Το μαγικό ταξίδι στο βάθος του χρόνου των Κλασσικών Εικονογραφημένων ξεκινά από μια ιδέα του Άλμπερτ Κάντερ το 1941 και έγινε πράξη από τον εκδοτικό οίκο Elliot στην Αμερική.
Στην Ελλάδα προσγειώθηκε το 1951 μετά από συμφωνία των Αδελφών Πεχλιβανίδη των εκδόσεων Ατλαντίδος με την Elliot.Το Πρώτο τεύχος εκδόθηκε την 1η Μαρτίου του 1951 με τους «Άθλιους» του Βίκτωρος Ουγκώ σε τετραχρωμίες όφσετ με 336 πολύχρωμες εικόνες και κόστιζε 4.000 δραχμές της τότε εποχής. Η πρώτη έκδοση αριθμούσε 90.000 τεύχη, τα οποία εξαντλήθηκαν αμέσως. Ακολούθησαν δύο ανατυπώσεις όπου πούλησαν περίπου 1.000.000 τεύχη. Ήταν μια έκδοση υψηλού επιπέδου, τετραχρωμία όπου η κυρίαρχη εικονογράφηση ήταν με λεζάντα, με τα λόγια αιχμής και τις σκέψεις σε σειρά των μικρών κύκλων, των ηρώων.
Τα κείμενα τα μετέφραζε συνήθως ο Βασίλης Ρώτας που είχε την ευθύνη της Ελληνικής σειράς και ήταν πιστή αντιγραφή της Αμερικάνικης έκδοσης.
Τα θέματα των κλασσικών ήταν αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας όπως ο «Όλιβερ Τουίστ», «Η καλύβα του Μπάρμπα-Θωμά», «Δον Κιχώτης», «Oι τρεις σωματοφύλακες», «Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ», «Η Παναγία των Παρισίων», «Μόμπυ Ντικ» και δεκάδες άλλα πολύ σημαντικά.
Από το 1953 στη σειρά εντάχθηκαν και θέματα της Ελληνικής Ιστορίας και της μυθολογίας όπως: το Χάνι της Γραβιάς, ο χορός του Ζαλλόγου, ο Κολοκοτρώνης, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Ιουστινιανός, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, η Θεοδώρα, ο Ηρακλής, ο Ποσειδώνας κ.α.
Η σειρά των κλασσικών με τα ελληνικά θέματα δημιούργησε μια ιδιαίτερη αισθητική και το αυθεντικό της ύφος ανέδειξε την παραγωγή των ελληνικών κόμικς όπου άρχισε να γίνεται αναγνωρίσιμη και απόλυτα αυθεντική. Στη δημιουργία των ελληνικών θεμάτων υπήρχαν βαριές υπογραφές από γραφίστες και σχεδιαστές όπως ο Γιώργος Βακαλό, ο Μποστ, ο Κώστας Γραμματόπουλος, ο Παύλος Βαλασάκης, ο Γεράσιμος Λιβιεράτος, ο Γιάννης Δραγούνης, ο Νίκος Καστανάκης και πολλοί άλλοι.
Τα κλασσικά εικονογραφημένα ήταν μια γοητευτική περιπέτεια που κράτησε πάρα πολλά χρόνια. Μεγαλώνοντας τα παιδιά από την σχολική ακόμα ηλικία έμαθαν μέσα από τα κλασσικά την Ελληνική μυθολογία. Διάβασαν για τον Ηρακλή, το Θησέα, την Περσεφόνη, για το Δάμωνα και τον Φιντία. Ονειρεύτηκαν πειρατές, ιππότες, Ινδιάνους και καουμπόηδες. Έμαθαν ποιος ήταν ο Κουασιμόδος, η Εσμεράλντα, ο Μάρκο Πόλο, ο Γιάννης Αγιάννης κ.α. Έμαθαν ότι ουσιαστικά οι τρείς Σωματοφύλακες ήταν τέσσερις με ό,τι σημειολογικά ή εννοιολογικά σήμαινε αυτό.
Τα κλασσικά καθόρισαν, προσδιόρισαν και ταξινόμησαν χρονολογικά στο μυαλό των παιδιών τα ιστορικά γεγονότα πριν ακόμα μπουν στα βαθιά της ιστορίας καλύπτοντας μαθησιακά ένα προκαταρκτικό ιστορικό πεδίο γνώσης συνδυάζοντάς το με ελκυστική και ευχάριστη ανάγνωση.
Η έκδοση των κλασσικών εικονογραφημένων πολεμήθηκε στην εποχή της με έναν άγριο τρόπο από το εκπαιδευτικό σύστημα και τους δασκάλους όπου δυσφορούσαν όταν διεπίστωναν ότι τα παιδιά αντλούσαν λογοτεχνική γνώση από πηγές έξω από τα σχολικά βιβλία.
Η έκδοση βρέθηκε επίσης αντιμέτωπη με ανθρώπους της τέχνης αλλά και πολιτικούς οι οποίοι αντιδρούσαν για την δήθεν Αμερικανοποίηση της Παιδείας των νέων, όπως και για την επιλεκτική επιλογή των συγγραφέων. Ακόμα «καταδικάστηκε» και από τη Χούντα όπου για προληπτικούς λόγους δεν επιθυμούσε και απαγόρευε εκδόσεις με επαναστατικά, μαζικά θέματα όπου πιθανόν μπορούσαν να δημιουργήσουν κινητοποιήσεις. Απασχόλησε ακόμα και τη Βουλή των Ελλήνων και τον Ευάγγελο Παπανούτσο ο οποίος μιλούσε για «ευτελισμό» των κλασσικών έργων.
Οι ήρωες των κλασσικών γίνονται οι παιδικοί φίλοι, σχηματοποιούνται, εξιδανικεύονται και ενσωματώνονται στον ψυχισμό σαν ιδανικά πρότυπα και μας επισκέπτονται συχνά στα όνειρά μας και μας ακολουθούν στην καθημερινότητα. Ο Ρομπέν των δασών ήταν ο προστάτης των φτωχών, ο Μάρκο Πόλο ο ονειροπόλος ταξιδευτής, ο Γιάννης Αγιάννης ο πιο αδικημένος φυγάς της νεότερης Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας και ο Ροβινσώνας Κρούσος ο απόλυτος αγωνιστής της ανθρώπινης επιβίωσης. Ο Τομ Σόγιερ έγινε ο συμμαθητής μας, ο φίλος μας ο αλανιάρης, ο αλητάμπουρας της παιδικής παγαποντιάς. Ο παιδικός boheme κατεργάρης.
Έγιναν οικογένειά σου ο Ιούλιος Βερν, ο Βίκτωρ Ουγκώ, ο Κάρολος Ντίκενς, ο Αλέξανδρος Δουμάς, ο Μαρκ Τουαίην. Δόθηκε κίνητρο στα μικρά παιδιά και στους εφήβους της εποχής να αναπτύξουν τη λογοτεχνική τους περιέργεια και ν’ αναζητήσουν λογοτεχνικά έργα εκτός από το πρωτογενές μεταφρασμένο κείμενο των συγγραφέων των κλασσικών εικονογραφημένων.
Τα κλασσικά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν, πέρα από την απόλαυση που προσέφεραν, ίσως η πιο σημαντική εξωσχολική παιδεία που διευρύνει τις γνώσεις. Άλλωστε η γνώση σε σώζει όταν τα μυαλά είναι ανοιχτά όπως τα αλεξίπτωτα.
Με τα κλασσικά εικονογραφημένα, η παραλογοτεχνία έγινε λογοτεχνία γιατί μέσα από αυτές τις μαγικές αναγνώσεις προσπαθούσες να υπερασπιστείς την ηθική του καλού. Ήταν ένα ταξίδι ονειροπόλησης, ένα σεργιάνισμα σε άγνωστους τόπους, άγριους και ειρηνικούς ωκεανούς, πεδία μαχών, μεγάλες και μικρές πόλεις και μεγαλουπόλεις άλλων εποχών. Ανακαλούμε το παρελθόν σαν μια ιστορία πολλαπλών απαρχών.
Τα κλασσικά εικονογραφημένα εκτός των πολλών άλλων θετικών επιρροών ήταν και μια πηγή ευχαρίστησης που ταυτίζεται με τα παιδικά μας χρόνια που μας εμπνέουν. Όπου εκεί υπάρχει η απορία, η αφέλεια, η χαρά πριν ακόμα επέμβουν τα σχολεία, η κοινωνία και η πολιτική.
Στην Ελλάδα προσγειώθηκε το 1951 μετά από συμφωνία των Αδελφών Πεχλιβανίδη των εκδόσεων Ατλαντίδος με την Elliot.Το Πρώτο τεύχος εκδόθηκε την 1η Μαρτίου του 1951 με τους «Άθλιους» του Βίκτωρος Ουγκώ σε τετραχρωμίες όφσετ με 336 πολύχρωμες εικόνες και κόστιζε 4.000 δραχμές της τότε εποχής. Η πρώτη έκδοση αριθμούσε 90.000 τεύχη, τα οποία εξαντλήθηκαν αμέσως. Ακολούθησαν δύο ανατυπώσεις όπου πούλησαν περίπου 1.000.000 τεύχη. Ήταν μια έκδοση υψηλού επιπέδου, τετραχρωμία όπου η κυρίαρχη εικονογράφηση ήταν με λεζάντα, με τα λόγια αιχμής και τις σκέψεις σε σειρά των μικρών κύκλων, των ηρώων.
Τα κείμενα τα μετέφραζε συνήθως ο Βασίλης Ρώτας που είχε την ευθύνη της Ελληνικής σειράς και ήταν πιστή αντιγραφή της Αμερικάνικης έκδοσης.
Τα θέματα των κλασσικών ήταν αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας όπως ο «Όλιβερ Τουίστ», «Η καλύβα του Μπάρμπα-Θωμά», «Δον Κιχώτης», «Oι τρεις σωματοφύλακες», «Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ», «Η Παναγία των Παρισίων», «Μόμπυ Ντικ» και δεκάδες άλλα πολύ σημαντικά.
Από το 1953 στη σειρά εντάχθηκαν και θέματα της Ελληνικής Ιστορίας και της μυθολογίας όπως: το Χάνι της Γραβιάς, ο χορός του Ζαλλόγου, ο Κολοκοτρώνης, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Ιουστινιανός, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, η Θεοδώρα, ο Ηρακλής, ο Ποσειδώνας κ.α.
Η σειρά των κλασσικών με τα ελληνικά θέματα δημιούργησε μια ιδιαίτερη αισθητική και το αυθεντικό της ύφος ανέδειξε την παραγωγή των ελληνικών κόμικς όπου άρχισε να γίνεται αναγνωρίσιμη και απόλυτα αυθεντική. Στη δημιουργία των ελληνικών θεμάτων υπήρχαν βαριές υπογραφές από γραφίστες και σχεδιαστές όπως ο Γιώργος Βακαλό, ο Μποστ, ο Κώστας Γραμματόπουλος, ο Παύλος Βαλασάκης, ο Γεράσιμος Λιβιεράτος, ο Γιάννης Δραγούνης, ο Νίκος Καστανάκης και πολλοί άλλοι.
Τα κλασσικά εικονογραφημένα ήταν μια γοητευτική περιπέτεια που κράτησε πάρα πολλά χρόνια. Μεγαλώνοντας τα παιδιά από την σχολική ακόμα ηλικία έμαθαν μέσα από τα κλασσικά την Ελληνική μυθολογία. Διάβασαν για τον Ηρακλή, το Θησέα, την Περσεφόνη, για το Δάμωνα και τον Φιντία. Ονειρεύτηκαν πειρατές, ιππότες, Ινδιάνους και καουμπόηδες. Έμαθαν ποιος ήταν ο Κουασιμόδος, η Εσμεράλντα, ο Μάρκο Πόλο, ο Γιάννης Αγιάννης κ.α. Έμαθαν ότι ουσιαστικά οι τρείς Σωματοφύλακες ήταν τέσσερις με ό,τι σημειολογικά ή εννοιολογικά σήμαινε αυτό.
Τα κλασσικά καθόρισαν, προσδιόρισαν και ταξινόμησαν χρονολογικά στο μυαλό των παιδιών τα ιστορικά γεγονότα πριν ακόμα μπουν στα βαθιά της ιστορίας καλύπτοντας μαθησιακά ένα προκαταρκτικό ιστορικό πεδίο γνώσης συνδυάζοντάς το με ελκυστική και ευχάριστη ανάγνωση.
Η έκδοση των κλασσικών εικονογραφημένων πολεμήθηκε στην εποχή της με έναν άγριο τρόπο από το εκπαιδευτικό σύστημα και τους δασκάλους όπου δυσφορούσαν όταν διεπίστωναν ότι τα παιδιά αντλούσαν λογοτεχνική γνώση από πηγές έξω από τα σχολικά βιβλία.
Η έκδοση βρέθηκε επίσης αντιμέτωπη με ανθρώπους της τέχνης αλλά και πολιτικούς οι οποίοι αντιδρούσαν για την δήθεν Αμερικανοποίηση της Παιδείας των νέων, όπως και για την επιλεκτική επιλογή των συγγραφέων. Ακόμα «καταδικάστηκε» και από τη Χούντα όπου για προληπτικούς λόγους δεν επιθυμούσε και απαγόρευε εκδόσεις με επαναστατικά, μαζικά θέματα όπου πιθανόν μπορούσαν να δημιουργήσουν κινητοποιήσεις. Απασχόλησε ακόμα και τη Βουλή των Ελλήνων και τον Ευάγγελο Παπανούτσο ο οποίος μιλούσε για «ευτελισμό» των κλασσικών έργων.
Οι ήρωες των κλασσικών γίνονται οι παιδικοί φίλοι, σχηματοποιούνται, εξιδανικεύονται και ενσωματώνονται στον ψυχισμό σαν ιδανικά πρότυπα και μας επισκέπτονται συχνά στα όνειρά μας και μας ακολουθούν στην καθημερινότητα. Ο Ρομπέν των δασών ήταν ο προστάτης των φτωχών, ο Μάρκο Πόλο ο ονειροπόλος ταξιδευτής, ο Γιάννης Αγιάννης ο πιο αδικημένος φυγάς της νεότερης Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας και ο Ροβινσώνας Κρούσος ο απόλυτος αγωνιστής της ανθρώπινης επιβίωσης. Ο Τομ Σόγιερ έγινε ο συμμαθητής μας, ο φίλος μας ο αλανιάρης, ο αλητάμπουρας της παιδικής παγαποντιάς. Ο παιδικός boheme κατεργάρης.
Έγιναν οικογένειά σου ο Ιούλιος Βερν, ο Βίκτωρ Ουγκώ, ο Κάρολος Ντίκενς, ο Αλέξανδρος Δουμάς, ο Μαρκ Τουαίην. Δόθηκε κίνητρο στα μικρά παιδιά και στους εφήβους της εποχής να αναπτύξουν τη λογοτεχνική τους περιέργεια και ν’ αναζητήσουν λογοτεχνικά έργα εκτός από το πρωτογενές μεταφρασμένο κείμενο των συγγραφέων των κλασσικών εικονογραφημένων.
Τα κλασσικά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν, πέρα από την απόλαυση που προσέφεραν, ίσως η πιο σημαντική εξωσχολική παιδεία που διευρύνει τις γνώσεις. Άλλωστε η γνώση σε σώζει όταν τα μυαλά είναι ανοιχτά όπως τα αλεξίπτωτα.
Με τα κλασσικά εικονογραφημένα, η παραλογοτεχνία έγινε λογοτεχνία γιατί μέσα από αυτές τις μαγικές αναγνώσεις προσπαθούσες να υπερασπιστείς την ηθική του καλού. Ήταν ένα ταξίδι ονειροπόλησης, ένα σεργιάνισμα σε άγνωστους τόπους, άγριους και ειρηνικούς ωκεανούς, πεδία μαχών, μεγάλες και μικρές πόλεις και μεγαλουπόλεις άλλων εποχών. Ανακαλούμε το παρελθόν σαν μια ιστορία πολλαπλών απαρχών.
Τα κλασσικά εικονογραφημένα εκτός των πολλών άλλων θετικών επιρροών ήταν και μια πηγή ευχαρίστησης που ταυτίζεται με τα παιδικά μας χρόνια που μας εμπνέουν. Όπου εκεί υπάρχει η απορία, η αφέλεια, η χαρά πριν ακόμα επέμβουν τα σχολεία, η κοινωνία και η πολιτική.
