μουσικούς της γενιάς του, με δεκάδες συνεργασίες με πολλά από τα κορυφαία ονόματα του ελληνικού τραγουδιού. Ανάμεσά τους και μια συνεργασία, η οποία αν και σε πρώτη ανάγνωση φαίνεται ετερόκλητη και προκαλεί έκπληξη, αποδεικνύεται από τις πιο χαρακτηριστικές και ολοκληρωμένες, τόσο για τον συνθέτη, όσο και για την ερμηνεύτρια. Αναφέρομαι βεβαίως στα «Χάρτινα» που κυκλοφόρησαν από την Polygram, σε μια ιδιαίτερα καλαίσθητη συσκευασία το 1997 με οκτώ τραγούδια του Τάκη Σούκα σε στίχους Νίκου Μωραΐτη, Βασίλη Παπαδόπουλου, Νίκου Λουκά και Μανώλη Λιδάκη. Υπάρχουν επίσης δυο διασκευές, σε ένα παραδοσιακό αρμένικο καθώς και στο διεθνές «Όσες φωτιές» («Bayaty»), το οποίο είχε κυκλοφορήσει λίγο καιρό πριν σε cd single για τη Διεθνή Αμνηστία. Φωνητικά κάνουν ο Δημήτρης Μπάσης και ο Μανώλης Λιδάκης.
1)Τα χάρτινα (Στίχοι Νίκος Μωραΐτης)
2)Φλόγα στην καρδιά (Νίκος Μωραΐτης)
3)Μήπως (Βασίλης Παπαδόπουλος) β’ φωνή: Δημήτρης Μπάσης
4)Ανακαλύπτω (Νίκος Λουκάς)
5)Τα σκαλιά (Νίκος Μωραΐτης)
6)Να μη χαράζει η μέρα (Νίκος Μωραΐτης)
7)Του σώματός μου σώμα (Νίκος Μωραΐτης)
8)Φεύγω σαλπάρω στα βαθιά (Μανώλης Λιδάκης) β’ φωνή: Μανώλης Λιδάκης
9)Όσες φωτιές (Bayaty) (Μουσική: Eldar Mansurov, Στίχοι: Νίκος Μωραΐτης) β’ φωνή: Δημήτρης Μπάσης
10)Δυο γερανοί (Παραδοσιακό Αρμένικο- διασκευή: Haig Yazdjian, Στίχοι: Νίκος Μωραΐτης) (Όπως αναφέρεται στο ένθετο: «Στην αρμένικη παράδοση οι Γερανοί έφερναν άσχημα μαντάτα στους ξενιτεμένους για τη βασανισμένη τους πατρίδα»).
Μαζί με το κανονικό cd, υπήρχε κι ένα cd single, με το οποίο η Δήμητρα Γαλάνη σύστηνε στο κοινό, ένα νέο και ταλαντούχο τραγουδιστή, τον Δημήτρη Υφαντή, που τραγουδούσε το ηπειρώτικο τραγούδι «Καίγομαι και σιγολιώνω». Η ενορχήστρωση ήταν του Κώστα Θεοδώρου, εκτός από το «Δυο γερανοί» που ενορχήστρωσε ο Haig Yazdjian. Η διεύθυνση παραγωγής ήταν του Τάσου Κυβέλου και του Τάσου Φαληρέα. Η ηχογράφηση και η μίξη έγιναν στο studio Sierra από τον Βαγγέλη Λάππα, ενώ το ηχητικό αποτέλεσμα είναι ανάλογο με τα ονόματα των μουσικών που συμμετέχουν: Σταύρος Αραπίδης (ακουστική κιθάρα), Τάκης Κανέλλος (τύμπανα), Βαγγέλης Καρίπης (τουμπερλέκι), Τάκης Φαραζής (ακορντεόν, πιάνο), «Βελβεντινός» (τρομπέτα, τρομπόνι), Δήμος Δημητριάδης (alto σαξόφωνο), Δημήτρης Χαλκιάς (κλαρίνο), Κώστας Θεοδώρου (κοντραμπάσο, νταούλι), Χρήστος Περτσινίδης (κλασική κιθάρα), Νίκος Σιδηροκαστρίτης (τύμπανα), Κυριάκος Γκουβέντας (βιολί, βιόλα), Vahan Galstian (duduk (αρμένικο πνευστό) φλογέρα, κλαρίνο), Μανώλης Πάππος (μπουζούκι, μπαγλαμάς, λαούτο, τζουράς, ταμπουράς), Σπύρος Γκούμας (μπουζούκι, μπαγλαμάς, ακουστική κιθάρα), Νίκος Καπηλίδης (τύμπανα), Πέτρος Κούρτης (κρουστά), Πάνος Δημητρακόπουλος (κανονάκι), Ανδρέας Παππάς (κρουστά), Τάσος Μισυρλής (τσέλο), Αλέκος Βασιλάτος (κόντρα μπάσο), Φώτης Μυλωνάς (πιάνο), Alfred Shtuni (βιολί), Alexander Mato (βιολί), Altin’ Thanasi (βιόλα), Granit Kamberi: (τσέλο). Στο «Να μη χαράζει η μέρα» έπαιξε ακορντεόν ο Τάκης Σούκας. Στο «Καίγομαι και σιγολιώνω» έπαιξαν ο Πετρο-Λούκας Χαλκιάς (κλαρίνο), Αχιλλέας Χαλκιάς (βιολί), Αχιλλέας Περσίδης (ακουστική κιθάρα, λαούτο) και Κώστας Θεοδώρου (κοντραμπάσο). Σαν δημιουργός του τραγουδιού αναγράφεται ο Αναστάσιος Ζούμπας.
Στο ένθετο του cd η Δήμητρα Γαλάνη σημειώνει:
Το λαϊκό τραγούδι. Ότι αγαπώ και σέβομαι όλα αυτά τα χρόνια. Η μεγάλη μου αφορμή ο Τσιτσάνης. Μ’ΕΝΑ ΓΛΥΚΟ ΑΝΑΣΤΕΝΑΓΜΟ, το ΧΑΡΑΜΑ, οι σπουδές μου. ΤΑ ΧΑΡΤΙΝΑ, ο Τάκης Σούκας το αποτέλεσμα. …Τα πάντα είναι θέμα γεωγραφίας, ήταν η απάντηση του Κώστα Θεοδώρου στην ερώτησή μου αν τα χάλκινα της Βόρειας Ελλάδας θα μπορούσαν να συμπληρωθούν από την Αθήνα. Σημείο συνάντησης αυτός ο δίσκος, ήχων από τα Βαλκάνια και την Ανατολή. Ήπειρος, Θεσσαλονίκη, Καστοριά, Έδεσσα και Κρήτη. Αρμενία, Αλβανία, Τουρκμενιστάν, Συρία. Το ταξίδι δεν θέλω να τελειώσει. 200 χρόνια οικογένεια μουσικών οι Σουκαίοι στην Ήπειρο. Και ο Τάκης ραχοκοκαλιά του λαϊκού τραγουδιού τις τελευταίες δεκαετίες. Τιμή μου η εμπιστοσύνη που μου έδειξε. Το ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΩ του Νίκου Λουκά η πρώτη μας επαφή.
-Βασίλη Παπαδόπουλε, η ζήλια μου για το ΜΙΑ ΖΩΗ ΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ, μας έφερε το ΜΗΠΩΣ. Ανεξίτηλο σημάδι κι αυτό στο λαϊκό τραγούδι.
-Χάικ, πάντα θα ‘μαι δίπλα σου σ’ ό,τι μου ζητήσεις.
-Μανώλη, αγαπημένη μου φωνή, σ’ευχαριστώ. Καλό μας χειμώνα.
Ο Κώστας Θεοδώρου. Θεού δώρο πραγματικά η παρουσία του σ’αυτήν τη δουλειά. Ήξερε από την αρχή τι ήθελε. Δεν χαθήκαμε σε άσκοπα ψαξίματα και φλυαρίες. Με το πέρασμα αυτών των κορυφαίων μουσικών από αυτό το δίσκο είναι σα να άνοιξε ένα κουτί με ήχους και μου έφερε όλα τα χρώματα και τις μυρωδιές της φύσης. Τόσο απλά και γενναιόδωρα. Και ο Βαγγέλης μας. Καλός πολίτης... αστέρι ηχολήπτης. Σ’ ευχαριστώ απ’την καρδιά μου για το πάθος και τα νιάτα σου. Και τα καλωσορίσματα. Η μεγάλη χαρά που μου δίνει όλα αυτά τα χρόνια η δουλειά μου. Ένας νέος στιχουργός. Ο Νίκος Μωραΐτης. Εικοσιτεσσάρων χρονών παιδί. Με πάθος στο τραγούδι, σεβασμό για ότι έχει προηγηθεί, πεντακάθαρη γραφή και προπάντων κρυστάλλινο και βαθύ αίσθημα. Μια βόλτα στο Ναύπλιο, τα αγαπημένα μου πρόσωπα, καθαρή η σκέψη και η απόφαση. Ήξερα ακριβώς τι ήθελα και το ότι ο Γιώργος και ο Τάσος θα ήταν οι άνθρωποι που θα μου έκαναν όλα αυτά πραγματικότητα. Γνωριζόμαστε χιλιάδες χρόνια, αγαπάμε τα ίδια πράγματα, έχουμε κοινούς κώδικες. Σας ευχαριστώ γι’αυτό το μεγάλο δώρο. Σας ευχαριστώ όλους. Δ.Γ.
Ενώ για την παρουσία του Δημήτρη Υφαντή η Γαλάνη γράφει: Ο Δημήτρης Υφαντής είναι μαθητής του Haig Yazdjian που μαζί με τον Νίκο Σιδηροκαστρίτη μου πρότειναν να τον ακούσω. Ήρθε λοιπόν, τρυφερά αμήχανος, ένα μεσημέρι το περασμένο καλοκαίρι στο σπίτι μου με το ούτι του και με τον πιο απλό τρόπο μου είπε:
-«Θέλεις να σου τραγουδήσω ένα τραγούδι της πατρίδας μου; »
Σας προτείνω να κάνετε ότι έκανα. Χάθηκα στην αλήθεια της φωνής του, της ψυχής του. Είναι όλος δικός σας από δω και πέρα. Τον πλαισιώνουν οι πιο αυθεντικοί ήχοι της Ηπείρου. Οι Χαλκιάδες. Η ηχογράφηση που ακούτε έγινε ζωντανά στο στούντιο.
Δ.Γ.
Προάγγελος της συνεργασίας της Δήμητρας Γαλάνη, με τον Τάκη Σούκα, μπορούμε να πούμε πως υπήρξε η ερμηνεία της στο «Έρωτά μου αγιάτρευτε» το 1996 στις παραστάσεις της στο «Χάραμα», που κυκλοφόρησαν και σε cd. («Η Δήμητρα Γαλάνη στο Χάραμα-Μέρος 2ο»). Έχω την αίσθηση πως όσον αφορά το ύφος του δίσκου, ο συνθέτης και η τραγουδίστρια, υπηρετώντας, κατά βάση, διαφορετικά είδη, βρήκαν εδώ τη χρυσή τομή, δημιουργώντας μια επιτυχημένη δουλειά και χωρίς, προπαντός, να «καπελώνει» ο ένας τον άλλον… Βέβαια, η επιτυχία του ομώνυμου τραγουδιού, αλλά και του «Όσες φωτιές» που ακούστηκε πολύ, επισκίασε, κατά κάποιο τρόπο, τα υπόλοιπα κομμάτια του δίσκου.
Συζητώντας με τη Δήμητρα Γαλάνη στα πλαίσια μιας συνέντευξης στις αρχές του 2009, αναφερθήκαμε φυσικά και στο συγκεκριμένο δίσκο, για τον οποίο μου είπε:
Αυτός ήταν αυτό που λέμε «World» δίσκος. Τραγούδια του κόσμου, ας πούμε. Ήταν ο κύριος Σούκας, ο οποίος είναι μεγάλος δεξιοτέχνης και σημαντικός λαϊκός δημιουργός μας, που είχε τον βασικό πυρήνα των τραγουδιών, αλλά υπήρχαν και τραγούδια από την Αρμενία, από το Τουρκμενιστάν… Ήταν ένα ταξίδι μεταξύ Ανατολής και Μεσογείου. Είναι ένας δίσκος που έχω αγαπήσει πάρα πολύ. Έπαιξαν πολύ ωραίοι μουσικοί, από διάφορα μέρη της Ελλάδας και όχι μόνο. Ο Haig Yazdjian έπαιξε ούτι και ενορχήστρωσε…Βέβαια αυτό το είδος της παγκόσμιας μουσικής, της μουσικής του κόσμου που λέμε, γι’ αυτό τη λένε «World Music», ακόμα δεν είχε αναπτυχθεί στην Ελλάδα. Τώρα βέβαια, υπάρχουν και ραδιόφωνα που καλύπτουν αυτή τη μουσική. Τότε δεν το είχαν καταλάβει πάρα πολύ. Τα «Χάρτινα» βέβαια, αγαπήθηκαν πολύ σαν κομμάτι, αλλά είχε κι άλλα ωραία τραγούδια αυτή η δουλειά. Πολύ καλός δίσκος, είμαι πολύ περήφανη γι’ αυτόν.
