Η Μαρίζα Κωχ γεννήθηκε στις 14 Μαρτίου του 1944. Ζώντας από πολύ μικρή ηλικία στη Σαντορίνη, «μπολιάστηκε», όπως ήταν επόμενο, με τα νησιώτικα ακούσματα. Δεν είναι δηλαδή τυχαίο πως ένα μεγάλο μέρος των επιλογών της μέχρι σήμερα, κινούνται γύρω από το νησιώτικο και το παραδοσιακό τραγούδι γενικότερα.
Εκτός όμως από τα παραδοσιακά, αλλά και τα «έντεχνα» τραγούδια με τα οποία ασχολήθηκε στη 45χρονη και πλέον πορεία της, η Κωχ κατέθεσε στη δισκογραφία σημαντικές ερμηνείες σε ρεμπέτικα, τα περισσότερα από τα οποία προσέγγισε με διαφορετικό τρόπο.
Η πρώτη δισκογραφική καταγραφή έγινε το 1974, όταν η Μαρίζα Κωχ ηχογράφησε το «Φανταράκι» του Γιώργου Μητσάκη, ενορχηστρωμένο με «δημοτικά» όργανα… Το τραγούδι συμπεριλήφθηκε στο δίσκο «Η Μαρίζα Κωχ και δυο ζυγιές παιχνίδια», που κυκλοφόρησε από τη Minos.
Το 1976, στο δίσκο «Άσε με να ταξιδέψω» η τραγουδίστρια έδωσε τη δική της ερμηνευτική εκδοχή στο «Κάθε βράδυ λυπημένη» του Βασίλη Τσιτσάνη, ενώ στα τέλη του 1977 κυκλοφόρησε από τη CBS ένας δίσκος που έφερε σαν τίτλο το όνομά της. Σε αυτή τη δουλειά, μαζί με 8 ποιήματα του Νίκου Καββαδία που μελοποιήθηκαν από τη Μαρίζα Κωχ, αλλά και 3 τραγούδια εξ’ ολοκλήρου δικά της, υπήρχαν οι «Νύχτες μαγικές» και η «Μάγισσα της αραπιάς» του Τσιτσάνη, τραγούδια που θεματικά, έδεσαν άψογα με τις ναυτικές ιστορίες του ποιητή της θάλασσας, του Καββαδία. Το δίσκο συμπλήρωνε το θρυλικό «Αγάπη που’γινες δίκοπο μαχαίρι» των Τσιτσάνη-Χατζιδάκι-Κακογιάννη. Το 1979 στο δίσκο της Μαρίζας «Αιγαίο 2», ανάμεσα στα παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια, βρήκε θέση και ο «Καπετάν Ανδρέας Ζέπος» του Γιάννη Παπαϊωάννου.
Η μοναδική ολοκληρωμένη δουλειά της Μαρίζας Κωχ με ρεμπέτικα τραγούδια ήρθε το 1983 σε συνεργασία με τον Γιάννη Γλέζο, ο οποίος ενορχήστρωσε τα τραγούδια με πολύ ιδιαίτερο και διαφορετικό τρόπο και έπαιξε όλα τα ηλεκτρικά και ακουστικά όργανα. Ο Γλέζος δεν χρησιμοποίησε καθόλου το μπουζούκι, του οποίου τον ήχο αντικατέστησε με τον ήχο ηλεκτρικής λατέρνας. Κάτι αντίστοιχο είχε κάνει και ο Μάνος Χατζιδάκις, όταν ενορχηστρώνοντας τα τραγούδια του δίσκου «Τα πέριξ» με τη Βούλα Σαββίδη το 1974, απέκλεισε τελείως το μπουζούκι. Και απορώ γιατί ενώ ο δίσκος του Χατζιδάκι θεωρείται πλέον κλασικός, αυτός της Μαρίζας Κωχ, δεν έχει καν κυκλοφορήσει σε cd, ενώ πρόκειται για μια ξεχωριστή δουλειά.
Δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο έργο του Βασίλη Τσιτσάνη, η Κωχ τραγουδά:
1) Ο γύρος της Ελλάδας (Βόλτα στην Ελλάδα) (Βασίλης Τσιτσάνης)
2) Χαρικλάκι (Παναγιώτης Τούντας)
3) Αιτία μόνο μου 'δωσες (Κώστας Σκαρβέλης)
4) Γκιουλμπαχάρ (Βασίλης Τσιτσάνης)
5) Καπετανάκης (Παραδοσιακό - Διασκευή Γιάννης Γλέζος)
6) Θ’ ανέβω και θα τραγουδήσω (Το βουνό) (Λουκάς Νταράλας - Βαγγέλης Πρέκας)
7) Το μονοπάτι (Γ. Μουζάκης - Γ. Γιαννακόπουλος - Χρ. Γιαννακόπουλος - Αλ. Σακελλάριος)
8) Καλλιοπάκι (Παναγιώτης Τούντας)
9) Τα λερωμένα τ’ άπλυτα (Βασίλης Τσιτσάνης)
10) Σεράχ (Βασίλης Τσιτσάνης)
11) Ξυπνώ και βλέπω σίδερα (Βασίλης Τσιτσάνης)
12) Γεννήθηκα για να πονώ (Βασίλης Τσιτσάνης)
Η ηχοληψία έγινε από τους Κώστα Πιζπίκη και Γιώργο Χατζηλουκά στο studio του Γιάννη Γλέζου. Από τα στοιχεία που βρίσκονται στο οπισθόφυλλο διαπιστώνουμε πως η έρευνα σχετικά με το ρεμπέτικο τραγούδι, εκείνη την εποχή, ήταν ακόμα στα σπάργανα, αφού στο «Μονοπάτι» αναγράφεται σαν συνθέτης ο Βασίλης Τσιτσάνης, ενώ λείπει το μικρό όνομα του στιχουργού του τραγουδιού «Το βουνό» Βαγγέλη Πρέκα…
Ακούγοντας τόσο αυτή τη δουλειά, όσο και τις παλαιότερες αναφορές της Μαρίζας Κωχ στο ρεμπέτικο, διαπιστώνω πως είναι κρίμα που δεν υπάρχουν περισσότερες δισκογραφικές της καταθέσεις, σ’ αυτά τα τραγούδια. Θεωρώ πως η φωνή της έρχεται κατευθείαν από το Σμυρνέικο και το ρεμπέτικο τραγούδι, αποτελώντας, κατά κάποιο τρόπο, συνέχεια των μεγάλων τραγουδιστριών που υπηρέτησαν το είδος. Η ίδια σημειώνει στο οπισθόφυλλο του δίσκου:
Σ’ αυτό τον δίσκο με τον όλο υποσχέσεις τίτλο «Στο βάθος κήπος» τραγουδώ τραγούδια αγαπημένα και χιλιοτραγουδισμένα απ’όλους μας. Οι λόγοι που μ’ οδήγησαν σ’ αυτό είναι οι εξής: Πρώτα η αγάπη μου για το συγκεκριμένο υλικό και ο φόβος μου ότι τώρα που έγινε του συρμού, μπορεί εύκολα μέσα στην τυπική επανάληψη να γίνει φολκλόρ και να χαθεί η δυνατότητα της θετικής επιρροής που μπορεί να έχει στους καινούργιους τραγουδάρηδες. Έτσι τολμήσαμε με τον Γιάννη Γλέζο την αποδεσμευμένη από Κομπανίες συνοδεία αυτών των τραγουδιών σαν μια πρόταση για πιο τολμηρή αντιμετώπιση του συγκεκριμένου είδους όπως είχα κάνει και παλιότερα με τη Δημοτικό τραγούδι.
Αν πετύχουμε να ξανακαινουργιώσουμε το ενδιαφέρον του κόσμου γι’αυτή την παράδοση, τότε σημαίνει ότι μ’αυτό τον τρόπο την συνεχίζουμε.
Άλλος λόγος που απαιτούσε την έκδοση αυτού του δίσκου είναι η υπόσχεση που είχα δώσει σ’ έναν άνθρωπο της γενιάς μου, που τον χειμώνα του 1975 ερχόταν και μ’ άκουγε στην μπουάτ «Καρυάτιδα», όπου τραγουδούσα μαζί με την αυθεντική Κομπανία των Σ. Κυρομήτη, Κ. Καλφόπουλου, Α. Χρυσάφη, Κ. Παλαιολόγου, Μ. Βαλαβάνη. Εκεί τραγουδούσα και πολλά της Μαρίκας Νίνου που τα είχα γνωρίσει πριν πάω 9 χρονών στη Σαντορίνη και μάθω τα νησιώτικα. Ο άνθρωπος αυτός ερχόταν πολύ συχνά, έμενε μέχρι το τέλος της βραδιάς, δεν πολυμιλούσε κι εμείς δεν τον ρωτούσαμε. Το τελευταίο βράδυ του χειμώνα με πλησιάζει ο φίλος και μου λέει: «Θ’ αναρωτήθηκες ίσως γιατί ερχόμουν τόσο συχνά στην μπουάτ. Όταν σ’ ακούω μου θυμίζεις την μάνα μου. Ήταν η Μαρίκα Νίνου». Σ’ αυτόν λοιπόν τον γιο της Νίνου, χαρίζω τον δίσκο μου.
Αν άργησα να τραγουδήσω αυτά τα τραγούδια δεν φταίω, φταίνε οι καιροί που μας ήθελαν στρατευμένους και οι περιοδείες των τελευταίων χρόνων σ’όλο τον κόσμο. Κι ύστερα έφτασα κοντά στα 40, βασική προϋπόθεση, όπως μου είπε ένας γέρος Ινδός μουσικός, στο Ν. Δελχί, για να θεωρηθεί κανείς άξιος να τραγουδήσει ώριμα τους πόνους και τις χαρές ενός λαού.
Μαρίζα Κωχ, 10-3-83
Πολύ πρόσφατα, βρέθηκα μπροστά σε μια ηχογράφηση του 1999, από τη «Μάγισσα της Βαγδάτης» του Βασίλη Τσιτσάνη, στην οποία η Κωχ τραγουδά μαζί με τον Άλκη Μαύρο. Δυστυχώς για τη συγκεκριμένη ηχογράφηση δεν βρήκα περισσότερα στοιχεία. Όπως αναγράφεται στο youtube, στο μπουζούκι είναι ο Μιχάλης Νικόπουλος, στην κιθάρα η Αντιγόνη Μπούνα και στον μπαγλαμά ο Άλκης Μαύρος.
Ημερομηνία πρώτης δημοσίευσης στο ogdoo.gr: 15/03/2014
Ημερομηνία πρώτης δημοσίευσης στο ogdoo.gr: 15/03/2014
