Οι παραπάνω δηλώσεις του Γιώργου Νταλάρα γίνονται ένα μήνα μετά την κυκλοφορία ενός δίσκου - σταθμού στην ιστορία του λαϊκού τραγουδιού. Θέλω Να Τα Πω ο τίτλος του και κυκλοφορεί από τη Minos, σε μια εποχή όπου η «φθορά» του πολιτικού τραγουδιού, όπως αυτό διαμορφώνεται από τη μεταπολίτευση και μετά είναι πλέον εμφανής, ενώ ιδιαίτερη άνθηση γνωρίζουν οι κομπανίες, που επαναφέρουν στο προσκήνιο παλιά λαϊκά και ρεμπέτικα τραγούδια…
Ο δίσκος περιλαμβάνει 13 τραγούδια σε μουσική και στίχους, όπως πάντα, του Άκη Πάνου: Θέλω να τα πω, Τούτος ο τάφος, Άνοιξε Πέτρο, Φέρε, Ο εαυτός μου, Προσευχή του καλού ραγιά, Χαροκόπου 1942-1953 (στις παράγκες), Δεν είναι ο κόσμος φίλος μου, Ο δρόμος είναι δρόμος, Όμορφο χαβά (Συμμετέχει χορωδία), Για έλα κάθησε με μας, Έζησε με το τίποτα, Αδιόρθω-αναρχί (Συμμετέχει χορωδία).
Η ενορχήστρωση και διεύθυνση της ορχήστρας είναι του Άκη Πάνου. Η ηχογράφηση έγινε στην Columbia, με ηχολήπτη τον Τάκη Φιλιππίδη και βοηθό τον Γιάννη Παπαϊωάννου.
Στο δίσκο παίζει μια πλειάδα σημαντικών μουσικών με προεξάρχοντες τους Κώστα Παπαδόπουλο και Λάκη Καρνέζη στα 3χορδα μπουζούκια αλλά και τους Μάρκο Αλεξίου (πιάνο), Μπάμπη Λασκαράκη (ακουστική & 12άχορδη κιθάρα), Μάριο Κώστογλου (λαϊκή κιθάρα) Διονύση Πανταζή (μπάσσο), Σπύρο Λιβιεράτο (ντραμς, κρουστά), Φίλιππο Τσεμπερούλη (φλάουτο, κλαρίνο), Ανδρέα Τσεγά (όργανο, συνθεσάιζερ), Χάρη Καλέα (πιάνο) Γιώργο Νταλάρα (κιθάρα, μπαγλαμά). Στο τραγούδι Ο εαυτός μου 4άχορδο μπουζούκι παίζει και ο Γιάννης Μπιθικώτσης, στο Για έλα κάθησε με μας σαντούρι ο Τάκης Σούκας και στην Προσευχή του καλού ραγιά βιολί ο Γιώργος Κόρος. Συμμετέχει επίσης μικρή ομάδα εγχόρδων αποτελούμενη από τους Ανδρέα Ροδουσάκη (κόντρα μπάσσο στο τραγούδι Ο εαυτός μου), Δημήτρη Ντουφεξιάδη, Γιώργο Κατσικάκη και Κώστα Κύρου (τσέλλο) και Νίκη Θωμά (βιόλα). Οι πωλήσεις ξεπερνούν τις 50.000. Κυκλοφορεί τότε και στην αγορά της Αμερικής από την Peters International. Αρκετά χρόνια αργότερα και με την επιβολή πλέον του ψηφιακού ήχου, κυκλοφορεί σε cd και σε remastered cd.
Αυτές τις μέρες επανακυκλοφορεί μαζί με κυριακάτικη εφημερίδα με νέα τεχνική επεξεργασία. Στο σημείωμα αυτής της έκδοσης ο Γιώργος Νταλάρας γράφει: «Ακούγοντας ξανά, μετά από 30 χρόνια, τα πολυκάναλα του δίσκου, αισθάνθηκα την ανάγκη να δουλέψω από την αρχή τις μείξεις, να διαλέξω κάποιες διαφορετικές ερμηνείες από τις ηχογραφήσεις εκείνης της εποχής και να αντικαταστήσω όργανα και ήχους, που δεν ακούγονταν στ’ αυτιά μου σήμερα όπως θα άξιζε σ’ αυτά τα τόσο σημαντικά λαϊκά τραγούδια. Τα χρόνια περνάνε, οι απόψεις μας αλλάζουν, οι απαιτήσεις μας μεγαλώνουν και αναζητήσεις μας στρέφονται αλλού… Είναι και οι νεότερες γενιές πια, που έχουν άλλη παιδεία σε ό, τι αφορά την παραγωγή ήχου… Ό, τι κάναμε είναι για καλό, νομίζω… Στην «καινούργια εκδοχή» παίζει ο Νίκος Ζέρβας πιάνο, ακορντεόν και πλήκτρα και εγώ κιθάρα, μπαγλαμά και κρουστά. Η συμβολή του Νίκου Ζέρβα και του ηχολήπτη Ηλία Λάκκα ήταν καθοριστική. Τους ευχαριστώ ιδιαίτερα…»
Το πιο σημαντικό ίσως είναι ότι σ’ αυτή τη νέα έκδοση συμπεριλαμβάνεται και το κομμάτι Ζήτω!, που ηχογραφήθηκε το 1982, αλλά έμεινε τότε εκτός δίσκου, αφού, όπως σημειώνεται στο σημείωμα της επανέκδοσης, σύμφωνα με σημερινή μαρτυρία του Γιώργου Νταλάρα ο «επιθεωρησιακός» χαρακτήρας που διέβλεπε από τότε στο τραγούδι τον έκανε να μη συναινέσει τότε στην έκδοσή του. Το κομμάτι ηχογραφείται το 1985 σε δίσκο 45 στροφών τραγουδισμένο από τον δημιουργό του, σε πιο αργό τέμπο με τίτλο Πριν, τώρα, πάντα… και με την προσθήκη ενός ακόμα τετράστιχου.
Στο καυστικό σημείωμά του στο οπισθόφυλλο της πρώτης έκδοσης ο συνθέτης γράφει: «Πριν από ένα ή και μισό αιώνα το τραγούδι ήταν στιχάκια του δημοτικού της λογοτεχνίας με μουσική ανάλογη: “πάρε με Αντριάνα μου να σε βοηθώ στην πλύση και να σου κουβαλώ νερό απ’ το βατραχονήσι”. Κουβέντες χωρίς “βάθος” αλλά και “τεχνική” αντιπαραγωγική. Ασφυκτικά μέτρα και ομοιοκαταληξίες που σπάγανε το κεφάλι τους να “σκαρώσουν” οι ποιητές, όπως σπάγανε το κεφάλι τους οι αρχιτέκτονες να σκαρώσουν “αρμονικά” διακοσμητικά να στολίσουν τα κτίρια μέσα κι έξω.
Φταίνε βέβαια και οι “γλωσσονόμοι” που γράφανε στα λεξικά κι εξακολουθούνε να το γράφουνε πως “ποίηση είναι η λογοτεχνική δημιουργία σε στίχους”. Έπειτα ήρθε η “προοδευτική” εξέλιξη κι έβαλε τα πράγματα στη θέση τους. Η μουσική “τέχνη” χωρίστηκε σε “άτεχνη” και “έντεχνη”. Μουσική μαθηματική , εξευγενισμένη, γραμμένη επιστημονικά με φθόγγους “ειδικούς”. Ντυμένο μ’ αυτή τη “νέα” μουσική “πέρασε” κι έγινε προσιτό το μεγαλειώδικο έργο των πολλών μεγάλων.
“άξιον εστί το κάμα που κλωσάει στο γιοφύρι από κάτω τα ωραία κοτρόνια τα σκατά των παιδιών με την πράσινη μύγα”
“τούτη η κολώνα έχει μια τρύπα βλέπεις την Περσεφόνη;”
- Δεν είναι τραγικό αν σε καταλάβουν και δεν σε δεχτούν, τραγικό είναι να σε δέχονται χωρίς να σε καταλαβαίνουν
- Τούτο το τελευταίο δεν είναι “ποίηση” είναι ένα απ’ τα πιστεύω μου. Τα τραγουδάκια που υπάρχουν σ’ αυτό το δίσκο είναι “απλοϊκά τραγουδάκια” με “άτεχνη” μουσική και στίχους με θέματα που καίνε εμένα κι όσους δεν τη “βρίσκουν” καθόλου-ποτέ- και με τίποτα. Φοβάμαι πως θα “σοκάρουν” όσους τη “βρίσκουν” με την τρύπα της κολώνας, την Περσεφόνη, την πράσινη μύγα και τα σκατά των παιδιών».
Άκης Πάνου Ι
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως έχει και η άποψη του Πάνου για τη συγκεκριμένη δουλειά, όπως την εξέφρασε σε συνέντευξή του στον Πάνο Γεραμάνη: «Ενώ όλα τα τραγούδια ήταν θαυμάσια, η εταιρεία προτίμησε να αναδείξει μόνο δύο: "Θέλω να τα πω" και "Χαροκόπου". Η ζωή όμως τιμωρεί. Γιατί ο κόσμος αγάπησε και έκανε σουξέ όλα σχεδόν τα κομμάτια του δίσκου με τον Νταλάρα. Έτσι με αυτόν τον τρόπο αποδείχθηκε ότι τα τραγούδια που κάτι λένε, κρύβουν μια δυναμική που δεν μπορεί να την εμποδίσει κανένα κύκλωμα και καμία εταιρεία».
Ο δίσκος κάνει αίσθηση εκείνη την εποχή. Παρόλα αυτά το μεγάλο «μπαμ» γίνεται με την κυκλοφορία του ιστορικού διπλού ζωντανού άλμπουμ του Νταλάρα Τα Τραγούδια Μου, στον οποίο ακούγονται, με μια πιο «γεμάτη» ενορχήστρωση, τα Θέλω να τα πω και Χαροκόπου 1942-1953, το οποίο θα γίνει γνωστό στον κόσμο ως Εφτά νομά… Οι κομμένες καταλήξεις των λέξεων, τόσο σ’ αυτό το τραγούδι, όσο και στο Αδιόρθω-αναρχί ξαφνιάζουν… Πολύς κόσμος που, ενδεχομένως, δεν είχε ακούσει τα νέα τραγούδια του Πάνου με τον Νταλάρα, με αφορμή τις ζωντανές ηχογραφήσεις, ψάχνει και ανακαλύπτει και τα πρωτότυπα…
Αυτός όμως ο δίσκος είναι και η απαρχή μιας σειράς δηλώσεων και συνεντεύξεων, εκατέρωθεν, στα περιοδικά «Ντέφι» και «Γυναίκα». Ο Άκης Πάνου δηλώνει δυσαρεστημένος για το ότι ο Νταλάρας συμπεριέλαβε τις δυο συνθέσεις του σ’ έναν προσωπικό του δίσκο με τίτλο Τα Τραγούδια Μου… Έχω την εντύπωση πως γι’ αυτές τις δηλώσεις του συμβάλλουν τόσο η ισχυρή προσωπικότητα και ο ιδιόρρυθμος χαρακτήρας του όσο και η τεράστια επιτυχία του ζωντανού δίσκου του Νταλάρα, που ακούγεται σ’ όλη τη χώρα, απ’ άκρη σ’ άκρη… Η σχέση των δυο καλλιτεχνών αμαυρώνεται και μένει έτσι ως το τέλος του συνθέτη το 2000… Δεν ξέρω πόση σημασία έχει αυτό, μπροστά στο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα… Το βέβαιο είναι ένα… Οι άνθρωποι φεύγουν και οι δηλώσεις περνούν στη «σφαίρα της λησμονιάς»… Τα τραγούδια όμως μένουν… Για πάντα…
Επιστρέφοντας στο περιεχόμενο του δίσκου, θα λέγαμε πως τα συγκεκριμένα τραγούδια αποτελούν υπόδειγμα για το πώς πρέπει να γράφεται ο λαϊκός-κοινωνικός στίχος… Σε μια εποχή που το τραγούδι κατακλύζεται από διάφορα «ερωτοσκευάσματα», ο Άκης Πάνου χτυπά τη «γροθιά στο μαχαίρι»… Με στίχους και φράσεις που ακούγονται για πρώτη φορά στην ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας, όπως «κι όποιος φύγει κάνει φάλτσο, θα του κάτσω μπάτσο, εγώ θέλω στο χορό μου όμορφο χαβά» ή «κι αν λεν πως βαριαμάρτησα υπάρχουν και ρουφιάνοι», για μια ακόμη φορά πρωτοτυπεί… Είναι σκληρός και ιδιόρρυθμος, συνάμα όμως αληθινός και διαχρονικός… Πολύ απλά είναι ο εαυτός του, χωρίς καμιά διάθεση υποκριτικής ή συγκάλυψης των καταστάσεων που περιγράφει… Πόσο αληθινοί μοιάζουν, ακόμα και σήμερα, οι στίχοι στην Προσευχή του καλού ραγιά που «ευχαριστεί το Θεό γιατί τον άφησε να ζήσει άλλη μια μέρα και να υπηρετήσει τον Αγά».
Αλλά και αυτοί που εκφράζουν την απογοήτευση από τη ζωή και την κοινωνία, θέμα που συναντάται επανειλημμένως στη γραφή του Άκη Πάνου. Το 1974 «δια στόματος» Στέλιου Καζαντζίδη λέει: Δεν την εθέλω τούτη την παλιοζωή, πότε θ’ αφήσει το ταλαίπωρο κορμί μου… Και τώρα: Δεν περιμένω τίποτα από το να πεθάνω, ν’ αδειάσει η κούπα του καημού και η γωνιά που πιάνω…
Στο ένθετο της κασετίνας Άκης Πάνου - Ο Κόσμος Ο Δικός Μου, ο Γιώργος Τσάμπρας σημειώνει τα εξής σχετικά με τους στίχους: «Τα τραγούδια του ΘΕΛΩ ΝΑ ΤΑ ΠΩ, θα μπορούσαν να είναι η συνέχεια του ΠΑΡΩΝ σε ότι αφορά τις κοινωνικές καταγραφές και την διεισδυτικότητά τους, αν δεν είχαν από τη δημιουργία τους μια πιο άμεση, "δημοσιογραφική", οργή. Και ναι μεν, "Μη μιλάς μες στη μιζέρια περί ήθους και τιμής, φέρε του ληστή τα χέρια να ρεφάρουμε κι εμείς", αλλά όταν το συγκεκριμένο κομμάτι καταλήγει... "Λάχανα δεν έχει ο κήπος και πεινάει το παιδί, φέρε του χοντρού το λίπος να το κάνουμε λαρδί", φαίνεται ότι πλέον η ματιά του παρατηρητή είναι περισσότερο οργισμένη και λιγότερο διεισδυτική απέναντι σ' αυτό που καταγράφει. Ανάμεσα απ' αυτές τις "εκτροπές" βέβαια, υπάρχουν τραγούδια όπως το συγκλονιστικό "Ο δρόμος είναι δρόμος" που σαφώς δικαιώνουν την εκτίμηση ότι ο Άκης Πάνου δημιούργησε την πιο βαθιά, την πιο ρεαλιστική, την πιο καίρια τομή στην “μυθολογία του λαϊκού στίχου: «Δεν είναι εύκολο ν' αλλάξεις, όταν χαλάσεις εντελώς, δεν έχεις μάτια να κοιτάξεις ποιος είν' ο δρόμος ο καλός. Για μένα ο δρόμος είναι δρόμος, στον εαυτό σου έτσι λες, τι πάει να πει βρωμιά και τρόμος, κατήφορος και προσβολές". Ο τρόπος που αναδείχτηκαν τραγούδια σαν κι αυτό μέσα απ' το χρόνο, ίσως δείχνει ότι και στις μέρες μας λειτουργούν οι "φυσικοί" μηχανισμοί για την αποδοχή ενός καλλιτεχνικού υλικού-μακριά από τα εκτυφλωτικά φώτα της "προβολής" κάθε επικαιρότητας". Το γεγονός όμως ότι ο δίσκος στηρίχτηκε πολύ στην δυναμική επικοινωνίας του τραγουδιστή του, έκανε-και πάλι-κάποια τραγούδια να ξεχωρίσουν, αφήνοντας το υπόλοιπο υλικό στη σκιά τους.
To 1979 στην εκπομπή «Παρασκήνιο» της ΕΡΤ ο Γ. Νταλάρας αναφερόμενος στο λαϊκό στίχο, φέρνει σαν παράδειγμα το τραγούδι Η ζωή μου όλη, λέγοντας: «… Eίναι μια μερίδα μεγάλη του κόσμου, η οποία κάποτε άκουγε τη “Δραπετσώνα” και σήμερα ξαναγυρίζει και ακούει πιο λαϊκά πράγματα… Δηλαδή, παραμελούμε ένα στίχο σαν το “Η ζωή μου όλη είναι ένα τσιγάρο, που δεν το γουστάρω κι όμως το φουμάρω…”. Αυτό το πράγμα είναι πολύ σημαντικό για μένα, δεν ξέρω πως θα το ’λεγε ο Σεφέρης, μπορεί να το ’χει πει με άλλα λόγια αλλά ο λαός έχει αυτή τη γλώσσα, πρέπει να του μιλήσεις μ’ αυτή τη γλώσσα, να πας κοντά του να του πεις το πρόβλημά του. Είναι πολύ σημαντικό ότι λέει μέσα σ’ ένα τετράστιχο “Η ζωή μου όλη είναι ένα τσιγάρο, που δεν το γουστάρω κι όμως το φουμάρω…”. Τι δείχνει; T ι δεν μπορεί να δείξει; Πήγαινέ το όπου θέλεις, όποιος θέλει ας το πάει όπου θέλει, δεν θα το εξηγήσω εγώ, ξέρει ο κόσμος τι λέει…»
Οι πολύ «δυνατές» μελωδίες όσο και οι «ατόφιες» λαϊκές ενορχηστρώσεις αποτελούν επίσης, πολύ δυνατά πλεονεκτήματα αυτού του δίσκου… Οι δε ερμηνείες του Νταλάρα «σφραγίζουν» τα κομμάτια… Στο ομώνυμο τραγούδι, έχω την εντύπωση, πως ξεπερνά τον ίδιο του τον εαυτό… Όχι μόνο στην εκτέλεση του δίσκου, αλλά όποτε ερμηνεύει το τραγούδι ζωντανά… Το ίδιο ισχύει και για το Χαροκόπου αλλά και για πολλά από τα υπόλοιπα. Τα χαρακτηριστικά «Ακηπανικά» καμηλιέρικα, απτάλικα ή κλασικά ζεϊμπέκικα κατέχουν τη «μερίδα του λέοντος» όσον αφορά το ρυθμικό μέρος των τραγουδιών… Δε λείπει βέβαια και το υπέροχο χασάπικο Ο δρόμος είναι δρόμος, ένα τσιφτετέλι με τίτλο Η προσευχή του καλού ραγιά, με τον «καταλυτικό» αμανέ του Γ. Νταλάρα στο μέσον του τραγουδιού, αλλά και το Αδιόρθω-αναρχί γραμμένο σε 5/8. Κι ένα από τα πιο «περίεργα» στο ρυθμό τους, λαϊκά τραγούδια, το, μάλλον, αυτοβιογραφικό Ο πιο καλός μου φίλος κι ο πιο κακός εχθρός μου είναι ο εαυτός μου…
Στο βιβλίο των Γιάννη Πετρίδη-Κώστα Ζουγρή Τα Τραγούδια Των Ελλήνων (εκδόσεις «Ανατολικός» 2004), ένας από τους πιο σημαντικούς σύγχρονους δημιουργούς, ο Πάνος Κατσιμίχας, διαλέγει σαν το πιο αγαπημένο του ελληνικό τραγούδι, ένα από τα κλασσικά αυτού του δίσκου το Χαροκόπου, λέγοντας τα εξής: «Κάποιο καλοκαίρι (αρχές της δεκαετίας του '80), ταξίδευα με πλοίο από Αγκόνα για Πάτρα. Είχα να δω την Ελλάδα σχεδόν δυόμισι χρόνια. Καθόμουν μόνος μου στο κατάστρωμα και κάπνιζα. Πού λεφτά για καμπίνα. Είχα κάνει μιάμιση μέρα ταξίδι με τρένο από Βερολίνο, ήμουν βουτηγμένος σε μαύρες σκέψεις και άυπνος σχεδόν δύο μέρες. Πλησιάζαμε στην Πάτρα, όταν ξαφνικά, δεν ξέρω αν ήταν κάποιο ραδιόφωνο ή κασέτα κάποιου από το πλήρωμα του πλοίου, άκουσα το τραγούδι. Το άκουγα για πρώτη φορά στη ζωή μου κι έτσι όπως ερχόταν από τα μεγάφωνα (κόρνες) του καταστρώματος, ελαφριά αλλοιωμένο από τον αέρα της ανοιχτής θάλασσας, κεραυνοβολήθηκα. Έπιασα μια καβάτζα και έκλαιγα σαν μωρό παιδί. "Επτά νομά, σ'ένα δωμά". Το απόλυτο μπλουζ, το απόλυτο Ουσάκ, η απόλυτη ροκ γλώσσα, η σπαραχτική ερμηνεία του Γιώργου, ο μεγάλος Άκης Πάνου, η μοναξιά της ξενιτιάς, η νοσταλγία, τα βάσανά μου, όλα μαζί. Ένα βαρύ, απελπισμένο, μαύρο τραγούδι, που όμως με λύτρωσε, ίσως γιατί αυτό ακριβώς είναι το blues. Λάδι στις πληγές του αγγέλου».
Στις πληροφορίες που «αντλούμε» ξανά από την κασετίνα 4 cd’s Άκης Πάνου - Ο Κόσμος Ο Δικός Μου, ο Γιώργος Τσάμπρας μας πληροφορεί πως: «Αρχικά το τραγούδι "Θέλω να τα πω" ήταν ένα ερωτικό ζεϊμπέκικο, μάλιστα αργότερα ο Άκης Πάνου, το ηχογράφησε και μ' αυτήν τη μορφή, στο δίσκο του με το Λεωνίδα Βελή. Σύμφωνα με μαρτυρία του Γιώργου Νταλάρα, ο ίδιος πρότεινε στο δημιουργό να τραγουδήσει τον πρώτο τετράστιχο σαν "κραυγή" στην αφετηρία του δίσκου, εκδοχή που "έφερε" σαν συνέχεια την "δικαίωση" του "Τούτος ο τάφος", δίνοντας τελείως διαφορετική διάσταση στο θέμα του τραγουδιού.»
Όσον αφορά τις ιστορίες αυτών των τραγουδιών ο Στέλιος Ελληνιάδης καταθέτοντας την προσωπική του εμπειρία από τις ηχογραφήσεις, στην εκπομπή της ΝΕΤ «Έχει γούστο» στις 10 Μαίου 2007, ανέφερε πως ο τίτλος του τελευταίου τραγουδιού ήταν αρχικά Αδιόρθω-πειθαρχί. Την τελευταία στιγμή όμως, ο Άκης Πάνου, εμπνεύσθηκε το στίχο Αδιόρθω-αναρχί, με τον οποίο πήρε την τελική του μορφή.
Ένα χρόνο μετά ο συνθέτης ηχογραφεί ξανά τρία απ ’αυτά τα τραγούδια με τη φωνή του Λεωνίδα Βελή για το δίσκο τους Πρώτη Γνωριμία. Εκεί ακούγεται το Θέλω να τα πω στην πρώτη του μορφή, καθώς και τα Χαροκόπου και Για έλα κάθισε με μας. Το 1989 στις εμφανίσεις του στο «Επειγόντως» (οι οποίες αποτυπώθηκαν σε Lp και Cd) συμπεριλαμβάνει τα Άνοιξε Πέτρο με τη φωνή του Μάριου, του Θόδωρου Παπαδόπουλου και τη δική του, το Θέλω να τα πω με τον Μάριο αλλά και το Αδιόρθω-αναρχί- στο οποίο τραγουδά ο ίδιος με τη συνοδεία των υπολοίπων τραγουδιστών. O Γιώργος Νταλάρας από την πλευρά του, πέρα από τα Θέλω να τα πω και Χαροκόπου τα οποία πολύ συχνά συμπεριλαμβάνει στα προγράμματά του, ειδικότερα το δεύτερο, ξανατραγουδά το Αδιόρθω-αναρχί μαζί με το συγκρότημα «Άγαμοι Θύται» στις εμφανίσεις τους το 1993 αλλά και στην εκπομπή «Στην υγειά μας» της ΝΕΤ (28-4-07) και το Ο δρόμος είναι δρόμος στην εκπομπή της ΝΕΤ «Αυλαία», τα Χριστούγεννα του 2001. Το refrain αυτού του τραγουδιού ακούγεται και στις παραστάσεις του, Όλα Από Την Αρχή (Νοέμβρης 2007-Γενάρης 2008) στο «Παλλάς» αλλά και σε πολλές άλλες συναυλίες αργότερα. Προσωπικά ποτέ δεν κατάλαβα γιατί παίζει μόνο το refrain και όχι ολόκληρο το τραγούδι… Όσον αφορά τα παλαιότερα του Άκη Πάνου, το Όταν σημάνει η ώρα ακούγεται στις συναυλίες του με τη Μαρινέλλα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το Δεκέμβρη του 2002, αλλά μένει εκτός του δίσκου Μαζί. Μπαίνει όμως ο Πυρετός, ένα τραγούδι που στην πρώτη του εκτέλεση ηχογραφήθηκε με τη φωνή της.
Στη δισκογραφία θα περάσουν επίσης σε δεύτερη εκτέλεση με τη φωνή του Νταλάρα, τα Καρδιά μου μην παραπονιέσαι, το 1975 στο δίσκο 50 Χρόνια Ρεμπέτικο Τραγούδι. Τότε ηχογραφεί και το Μες στου Μιστόκλη το τσαρδί, το οποίο μένει τελικά εκτός δίσκου. Το 2002 στις παραστάσεις με τίτλο Από Καρδιάς στο Ζυγό, που αποτυπώνονται και σε cd, βάζει στο πρόγραμμα Του κόσμου το περίγελο και το 2008 παίρνει το ρίσκο και συμπεριλαμβάνει το τραγούδι «σύμβολο» του Άκη Πάνου Η ζωή μου όλη, στο cd από τις παραστάσεις που έγιναν το καλοκαίρι του 2007 στο Ηρώδειο με τα Τραγούδια Με Ουσίες, σε μια τελείως διαφορετική προσέγγιση και ερμηνεία. Κομμάτι που, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των λαϊκών προγραμμάτων στα μαγαζιά, ελάχιστες φορές, όμως, περνάει στη δισκογραφία, μετά την πρώτη.
To Σεπτέμβρη του 2007, ο Γιώργος Νταλάρας, σε συνέντευξή του στην Alona Azaria και τον Αποστόλη Γιαννακίδη, που δημοσιεύθηκε στην ανεπίσημη ιστοσελίδα του τραγουδιστή www.dalaras.com/forum, δηλώνει
Eρ: κ. Νταλάρα, η προσωπική σας σχέση με τον Άκη Πάνου σταμάτησε απότομα, παρόλα αυτά δεν σας απέτρεψε να εκτιμάτε την μουσική του. Η οικογένεια του Άκη Πάνου είχε ανακαλύψει κάποια ανέκδοτα τραγούδια (στα χαρτιά ακόμα) στο σπίτι του Άκη Πάνου. Είχαν αναφέρει στις ειδήσεις ότι θα θέλανε να τραγουδήσετε εσείς αυτά τα ανέκδοτα τραγούδια. Εσείς ενδιαφέρεστε να τραγουδήσετε αυτά τα ανέκδοτα τραγούδια του Άκη Πάνου;
Απ: Θεωρώ τον Άκη Πάνου μεγάλο και ξεχωριστό λαϊκό συνθέτη και με πρώτη ευκαιρία θα ακούσω τα ανέκδοτα τραγούδια του με πολύ ενδιαφέρον.
Η ευχή η δική μας; Μακάρι…
Πηγές:
- Συνέντευξη Γιώργου Νταλάρα στα «Νέα» τον Απρίλιο του 1982
- Συνέντευξη Γιώργου Νταλάρα στην εκπομπή της ΕΡΤ «Παρασκήνιο» το 1979
- Πάνος Γεραμάνης Η Ζωή Μου Ένα Τραγούδι (επιμέλεια Β.Λουμπρίνης-Εκδόσεις «Καστανιώτη» 2007)
- Άκης Πάνου- Ο Κόσμος Ο Δικός Μου (4 cd’s - Minos - Emi 2006 - επιμέλεια Γιώργου Τσάμπρα)
- Επανέκδοση του δίσκου τον Απρίλιο του 2011, μαζί με την εφημερίδα Το Βήμα Της Κυριακής (επιμέλεια Γιώργου Τσάμπρα)
- Γιάννης Πετρίδης-Κώστας Ζουγρής Τα Τραγούδια Των Ελλήνων (εκδόσεις «Ανατολικός» 2004)
- Συνέντευξή του Γιώργου Νταλάρα στην Alona Azaria και τον Αποστόλη Γιαννακίδη το Σεπτέμβρη του 2007 στο www.dalaras.com/forum
- Βαγγέλης Αρναουτάκης Γιώργος Νταλάρας-Τα πρώτα 15 χρόνια - Τα τραγούδια 1967-1982 (Περιοδικό «Όασις» Νο 9)
- Άρθρο του Θανάση Γιώγλου για το Θέλω Να Τα Πω στο 1ο τεύχος του περιοδικού «Όασις» (Ιούλιος 2008)
- Ευχαριστώ τους φίλους Ελένη Κωστελέτου και Θοδωρή Χαϊκάλη για τη βοήθειά τους.
Φωτογραφίες
02: Το εξώφυλλο της αμερικάνικης έκδοσης του δίσκου
03: Γιώργος Νταλάρας, Άκης Πάνου, Στέλιος Καζαντζίδης, Θωμάς Μιχαηλίδης, Τάκης Πανανίδης, Γιώργος Λιάνης στα «Δειλινά» το 1973 (φωτο: Τάκης Πανανίδης)
04: Δοκιμάζοντας τα όργανα στο προσωπικό του στούντιο το 1985 (από το περιοδικό «Εικόνες»)
05,06,07: Άκης Πάνου
