Αλεξίου & Γαλάνη - «Τα τραγούδια της χθεσινής μέρας»

(ΣΠΑΝΙΟ VIDEO - 1981 & ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ) Τον Απρίλη του 1981 κυκλοφορεί ένας από τους ιστορικούς δίσκους της ελληνικής δισκογραφίας.
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Η Χάρις Αλεξίου και η Δήμητρα Γαλάνη τραγουδούν «Τα τραγούδια της χτεσινής μέρας» (που από την επανέκδοση του 2005 και μετά, μετατρέπονται σε «Τραγούδια της χθεσινής μέρας»). Αφορμή για την ηχογράφηση του δίσκου στάθηκε η τηλεοπτική εκπομπή «Μικρές νυχτερινές μουσικές» που παρουσίαζε η Λιλάντα Λικιαρδοπούλου, στην οποία οι δυο τραγουδίστριες ερμήνευσαν αυτό το ρεπερτόριο με μεγάλη επιτυχία. Ο κόσμος μάλιστα νόμιζε ότι ήδη είχε κυκλοφορήσει ο δίσκος. Έτσι μαζί με τρεις μουσικούς, τον Αντώνη Βαρδή και τον Βασίλη Ρακόπουλο στις κιθάρες και τον Κώστα Γανωσέλη στο ακορντεόν και τη φυσαρμόνικα, ηχογράφησαν μέσα σε ένα απόγευμα τα τραγούδια αυτά, στο studio της Columbia στη Ριζούπολη, με ηχολήπτες τους Στέλιο Γιαννακόπουλο και Τάκη Φιλιππίδη.

Η διεύθυνση παραγωγής έγινε από τον Αχιλλέα Θεοφίλου που στο οπισθόφυλλο της πρώτης έκδοσης σημείωνε:

«Τα τραγούδια της χθεσινής μέρας είναι λίγο-πολύ η ηρωική μας μοναξιά που αλλάζει συνοικία, διαβατήριο και πρόσωπο κάθε τόσο. Είναι κάτι μεταξύ βάρδιας φαντάρου, ερωτευμένου και φεγγαριού. Τα τραγούδια αυτά είναι μουσικά σχέδια για λυπημένους ή ακόμη παλιοκαιρίστικες φωτογραφίες. Κάποια στιγμή η Δήμητρα και η Χαρούλα σταματήσανε λίγο μελαγχολικά, λίγο γραφικά το χρόνο και είπανε ότι θα ’τανε καλό να λέγανε στον κόσμο πόσο μεγαλώνει η ερημιά και η φωνή στη νύχτα μέσα. Γι’ αυτό τα τραγούδια που διάλεξαν έχουν καλές και τυραννικές στιγμές μέσα τους. Είναι ανίσχυρα για τριάντα όργανα, για σερπαντίνες και στολίσματα. Είναι τραγούδια απλά, μακρινά, ουτοπικά, παρελθοντικά που φτιάξαν μια δικιά τους γλώσσα. Και δεν είναι τυχαίο που ειπώθηκαν μέσα σ’ ένα απόγευμα. Αν είχανε χρώμα θα ήτανε μωβ που πάει και σ’ όλα τ’ απογεύματα του χρόνου. Τα τραγούδια αυτά μένουν πάντα άγρυπνα, της ερημιάς μας χάδια».

1) Φαίδρα (Μ. Θεοδωράκης - Γ. Θεοδωράκης) Χάρις Αλεξίου
2) Έλα μαζί μου (Π. Λεούσης - Γ. Αργύρης) Δ. Γαλάνη - Χ. Αλεξίου
3) Όχι δεν πρέπει (Γ. Μαρκόπουλος - Γ. Χρονάς) Χ. Αλεξίου - Δ. Γαλάνη
4) Κίτρινη πόλη (Γ. Σπανός - Λ. Παπαδόπουλος) Χάρις Αλεξίου
5) Θάλασσα πλατιά (Μ. Χατζιδάκις - Γ. Ρούσσος) Δήμητρα Γαλάνη
6) Ο αρχηγός (Μ. Λοΐζος - Λ. Παπαδόπουλος) Χάρις Αλεξίου
7) Τζαμάικα (Μ. Λοΐζος - Λ. Παπαδόπουλος) Χ. Αλεξίου - Δ. Γαλάνη
8) Ο δρόμος (Μ. Λοΐζος - Λ. Παπαδόπουλος) Χ. Αλεξίου - Δ. Γαλάνη
9) Μην κουραστείς να μ’ αγαπάς (Σ. Παππάς - Γ. Αργύρης) Δήμητρα Γαλάνη
10) Το τρένο φεύγει στις οχτώ (Μ. Θεοδωράκης - Μ. Ελευθερίου) Χ. Αλεξίου - Δ. Γαλάνη
11) Φώναξέ με (Ν. Μαυρουδής - Α. Δασκαλόπουλος) Χάρις Αλεξίου
12) Αγάπη που ’γινες δίκοπο μαχαίρι (Μ. Χατζιδάκις - Μ. Κακογιάννης) Δήμητρα Γαλάνη
13) Το παλιό ρολόι (Μ. Λοΐζος - Λ. Παπαδόπουλος) Χ. Αλεξίου - Δ. Γαλάνη
14) Άντρα μου πάει (O clama I jineka u emigrantu) Χάρις Αλεξίου
15) The house of the rising sun (Παραδοσιακό, διασκευή: A. Price) Δήμητρα Γαλάνη
Οι πωλήσεις του δίσκου ξεπέρασαν τις 100.000, ενώ μέχρι σήμερα έχει επανεκδοθεί σε cd τέσσερις φορές. Εκτός από την πρώτη έκδοση, ακολούθησαν το 2001 η ένταξή του στη σειρά «100 μεγάλες ηχογραφήσεις του αιώνα», το 2005 στα remasters της Αλεξίου, ενώ τον περασμένο χειμώνα κυκλοφόρησε με την προσθήκη δυο remixes των τραγουδιών «Έλα μαζί μου» και «Όχι δεν πρέπει» από τον Χρυσόστομο Μουράτογλου, με αφορμή τις εμφανίσεις Δήμητρας και Χαρούλας στο «Παλλάς». Σ' αυτή την έκδοση η Χάρις Αλεξίου σημειώνει:

«Ακούγοντας τα τραγούδια από την αρχή τα νιώθω σαν κεριά που καίνε ακόμα. Περνάω το χέρι μου πάνω από την φλόγα τους και θέλω να αισθανθώ το κάψιμό της. Είναι όλα ζωντανά, ακόμα κι αυτά που δεν τα πήρα παντού μαζί μου όπου ταξίδεψα τη φωνή μου. Οι συνθέτες, οι στιχουργοί, οι μουσικοί τους, ανάγλυφες μορφές. Τα χρόνια τους, τα χρόνια μου, οι μνήμες μας. Το φωτεινό τους παρόν, μου έδειχνε το δρόμο στο μέλλον. Δουλέψαμε μαζί, γίναμε φίλοι (πόσοι πολλοί άνθρωποι τελικά, φτιάχναμε μια πολιτεία, αν μαζευόμαστε ξανά). Ακούγοντας τα τραγούδια από την αρχή, αφήνω να σκάσει πάνω μου, ένα κύμα ευγνωμοσύνης. Για ότι μου χάρισε το τραγούδι και οι άνθρωποί του».

Ενώ στην έκδοση του 2005 η Δήμητρα Γαλάνη έγραφε:

«Θυμάμαι πόσο ήσυχα και χωρίς ίχνος πρόθεσης βγήκαν αυτά τα τραγούδια… Θυμάμαι τη Λιλάντα Λικιαρδοπούλου και τις “Μικρές Νυχτερινές Μουσικές” της, τότε που η τηλεόραση ήταν πραγματικά το Μέσο. Θυμάμαι τη ζωντάνια του “one take” στο στούντιο της Columbia στον Περισσό, τότε που η δισκογραφία ήταν Δισκογραφία. Θυμάμαι τα υγρά μάτια της Χαρούλας όταν ξεδιαλέγαμε το υλικό παίζοντας με την κιθάρα… Θυμάμαι τη φωτογράφηση στο Σέιχ Σου και τον απογευματινό ήλιο πως έπεφτε στα μαλλιά μας…. Θυμάμαι που λέγαμε ότι θα έχουμε να θυμόμαστε πολλά… Και ευτυχώς θυμόμαστε… Και τα τραγούδια δεν ήταν ποτέ της Χθεσινής Μέρας… Τα τραγούδια είναι της κάθε μέρας, της κάθε στιγμής που ανακαλούμε στην μνήμη μας την αθωότητά μας».

Δήμητρα Γαλάνη (8 Απριλίου 2005)

Έχω την αίσθηση πως τόσο με το ρεπερτόριο, όσο και με τις ενορχηστρώσεις των τραγουδιών επανέρχεται το κλίμα των μπουάτ της εποχής του «Νέου Κύματος» από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 και μετά… Οι δυο τραγουδίστριες μαγεύουν κυριολεκτικά με τις υποδειγματικές διφωνίες τους και είναι χαρακτηριστικό πως αν και τα περισσότερα από τα τραγούδια που διάλεξαν να ηχογραφήσουν, ήταν ήδη κλασικά, οι εκτελέσεις τους έχουν μείνει ως σημεία αναφοράς. Υπήρχαν επίσης και κάποιες στιγμές που ενώ στην πρώτη τους εκτέλεση, δεν έκαναν ιδιαίτερη αίσθηση, μπαίνοντας στα «τραγούδια της χθεσινής μέρας», ξανάγιναν «σημερινά» και διέγραψαν μια αξιοζήλευτη πορεία. Η «Τζαμάικα», που στην πρώτη της εκδοχή με τον Γιάννη Καλατζή, πέρασε, μάλλον απαρατήρητη, εδώ φρεσκάρεται και ακούγεται παντού, ακόμα μέχρι σήμερα… Μοναδική εκτέλεση που ήδη υπήρχε ήταν «Ο αρχηγός» που είχε ηχογραφηθεί για πρώτη φορά για τη συλλογή του Μάνου Λοΐζου «Πρώτες εκτελέσεις» το 1979.

Μια από τις παραλείψεις της πρώτης έκδοσης του δίσκου που μεταφέρθηκε και στις μεταγενέστερες, είναι πως σαν στιχουργός του «Αγάπη πού ’γινες δίκοπο μαχαίρι» αναγράφεται ο Μάνος Χατζιδάκις και όχι ο Μιχάλης Κακογιάννης.

Το 1983 ο Γιάννης Πάριος με την Αλεξίου ηχογράφησαν στο ίδιο κλίμα και με μια μικρή ορχήστρα που την αποτελούσαν και πάλι δυο κιθάρες, ένα ακορντεόν και μια φυσαρμόνικα, μια σειρά τραγουδιών κυρίως από τις δεκαετίες 60 & 70. Αυτή η ηχογράφηση δεν κυκλοφόρησε τότε, αλλά εντάχθηκε το 2000 στην κασετίνα των 8 cd’s του Γιάννη Πάριου «Πάριος - Έρωτας» με τίτλο «Μελαγχολικό φθινόπωρο του ‘83».

Νομίζω πως δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για κλείσιμο, από αυτά που γράφει η Δήμητρα Γαλάνη στην επίσημη ιστοσελίδα της σχετικά με τη συγκεκριμένη συνεργασία:

«Στην καλλιτεχνική ηλικία προηγούμαι κατά 2-3 χρόνια από τη Xαρούλα. Είχα κάνει ήδη κάποιες επιτυχίες, όταν εκείνη ξεκινούσε. Μου λέει -τότε στο ξεκίνημά της- ο Aντώνης Bαρδής: “Έχει ανακαλύψει ο Nταλάρας μια τραγουδίστρια που θα πάθεις πλάκα”. Πάω στα ΔΕΙΛΙΝΑ όπου έλεγε δυο-τρία τραγούδια στην αρχή του προγράμματος. Ένα απ' αυτά ήταν το ΑΓΑΠΗ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΚΑΡΔΙΑ - το 'χει πει και σε δίσκο. Βγαίνει η Xαρούλα στη σκηνή, τραγουδάει και με πιάνουν κλάματα. Συγκλονίστηκα με τη φωνή της. Είδα μια πολύ μεγάλη τραγουδίστρια. Γνωριστήκαμε και γίναμε φίλες. Δουλέψαμε μαζί για πρώτη φορά το '74 στα ΔΕΙΛΙΝΑ. Και μετά, το '78 στην Πλάκα, στο ΖΥΓΟ. Αν δε μ' απατά η μνήμη μου εκείνη τη περίοδο έχει ήδη κατοχυρωθεί η συνεργασία μας, και με την αφορμή αυτή, μας προτείνει η Λιλάντα Λυκιαρδοπούλου -αυτή η τόσο σημαντική γυναίκα- να κάνουμε μαζί μια εκπομπή στις “Μικρές νυχτερινές μουσικές”, μια εκπομπή που παρουσίαζε τότε στην EPT. Προτείνουμε λοιπόν εκεί το συγκεκριμένο ρεπερτόριο το οποίο, όπως διαπιστώνουμε εκ των υστέρων, έκανε μεγάλη εντύπωση στον κόσμο που το είδε και πιστεύοντας ότι υπάρχει και σε δίσκο, άρχισε να το ζητά μανιωδώς. Έτσι γεννήθηκαν ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΧΤΕΣΙΝΗΣ ΜΕΡΑΣ... Ηχογραφήθηκαν αυτοσχέδια στο studio της Columbia. Μαζί με τον Kώστα Γανωσέλη, τον Aντώνη Bαρδή και τον Bασίλη Pακόπουλο δοκιμάζαμε ότι μας ερχόταν και το ηχογραφούσαμε κάνοντας ενδιάμεσα και διάφορα σχόλια. Γελούσαμε, κλαίγαμε, λέγαμε ο καθένας τα δικά του...

Με τη Xαρούλα καταθέσαμε την ψυχή μας, την αγάπη μας για το τραγούδι και τους ανθρώπους του, με τον τρόπο που κάνουν δυο καλές φίλες. Ήταν μια δουλειά που γνώρισε και τεράστια εμπορική επιτυχία... Μετά από χρόνια ζήτησα από τον παραγωγό Aχιλλέα Θεοφίλου να βρει τα ξέφτια, τα παραλειπόμενα αυτής της ηχογράφησης, που ήταν πια ένα ντοκουμέντο τόσο για μας, όσο και για όσους αγάπησαν αυτή τη δουλειά. Δυστυχώς όμως, είχαν πέσει θύματα του περίφημου καθαρίσματος, όπου ένας βοηθός στο studio, έκοβε και πετούσε απ' την ταινία τα σημεία που θεωρούσε ότι δεν ήταν χρήσιμα. Έτσι χάθηκαν όλα αυτά... Λίγο αργότερα και με αφορμή μια τηλεοπτική εκπομπή των Ρεπόρτερς, αφιερωμένη στο Mίκη Θεοδωράκη, για την οποία, η Χαρούλα, εγώ και ο Γιάννης Πάριος ηχογραφήσαμε τραγούδια του Mίκη, η εταιρεία θέλησε να κάνει κάτι αντίστοιχο. Tο θεώρησα λάθος και αντέδρασα. O δίσκος που είχαμε κάνει με τη Xαρούλα ήταν κάτι εξαιρετικά αυθόρμητο, είχε μια αγνότητα και δεν ήθελα να μπει στην καθαρά εμπορική λογική της επανάληψης. Ήμασταν κι οι δυο πολύ προσεκτικές μ' αυτά τα πράγματα, ακριβώς επειδή ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΧΤΕΣΙΝΗΣ ΜΕΡΑΣ ήταν μια δουλειά που έγινε πάνω απ' όλα, για να θυμόμαστε τη φιλία μας. Mε την Xαρούλα δουλέψαμε μαζί αρκετές φορές. Δυο σαιζόν στο ΖΥΓΟ μόνες μας, μια ακόμα με τον Πάριο, ενδιάμεσα σε πολλές συναυλίες οι δυο μας και μετά από δέκα χρόνια στη Θεσσαλονίκη και στον ΑΠΟΛΛΩΝΑ, πάλι με τον Πάριο... Στον ΑΠΟΛΛΩΝΑ βέβαια, επαναλαμβάνοντας μια συνεργασία η οποία ήταν πολύ σημαντική, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με την ευτέλεια της συγκεκριμένης εποχής. Eπιπλέον, τόσο αυτή, όσο και εγώ, ήμασταν τότε σε μια μεταβατική περίοδο κι όλο αυτό, το πραγματικά πολύ περίεργο κλίμα της εποχής, έκανε ακόμα πιο δύσκολα τα πράγματα. Δεν έχει σημασία όμως... Mε τη Xαρούλα μάς συνδέει πάντα μια μεγάλη φιλία κι ένας βαθύς θαυμασμός της καθεμιάς γι' αυτό που κάνει η άλλη.»

(www.galani.gr)

Φωτογραφίες
2: Αλεξίου και Γαλάνη, μαζί με το Χαράλαμπο Γαργανουράκη και τον Αντώνη Καλογιάννη στο «Ζυγό» την περίοδο 1978-79
3: Αλεξίου και Γαλάνη μαζί με την Καίτη Γκρέυ και το Γιώργο Σαρρή στο «Ζυγό» την περίοδο 1981-82.

Video

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!