Σαν σήμερα…
Στις 2 Αυγούστου του 1938 γεννήθηκε στον Πειραιά ο Δήμος Μούτσης. Από πολύ μικρός σπούδασε μουσική και κλασικό βιολί στο Ωδείο Αθηνών, ενώ το 1965 μπήκε στη δισκογραφία, με τα τραγούδια «Μέσα στο παλιό μου σπίτι» και «Το κορίτσι μου στ’ άστρα» με στίχους Μάνου Χατζιδάκι και Ανδρέα Αγγελάκη αντίστοιχα και ερμηνευτή τον Γιάννη Πουλόπουλο.
Το «Φράγμα»
Δεκαέξι χρόνια μετά την πρώτη δισκογραφική παρουσία του Δήμου Μούτση και μετά από εννέα ολοκληρωμένους δίσκους και αρκετά «σκόρπια» τραγούδια, τον Ιούνιο του 1981 κυκλοφόρησε από την Lyra το «Φράγμα», ένας δίσκος – ορόσημο, με στίχους του Κώστα Τριπολίτη και ερμηνευτές, εκτός από τον ίδιο το συνθέτη, την Σωτηρία Μπέλλου, τον Λουκιανό Κηλαηδόνη και την Άλκηστις Πρωτοψάλτη.
1) Χωρίς λόγια σε δυο κανάλια – Οργανικό
2) Γράμμα απ’ τη λεγεώνα των ξένων – Δήμος Μούτσης
3) Delenda est (Eρηνούλα μου) – Δήμος Μούτσης
4) Φράγμα – Δήμος Μούτσης
5) Δε λες κουβέντα – Σωτηρία Μπέλλου / Δήμος Μούτσης
6) Κουβεντούλες με τον Φρόυντ – Λουκιανός Κηλαηδόνης / Άλκηστις Πρωτοψάλτη / Δήμος Μούτσης
7) Στον ίδιο παρανομαστή – Σωτηρία Μπέλλου
8) Νταλίκα – Σωτηρία Μπέλλου
9) Διαδόσεις – Δήμος Μούτσης / Λουκιανός Κηλαηδόνης
10) Φινάλε – Σωτηρία Μπέλλου / Δήμος Μούτσης
Η ενορχήστρωση και διεύθυνση της ορχήστρας ήταν του Δήμου Μούτση, η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο της Columbia από τον Στέλιο Γιαννακόπουλο και τον Τάκη Φιλιππίδη, ο πίνακας του εξωφύλλου ήταν του Αλέξη Ακριθάκη, ενώ υπεύθυνοι παραγωγής ήταν ο Γιώργος Μακράκης και η Κατερίνα Γεωργή.
Ένας «κομβικός» δίσκος
Ο δίσκος αυτός σηματοδότησε την αρχή μιας νέας διαδρομής για τον Δήμο Μούτση. Διαδρομή που κράτησε μέχρι το 1994 και το δίσκο «Για πούλημα λοιπόν», όπου ο ίδιος ο συνθέτης ήταν πλέον ο κύριος ερμηνευτής των τραγουδιών του. (Εξαίρεση ο «Ταξιδιώτης» με ερμηνεύτρια τη Νάνα Μούσχουρη, που κυκλοφόρησε το 1990). Είχε ξανατραγουδήσει βέβαια το 1976 στην «Εργατική συμφωνία», με τα τραγούδια από το θεατρικό έργο «Απεργία» του Γιώργου Σκούρτη… Ουσιαστικά όμως, η πορεία του ως ερμηνευτής, ξεκίνησε από το «Φράγμα».
Νομίζω πως το «Φράγμα» είναι ένας «κομβικός» δίσκος. Αποτελεί, κατά κάποιο τρόπο, μια σύνοψη του μέχρι τότε έργου του συνθέτη, σε συνδυασμό με αυτά που θα ακολουθούσαν στο μέλλον. Ο λόγος του Κώστα Τριπολίτη, όπως πάντα, «τραχύς», επίκαιρος και, δυστυχώς, διαχρονικός…
Νομίζω επίσης, πως ακόμα και σαν maxi single να κυκλοφορούσε, με μοναδικό τραγούδι το «Δε λες κουβέντα», θα είχε περίοπτη θέση στα μεγάλα έργα της ελληνικής δισκογραφίας. Ένα «κρίσιμο» τραγούδι, με το οποίο – για να μιλήσω με ποδοσφαιρικούς όρους – η Σωτηρία Μπέλλου έκανε το «χατ τρικ» στο «έντεχνο» τραγούδι της εποχής, μετά το «Ζεϊμπέκικο» του Διονύση Σαββόπουλου και το «Μην κλαις» του Ηλία Ανδριόπουλου και του Μιχάλη Μπουρμπούλη.
Οι επανεκτελέσεις
Όσον αφορά τις επανεκτελέσεις των τραγουδιών, είναι χαρακτηριστικό πως, αν και το «Δε λες κουβέντα» ακούγεται σε δεκάδες ζωντανά προγράμματα και αφιερώματα, οι δισκογραφικές επανεκτελέσεις του είναι σχετικά λιγοστές. Το 1999 ακούστηκε στη συναυλία του Δήμου Μούτση στο Ηρώδειο από τον Δημήτρη Μητροπάνο, την Δήμητρα Γαλάνη και τον ίδιο τον συνθέτη, ενώ τα νεότερα χρόνια γνώρισε επανεκτελέσεις από τον Φίλιππο Νικολάου, τον Μπάμπη Στόκα και την Δήμητρα Παπίου. Η «Νταλίκα» ηχογραφήθηκε τόσο από την Ελένη Δήμου, όσο και από τον Κώστα Μακεδόνα, ενώ η «Ερηνούλα» γνώρισε μια δεύτερη εκτέλεση από τον Δήμο Μούτση στη συναυλία του Ηρωδείου το 1999, που κυκλοφόρησε και σε διπλό cd.
Λίγα λόγια του Δήμου Μούτση
Στο ένθετο της επανέκδοσης του δίσκου σε cd το 2003, ο Δήμος Μούτσης σημειώνει για το δίσκο και τη συνεργασία του με την Σωτηρία Μπέλλου:
Έχουν περάσει σχεδόν 22 χρόνια από τότε που κυκλοφόρησε το «Φράγμα». Πολλά πράγματα δε θυμάμαι, ούτε τη συνάντηση και τον τρόπο της συνεργασίας με τον Κώστα Τριπολίτη. Κάποιο πρόβλημα που παρουσιάστηκε λίγο πριν από το στούντιο για το ποιος θα τραγουδούσε την «Ερηνούλα» και τις άλλες μπαλάντες ξεπεράστηκε αμέσως, αφού ο Κώστας και ο συγχωρεμένος ο Πατσιφάς επέμεναν να τις πω εγώ, έτσι απλά όπως τις λέγαμε στο σπίτι με την κιθάρα μου. Εκείνο όμως που, παρά τα τόσα χρόνια, μου ‘χει μείνει αξέχαστο, αφορά στο φαινόμενο Μπέλλου και ως τραγουδίστρια και ως άνθρωπο και, κυρίως, ως συνεργάτιδα. Βρίσκομαι, λοιπόν, στο στούντιο της Columbia, με ηχολήπτη τον Στέλιο Γιαννακόπουλο. Έχω τελειώσει την ηχογράφηση όλων των τραγουδιών κι έμενε το «Δε λες κουβέντα», που επρόκειτο να τραγουδήσει εκείνο το απόγευμα η Μπέλλου. Σημειωτέον, της είχα κάνει πρόβα μοναχά τα κουπλέ κι αυτό γιατί στο ρεφρέν το τραγούδι άλλαζε τελείως ύφος και η φωνή της και ο τρόπος που τραγουδούσε δε θα βοηθούσε στο καλύτερο αποτέλεσμα. Η Σωτηρία, βέβαια, αγνοούσε την ύπαρξη αυτού του ρεφρέν. Στήθηκε μπροστά στο μικρόφωνο κι άρχισε να τραγουδάει. Ακούστε, όμως, ένα περίεργο φαινόμενο για μια τόσο σπουδαία λαϊκή τραγουδίστρια: Κάτι της συνέβαινε με το ρυθμό του ζεϊμπέκικου! Μυστήριο, αλλά αληθινό! Και στα κέντρα μεν που τα τραγουδούσε ρυθμικά όπως ήθελε, ήταν κοντά της η ορχήστρα και την ακολουθούσε καταπώς τα ‘λεγε. Στο στούντιο όμως, με την ορχήστρα ήδη μαγνητοφωνημένη, τα πράγματα δυσκόλευαν. Εν πάση περιπτώσει, ύστερα από δεν ξέρω πόσα μερόνυχτα, τέλος καλό, όλα καλά. Τραγουδώντας μάλιστα-επιτέλους-σωστά και την τελευταία φράση του τραγουδιού, της έκανα νόημα ότι τελειώσαμε. Βγήκε από το καμαράκι, μ’ αγκάλιασε, με φίλησε και μου ‘πε: «Ήταν καλά;» «Tέλεια», της απάντησα. Κι αφού πήρε ένα αντίγραφο σε μια κασέτα, έφυγε. Πέντε μέρες αργότερα χτυπάει ξαφνικά το κουδούνι του σπιτιού μου στα Ιλίσια- μέναμε πολύ κοντά. «Ποιος είναι;» «Η Σωτηρία ρε, άνοιξε». Ανοίγω και μπαίνει μέσα μια Μπέλλου έξαλλη. «Τι μ’ έβαλες, ρε, να πω αυτό το κωλοτράγουδο; Τραγούδι είναι αυτό; Όλο “όχι” είναι. Δε λες κουβέντα, δεν πας πουθενά, δεν κάνεις τίποτα. Τι διάολο, δηλαδή, χάθηκε να λέει και κάπου: “Παρ’ όλα αυτά, σ’ αγαπάω;” Έστειλα εξώδικο στον Πατσιφά, να μην κυκλοφορήσει. Θα γίνω ρεζίλι». Βρόντησε την πόρτα κι έφυγε. Όταν όμως βγήκε το δείγμα και τ’ άκουσε, μου τηλεφώνησε και ήρθε με κάτι λουλουδάκια σπίτι, μ’ αγκάλιασε συγκινημένη και μου 'πε: «Φχαριστώ ρε Δήμο, τελικά είμαι τυχερή».
Δήμος Μούτσης
Ιούνιος 2003
