Νίκος Ορδουλίδης - «Το λαϊκό πιάνο - Η εποχή του ρεμπέτικου»

(ΔΙΣΚΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ - ΑΚΟΥΣΤΕ) «Αν ζούσε σήμερα ο Χατζιδάκις, θα ήταν πολύ χαρούμενος και υπερήφανος για αυτή τη δουλειά…»
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Η νέα δουλειά του μουσικολόγου Νίκου Ορδουλίδη, που σχετίζεται – αυτή τη φορά - με τη μελέτη του πάνω στο «λαϊκό πιάνο», βρίσκεται ήδη στις προθήκες των δισκοπωλείων και στα χέρια μας. Ο δίσκος με τον τίτλο «Η εποχή του ρεμπέτικου» περιλαμβάνει επτά συνθέσεις από την προπολεμική περίοδο του ρεμπέτικου και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, ένα παραδοσιακό και τέσσερις συνθέσεις του Νίκου Ορδουλίδη. Τρία ταξίμια, βασισμένα πάνω σε λαϊκούς δρόμους κι ένα χασαποσέρβικο. Πριν από ένα μήνα, είχαμε την τύχη να ακούσουμε κάποια από αυτά, στην ημερίδα που διοργάνωσε το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης με τον Νίκο Ορδουλίδη με θέμα «Το λαϊκό πιάνο».

Τα κομμάτια του δίσκου: 


1) To μινόρε της αυγής (Η ετικέτα αναφέρει το όνομα του Σπύρου Περιστέρη ως συνθέτη. Παρόλα αυτά, πληροφορίες από διάφορες πηγές θέλουν τον Απόστολο Χατζηχρήστο και τον Κώστα Καπλάνη να διεκδικούν την πατρότητα των τραγουδιών)
2) Ούζο, χασίς και άλλα παραμύθια (Βασισμένο στο «Ούζο χασίς» του Μίνου Μάτσα)
3) Ταξίμι Μινόρε (Νίκου Ορδουλίδη)
4) Εγώ θέλω πριγκηπέσσα – θέλε! (Βασισμένο στο «Εγώ θέλω πριγκηπέσσα» («στην Ελλάδα δεν μπορώ») του Παναγιώτη Τούντα)
5) Η παλτουδιά του Czerny (Bασισμένο στο «Μπήκε ο χειμώνας» («Η παλτουδιά») του Παναγιώτη Τούντα)
6) Ηρωίνη και μαυράκι (Προύσα) (Σωτήρη Γαβαλά)
7) Ταξίμι Ουσάκ (Νίκου Ορδουλίδη)
8) Ίσως πέρα στους πέρα κάμπους (Βασισμένο στο παραδοσιακό «Πέρα στους πέρα κάμπους)
9) Τα μπλε παράθυρα (Μάρκου Βαμβακάρη)
10) Ταξίμι χιτζάζ (Νίκου Ορδουλίδη)
11) Άδειασέ μου τη νέα γωνιά (Βασισμένο στο «Άδειασέ μου τη γωνιά») του Μάρκου Βαμβακάρη
12) Ο χορός του πιάνου (Νίκου Ορδουλίδη)
(Τα στοιχεία προέρχονται από το ένθετο του cd)

Οι συντελεστές


Η ηχογράφηση και η μίξη έγιναν από τον Γιώργο Μπακάλη. Το mastering έγινε από τον Γιώργο Πεντζίκη και η σχεδίαση του εντύπου από τον Άκη Θωμαΐδη. Η ηχογράφηση έγινε στο εργαστήριο «Handmade Piano» σε ειδικά επαγγελματικά πιάνα, σχεδιασμένα και κατασκευασμένα από τον Πάνο Ιωαννίδη.

Η αστική λαϊκή μουσική στην εκπαίδευση της Ελλάδας


Θεωρώ πως ο δίσκος αυτός είναι κάτι πολύ περισσότερο από την απλή καταγραφή μιας σειράς ρεμπέτικων τραγουδιών που διασκευάσθηκαν για πιάνο.  Στις 21, 22 και 23 Νοεμβρίου 2014 πραγματοποιήθηκε στο Τελλόγλειο Ίδρυμα της Θεσσαλονίκης το Τριήμερο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρείας με τίτλο «Μουσική και Μουσικολογία. Παρόν και μέλλον». Ανάμεσα στους ομιλητές ήταν και ο Νίκος Ορδουλίδης, που στην εισήγησή του με θέμα «Η αστική λαϊκή μουσική στην εκπαίδευση της Ελλάδας: ορισμένα προβληματικά ζητήματα», προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από μεγάλη μερίδα συνέδρων. Kι αυτό γιατί μεταξύ άλλων έλεγε πως:

«Ένα παράδειγμα (και ταυτόχρονα η καλύτερη απόδειξη) για την παραμέληση των σπουδών της λαϊκής μουσικής στην Ελλάδα είναι το καταστατικό του ελληνικού Κρατικού Ωδείου (πάνω στο οποίο βασίζονται τα καταστατικά και τα συστήματα διδασκαλίας όλων των άλλων ωδείων) που δεν περιλαμβάνει τη διδασκαλία του λαϊκού μουσικού στυλ δίπλα στα άλλα ελληνικά λαϊκά είδη (αστική ή της υπαίθρου)όπως το ελληνικό ροκ, το ελληνικό έντεχνο, τα παραδοσιακά κλπ. Ένα απόσπασμα που απαντά στην επίσημη ιστοσελίδα του Κρατικού Ωδείου της Θεσσαλονίκης αναφέρει τα εξής: “Τα νομοθετικά διατάγματα 1445/42, 2010/42, ο Ν.3870/54 και το βασιλικό διάταγμα του 1957 που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 229/11-11-1957, καθορίζουν μέχρι και σήμερα το πλαίσιο της μουσικής εκπαίδευσης στη χώρα μας”. Απορίας άξιο ο λόγος για τον οποίο από το 1957 δεν έχει ακόμη επανεξεταστεί το εν λόγω διάταγμα. Επίσης, εντύπωση προκαλεί το παρακάτω κείμενο που επίσης απαντά στην ιστοσελίδα του Κρατικού Ωδείου: «Σκοπός της ίδρυσής του ήταν η διδασκαλία της ευρωπαϊκής μουσικής με παράλληλη υποστήριξη και προαγωγή της σοβαρής ελληνικής μουσικής». Δύο είναι τα «σκοτεινά» σημεία: 1) Η ευρωπαϊκή να διδαχτεί ενώ η ελληνική να υποστηριχθεί και να προαχθεί; Για ποιον λόγο όχι και τα δύο και για τις δύο μουσικές; 2)Είναι αδύνατον, επιστημονικά και εμπεριστατωμένα, κάποιος να είναι σε θέση να στηρίξει τον χαρακτηρισμό «σοβαρός» όσον αφορά κάποιο μουσικό είδος».

Ενώ σε κάποιο άλλο σημείο ανέφερε τα εξής: «Όπως ανέφερα στην αρχή της εισήγησής μου, πέρυσι δίδαξα το λαϊκό πιάνο στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του ΤΕΙ Ηπείρου. Ένας από τους φοιτητές μου έδινε κατατακτήριες εξετάσεις στο ωδείο της Άρτας όπου φοιτούσε στο κλασικό πιάνο. Σ’ αυτό το σημείο πρέπει να σημειώσω ότι κι εγώ πραγματοποίησα σπουδές ως κλασικός πιανίστας λαμβάνοντας το πτυχίο μου με άριστα παμψηφεί, παίζοντας κονσέρτο Μέντελσον και ραψωδία Μπραμς. Ο συγκεκριμένος φοιτητής έδινε για Β’ Ανωτέρα. Παρουσιάζοντάς τον ο καθηγητής του στην επιτροπή ανέφερε ότι φοιτά στο Τμήμα του ΤΕΙ Ηπείρου και η ειδικότητά του είναι το λαϊκό πιάνο. Μέσα σε μία κατάσταση πανικού και απορίας, η εξεταστική επιτροπή, χωρίς καν να ρωτήσει περί του αντικειμένου, άρχισε να τον πυροβολεί με φράσεις όπως “τι είναι αυτά”; “Δεν υπάρχουν αυτά τα πράγματα” και διάφορα άλλα τέτοιου τύπου. Και σε αυτό το σημείο δεν θα σχολιάσω την αντίδραση αυτή. Θα υπογραμμίσω, όμως, το γεγονός ότι ο φοιτητής έγινε δεκτός για την τάξη της Β’ Ανωτέρας, ερμηνεύοντας, μεταξύ άλλων και την Παθητική του Μπετόβεν. Θα θέσω όμως ένα απλό ερώτημα: αν το λαϊκό πιάνο υπήρχε, θα το αποδέχονταν; Aν αποδεικνύαμε ότι υπάρχει, θα το αποδέχονταν;»

(Ολόκληρη η ομιλία του Νίκου Ορδουλίδη υπάρχει εδώ)


Σκέψεις…


Δεν ξέρω κατά πόσο είναι θεμιτό να αναφερόμαστε, υποθετικά, σε σκέψεις ανθρώπων που έχουν φύγει. Μάλλον δεν είναι… Κάνοντας όμως μια εκτίμηση, που ίσως φανεί υπερβολική,  νομίζω πως αν ζούσε σήμερα ο Μάνος Χατζιδάκις, θα ήταν πολύ χαρούμενος και υπερήφανος για αυτή τη δουλειά. Κι αυτό γιατί, πρωτοπόρος πάντα, σχεδόν εξηνταπέντε χρόνια πριν, παρουσίασε το μπαλέτο «Έξη λαϊκές ζωγραφιές» διασκευάζοντας για πιάνο έξι ρεμπέτικα τραγούδια και ανοίγοντας παράλληλα, το δρόμο για τη μελέτη του ρεμπέτικου και τις μετέπειτα διασκευές, άλλοτε επιτυχημένα, άλλοτε λιγότερο, ρεμπέτικων τραγουδιών, από σημαντικούς δημιουργούς. Αυτό που δεν έγινε βέβαια τότε και για το οποίο παλεύει σήμερα με όλες τις δυνάμεις του ο Νίκος Ορδουλίδης, είναι η αναγνώριση της λαϊκής μουσικής και των λαϊκών οργάνων. Γι’ αυτό και όπως έγραψα παραπάνω, αυτός ο δίσκος είναι κάτι πολύ περισσότερο, από μερικά διασκευασμένα ρεμπέτικα. Γιατί είναι ένα μεγάλο μέρος αυτής της προσπάθειας, που δεν σταματά εδώ, αλλά θα έχει και συνέχεια. Και νομίζω πως αξίζει τη στήριξη όλων όσων αγαπούν τη λαϊκή μουσική…

Το σημείωμα του Νίκου Ορδουλίδη στο δίσκο


«To πιάνο ως μουσικό όργανο είναι παρόν στα λαϊκά πάλκα αλλά και στη δισκογραφία αστικών λαϊκών ειδών εδώ και πολλά χρόνια. Τα ονόματα κάποιων πιανιστών του συγκεκριμένου ρεπερτορίου έχουν συνδεθεί με το όργανο, αφήνοντας πίσω ηχογραφημένο υλικό μεγάλης μουσικής αξίας.


Το εγχείρημα του λαϊκού πιάνου είναι χτισμένο επάνω στους δύο θεμελιώδεις πυλώνες της τέχνης: την πράξη και τη θεωρία. Οι δύο φύσεις του, δηλαδή η καλλιτεχνική και η επιστημονική, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες καθώς αποκαλύπτουν στοιχεία ιδιαιτέρως χρήσιμα και για τον μουσικό πιανίστα αλλά και για τον επιστήμονα. Η έρευνα, είτε μουσική (πρακτική) είτε μουσικολογική (θεωρητική), μπορεί, κατ’ αρχάς, να αποδείξει τις απεριόριστες δυνατότητες του οργάνου.

Η δισκογραφία που θα αφορά στο The Eastern Piano Project (βλ. www.easternpiano.com) θα είναι χωρισμένη σε κατηγορίες. Η πρώτη δισκογραφική θεματική έχει να κάνει με την εποχή του πειραιώτικου ρεμπέτικου και περιλαμβάνει πιανιστικές αποδόσεις τραγουδιών της εποχής, χρησιμοποιώντας διαφορετικές εκτελεστικές προσεγγίσεις, καθώς και τρία ταξίμια. Αν και οι μελλοντικές δισκογραφικές παραγωγές πρόκειται να περιλαμβάνουν εκτελέσεις με τον συνδυασμό πιάνο-φωνή, προτιμήθηκε η πρώτη αυτή δουλειά να αποτελείται εξολοκλήρου από σολιστικές πιανιστικές αποδόσεις.

Πολλές ευχαριστίες στον Πάνο Ιωαννίδη για την παραχώρηση του χώρου και του ονειρικού – κατασκευασμένου από τα χέρια του – πιάνου. Τα όργανα του Ιωαννίδη είναι ο ορισμός της κατασκευαστικής τέχνης.

Ο δίσκος είναι αφιερωμένος στον Σπύρο Περιστέρη»

«Η δισκογραφική καριέρα του Βασίλη Τσιτσάνη»


Θα πρέπει βεβαίως να επισημάνουμε πως η δουλειά αυτή έρχεται λίγο καιρό μετά την κυκλοφορία του βιβλίου - έρευνα του Νίκου Ορδουλίδη «Η δισκογραφική καριέρα του Βασίλη Τσιτσάνη (1936-1983)-Ανάλυση της μουσικής του και τα προβλήματα της έρευνας στην ελληνική λαϊκή μουσική», που παρουσιάστηκε με ιδιαίτερη επιτυχία τόσο στην Αθήνα όσο και στη Θεσσαλονίκη. Στις 4 Φεβρουαρίου ο Νίκος Ορδουλίδης ήταν καλεσμένος της ραδιοφωνικής εκπομπής «Εγώ, δεν έχω βγάλει το… ωδείο» σε ένα αφιέρωμα στον Βασίλη Τσιτσάνη, όπου εκτός από τα θέματα που συζητήθηκαν, ακούστηκαν διαλεγμένα ηχογραφήματα, τόσο από τη δισκογραφία του Τσιτσάνη, όσο και από ανέκδοτες ζωντανές ηχογραφήσεις

Περισσότερες πληροφορίες στη σελίδα Νίκος Ορδουλίδης / Το λαϊκό πιάνο
 
Υ.Γ: Οι ηχογραφήσεις που βρίσκονται στα video πραγματοποιήθηκαν το 2013-2014, δεν συμπεριλαμβάνονται στο cd, αλλά είναι στο ίδιο "κλίμα" με το cd.

Video

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!