Τα παλιά και τα καινούργια του Λεοντή στο Ηρώδειο
Πριν από λίγες ημέρες κυκλοφόρησε το διπλό cd με τη ζωντανή ηχογράφηση του δεύτερου μέρους της συναυλίας που πραγματοποίησε ο Χρήστος Λεοντής στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού στις 11 Αυγούστου 2005, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Η συναυλία ήταν χωρισμένη σε δυο μέρη.
Στο πρώτο μέρος με τίτλο «Χελιδών ηδομένη», ο Χρήστος Λεοντής παρουσίασε πέντε μουσικές ενότητες από τις κωμωδίες του Αριστοφάνη, «Αχαρνής», «Σφήκες», «Ιππής», «Πλούτος» και «Ειρήνη». Αυτή η ενότητα κυκλοφόρησε σε cd και dvd από τις εκδόσεις του «Μετρονόμου» το 2011.
Στο δεύτερο μέρος που είχε τίτλο «Τραγούδια ευφρόσυνα» και κυκλοφόρησε πρόσφατα σε cd, ο συνθέτης παρουσίασε μια επιλογή από παλιά και νεότερα τραγούδια του, που ερμήνευσαν οι Δημήτρης Μητροπάνος, Μανώλης Μητσιάς, Γιάννης Κούτρας, Μαρία Σουλτάτου, Δώρος Δημοσθένους, Ιωάννα Φόρτη και Πέτρος Δαμούλης. Συμμετείχε η Μικτή Χορωδία του Πολιτιστικού Κέντρου Δήμου Κηφισιάς, υπό τη διεύθυνση του Θανάση Αρβανίτη. H συναυλία, που παρουσίασε ο Σπύρος Παπαδόπουλος, μεταδόθηκε αργότερα ολόκληρη από την ΕΡΤ.
Τα τραγούδια των δίσκων
Cd 1
1) Λούζεται η αγάπη μου (F.G. Lorca, ελεύθερη απόδοση: Λευτέρης Παπαδόπουλος) Μανώλης Μητσιάς
2) Όταν βγαίνει το φεγγάρι (F.G. Lorca, ελεύθερη απόδοση: Λευτέρης Παπαδόπουλος) Μανώλης Μητσιάς
3) Τέσσερις λεβέντες (F.G. Lorca, ελεύθερη απόδοση: Λευτέρης Παπαδόπουλος) Μανώλης Μητσιάς
4) Ξενιτεμένο μου πουλί (Στίχοι από δημοτικό τραγούδι) Μαρία Σουλτάτου
5) Το σπίτι γέμισε με λύπη (Μάνος Ελευθερίου) Γιάννης Κούτρας
6) Μια φορά κι έναν καιρό (Μήτσος Ευθυμιάδης) Γιάννης Κούτρας
7) Το στρείδι και το μαργαριτάρι (Dario Fo – Ελεύθερη απόδοση: Κωστής Σκαλιόρας) Ιωάννα Φόρτη
8) Παίρνουμε όρκο (Dario Fo – Ελεύθερη απόδοση: Κωστής Σκαλιόρας) Δώρος Δημοσθένους
9) Ο Χριστόφορος Κολόμβος (Dario Fo – Ελεύθερη απόδοση: Κωστής Σκαλιόρας) Δώρος Δημοσθένους
10) Έχει ο Θεός (Λευτέρης Παπαδόπουλος) Δημήτρης Μητροπάνος
11) Χαμοζωή (Λευτέρης Παπαδόπουλος) Δημήτρης Μητροπάνος
12) Η ζωή ανθίζει (Λευτέρης Παπαδόπουλος) Δημήτρης Μητροπάνος
2) Όταν βγαίνει το φεγγάρι (F.G. Lorca, ελεύθερη απόδοση: Λευτέρης Παπαδόπουλος) Μανώλης Μητσιάς
3) Τέσσερις λεβέντες (F.G. Lorca, ελεύθερη απόδοση: Λευτέρης Παπαδόπουλος) Μανώλης Μητσιάς
4) Ξενιτεμένο μου πουλί (Στίχοι από δημοτικό τραγούδι) Μαρία Σουλτάτου
5) Το σπίτι γέμισε με λύπη (Μάνος Ελευθερίου) Γιάννης Κούτρας
6) Μια φορά κι έναν καιρό (Μήτσος Ευθυμιάδης) Γιάννης Κούτρας
7) Το στρείδι και το μαργαριτάρι (Dario Fo – Ελεύθερη απόδοση: Κωστής Σκαλιόρας) Ιωάννα Φόρτη
8) Παίρνουμε όρκο (Dario Fo – Ελεύθερη απόδοση: Κωστής Σκαλιόρας) Δώρος Δημοσθένους
9) Ο Χριστόφορος Κολόμβος (Dario Fo – Ελεύθερη απόδοση: Κωστής Σκαλιόρας) Δώρος Δημοσθένους
10) Έχει ο Θεός (Λευτέρης Παπαδόπουλος) Δημήτρης Μητροπάνος
11) Χαμοζωή (Λευτέρης Παπαδόπουλος) Δημήτρης Μητροπάνος
12) Η ζωή ανθίζει (Λευτέρης Παπαδόπουλος) Δημήτρης Μητροπάνος
Cd 2
1) Στον αγέρα παν (F.G. Lorca, ελεύθερη απόδοση: Λευτέρης Παπαδόπουλος) Μανώλης Μητσιάς
2) Αβάσταχτο να σ’ αγαπώ (F.G. Lorca, ελεύθερη απόδοση: Λευτέρης Παπαδόπουλος) Μανώλης Μητσιάς
3) Αχ! Έρωτα (F.G. Lorca, ελεύθερη απόδοση: Λευτέρης Παπαδόπουλος) Μανώλης Μητσιάς
4) Ένας ξύλινος σταυρός (Κώστας Βίρβος) Δημήτρης Μητροπάνος
5) Τα πλοία δίχως φώτα και σημαία (Δημήτρης Λέντζος) Δημήτρης Μητροπάνος
6) Έρωτας αρχάγγελος (Δημήτρης Λέντζος) Δημήτρης Μητροπάνος
7) Πού να χωρέσει τ’ όνειρο (Μιχάλης Παπανικολάου) Όλοι οι τραγουδιστές και χορωδία
8) Και να αδελφέ μου (Γιάννης Ρίτσος) Όλοι οι τραγουδιστές και χορωδία
2) Αβάσταχτο να σ’ αγαπώ (F.G. Lorca, ελεύθερη απόδοση: Λευτέρης Παπαδόπουλος) Μανώλης Μητσιάς
3) Αχ! Έρωτα (F.G. Lorca, ελεύθερη απόδοση: Λευτέρης Παπαδόπουλος) Μανώλης Μητσιάς
4) Ένας ξύλινος σταυρός (Κώστας Βίρβος) Δημήτρης Μητροπάνος
5) Τα πλοία δίχως φώτα και σημαία (Δημήτρης Λέντζος) Δημήτρης Μητροπάνος
6) Έρωτας αρχάγγελος (Δημήτρης Λέντζος) Δημήτρης Μητροπάνος
7) Πού να χωρέσει τ’ όνειρο (Μιχάλης Παπανικολάου) Όλοι οι τραγουδιστές και χορωδία
8) Και να αδελφέ μου (Γιάννης Ρίτσος) Όλοι οι τραγουδιστές και χορωδία
Bonus track
9) Αλκυόνα (Από την «Ιφιγένεια εν Ταύροις» του Ευριπίδη) Νένα Βενετσάνου
Οι ενορχηστρώσεις και η διεύθυνση ορχήστρας έγιναν από τον Χρήστο Λεοντή. Έπαιξαν οι μουσικοί: Μάνος Αβαράκης (φυσαρμόνικα), Σταύρος Αγιαννιώτης (κλασική κιθάρα), Αλέξανδρος Γιοβάνος (κρουστά), Θανάσης Κατάρας (φλάουτο), Στέλιος Κατσατσίδης (ακορντεόν), Ουρανία Λαμπροπούλου (σαντούρι), Ηλίας Λυμπερόπουλος (κοντραμπάσο), Γιάννης Μπαρούτης (πικολο κλαρίνο, φλάουτο), Νεοκλής Νεοφυτίδης (πιάνο), Μάριος Νικολάου (κρουστά), Χρήστος Πανόπουλος (ντραμς), Μαριλίζα Παπαδούρη (τσέλο), Στέλιος Πετράκης (ούτι, πολίτικη λύρα), Γιάννης Σινάνης (μπουζούκι), Μιχάλης Σωτηράκης (μπαγλαμά, μαντολίνο), Βαγγέλης Φάμπας (κλασική κιθάρα), Δημήτρης Χιονάς (μπουζούκι).
Η ηχοληψία έγινε από τον Γιάννη Παπαδόπουλο και τον Μιχάλη Αλεξάκη και το mastering από τον Θεμιστοκλή Παντελόπουλο. Η διεύθυνση παραγωγής ήταν του Χρήστου Λεοντή και η επιμέλεια της έκδοσης, που κυκλοφόρησε από τον «Μετρονόμο», του Θανάση Συλιβού. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται οι στίχοι των τραγουδιών και φωτογραφικό υλικό από τη συναυλία.
«Ευρύ φάσμα της μουσικής μου δραστηριότητας»
Στο εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου, ο Χρήστος Λεοντής δίνει το «στίγμα» αυτής της δουλειάς:
Ο τίτλος «Τραγούδια ευφρόσυνα» αποτελεί τη συνέχεια του αρχικού, που ήταν «Χελιδών ηδομένη... και τραγούδια ευφρόσυνα», της ζωντανής παράστασης στο Ηρώδειο που είχα διευθύνει το 2005 στο Φεστιβάλ. Το πρώτο μέρος -«Χελιδών ηδομένη»- αποτελούσαν πέντε μουσικές ενότητες. Ήταν μια μεταγραφή με ελάχιστες αλλαγές από τις αρχικές θεατρικές εργασίες που είχα γράψει, για λογαριασμό του Θεάτρου Τέχνης και του Εθνικού Θεάτρου, για τα έργα του Αριστοφάνη Αχαρνής, Σφήκες, Ιππής, Πλούτος, Ειρήνη. Κυκλοφόρησε σε μια εξαιρετική έκδοση σε CD και DVD από τον Μετρονόμο το 2010.
Με πολλή χαρά σας παρουσιάζω σε αυτό το διπλό CD το δεύτερο μέρος εκείνης της συναυλίας που ως περιεχόμενο θα μπορούσα να πω ότι απλώνεται σε ευρύ φάσμα της μουσικής μου δραστηριότητας, αφού περιλαμβάνει τραγούδια της νεότητός μου -όπως π.χ. «Το σπίτι γέμισε με λύπη», που ήταν το πρώτο τραγούδι του Μάνου Ελευθερίου και δικό μου- μέχρι και τραγούδια σε πρώτη εκτέλεση όπως ο «Έρωτας Αρχάγγελος» και «Τα πλοία δίχως φώτα και σημαία» του Δημήτρη Λέντζου, κι ακόμη τα τραγούδια από την «Ισαβέλλα...» του Ντάριο Φο, «Παίρνουμε όρκο» και «Ο Χριστόφορος Κολόμβος».
Τα τραγούδια από την Ανάσταση ονείρων όπως το «Έχει ο Θεός» και «Χαμοζωή» τα δοκίμαζα τότε -το 1966- με τον νέο τότε τραγουδιστή Δημήτρη Μητροπάνο, αλλά για λόγους ανεξάρτητους από τη θέλησή μας δεν ευοδώθηκε αυτή η συνεργασία. Μάλιστα, 18άρης τότε ήρθε με τον αγαπημένο θείο του και μου τραγούδησε το «Πού να χωρέσει τ’ όνειρο». Τα κατοπινά χρόνια τα τραγούδησε ο Δημήτρης σε κάποιες συναυλίες που κάναμε. Το πλήρωμα του χρόνου μπορεί να άργησε, αλλά ήρθε, επιτέλους, το 2005 στο Ηρώδειο. Θα χαρείτε κι εσείς, όπως κι εγώ, τη μεστή και ρωμαλέα ερμηνεία του Δημήτρη που δίνει φτερά σ’ αυτά τα τραγούδια.
Θέλω να ευχαριστήσω και να σφίξω το χέρι σε όλους τους συνεργάτες, μουσικούς και τραγουδιστές για τη μοναδική, την υπέροχη ερμηνεία τους.
Τέλος, θέλω να κάνω ένα μικρό δώρο στους φίλους της μουσικής μου, ένα τραγούδι από το θέατρο που το αγαπώ ιδιαίτερα, την «Αλκυόνα», σε μια υπέροχη ερμηνεία της Νένας Βενετσάνου. Είναι το Β΄ Στάσιμο από την Ιφιγένεια εν Ταύροις του Ευριπίδη, που κι αυτό είναι από άλλη ζωντανή συναυλία.
Χρήστος Λεοντής
Λίγα λόγια για το δίσκο
Όταν κυκλοφόρησε ο δίσκος «Χελιδών ηδομένη…» είχα γράψει στην παρουσίασή του στο Ogdoo.gr: «Το μόνο που θα ήθελα ακόμα είναι να εκδίδονταν και το δεύτερο μέρος της συναυλίας (που πριν από μερικά χρόνια παρουσιάστηκε σε μαγνητοσκόπηση από την ΕΡΤ) με τα λαϊκά τραγούδια του Λεοντή, με τον Μανώλη Μητσιά και τον Δημήτρη Μητροπάνο. Εκεί, αν δεν απατώμαι ακούστηκε και ο «Έρωτας αρχάγγελος» σε στίχους του Δημήτρη Λέντζου με τον Μητροπάνο».
Δεν νομίζω πως χρειάζεται να προσθέσω πολλά περισσότερα. Έχω γράψει δεκάδες φορές για παρόμοιες περιπτώσεις σημαντικών συναυλιών, που για πολλούς λόγους δεν βρήκαν το δρόμο της δισκογραφίας και έμειναν ηχογραφημένες στα συρτάρια των δημιουργών ή των τραγουδιστών, στις τηλεοπτικές μεταδόσεις ή - το χειρότερο - δεν ηχογραφήθηκαν καθόλου. Οπότε δεν μπορώ παρά να είμαι ευτυχής για μια τέτοια έκδοση, πολύ περισσότερο από τη στιγμή όταν πολλές από τις συγκεκριμένες εκτελέσεις καταγράφονται για πρώτη φορά δισκογραφικά με τη φωνή αυτών των ερμηνευτών. Κάποια τραγούδια μάλιστα, όπως το «Παίρνουμε όρκο», «Ο Χριστόφορος Κολόμβος» και η «Αλκυόνα» παίρνουν για πρώτη φορά το δρόμο της δισκογραφίας.
«Τραγούδια ευφρόσυνα» «Στο Κόκκινο»
Στις 9 Ιουλίου ο δίσκος παρουσιάστηκε από τον εκδότη του «Μετρονόμου» Θανάση Συλιβό στην εκπομπή του Αλέξη Βάκη στο ραδιοφωνικό σταθμό «Στο Κόκκινο 105,5 fm». Στο video μπορείτε να ακούσετε ολόκληρη την εκπομπή.
