Το άρθρο αυτό γράφτηκε στις αρχές του 2014, λίγο μετά δηλαδή την κυκλοφορία του δίσκου που φέρει τη σφραγίδα ενός από τους σημαντικότερους μπουζουξήδες της νεότερης γενιάς, του Δημήτρη Λίβανου.
Τα δώδεκα τραγούδια υπογράφουν στιχουργικά οι Δημήτρης Τζουβάλης, Λιζέτα Καλημέρη, Γιούλα Χαραλάμπους, Χρήστος Σταυρακούδης, ενώ επτά κομμάτια υπογράφει ο ίδιος ο Δημήτρης Λίβανος. Τραγουδούν οι Νένα Βενετσάνου, Μανώλης Λιδάκης, Λιζέτα Καλημέρη, Ζαχαρίας Καρούνης, Χρυσή Παπαγιαννούλη, Μαριώ, Μαρίνα Δεληγιάννη, Φωτεινή Βελεσιώτου, Γιώτα Νέγκα, Σοφία Παπάζογλου, Μελίνα Κανά, Ντένια Κουρούση.
1) Το μυστικό του κόσμου (Στίχοι Δημήτρης Λίβανος) Νένα Βενετσάνου
2) Ορφέας (Δημήτρης Τζουβάλης) Μανώλης Λιδάκης
3) Τα μάτια τα θολά (Λιζέτα Καλημέρη) Λιζέτα Καλημέρη
4) Το ομορφότερο λουλούδι (Δημήτρης Λίβανος) Ζαχαρίας Καρούνης
5) Πωγωνίσιο (Γιούλα Χαραλάμπους) Χρυσή Παπαγιαννούλη
6) Το μαράζι της Μακρίνας (Δημήτρης Λίβανος) Μαριώ
7) Δεύτερη πληγή (Χρήστος Σταυρακούδης) Μαρίνα Δεληγιάννη
8) Πάνε δυο μέρες (Δημήτρης Λίβανος) Φωτεινή Βελεσιώτου
9) Οι δυνατές καρδιές (Δημήτρης Λίβανος) Γιώτα Νέγκα
10) Πες μου πως (Χρήστος Σταυρακούδης) Σοφία Παπάζογλου
11) Η πόλη μου (Δημήτρης Λίβανος) Μελίνα Κανά
12) Καημός (Δημήτρης Λίβανος) Ντένια Κουρούση
Οι ενορχηστρώσεις έγιναν από τους Γιώργο Παπαδάκη (1), Δημήτρη Λίβανο και Παναγιώτη Παπαγεωργίου (2,5, 6,7,12 και στο 8 με τη συνδρομή του Βασίλη Μασσαλά), Βασίλη Μασσαλά (3), Άκη Κατσουπάκη (4,10), Αντώνη Απέργη (9) και Δημήτρη Οικονομάκη (11). Η επιμέλεια παραγωγής ήταν του Δημήτρη Λίβανου και του Παναγιώτη Παπαγεωργίου. Η ηχογράφηση έγινε στο studio SUBWAYS από τους Γιάννη Παξεβάνη και Βαγγέλη Σαπουνά. Τα εικαστικά που κοσμούν την έκδοση είναι μικρές λεπτομέρειες από πίνακες της Ντόρας Ρίζου.
Ο Δημήτρης Λίβανος έπαιξε μπουζούκι, τζουρά, λαούτο, κιθάρα, λάφτα, μπάσο, synth. Έπαιξαν επίσης οι Γιώργος Κωτσίνης, κλαρίνο και φλάουτο, Μάκης Καραντωνίου, κλασική κιθάρα, Παναγιώτης Παπαγεωργίου, πιάνο, ακορντεόν, Jaime Smith, βιολί, Δημήτρης Οικονομάκης, κοντραμπάσο, κλασική και ακουστική κιθάρα, Ισίδωρος Παπαγεωργίου, κοντραμπάσο, Λευτέρης Ανδριώτης, λύρα, Αντώνης Κουτελιέρης, λαούτο, Παναγιώτης Σαρδέλης, τύμπανα, Βασίλης Μασσαλάς, κιθάρες, w-bow, μπαγλαμά, Ντίνος Χατζηϊορδάνου, ακορντεόν, Μάνος Κουτσαγγελίδης, κανονάκι, Γιώργος Τζανέτος, κρουστά, Άκης Κατσουπάκης, τύμπανα, μπάσο, ηλεκτρική κιθάρα, synth, πιάνο, keyboard, Αλέξανδρος Αρκαδόπουλος, κλαρίνο, Σωτήρης Μαργώνης, βιολί, Κώστας Μερετάκης, κρουστά, Γιάννης Γρυπαίος, ηλεκτρικό μπάσο, Αντώνης Απέργης, ηλεκτρική κιθάρα, Χάρης Λαμπράκης, νέι, Μάνος Κουτσαγγελίδης, κανονάκι, Δημήτρης Εμμανουήλ, κρουστά, Γιάννης Παππάς, και Γιάννης Ζαρίας, βιολί.
Το ομώνυμο τραγούδι με το οποίο ξεκινά ο δίσκος είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Γιώργου Παπαδάκη, το «Μαράζι της Μακρίνας» στη μνήμη της Μακρίνας, μητέρας της Μαριώς, ο «Καημός» στη μνήμη του Νίκου Μαμαγκάκη και το «Η πόλη μου» στην Αμαλιάδα, γενέτειρα πόλη του συνθέτη.
Στο καλαίσθητο ένθετο του cd ο Δημήτρης Λίβανος σημειώνει:
…μ’ αρέσουν τα ταξίδια.
Άλλοτε με τα μάτια, άλλοτε με το νου, άλλοτε με την ψυχή και το σώμα. Τα αγαπημένα μου ταξίδια όμως είναι τα μουσικά. Αυτά που με πηγαινοφέρνουν ώρες, μέρες, μήνες, χρόνια, ώσπου να ‘ρθει η στιγμή να μεταμορφωθούν κι από ταξίδια να γίνουν τραγούδια.
Μαγική στιγμή…
Συνοδοιπόροι μου σ’ αυτά τα ταξίδια οι φίλοι μου στιχουργοί, τραγουδιστές, ενορχηστρωτές, μουσικοί, ηχολήπτες που μου χάρισαν το ταλέντο τους, τη χαρά τους, την ψυχή τους. Τους ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου. Χωρίς την αγάπη τους και τη βοήθειά τους, αυτή η μεταμόρφωση θα ήταν αδύνατη.
Ευχαριστώ και εσάς που κρατάτε στα χέρια σας αυτό το ηχογράφημα και εύχομαι στους δύσκολους περνάμε, αυτά τα τραγούδια να αποτελέσουν ένα ευχάριστο, μα πάνω απ’ όλα αξιοπρεπές διάλειμμα.
Όσο για το μυστικό του κόσμου, δεν είναι άλλο απ’ το ταξίδι που κάνουμε όλοι στη ζωή μας να βρούμε… «Το μυστικό του κόσμου».
Δημήτρης Λίβανος
Αυτό ακριβώς είναι και ο δίσκος του Δημήτρη Λίβανου. Δεν ξέρω αν αποτελεί διάλειμμα, όπως λέει ο ίδιος, είμαι όμως βέβαιος πως είναι ένα πολύ ευχάριστο και αξιοπρεπές ηχογράφημα ενός διακεκριμένου δεξιοτέχνη του μπουζουκιού. Τρανταχτή απόδειξη, ότι συχνά οι μπουζουξήδες τα καταφέρνουν πολύ καλύτερα στην τραγουδοποιία, από τους καθιερωμένους συνθέτες ή τραγουδοποιούς. Τον τελευταίο καιρό είχαμε τη χαρά να γίνουμε μάρτυρες αρκετών τέτοιων περιπτώσεων.
Αν και δεν είναι η πρώτη φορά που κυκλοφορούν συνθέσεις του Λίβανου στη δισκογραφία, θεωρώ πως αυτή είναι η πιο ολοκληρωμένη κατάθεσή του. Ίσως σε αυτό να συνέβαλλε και η πολυσυλλεκτικότητα που υπάρχει στο δίσκο από πλευράς ερμηνευτών, οι οποίοι έχουν γράψει τη δική τους μεγάλη ή μικρότερη πορεία στο χώρο του τραγουδιού. Από τη Νένα Βενετσάνου, τον Μανώλη Λιδάκη και τη Μαριώ, μέχρι τις νεώτερες Χρυσή Παπαγιαννούλη και Μαρίνα Δεληγιάννη.
Πολυσυλλεκτικό είναι και το ηχητικό κλίμα του δίσκου. Ίσως ακούγοντας πως ο δίσκος είναι δημιουργία ενός μπουζουξή, ο ακροατής περιμένει να ακούσει 12 λαϊκά τραγούδια, γραμμένα και ενορχηστρωμένα με κεντρικό όργανο το μπουζούκι, στο ρυθμό του ζεϊμπέκικου και του χασάπικου. Κάτι τέτοιο, κάθε άλλο παρά συμβαίνει. Έχω την αίσθηση πως ο Δημήτρης Λίβανος έγραψε επηρεασμένος από τα δικά του ποικίλα ακούσματα, που κινούνται από την παραδοσιακή μουσική και το νησιώτικο και κρητικό τραγούδι, μέχρι το κλασικό λαϊκό τραγούδι, την μπαλάντα, τα ακούσματα της ανατολής αλλά και την jazz.
Εύχομαι και ελπίζω να υπάρχει και η ανάλογη ανταπόκριση από τα υπάρχοντα ραδιόφωνα, που δουλεύουν ακόμα με μουσικούς παραγωγούς κι όχι με λίστες και τα συγκεκριμένα τραγούδια να μη μείνουν μόνο σε όσους αγοράσουν το δίσκο ή σε όσους κλικάρουν στο youtube για να τα ακούσουν…(γραμμένα το Γενάρη του 2014)
Τα δώδεκα τραγούδια υπογράφουν στιχουργικά οι Δημήτρης Τζουβάλης, Λιζέτα Καλημέρη, Γιούλα Χαραλάμπους, Χρήστος Σταυρακούδης, ενώ επτά κομμάτια υπογράφει ο ίδιος ο Δημήτρης Λίβανος. Τραγουδούν οι Νένα Βενετσάνου, Μανώλης Λιδάκης, Λιζέτα Καλημέρη, Ζαχαρίας Καρούνης, Χρυσή Παπαγιαννούλη, Μαριώ, Μαρίνα Δεληγιάννη, Φωτεινή Βελεσιώτου, Γιώτα Νέγκα, Σοφία Παπάζογλου, Μελίνα Κανά, Ντένια Κουρούση.
1) Το μυστικό του κόσμου (Στίχοι Δημήτρης Λίβανος) Νένα Βενετσάνου
2) Ορφέας (Δημήτρης Τζουβάλης) Μανώλης Λιδάκης
3) Τα μάτια τα θολά (Λιζέτα Καλημέρη) Λιζέτα Καλημέρη
4) Το ομορφότερο λουλούδι (Δημήτρης Λίβανος) Ζαχαρίας Καρούνης
5) Πωγωνίσιο (Γιούλα Χαραλάμπους) Χρυσή Παπαγιαννούλη
6) Το μαράζι της Μακρίνας (Δημήτρης Λίβανος) Μαριώ
7) Δεύτερη πληγή (Χρήστος Σταυρακούδης) Μαρίνα Δεληγιάννη
8) Πάνε δυο μέρες (Δημήτρης Λίβανος) Φωτεινή Βελεσιώτου
9) Οι δυνατές καρδιές (Δημήτρης Λίβανος) Γιώτα Νέγκα
10) Πες μου πως (Χρήστος Σταυρακούδης) Σοφία Παπάζογλου
11) Η πόλη μου (Δημήτρης Λίβανος) Μελίνα Κανά
12) Καημός (Δημήτρης Λίβανος) Ντένια Κουρούση
Οι ενορχηστρώσεις έγιναν από τους Γιώργο Παπαδάκη (1), Δημήτρη Λίβανο και Παναγιώτη Παπαγεωργίου (2,5, 6,7,12 και στο 8 με τη συνδρομή του Βασίλη Μασσαλά), Βασίλη Μασσαλά (3), Άκη Κατσουπάκη (4,10), Αντώνη Απέργη (9) και Δημήτρη Οικονομάκη (11). Η επιμέλεια παραγωγής ήταν του Δημήτρη Λίβανου και του Παναγιώτη Παπαγεωργίου. Η ηχογράφηση έγινε στο studio SUBWAYS από τους Γιάννη Παξεβάνη και Βαγγέλη Σαπουνά. Τα εικαστικά που κοσμούν την έκδοση είναι μικρές λεπτομέρειες από πίνακες της Ντόρας Ρίζου.
Ο Δημήτρης Λίβανος έπαιξε μπουζούκι, τζουρά, λαούτο, κιθάρα, λάφτα, μπάσο, synth. Έπαιξαν επίσης οι Γιώργος Κωτσίνης, κλαρίνο και φλάουτο, Μάκης Καραντωνίου, κλασική κιθάρα, Παναγιώτης Παπαγεωργίου, πιάνο, ακορντεόν, Jaime Smith, βιολί, Δημήτρης Οικονομάκης, κοντραμπάσο, κλασική και ακουστική κιθάρα, Ισίδωρος Παπαγεωργίου, κοντραμπάσο, Λευτέρης Ανδριώτης, λύρα, Αντώνης Κουτελιέρης, λαούτο, Παναγιώτης Σαρδέλης, τύμπανα, Βασίλης Μασσαλάς, κιθάρες, w-bow, μπαγλαμά, Ντίνος Χατζηϊορδάνου, ακορντεόν, Μάνος Κουτσαγγελίδης, κανονάκι, Γιώργος Τζανέτος, κρουστά, Άκης Κατσουπάκης, τύμπανα, μπάσο, ηλεκτρική κιθάρα, synth, πιάνο, keyboard, Αλέξανδρος Αρκαδόπουλος, κλαρίνο, Σωτήρης Μαργώνης, βιολί, Κώστας Μερετάκης, κρουστά, Γιάννης Γρυπαίος, ηλεκτρικό μπάσο, Αντώνης Απέργης, ηλεκτρική κιθάρα, Χάρης Λαμπράκης, νέι, Μάνος Κουτσαγγελίδης, κανονάκι, Δημήτρης Εμμανουήλ, κρουστά, Γιάννης Παππάς, και Γιάννης Ζαρίας, βιολί.
Το ομώνυμο τραγούδι με το οποίο ξεκινά ο δίσκος είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Γιώργου Παπαδάκη, το «Μαράζι της Μακρίνας» στη μνήμη της Μακρίνας, μητέρας της Μαριώς, ο «Καημός» στη μνήμη του Νίκου Μαμαγκάκη και το «Η πόλη μου» στην Αμαλιάδα, γενέτειρα πόλη του συνθέτη.
Στο καλαίσθητο ένθετο του cd ο Δημήτρης Λίβανος σημειώνει:
…μ’ αρέσουν τα ταξίδια.
Άλλοτε με τα μάτια, άλλοτε με το νου, άλλοτε με την ψυχή και το σώμα. Τα αγαπημένα μου ταξίδια όμως είναι τα μουσικά. Αυτά που με πηγαινοφέρνουν ώρες, μέρες, μήνες, χρόνια, ώσπου να ‘ρθει η στιγμή να μεταμορφωθούν κι από ταξίδια να γίνουν τραγούδια.
Μαγική στιγμή…
Συνοδοιπόροι μου σ’ αυτά τα ταξίδια οι φίλοι μου στιχουργοί, τραγουδιστές, ενορχηστρωτές, μουσικοί, ηχολήπτες που μου χάρισαν το ταλέντο τους, τη χαρά τους, την ψυχή τους. Τους ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου. Χωρίς την αγάπη τους και τη βοήθειά τους, αυτή η μεταμόρφωση θα ήταν αδύνατη.
Ευχαριστώ και εσάς που κρατάτε στα χέρια σας αυτό το ηχογράφημα και εύχομαι στους δύσκολους περνάμε, αυτά τα τραγούδια να αποτελέσουν ένα ευχάριστο, μα πάνω απ’ όλα αξιοπρεπές διάλειμμα.
Όσο για το μυστικό του κόσμου, δεν είναι άλλο απ’ το ταξίδι που κάνουμε όλοι στη ζωή μας να βρούμε… «Το μυστικό του κόσμου».
Δημήτρης Λίβανος
Αυτό ακριβώς είναι και ο δίσκος του Δημήτρη Λίβανου. Δεν ξέρω αν αποτελεί διάλειμμα, όπως λέει ο ίδιος, είμαι όμως βέβαιος πως είναι ένα πολύ ευχάριστο και αξιοπρεπές ηχογράφημα ενός διακεκριμένου δεξιοτέχνη του μπουζουκιού. Τρανταχτή απόδειξη, ότι συχνά οι μπουζουξήδες τα καταφέρνουν πολύ καλύτερα στην τραγουδοποιία, από τους καθιερωμένους συνθέτες ή τραγουδοποιούς. Τον τελευταίο καιρό είχαμε τη χαρά να γίνουμε μάρτυρες αρκετών τέτοιων περιπτώσεων.
Αν και δεν είναι η πρώτη φορά που κυκλοφορούν συνθέσεις του Λίβανου στη δισκογραφία, θεωρώ πως αυτή είναι η πιο ολοκληρωμένη κατάθεσή του. Ίσως σε αυτό να συνέβαλλε και η πολυσυλλεκτικότητα που υπάρχει στο δίσκο από πλευράς ερμηνευτών, οι οποίοι έχουν γράψει τη δική τους μεγάλη ή μικρότερη πορεία στο χώρο του τραγουδιού. Από τη Νένα Βενετσάνου, τον Μανώλη Λιδάκη και τη Μαριώ, μέχρι τις νεώτερες Χρυσή Παπαγιαννούλη και Μαρίνα Δεληγιάννη.
Πολυσυλλεκτικό είναι και το ηχητικό κλίμα του δίσκου. Ίσως ακούγοντας πως ο δίσκος είναι δημιουργία ενός μπουζουξή, ο ακροατής περιμένει να ακούσει 12 λαϊκά τραγούδια, γραμμένα και ενορχηστρωμένα με κεντρικό όργανο το μπουζούκι, στο ρυθμό του ζεϊμπέκικου και του χασάπικου. Κάτι τέτοιο, κάθε άλλο παρά συμβαίνει. Έχω την αίσθηση πως ο Δημήτρης Λίβανος έγραψε επηρεασμένος από τα δικά του ποικίλα ακούσματα, που κινούνται από την παραδοσιακή μουσική και το νησιώτικο και κρητικό τραγούδι, μέχρι το κλασικό λαϊκό τραγούδι, την μπαλάντα, τα ακούσματα της ανατολής αλλά και την jazz.
Εύχομαι και ελπίζω να υπάρχει και η ανάλογη ανταπόκριση από τα υπάρχοντα ραδιόφωνα, που δουλεύουν ακόμα με μουσικούς παραγωγούς κι όχι με λίστες και τα συγκεκριμένα τραγούδια να μη μείνουν μόνο σε όσους αγοράσουν το δίσκο ή σε όσους κλικάρουν στο youtube για να τα ακούσουν…(γραμμένα το Γενάρη του 2014)
