή (Νίκος Καλλίνης – Μάκης Ψαραδέλλης) Συμμετέχει ο Νίκος Καλλίνης
4) Από δικό σου άνθρωπο (Γεράσιμος Ανδρεάτος – Μάκης Ψαραδέλλης)
5) Θυμός (Γεράσιμος Ανδρεάτος – Μάκης Ψαραδέλλης) Συμμετέχει το φωνητικό σύνολο «Αλγίμωτρα»
6) Μυγδαλάκι (Νίκος Πλατύραχος – Μάκης Ψαραδέλλης)
7) Θάλασσα τα μάτια σου (Γιώργος Μουκίδης) β’φωνή: Σταυρούλα Εσαμπαλίδη
8) Αόρατος εχθρός (Γεράσιμος Ανδρεάτος – Κώστας Ορκόπουλος)
9) Δυο στον δύσκολο τον δρόμο (Βασίλης Παπαδόπουλος – Μάκης Ψαραδέλλης) β’φωνή: Σταυρούλα Εσαμπαλίδη
10) Σε κάθε δύσκολη στιγμή (Αντώνης Απέργης – Μάκης Ψαραδέλλης)
11) Γκρεμός η αγάπη σου (Βασίλης Παπαδόπουλος – Μάκης Ψαραδέλλης)
12) Άγνωστο δρόμο περπατώ (Αντώνης Απέργης – Μάκης Ψαραδέλλης)
13) Για τους ανέμους (Γιάννης Σκαρής)
14) Ικάριο πέλαγος (Γεράσιμος Ανδρεάτος – Μάκης Ψαραδέλλης) β’φωνή: Σταυρούλα Εσαμπαλίδη (Αφιερώνεται στη μητέρα του Γεράσιμου Ανδρεάτου, Βασιλική).
Τις ενορχηστρώσεις επιμελήθηκαν ο Άκης Μουχλιανίτης, ο Τάσος Ζαφειρίου, ο Βασίλης Παπαδόπουλος, ο Νίκος Πλατύραχος, ο Αντώνης Απέργης και ο Γιάννης Σκαρής.
Έπαιξαν οι μουσικοί: Τάσος Ζαφειρίου (κιθάρες, μπάσο, μαντολίνο, τζουρά, μπαγλαμά, midi programming, φωνητικά), Νίκος Πλατύραχος (πιάνο, μαντολίνο, midi programming), Βασίλης Παπαδόπουλος (μπουζούκι, τζουρά, μπαγλαμά), Αντώνης Απέργης (κιθάρες, μπάσο, κρουστά), Άκης Μουχλιανίτης (πιάνο), Σπύρος Καραμήτσος (τύμπανα), Φίλιππος Λευκαδίτης (κρουστά), Γιώργος Τσοκάνης (πιάνο), Ιάσονας Κτενάς (βιολί), Δήμος Πολυμέρης (ακορντεόν), Νίκος Καλλίνης (κλασική κιθάρα), Βαγγέλης Ζωγράφος (κοντραμπάσο), Βασίλης Λύκος (τσέλο), Βαγγέλης Κονταράτος (λαούτο) και ο Γεράσιμος Ανδρεάτος (μπουζούκι).
Οι ηχογραφήσεις και οι μίξεις έγιναν από τον Τάσο Ζαφειρίου στο «Red House», η ηχογράφηση του πιάνου και της φωνής στο «Ψυχές γενναίες» έγινε από τον Άκη Μουχλιανίτη, η ηχογράφηση της ορχήστρας στο «Μυγδαλάκι» από τον Νίκο Πλατύραχο, το mastering από τον Αντώνη Τζώρτζη και το εικαστικό εξωφύλλου επιμελήθηκε η Ελένη Ζαβέρδα.
«Χώρια να’μαστε δεν κάνει…»
«Ταξιδιώτη μου ο δρόμος είναι δύσκολος. Άγνωστος, με γκρεμούς και στενά μονοπάτια που αόρατους κρύβουν εχθρούς. Θάλασσες έχει σκοτεινές κι ανέμους θυμωμένους. Μα εσύ μη φοβηθείς. Έχε συντρόφους εκείνους που γινήκαν ποταμοί και ξεδίψασαν την άγονη γη. Κρατήσου από κείνους που χτυπήθηκαν από δικό τους άνθρωπο μα σκέφτηκαν μ’ αγάπη “χώρια να’μαστε δεν κάνει” κι ήταν δίπλα του στη δύσκολη στιγμή. Πίστεψε στους γενναίους που άπλωσαν το χέρι σε όσους έσυρε το κύμα στα ανοιχτά χωρίς να ψάξουν ποιος φταίει. Ταξιδιώτη μου θαρρώ πως οι γενναίες ψυχές είναι παντού. Είναι πολλές. Πολλές και πιο δυνατές από τον φόβο!»
Μάκης Ψαραδέλλης
Ένας δίσκος που τα έχει όλα…
Όσον αφορά το ηχητικό κλίμα, ο δίσκος τα έχει όλα ή σχεδόν όλα. Από μπαλάντες, χασάπικα, και στακάτα ζεϊμπέκικα, μέχρι λαϊκό swing, μια κουαράτσα, μια «ηλεκτρική» συρτορούμπα και τραγούδια με «χρώματα» από την παράδοση, όπως το υπέροχο «Μυγδαλάκι» του Νίκου Πλατύραχου και το νεονησιώτικο «Ικάριο Πέλαγος» των Ανδρεάτου και Ψαραδέλλη, με το οποίο κλείνει ο δίσκος. Δεν θυμάμαι παλαιότερο δίσκο του Γεράσιμου Ανδρεάτου με τέτοια ποικιλία ήχων και ρυθμών. Βέβαια, ο ήχος του λαϊκού τραγουδιού, δεσπόζει κι εδώ - και πολύ καλά κάνει - όπως και στις προηγούμενες δουλειές του.
Ποικιλία υπάρχει όμως και στη θεματολογία των στίχων. Εκτός από «τίμια» ερωτικά τραγούδια, χωρίς υπερβολές ή ακαταλαβίστικα νοήματα, έχουμε τραγούδια για την ξενιτιά, τη μοναξιά, τη μοναχικότητα και τις ανθρώπινες σχέσεις, που μέσα στην απλότητά τους, γίνονται αντιληπτά με την πρώτη ακρόαση, χωρίς να είναι απλοϊκά.
Ας μου επιτραπεί να κλείσω αυτή τη μικρή παρουσίαση του δίσκου με ένα στίχο του Μάκη Ψαραδέλλη, από το τραγούδι που έδωσε τον γενικό τίτλο του δίσκου:
Ακόμα γύρω μας υπάρχουνε παρέες,
που λένε αλήθειες και στα μάτια σε κοιτούν.
Ξέρουν τραγούδια που ματώνουν και πονούν.
Μιλούν για όνειρα και για ψυχές γενναίες,
που δρόμους δύσκολους διάλεξαν να διαβούν
«Γεια σου αγαπητέ μου γείτονα και φίλε! Πάει καιρός που σε βλέπω να αγωνίζεσαι αγχωμένος, πιεσμένος από τόσες υποχρεώσεις και ανάγκες για να τα φέρεις βόλτα. Και να προσπαθείς να στηρίξεις την οικογένειά σου, την γυναίκα σου που απέλυσαν τόσο άδικα, τον μικρό σου γιο που τον παρενοχλούν στο σχολείο, τη μεγάλη σου κόρη που προσπαθούν να την μπλέξουν για τα καλά οι “φίλοι” και ποιος ξέρει και τι άλλα βάσανα δεν σ’ αφήνουν να κλείσεις μάτι πριν τις πέντε το πρωί που βλέπω το φωτάκι της κάμαράς σου ανοιχτό. Θέλω να σου εκφράσω το θαυμασμό μου και να σου πω ότι σε εκτιμώ, σε αγαπώ και σε σέβομαι βαθύτατα γιατί είσαι μια “ψυχή γενναία”! Σε όλες εσάς λοιπόν τις “ψυχές γενναίες”, γυναίκες και άνδρες, που κρατάτε τον κόσμο όρθιο αφιερώνω τα τραγούδια».
Γεράσιμος Ανδρεάτος
Με αυτό το ανθρώπινο σημείωμα ο Γεράσιμος Ανδρεάτος προλογίζει τον τελευταίο του δίσκο, που κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες, με τίτλο «Ψυχές γενναίες». Πέντε τραγούδια είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας του Ανδρεάτου, που υπογράφει τη μουσική, με τον τραγουδοποιό Μάκη Ψαραδέλλη που έγραψε τους στίχους. Μια συνεργασία που ξεκίνησε στα τέλη του 2018, όταν ο Γεράσιμος Ανδρεάτος τραγούδησε το «Ξένοι τόποι» σε μουσική και στίχους του Ψαραδέλλη, στον πρώτο του δίσκο με τίτλο «Στου χρόνου το σεντούκι».
Ο Ψαραδέλλης υπογράφει στιχουργικά άλλα έξι τραγούδια σε μουσικές του Νίκου Καλλίνη (από τους «Εκείνος + εκείνος»), του Νίκου Πλατύραχου του Βασίλη Παπαδόπουλου και του Αντώνη Απέργη, ένα τραγούδι είναι σε μουσική του Ανδρεάτου και στίχους του Κώστα Ορκόπουλου, ένα είναι του Γιάννη Σκαρή κι ένα του Γιώργου Μουκίδη, που είχε κυκλοφορήσει διαδικτυακά, σε διαφορετική εκτέλεση, το 2018. Εκείνη τη χρονιά κυκλοφόρησε από το Ogdoo Music Group η «Αλλαγή εποχής», η προηγούμενη δισκογραφική δουλειά του Ανδρεάτου με καινούργια τραγούδια, σε μουσική του Χρήστου Παπαδόπουλου και στίχους Κωνσταντίνου Στρατή.
Στο δίσκο «Ψυχές γενναίες» συμμετέχουν τραγουδώντας ο Νίκος Καλλίνης, το φωνητικό σύνολο «Αλγίμωτρα» και η Σταυρούλα Εσαμπαλίδη.
Τα τραγούδια του δίσκου
1) Ψυχές γενναίες (Γεράσιμος Ανδρεάτος – Μάκης Ψαραδέλλης)
2) Επιβάτες δίχως θέση (Γεράσιμος Ανδρεάτος – Μάκης Ψαραδέλλης)
3) Να μαρτυράς ζωή (Νίκος Καλλίνης – Μάκης Ψαραδέλλης) Συμμετέχει ο Νίκος Καλλίνης
4) Από δικό σου άνθρωπο (Γεράσιμος Ανδρεάτος – Μάκης Ψαραδέλλης)
5) Θυμός (Γεράσιμος Ανδρεάτος – Μάκης Ψαραδέλλης) Συμμετέχει το φωνητικό σύνολο «Αλγίμωτρα»
6) Μυγδαλάκι (Νίκος Πλατύραχος – Μάκης Ψαραδέλλης)
7) Θάλασσα τα μάτια σου (Γιώργος Μουκίδης) β’φωνή: Σταυρούλα Εσαμπαλίδη
8) Αόρατος εχθρός (Γεράσιμος Ανδρεάτος – Κώστας Ορκόπουλος)
9) Δυο στον δύσκολο τον δρόμο (Βασίλης Παπαδόπουλος – Μάκης Ψαραδέλλης) β’φωνή: Σταυρούλα Εσαμπαλίδη
10) Σε κάθε δύσκολη στιγμή (Αντώνης Απέργης – Μάκης Ψαραδέλλης)
11) Γκρεμός η αγάπη σου (Βασίλης Παπαδόπουλος – Μάκης Ψαραδέλλης)
12) Άγνωστο δρόμο περπατώ (Αντώνης Απέργης – Μάκης Ψαραδέλλης)
13) Για τους ανέμους (Γιάννης Σκαρής)
14) Ικάριο πέλαγος (Γεράσιμος Ανδρεάτος – Μάκης Ψαραδέλλης) β’φωνή: Σταυρούλα Εσαμπαλίδη (Αφιερώνεται στη μητέρα του Γεράσιμου Ανδρεάτου, Βασιλική).
Τις ενορχηστρώσεις επιμελήθηκαν ο Άκης Μουχλιανίτης, ο Τάσος Ζαφειρίου, ο Βασίλης Παπαδόπουλος, ο Νίκος Πλατύραχος, ο Αντώνης Απέργης και ο Γιάννης Σκαρής.
Έπαιξαν οι μουσικοί: Τάσος Ζαφειρίου (κιθάρες, μπάσο, μαντολίνο, τζουρά, μπαγλαμά, midi programming, φωνητικά), Νίκος Πλατύραχος (πιάνο, μαντολίνο, midi programming), Βασίλης Παπαδόπουλος (μπουζούκι, τζουρά, μπαγλαμά), Αντώνης Απέργης (κιθάρες, μπάσο, κρουστά), Άκης Μουχλιανίτης (πιάνο), Σπύρος Καραμήτσος (τύμπανα), Φίλιππος Λευκαδίτης (κρουστά), Γιώργος Τσοκάνης (πιάνο), Ιάσονας Κτενάς (βιολί), Δήμος Πολυμέρης (ακορντεόν), Νίκος Καλλίνης (κλασική κιθάρα), Βαγγέλης Ζωγράφος (κοντραμπάσο), Βασίλης Λύκος (τσέλο), Βαγγέλης Κονταράτος (λαούτο) και ο Γεράσιμος Ανδρεάτος (μπουζούκι).
Οι ηχογραφήσεις και οι μίξεις έγιναν από τον Τάσο Ζαφειρίου στο «Red House», η ηχογράφηση του πιάνου και της φωνής στο «Ψυχές γενναίες» έγινε από τον Άκη Μουχλιανίτη, η ηχογράφηση της ορχήστρας στο «Μυγδαλάκι» από τον Νίκο Πλατύραχο, το mastering από τον Αντώνη Τζώρτζη και το εικαστικό εξωφύλλου επιμελήθηκε η Ελένη Ζαβέρδα.
«Χώρια να’μαστε δεν κάνει…»
«Ταξιδιώτη μου ο δρόμος είναι δύσκολος. Άγνωστος, με γκρεμούς και στενά μονοπάτια που αόρατους κρύβουν εχθρούς. Θάλασσες έχει σκοτεινές κι ανέμους θυμωμένους. Μα εσύ μη φοβηθείς. Έχε συντρόφους εκείνους που γινήκαν ποταμοί και ξεδίψασαν την άγονη γη. Κρατήσου από κείνους που χτυπήθηκαν από δικό τους άνθρωπο μα σκέφτηκαν μ’ αγάπη “χώρια να’μαστε δεν κάνει” κι ήταν δίπλα του στη δύσκολη στιγμή. Πίστεψε στους γενναίους που άπλωσαν το χέρι σε όσους έσυρε το κύμα στα ανοιχτά χωρίς να ψάξουν ποιος φταίει. Ταξιδιώτη μου θαρρώ πως οι γενναίες ψυχές είναι παντού. Είναι πολλές. Πολλές και πιο δυνατές από τον φόβο!»
Μάκης Ψαραδέλλης
Ένας δίσκος που τα έχει όλα…
Όσον αφορά το ηχητικό κλίμα, ο δίσκος τα έχει όλα ή σχεδόν όλα. Από μπαλάντες, χασάπικα, και στακάτα ζεϊμπέκικα, μέχρι λαϊκό swing, μια κουαράτσα, μια «ηλεκτρική» συρτορούμπα και τραγούδια με «χρώματα» από την παράδοση, όπως το υπέροχο «Μυγδαλάκι» του Νίκου Πλατύραχου και το νεονησιώτικο «Ικάριο Πέλαγος» των Ανδρεάτου και Ψαραδέλλη, με το οποίο κλείνει ο δίσκος. Δεν θυμάμαι παλαιότερο δίσκο του Γεράσιμου Ανδρεάτου με τέτοια ποικιλία ήχων και ρυθμών. Βέβαια, ο ήχος του λαϊκού τραγουδιού, δεσπόζει κι εδώ - και πολύ καλά κάνει - όπως και στις προηγούμενες δουλειές του.
Ποικιλία υπάρχει όμως και στη θεματολογία των στίχων. Εκτός από «τίμια» ερωτικά τραγούδια, χωρίς υπερβολές ή ακαταλαβίστικα νοήματα, έχουμε τραγούδια για την ξενιτιά, τη μοναξιά, τη μοναχικότητα και τις ανθρώπινες σχέσεις, που μέσα στην απλότητά τους, γίνονται αντιληπτά με την πρώτη ακρόαση, χωρίς να είναι απλοϊκά.
Ας μου επιτραπεί να κλείσω αυτή τη μικρή παρουσίαση του δίσκου με ένα στίχο του Μάκη Ψαραδέλλη, από το τραγούδι που έδωσε τον γενικό τίτλο του δίσκου:
Ακόμα γύρω μας υπάρχουνε παρέες,
που λένε αλήθειες και στα μάτια σε κοιτούν.
Ξέρουν τραγούδια που ματώνουν και πονούν.
Μιλούν για όνειρα και για ψυχές γενναίες,
που δρόμους δύσκολους διάλεξαν να διαβούν
