Το «Ασίκικο Πουλάκη» των Μίκη Θεοδωράκη και Μιχάλη Γκανά με τον Βασίλη Λέκκα

(ΑΚΟΥΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟΝ ΔΙΣΚΟ) «Ο Ασίκικος μας πηγαίνει στη γλυκιά Ιωνία, τη ρίζα της μητέρας μου»
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Σαν σήμερα…

Στις 13 Οκτωβρίου 1960 γεννήθηκε στο Άνω Μητρούσι Σερρών ο Βασίλης Λέκκας…

«Οι δρόμοι του Αρχάγγελου… στη Σμύρνη και στο Αϊβαλί»

Στις 15 Φεβρουαρίου 1996 κυκλοφόρησε από τη Sony Music το «Ασίκικο Πουλάκη». Ένας κύκλος εννέα τραγουδιών σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, στίχους του Μιχάλη Γκανά, ερμηνευτή τον Βασίλη Λέκκα και επιμέλεια ενορχηστρώσεων από τον Γιάννη Σπάθα.

Ο δίσκος συμπληρώνεται από μια επανεκτέλεση του τραγουδιού «Μια φυλακή» από τον «Διόνυσο» σε στίχους του Μίκη Θεοδωράκη, που στο «Ασίκικο Πουλάκη» έγινε «Η κάθοδος των Δωριέων» και τραγούδησε ο ίδιος ο συνθέτης, ο οποίος στο σημείωμά του στο ένθετο του δίσκου εξηγεί γιατί ασχολήθηκε με τους λαϊκούς δρόμους, καθώς και γιατί το «Πουλάκη», στον τίτλο του δίσκου, μπήκε με «η» κι όχι με «ι».

«Το ωραιότερο δώρο για τα 70 μου χρόνια»

Ένα από τα ωραιότερα δώρα για τα 70 μου χρόνια - ίσως το ωραιότερο - είναι αυτός ο δίσκος που έγινε με την αγάπη και το ταλέντο τριών φίλων-καλλιτεχνών, του Γιάννη Σπάθα, του Βασίλη Λέκκα και του Μιχάλη Γκανά.

Η σειρά δεν είναι αξιολογική αλλά χρονολογική...Ο Σπάθας συμμετείχε στην εγγραφή του «ΔΙΟΝΥΣΟΥ», όπου και πρωτάκουσε τους Δρόμους και τους Ασίκικους. Πάνε από τότε πάνω από δέκα χρόνια. Στη συνέχεια, στις περιοδείες που κάναμε μαζί στην Ελλάδα - Ευρώπη και ΗΠΑ παρουσιάζαμε μια σειρά Ασίκικους μόνο με την ορχήστρα. Όταν ο Λέκκας ήρθε κοντά μου τους τελευταίους μήνες, μίλησε με τον Σπάθα για ενδεχόμενο δίσκο μαζί μου κι έτσι οι Δρόμοι και οι Ασίκικοι ξαναβγήκαν στο φως. Ο εξαίρετος ποιητής Μιχάλης Γκανάς ήρθε για να προστεθεί στην ομάδα, για να ντύσει ποιητικά τα παράξενα ακούσματα.

Όταν συναντηθήκαμε στο σπίτι μου για πρώτη φορά όλοι μαζί, τους έδειξα τη φωτογραφία των Πουλάκηδων, βγαλμένη στον Τσεσμέ (Κρήνη) της Μικρασίας λίγα χρόνια πριν την καταστροφή και τους είπα «ο δίσκος πρέπει να βαφτιστεί Ασίκικο Πουλάκη (το "κη" με ήτα), για να φανεί η ρίζα της έμπνευσης...» Πράγματι για μένα είναι πολύ σημαντικό , γιατί οι υπόλοιπες μουσικές ρίζες, η κρητική, η λαϊκή, η ευρωπαϊκή, κυριάρχησαν μέσα στη μουσική μου, έτσι ώστε να αδικηθεί η μητρική που - καλώς εχόντων των πραγμάτων- θα έπρεπε να είναι και η πιο δυνατή... Πρόκειται λοιπόν κατ' αρχήν για την αποκατάσταση μιας «αδικίας». Κι ακόμα γιατί δεν θα 'θελα να νομισθεί, πως έτσι στα καλά καθούμενα μου ήρθε ν' ασχοληθώ με τους Δρόμους. Όσο για τον Ασίκικο, αυτός είναι Ρυθμός - Χορός δικής μου φαντασίας. Του έδωσα μάλιστα αυστηρή φόρμα βασισμένη στη ρυθμική εναλλαγή και εξέλιξη του 3+2 και του 8+16. Έτσι έχουμε ένα πρώτο μέρος με 8 η 16 μέτρα των 3/8. Ένα δεύτερο όπου τα 3/8 εναλλάσσονται με τα 2/8. Και ένα τρίτο (κορύφωμα), όπου ανάμεσα στα 3/8 και τα 2/8 παρεμβάλλονται μέτρα των 3/16, πράγμα που δίνει ένα ξαφνικό τίναγμα στο ρυθμό και γι' αυτό και τον ονόμασα ΑΣΙΚΙΚΟ, δηλαδή χορό για Ασίκηδες, για Λεβέντες. Ο ρυθμός αυτός, παντρεμένος με τους δρόμους, μας πηγαίνει κατ'ευθείαν στα παράλια της Μικρασίας, εκεί που κάποτε έλαμψε ο ελληνικός πολιτισμός, στη γλυκιά Ιωνία, τη ρίζα της μητέρας μου.

Αθήνα, Αύγουστος 1995
Μίκης Θεοδωράκης
02.Asikiko cover
Τα τραγούδια του δίσκου

1) Σημαδεμένος απ’ την αγάπη
2) Κοίτα με στα μάτια
3) Αϊβαλί
4) Σαν ορφανό
5) Η κάθοδος των Δωριέων – Τραγουδά ο Μίκης Θεοδωράκης
6) Πώς να ξεχάσω
7) Ναυαγός
8) Ασημένια ταμπακέρα
9) Ασίκικο πουλάκι
10) Οι δρόμοι του Αρχάγγελου

Έπαιξαν οι μουσικοί: Γιάννης Τσουμπρής (τύμπανα), Πέτρος Κούρτης (κρουστά), Νίκος Πολίτης (μπάσο), Βασίλης Μούστος (πιάνο), Νίκος Καλαντζάκος (πιάνο), Θύμιος Παπαδόπουλος (κλαρινέτο, σοπράνο – σαξόφωνο, ηλεκτρονικό αυλό, κρουστά, μπάσο), Πλούταρχος Ρεμπούτσικας (βιολοντσέλο, ακορντεόν) και Σπύρος Ιωαννίδης (μπουζούκι, τζουρά, μπαγλαμά, μπάντζο). Φωνητικά έκαναν η Έφη Μηνακούλη, ο Σταύρος Μπερής, ο Τάσος Αλούπης και ο Γιώργος Κωστάντζας.

Η διεύθυνση παραγωγής ήταν του Θύμιου Παπαδόπουλου, η ηχογράφηση έγινε από τον Σωτήρη Παπαδόπουλο με βοηθό τον Μάρκο Κοντιζά, η φωτογραφία του Βασίλη Λέκκα ήταν του Τάσου Βρεττού και η καλλιτεχνική επιμέλεια του εξωφύλλου και του ενθέτου του Αντώνη Γλυκού. Στη φωτογραφία του οπισθόφυλλου εικονίζεται η οικογένεια Πουλάκη.
03.Asikiko poulaki
Λίγα λόγια για έναν σπουδαίο δίσκο

Χωρίς να θέλω να υποτιμήσω το υπόλοιπο υλικό του Βασίλη Λέκκα, αν μου ζητούσαν να επιλέξω ένα μόνο δίσκο μέσα από τη σαραντάχρονη και πλέον διαδρομή του στη δισκογραφία, αυτός, για πολλούς λόγους, θα ήταν, μάλλον, το «Ασίκικο Πουλάκη».

Εκτός από τα ίδια τα τραγούδια, είναι οι γεμάτες ένταση ερμηνείες του Λέκκα που έρχονται και «κουμπώνουν» ιδανικά με τις μελωδίες και τους στίχους, είναι οι εμπνευσμένες ενορχηστρώσεις του αείμνηστου Γιάννη Σπάθα, που δίνουν μια διαφορετική «πνοή» στα τραγούδια του Μίκη, είναι κι αυτά τα «περάσματα» του Μιχάλη Γκανά από το Αϊβαλί, την Πέργαμο, τον Τσεσμέ και τη «φωτιά της Σμύρνης», που θυμίζουν τις αφηγήσεις της γιαγιάς κι ακόμα πονάνε…

Νομίζω επίσης, πως το «Ασίκικο Πουλάκη», μαζί με την «Πολιτεία Γ’» με τον Μανώλη Μητσιά, που κυκλοφόρησε το 1994 και την «Πολιτεία Δ’» με τον Πέτρο Γαϊτάνο (1996), συγκροτούν μια τριλογία έργων του Μίκη Θεοδωράκη με λαϊκά τραγούδια, που κυκλοφόρησαν και ξεχωρίζουν, στην – άγνωστη σε πολλούς – τελευταία δημιουργική περίοδο του συνθέτη - από το 1990 μέχρι το 2007 - και αξίζουν μιας δεύτερης «ανάγνωσης».

Αυτό που ακούστηκε περισσότερο από το «Ασίκικο Πουλάκη» είναι το «Κοίτα με στα μάτια». Δεν μπορώ να μην κάνω ιδιαίτερη μνεία στη σπαραχτική ερμηνεία του Μίκη Θεοδωράκη στην «Κάθοδο των Δωριέων», αλλά και στο συγκλονιστικό «Ασίκικο πουλάκι», που θεωρώ ένα από τα σημαντικότερα σύγχρονα τραγούδια που γράφτηκαν για τη Μικρασιατική Καταστροφή και συγχρόνως, ένα από τα δυσκολότερα, όσον αφορά τον ρυθμό τους, ελληνικά τραγούδια. Και τα υπόλοιπα όμως δεν υστερούν. Κάθε τραγούδι είναι από μόνο του ένα μικρό, τρίλεπτο ή μεγαλύτερο αριστούργημα! Χωρίς υπερβολή…

Ανάμεσα στα ωραιότερα του δίσκου είναι αναμφίβολα και οι «Δρόμοι του Αρχάγγελου», ένα τραγούδι που αφιερώθηκε στον συνθέτη και τον πολυκύμαντο βίο του, «Αντί-δωρο στον Μίκη», όπως σημειώνει στο ένθετο ο Μιχάλης Γκανάς.

Χρυσά φτερά, βυζαντινό μου βλέμμα,
αρχάγγελοι χορεύανε στο αίμα,
κι ένα τραγούδι μέσα στη φωνή μου,
μου γύρευε μιαν έξοδο κινδύνου.

Γιάννενα και Τρίπολη και Σύρα,
όμορφη σκονισμένη μου πορφύρα,
Χίος, Κεφαλλονιά και Μυτιλήνη,
μοίρα μου πελαγίσια Ρωμιοσύνη.

Χάλκινο το τραγούδι μας στο στόμα,
τίποτε δεν το φίμωσε ακόμα.

Τρελή φυλή που κλαίει και γελάει,
μ' έναν καημό κοιμάται και ξυπνάει,
να σπείρει τα πελάγη με σιτάρι,
για να θερίσει το μαργαριτάρι.

Γιάννενα και Τρίπολη και Κρήτη,
ρίζα μου περηφάνια Ψηλορείτη,
Ζάτουνα και νησιά της αγωνίας,
φλέβα μου μυστική της Ιωνίας.

Χάλκινο το τραγούδι μας στο στόμα,
τίποτε δεν το φίμωσε ακόμα.

Λίγο μετά την έκδοση των «Δρόμων του Αρχάγγελου», πάνω στην ίδια μελωδία, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, έγραψε νέους στίχους για «ένα φεγγάρι αλλόκοτο». Το κομμάτι, σε αυτήν την εκδοχή, ηχογραφήθηκε το Νοέμβρη του 1996 στο Βερολίνο, με τη φωνή του Μίκη, λιτή ενορχήστρωση του Jens Naumilkat και τίτλο «Στρέφη» και συμπεριλήφθηκε στο cd «Μikis sings his songs» που κυκλοφόρησε από την Peregrina, αρχικά στο εξωτερικό και στη συνέχεια και στην Ελλάδα, με διαφορετικό εξώφυλλο. Το 1998 μια νέα ηχογράφηση του τραγουδιού από τη Μαρία Φαραντούρη, με τίτλο αυτή τη φορά «Ένα φεγγάρι αλλόκοτο», συμπεριλήφθηκε στον κύκλο τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη και του Λευτέρη Παπαδόπουλου «Σερενάτες» με δώδεκα τραγούδια σε ενορχήστρωση του Γιάννη Σπάθα.

Οι επανεκτελέσεις όμως δεν σταμάτησαν στις «Σερενάτες». Το 2006 κυκλοφόρησε η «Ερημιά». Ένας ξεχωριστός δίσκος του Μίκη Θεοδωράκη, που, δυστυχώς δεν ακούστηκε ιδιαίτερα, με δώδεκα λαϊκά τραγούδια και μπαλάντες σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, ερμηνευτές τη Μαρία Φαραντούρη και τον Μανώλη Μητσιά και ενορχήστρωση του Σταύρου Ξαρχάκου. (Το γιατί ένας δίσκος με βασικούς συντελεστές τους Θεοδωράκη, Παπαδόπουλο, Ξαρχάκο, Φαραντούρη, Μητσιά πέρασε, σχεδόν, απαρατήρητος, είναι ένα μεγάλο θέμα που θα το αναλύσουμε άλλη φορά).

Ανάμεσα στα τραγούδια της «Ερημιάς» με τον Μανώλη Μητσιά, είναι εύκολα αναγνωρίσιμες οι μελωδίες τριών τραγουδιών από το «Ασίκικο Πουλάκη», με νέους στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου. Έτσι, ο «Ναυαγός» «έπιασε» «Βάρδια», ο «Σημαδεμένος απ’την αγάπη» «πέταξε» σαν «Γεράκι» και το «Σαν ορφανό», «χόρεψε» «Στο ζεϊμπέκικο Γρηγόρη»…

Στη λίστα που ακολουθεί μπορείτε να ακούσετε και να απολαύσετε ολόκληρο το «Ασίκικο Πουλάκη»…

04.Asikiko oloi

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!