Η Ντόρα Γιαννακοπούλου τραγουδά Μίκη Θεοδωράκη
Όπως έχουμε γράψει και σε παλαιότερα άρθρα στο Ogdoo.gr, στις αρχές του 1968, λίγες ώρες μετά την επιβολή της δικτατορίας στη χώρα μας, η Ντόρα Γιαννακοπούλου, ηθοποιός, τραγουδίστρια και στενά συνδεδεμένη με το έργο του Μίκη Θεοδωράκη, συγκρότησε μια ομάδα από ηθοποιούς και τραγουδιστές και σε συνεργασία με τον σύζυγό της Μηνά Χρηστίδη και τον συγγραφέα Γεράσιμο (Μεμά) Σταύρου, πραγματοποίησε μια σειρά παραστάσεων σε χώρες της Ευρώπης.
Μπουζούκι έπαιζε ο Στέλιος Δούσης, κιθάρες ο Μάρκος Βλατάκης και ο Χρύσανθος Λουκάκος, απήγγειλε η ποιήτρια Αγγελική Ελευθερίου (αδελφή του Μάνου Ελευθερίου) και την παρουσίαση του προγράμματος έκανε ο Νίκος Παπαδημητρίου.
Στη βιογραφία της με τίτλο «Μια ζωή σαν πρόβα», η Ντόρα Γιαννακοπουλου θυμάται σχετικά με τη συγκρότηση του θιάσου και τις συναυλίες αυτές:
«Ύστερα απ’ αυτή τη συζήτηση, η μεγάλη περιπέτεια ξεκινούσε.
Ο Μεμάς ήταν γνωστός αριστερός συγγραφέας και του ήταν εύκολο να έρθει σε επαφή με αριστερά ηγετικά στελέχη της Γερμανίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου, των ανατολικών χωρών και της Ρωσίας. Όμως, πρώτα έπρεπε να συγκροτηθεί ο θίασος. Ο ίδιος σκέφτηκε, και συμφώνησε κι η Ντόρα, ότι θα έπρεπε να είναι μια μουσικοθεατρική παράσταση με πρωταγωνιστή τη μουσική και τα τραγούδια του Μίκη: από τον «Επιτάφιο» και τη «Ρωμιοσύνη» του Γιάννη Ρίτσου, τον «Όμηρο» του Μπίαμ με το «Γελαστό παιδί», το «Τραγούδι του νεκρού αδελφού», με κείμενα, στίχους και μουσική του Μίκη και το «Άξιον εστί» του Οδυσσέα Ελύτη. Ενδιάμεσα θα παίζονταν σκηνές από το «Καληνύχτα Μαργαρίτα» του Μεμά, που επίσης ήταν απαγορευμένο στην Ελλάδα.
Βρέθηκαν αμέσως δύο Έλληνες μουσικοί που δούλευαν στην Αμβέρσα, για να ξεκινήσει πρόβες η Ντόρα στα τόσα τραγούδια που θα έλεγε στην παράσταση. Ήταν ο Στέλιος Δούσης στο μπουζούκι και ο Μάρκος Βλατάκης στην κιθάρα. Συγχρόνως έψαξαν για ηθοποιούς και δεν άργησαν να τους βρουν. Σε λίγο ο θίασος ήταν έτοιμος. Ο Μηνάς Χρηστίδης θα σκηνοθετούσε και θα έπαιζε, μαζί με την Ντόρα, τον Τίμο Περλέγκα, τον Φάνη Χηνά και την Αγγελική Ελευθερίου - με τον τότε σύζυγο της τον Γιώργο Σκούρτη - η οποία χόρευε σόλο και ντουέτο μ’ έναν άλλον χορευτή στο «Τραγούδι του νεκρού αδελφού» και στον «Επιτάφιο».
Δραστηριοποιήθηκαν αμέσως οι επικεφαλής του αντιδικτατορικού αγώνα στις διάφορες χώρες και κλείστηκαν οι ημερομηνίες για τις παραστάσεις του θιάσου των Ελεύθερων Ελλήνων Καλλιτεχνών. Ξεκίνημα από τη Γερμανία. Μόναχο, Φρανκφούρτη, Ντίσελντορφ κι όπου αλλού υπήρχαν Έλληνες.
Τα οργάνωνε όλα απ’ τη Φρανκφούρτη ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ της Δυτικής Γερμανίας Γιώργος Βασιλειάδης και η γυναίκα του Έλλη, υπέρμαχοι του αντιδικτατορικού αγώνα όπως και όλοι οι Έλληνες εκεί. Ο ενθουσιασμός, η αγωνιστικότητα, η συγκίνηση στις παραστάσεις δεν περιγράφονται. Στιγμές, στιγμές νόμιζες ότι, αν μπορούσαν, θα έπαιρναν τα όπλα να γυρίσουν στην πατρίδα και να ρίξουν τη δικτατορία.
Η φιλία της Έλλης και του Γιώργου Βασιλειάδη αποδείχτηκε σωτήρια για την Ντόρα. Τους επόμενους μήνες τη βοήθησαν και τη στήριξαν πολλές φορές. Όσο βρισκόταν στη Γερμανία ο θίασος και πριν φύγουν για το Βέλγιο, η δισκογραφική εταιρεία «Plane» πρότεινε στην Ντόρα να κάνει ένα δίσκο με τα τραγούδια της παράστασης. Ο δίσκος ηχογραφήθηκε αμέσως και είχε τίτλο: «Mikis Theodorakis Diese Musik ist in Griechenland Verboten»!
Και στο οπισθόφυλλο, εκτός απ’ τις φωτογραφίες του Μίκη και της Ντόρας, υπήρχε η απαγόρευση της μουσικής του από τον αντιστράτηγο Οδυσσέα Αγγελή».
Αυτόν ακριβώς τον δίσκο θα ακούσουμε σήμερα που ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε στη Γερμανία το 1968 με έντεκα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, τραγουδημένα από την Ντόρα Γιαννακοπούλου, με την ορχηστρική συνοδεία του Στέλιου Δούση στο μπουζούκι και του Μάρκου Βλατάκη στην κιθάρα. Ίσως αυτές να είναι και οι πρώτες επανεκτελέσεις τραγουδιών του Θεοδωράκη, που πραγματοποιήθηκαν στο εξωτερικό, μέσα στην επταετία, από Έλληνα καλλιτέχνη.
Εκτός όμως από τις επανεκτελέσεις, στο δίσκο υπάρχει κι ένα καινούργιο τραγούδι, που ξεκινά μάλιστα με ένα ντοκουμέντο με τη φωνή του ίδιου του Θεοδωράκη. Αναφέρομαι στο «Πέλαγο» ή «Την Πέμπτη ήμουν λεύτερος», που γράφτηκε από τον συνθέτη κατά την παραμονή του σε διάφορα σπίτια και χώρους που κρυβόταν στις πρώτες μέρες της δικτατορίας. Εκεί, με δυο μαγνητόφωνα, ηχογράφησε τα πρώτα του τραγούδια για το Πατριωτικό Μέτωπο και τα έστειλε, με διάφορους τρόπους, στους συνεργάτες του και τις αντιδικτατορικές οργανώσεις στο εξωτερικό, για να κυκλοφορήσουν σε δίσκο. Στο ένα μαγνητόφωνο έγραφε αρχικά την πρώτη φωνή και στη συνέχεια έβαζε την ηχογράφηση να παίζει και στο άλλο μαγνητόφωνο τραγουδούσε τις δεύτερες φωνές, χτυπώντας με ένα χάρακα στο τραπέζι για να κρατά τον ρυθμό!
Μάλιστα, πάνω στη μελωδία του «Πελάγου» στηρίχθηκε ο Μίκης Θεοδωράκης, για να γράψει επτά χρόνια αργότερα, ένα μέρος από το τραγούδι «Βογκά το κάστρο τ’ Αναπλιού», σε στίχους Βαγγέλη Γκούφα, που τραγούδησε ο Κώστας Σμοκοβίτης στο δίσκο «Προδομένος λαός».
Τα τραγούδια του δίσκου
1) Μέρα Μαγιού μου μίσεψες (στίχοι: Γιάννης Ρίτσος)
2) Γλυκέ μου εσύ δεν χάθηκες (Γιάννης Ρίτσος)
3) Ένα δειλινό (Μίκης Θεοδωράκης)
4) Προδομένη αγάπη (Μίκης Θεοδωράκης)
5) Στα περβόλια (Μίκης Θεοδωράκης)
6) Την Πέμπτη ήμουν λεύτερος (Πέλαγο) (Μίκης Θεοδωράκης) (Ακούγεται ένα απόσπασμα με τη φωνή του Μίκη Θεοδωράκη)
7) Το γελαστό παιδί (Brendan Behan / μτφ: Βασίλης Ρώτας)
8) Αυτά τα δέντρα (Γιάννης Ρίτσος)
9) Μπήκαν στα σίδερα (Γιάννης Ρίτσος)
10) Ποιος να το πει (Γιάννης Ρίτσος)
11) Θα σημάνουν οι καμπάνες (Γιάννης Ρίτσος)
Στο video μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο τον δίσκο.
Όπως έχουμε γράψει και σε παλαιότερα άρθρα στο Ogdoo.gr, στις αρχές του 1968, λίγες ώρες μετά την επιβολή της δικτατορίας στη χώρα μας, η Ντόρα Γιαννακοπούλου, ηθοποιός, τραγουδίστρια και στενά συνδεδεμένη με το έργο του Μίκη Θεοδωράκη, συγκρότησε μια ομάδα από ηθοποιούς και τραγουδιστές και σε συνεργασία με τον σύζυγό της Μηνά Χρηστίδη και τον συγγραφέα Γεράσιμο (Μεμά) Σταύρου, πραγματοποίησε μια σειρά παραστάσεων σε χώρες της Ευρώπης.
Μπουζούκι έπαιζε ο Στέλιος Δούσης, κιθάρες ο Μάρκος Βλατάκης και ο Χρύσανθος Λουκάκος, απήγγειλε η ποιήτρια Αγγελική Ελευθερίου (αδελφή του Μάνου Ελευθερίου) και την παρουσίαση του προγράμματος έκανε ο Νίκος Παπαδημητρίου.
Στη βιογραφία της με τίτλο «Μια ζωή σαν πρόβα», η Ντόρα Γιαννακοπουλου θυμάται σχετικά με τη συγκρότηση του θιάσου και τις συναυλίες αυτές:
«Ύστερα απ’ αυτή τη συζήτηση, η μεγάλη περιπέτεια ξεκινούσε.
Ο Μεμάς ήταν γνωστός αριστερός συγγραφέας και του ήταν εύκολο να έρθει σε επαφή με αριστερά ηγετικά στελέχη της Γερμανίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου, των ανατολικών χωρών και της Ρωσίας. Όμως, πρώτα έπρεπε να συγκροτηθεί ο θίασος. Ο ίδιος σκέφτηκε, και συμφώνησε κι η Ντόρα, ότι θα έπρεπε να είναι μια μουσικοθεατρική παράσταση με πρωταγωνιστή τη μουσική και τα τραγούδια του Μίκη: από τον «Επιτάφιο» και τη «Ρωμιοσύνη» του Γιάννη Ρίτσου, τον «Όμηρο» του Μπίαμ με το «Γελαστό παιδί», το «Τραγούδι του νεκρού αδελφού», με κείμενα, στίχους και μουσική του Μίκη και το «Άξιον εστί» του Οδυσσέα Ελύτη. Ενδιάμεσα θα παίζονταν σκηνές από το «Καληνύχτα Μαργαρίτα» του Μεμά, που επίσης ήταν απαγορευμένο στην Ελλάδα.
Βρέθηκαν αμέσως δύο Έλληνες μουσικοί που δούλευαν στην Αμβέρσα, για να ξεκινήσει πρόβες η Ντόρα στα τόσα τραγούδια που θα έλεγε στην παράσταση. Ήταν ο Στέλιος Δούσης στο μπουζούκι και ο Μάρκος Βλατάκης στην κιθάρα. Συγχρόνως έψαξαν για ηθοποιούς και δεν άργησαν να τους βρουν. Σε λίγο ο θίασος ήταν έτοιμος. Ο Μηνάς Χρηστίδης θα σκηνοθετούσε και θα έπαιζε, μαζί με την Ντόρα, τον Τίμο Περλέγκα, τον Φάνη Χηνά και την Αγγελική Ελευθερίου - με τον τότε σύζυγο της τον Γιώργο Σκούρτη - η οποία χόρευε σόλο και ντουέτο μ’ έναν άλλον χορευτή στο «Τραγούδι του νεκρού αδελφού» και στον «Επιτάφιο».
Δραστηριοποιήθηκαν αμέσως οι επικεφαλής του αντιδικτατορικού αγώνα στις διάφορες χώρες και κλείστηκαν οι ημερομηνίες για τις παραστάσεις του θιάσου των Ελεύθερων Ελλήνων Καλλιτεχνών. Ξεκίνημα από τη Γερμανία. Μόναχο, Φρανκφούρτη, Ντίσελντορφ κι όπου αλλού υπήρχαν Έλληνες.
Τα οργάνωνε όλα απ’ τη Φρανκφούρτη ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ της Δυτικής Γερμανίας Γιώργος Βασιλειάδης και η γυναίκα του Έλλη, υπέρμαχοι του αντιδικτατορικού αγώνα όπως και όλοι οι Έλληνες εκεί. Ο ενθουσιασμός, η αγωνιστικότητα, η συγκίνηση στις παραστάσεις δεν περιγράφονται. Στιγμές, στιγμές νόμιζες ότι, αν μπορούσαν, θα έπαιρναν τα όπλα να γυρίσουν στην πατρίδα και να ρίξουν τη δικτατορία.
Η φιλία της Έλλης και του Γιώργου Βασιλειάδη αποδείχτηκε σωτήρια για την Ντόρα. Τους επόμενους μήνες τη βοήθησαν και τη στήριξαν πολλές φορές. Όσο βρισκόταν στη Γερμανία ο θίασος και πριν φύγουν για το Βέλγιο, η δισκογραφική εταιρεία «Plane» πρότεινε στην Ντόρα να κάνει ένα δίσκο με τα τραγούδια της παράστασης. Ο δίσκος ηχογραφήθηκε αμέσως και είχε τίτλο: «Mikis Theodorakis Diese Musik ist in Griechenland Verboten»!
Και στο οπισθόφυλλο, εκτός απ’ τις φωτογραφίες του Μίκη και της Ντόρας, υπήρχε η απαγόρευση της μουσικής του από τον αντιστράτηγο Οδυσσέα Αγγελή».
Αυτόν ακριβώς τον δίσκο θα ακούσουμε σήμερα που ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε στη Γερμανία το 1968 με έντεκα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, τραγουδημένα από την Ντόρα Γιαννακοπούλου, με την ορχηστρική συνοδεία του Στέλιου Δούση στο μπουζούκι και του Μάρκου Βλατάκη στην κιθάρα. Ίσως αυτές να είναι και οι πρώτες επανεκτελέσεις τραγουδιών του Θεοδωράκη, που πραγματοποιήθηκαν στο εξωτερικό, μέσα στην επταετία, από Έλληνα καλλιτέχνη.
Εκτός όμως από τις επανεκτελέσεις, στο δίσκο υπάρχει κι ένα καινούργιο τραγούδι, που ξεκινά μάλιστα με ένα ντοκουμέντο με τη φωνή του ίδιου του Θεοδωράκη. Αναφέρομαι στο «Πέλαγο» ή «Την Πέμπτη ήμουν λεύτερος», που γράφτηκε από τον συνθέτη κατά την παραμονή του σε διάφορα σπίτια και χώρους που κρυβόταν στις πρώτες μέρες της δικτατορίας. Εκεί, με δυο μαγνητόφωνα, ηχογράφησε τα πρώτα του τραγούδια για το Πατριωτικό Μέτωπο και τα έστειλε, με διάφορους τρόπους, στους συνεργάτες του και τις αντιδικτατορικές οργανώσεις στο εξωτερικό, για να κυκλοφορήσουν σε δίσκο. Στο ένα μαγνητόφωνο έγραφε αρχικά την πρώτη φωνή και στη συνέχεια έβαζε την ηχογράφηση να παίζει και στο άλλο μαγνητόφωνο τραγουδούσε τις δεύτερες φωνές, χτυπώντας με ένα χάρακα στο τραπέζι για να κρατά τον ρυθμό!
Μάλιστα, πάνω στη μελωδία του «Πελάγου» στηρίχθηκε ο Μίκης Θεοδωράκης, για να γράψει επτά χρόνια αργότερα, ένα μέρος από το τραγούδι «Βογκά το κάστρο τ’ Αναπλιού», σε στίχους Βαγγέλη Γκούφα, που τραγούδησε ο Κώστας Σμοκοβίτης στο δίσκο «Προδομένος λαός».
Τα τραγούδια του δίσκου
1) Μέρα Μαγιού μου μίσεψες (στίχοι: Γιάννης Ρίτσος)
2) Γλυκέ μου εσύ δεν χάθηκες (Γιάννης Ρίτσος)
3) Ένα δειλινό (Μίκης Θεοδωράκης)
4) Προδομένη αγάπη (Μίκης Θεοδωράκης)
5) Στα περβόλια (Μίκης Θεοδωράκης)
6) Την Πέμπτη ήμουν λεύτερος (Πέλαγο) (Μίκης Θεοδωράκης) (Ακούγεται ένα απόσπασμα με τη φωνή του Μίκη Θεοδωράκη)
7) Το γελαστό παιδί (Brendan Behan / μτφ: Βασίλης Ρώτας)
8) Αυτά τα δέντρα (Γιάννης Ρίτσος)
9) Μπήκαν στα σίδερα (Γιάννης Ρίτσος)
10) Ποιος να το πει (Γιάννης Ρίτσος)
11) Θα σημάνουν οι καμπάνες (Γιάννης Ρίτσος)
Στο video μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο τον δίσκο.
