Μίλτος Πασχαλίδης: Ο μπουρλοτιέρης των ψυχών

Πρέπει να ‘ταν αρχές Γενάρη του 18, τις μέρες που ‘χαμε χάσει τον Τζιμάκο, όταν ψάχνοντας για κάνα βίντεό του εκλιπόντος στο διαδίκτυο, σκόνταψα πάνω σ’ ένα συγκινητικό μίνι - αφιέρωμα που του ‘χε κάνει αυθόρμητα στο «Σταυρό του Νότου», ένας cool τύπος με γυαλί, μουσάκι αλά Ντ’ Αρτανιάν και μαντίλι στο λαιμό. Επρόκειτο για τον τραγουδοποιό και μουσικοσυνθέτη Μίλτο Πασχαλίδη, που, φυσιογνωμικά, δεν μου ‘ταν τελείως άγνωστος, αλλά ως τότε, δεν μου ‘χε γεννηθεί η περιέργεια ν’ ασχοληθώ με τον ίδιο και το καλλιτεχνικό του έργο.

Αντίθετα, το μουσικό στέκι «Οδός Ονείρων» στη Χαλκίδα, τόπο καταγωγής μου, το ’χα σταμπάρει από χρόνια, κι ένιωθα πάντα την επιθυμία να το γνωρίσω κι από μέσα. Μόνο που όσες φορές βρέθηκα στα μήτρια εδάφη, δυστυχώς ποτέ δεν συνέπεσε με συναυλία κάποιων που μ’ ενδιέφεραν, γκαντεμιά που με κυνηγάει ακόμα... Έτσι αυτή τη φορά αποφάσισα να το πάρω πιο ζεστά και, κάνοντας τις κατάλληλες ενέργειες, έλαβα την απάντηση: «19/4 Πασχαλίδης».

Τέλεια, σκέφτηκα κι έπεσα με τα μούτρα στη μελέτη για να συμπληρώσω τα κενά μου πάνω στο βιογραφικό και τη δουλειά του Μίλτου, αφού δεν συνηθίζω να πηγαίνω σ’ εκδηλώσεις του είδους εντελώς αδιάβαστος. Σπουδές στα Μαθηματικά και τη Φιλοσοφία, κλασική κιθάρα, καμιά δεκαριά προσωπικοί δίσκοι, δεκάδες μουσικές συνεργασίες, εκατοντάδες live και τρία βιβλία, ήταν αρκετά να μ’ ανοίξουν την όρεξή για περισσότερη επαφή. Άκουσα όσο πιο πολλά τραγούδια του μπόρεσα, πέρασα στα γρήγορα κάμποσα interview, καταβρόχθισα το «Αγύριστο κεφάλι» το ίδιο απόγευμα της συναυλίας, κι αισθανόμενος ικανά οπλισμένος, την έκανα για τον τόπο συνάντησής μας. 21.30, δηλαδή μια ώρα ακριβώς πριν την έναρξη, ήμουν στην ουρά κάτω απ’ το μπαλκόνι του μαγαζιού, περιμένοντας την παλιά, γαλάζια, ξύλινη πόρτα ν’ ανοίξει.

Η πόρτα άνοιξε στις 22.15, κι αφού είδα, προς μεγάλη μου απορία, σχεδόν όλους τους άλλους να μπαίνουν πριν από μένα, πληροφορήθηκα πως προηγούνταν όσοι είχαν κάνει κράτηση, μια διαδικασία που κανείς δε μου εξήγησε ποτέ! Επειδή μάλιστα τα καθίσματα είχαν ξεπουληθεί, αγόρασα ένα απ’ τα ελάχιστα εισιτήρια ορθίων που είχαν απομείνει. Ανεβαίνοντας τη σκάλα είδα μια συμπαθητική αιθουσούλα, διακοσμημένη με γούστο, που παρά τη στενή της διαρρύθμιση, μου φάνηκε πολύ μικρή για να χωρέσει τ’ άτομα που είχα δει να περιμένουν απέξω. Ενώ χάζευα τ’ αλογάκια του καρουσέλ, σήμα κατατεθέν, που κρέμεται απ’ την οροφή του δωματίου, περιμένοντας τη μπάντα, διαπίστωσα ότι μέσα σε λίγα λεπτά δεν έπεφτε ούτε καρφίτσα! Μισή ώρα αργότερα έκανε την εμφάνισή του το τρίο, που άνοιξε δυναμικά τη συναυλία με δύο απ’ τ’ αγαπημένα μου κομμάτια: «Κακές συνήθειες» και «Πηνελόπη», δίνοντας στο κοινό τη σπίθα που χρειαζόταν για να μπει στο σωστό κλίμα. Τελικά, η καρτερική αναμονή μου ανταμείφθηκε με μια θέση ορθίου μεν, πίσω ακριβώς απ’ το πρώτο τραπέζι πίστα αριστερά δε, φάτσα στον τραγουδιστή, που με την κιθάρα περασμένη στον ώμο, γέμισε με τη στεντόρεια φωνή του την αίθουσα, κοιτώντας με διαρκώς, λες κι έπαιζε για πάρτη μου! Αργότερα κατάλαβα ότι μπροστά μου καθόταν η παρέα του...

Πλαισιωμένος απ’ την ταλαντούχα Νίκη Γρανά, πότε στα keyboards και πότε στ’ ακορντεόν, και τον βιρτουόζο Θύμιο Παπαδόπουλο στα πνευστά, κινήθηκε σε δικές του συνθέσεις, πάνω σε κλίμακες ματζόρε, κι ένα μάλλον εκ δυσμών επηρεασμένο είδος μουσικής, που καταχρηστικά έχει επικρατήσει ως «έντεχνο», και ταίριαζε απόλυτα στο χώρο και την, παραδόξως, άκαπνη ατμόσφαιρα.

Πολύ σύντομα έγινε εμφανές, ότι η πλειοψηφία των παρευρισκόμενων ήταν οπαδοί του τροβαδούρου, σύμφωνα με το μότο: «...γιατί γουστάρουμε Μίλτο», κι όντας γνώστες τού ρεπερτορίου του, ανέλαβαν εξ αρχής δράση, συμμετέχοντας κανονικά στα φωνητικά, μόλις τους έδινε σινιάλο. Όσο περνούσε η ώρα, διαπίστωνα όλο και περισσότερο, ότι τ’ άλλα δύο μέλη του γκρουπ, κάθε άλλο παρά «διακοσμητικά» ήταν, καθώς διεκδικούσαν επί ίσοις όροις πρωταγωνιστικό ρόλο στο μουσικό event. Η θεωρία μου επιβεβαιώθηκε πλήρως, όταν η οργανίστρια κι ο φλαουτίστας αντικατέστησαν μ’ επιτυχία μια ολόκληρη ορχήστρα εγχόρδων στην εκτέλεση του «Περσείδες»! Το διάλειμμα ήρθε ακριβώς στην κατάλληλη στιγμή για να ξαποστάσω τη σκουριασμένη μέση μου στα σκαλάκια του πάλκου, την ώρα που το υπόλοιπο ακροατήριο είχε βγει για τσιγάρο, απολαμβάνοντας ταυτόχρονα την Πανσέληνο.

Το δεύτερο μέρος άρχισε με μια διαφάνεια, που απεικόνιζε ένα οικείο πρόσωπο με στρογγυλά γυαλιά και τραγιάσκα, να δεσπόζει στη σκηνή, ενώ πασίγνωστες μελωδίες σμιλευμένες πάνω σε στιχουργικά μαργαριτάρια, έσκαγαν πάνω μου, μεταδίδοντάς μου το ρίγος της ομήγυρης. Καθώς το αφιέρωμα στον Μάνο Ελευθερίου με σεργιανούσε απ’ το ’να αριστούργημα στ’ άλλο, ακούγοντας «Το τραίνο φεύγει στις 8...», δεν ήμουν ο μόνος που διερωτήθηκε «Μα καλά, κι αυτό δικό του είναι;». Στο σημείο εκείνο ο Μίλτος Πασχαλίδης ζήτησε λίγη ησυχία για να μας εξομολογηθεί κάτι. «Το επόμενο κομμάτι, παρ’ ότι το λέω ανυποψίαστος επί 30 χρόνια, μόλις τώρα τελευταία αντιλήφθηκα τι ήθελε να πει ο ποιητής όταν το ’γραφε!» είπε, συνεχίζοντας αργά με κατάνυξη: «Στης ανάγκης τα θρανία... Και το «εκκλησίασμα» ανταποκρίθηκε ευλαβικά, λες κι έψαλλε κάποιο τροπάριο.

Τότε μου πέρασε απ’ το μυαλό ότι το τραγούδι αυτό, θα μπορούσε κάλλιστα να πάρει τη θέση του Εθνικού μας Ύμνου των νεότερων χρόνων, ο οποίος δεν θα μπορούσε παρά να ’ναι εννιάρι! Τώρα ως προς την επιλογή του «Εθνικού Αοιδού», μεταξύ Γιώργου και Μίλτου, θα ‘δινα το χρίσμα στον πρώτο λόγω σεβασμού, άσχετα αν προτιμώ τη φωνή του δεύτερου, ως πιο δωρική και πηγαία. Ο κόσμος είχε έρθει στο τσακίρ κέφι, πράγμα που εκμεταλλεύτηκε ο τραγουδιστής για ν’ αποσυρθεί διακριτικά, δίνοντας την ευκαιρία, στη μεν Νίκη να υπογραμμίσει τις φωνητικές της ικανότητες, στο δε Θύμιο να σολάρει αχαλίνωτα, δείχνοντας στο κλαρίνο τα όριά του, πάνω σε τραγούδια του Θανάση!

Καθώς οι μουσικοί δρόμοι έγειραν ανατολικότερα, οι μελωδίες πέρασαν σε μινόρε, κι ο ρυθμός, μ’ ελάχιστες εξαιρέσεις, παραδόθηκε χωρίς αντίσταση στα 9/8, σιγά σιγά ο Παπακωνσταντίνου έγινε Μικρούτσικος, και το κοινό έτοιμο να πηδήξει στη σκηνή. Εμ «...πώς να δεθεί η Μεσόγειος με σκοινιά;» Ο Άλκης Αλκαίος, σ’ όλο του το μεγαλείο, κι ο «μπουρλοτιέρης των ψυχών και των σωμάτων» Πασχαλίδης, είχαν κάνει το θαύμα τους, ξεσηκώνοντας τους πάντες, ακόμη και τους πιο αδιάφορους ή αδιάβαστους σαν την αφεντιά μου. Υποπτεύθηκα πως το πνεύμα του Μητροπάνου, που σίγουρα έκανε γύρους κει πάνω καβάλα σ’ ένα απ’ τ’ αλογάκια του καρουσέλ, την είχε καταβρεί! Παντού πλημμύριζε μια άγρια ανατριχίλα που περνούσε από στόμα σε στόμα, από κορμί σε κορμί, από βλέμμα σε βλέμμα. Ο Βαμβακάρης έδωσε τη σκυτάλη στο Βάρναλη, ο στίχος γύρισε από ρεμπέτικο σε μαντινάδα, η φωνή του Μίλτου ντύθηκε τα Κρητικά: «Και τα τραγούδια πούλεγα οπού πολύ σ’ αρέσα’». Ο κόσμος παραληρώντας προσπαθούσε να βρει διέξοδο στη χορευτική του διάθεση, που, ελλείψει χώρου, εκφραζόταν με συνεχείς ανατάσεις, ενώ η ατμόσφαιρα είχε γεμίσει... καπνογόνα. Σκέψου λέει να μην ήταν unplugged, και να ’χε φέρει και τα υπόλοιπα μέλη του συγκροτήματος. Θα το ’χαν κάνει καλοκαιρινό!

Αναρωτήθηκα τί θα γινόταν αν σ’ εκείνη τη φάση έπιανε τ’ αντάρτικα... Ευτυχώς, έπιασε «Το πουκάμισο το θαλασσί», που έκανε διάνα σημαδεύοντας την καρδιά του κοινού, το οποίο τον αποθέωνε χειροκροτώντας σε στάση προσοχής. Αυλαία!

Ένιωθα τόσο συνεπαρμένος απ’ το live, που δεν κατάλαβα πώς βρήκα το θάρρος, δίχως τη χρήση ούτε σταγόνας οινοπνεύματος, να κατρακυλήσω τη σκάλα μέχρι τα καμαρίνια! Έσφιξα τα χέρια των τριών πρωταγωνιστών, τους ευχαρίστησα εκ βάθους καρδίας για το υπέροχο κονσέρτο, κι ευχήθηκα καλή αντάμωση, μια και το «δις εξαμαρτείν» στην περίπτωσή τους, όχι μόνον είναι «ανδρός σοφού» αλλά κι επιβεβλημένον!

Βγαίνοντας απ’ τη γαλάζια πόρτα, αφού γέμισα τα πνευμόνια μου μ’ άφθονο οξυγόνο, το πρώτο που ’κανα, ήταν ν’ αναζητήσω το φεγγάρι. Εις μάτην! Το ’χε γυρίσει σε ψιλόβροχο... Συνηθισμένος πια στα καπρίτσια του φετινού Απρίλη, κατάλαβα πως, από «Άμλετ της σελήνης», γι’ «άλλη μια νύχτα θα τη βγάλω στη Βροχή»...

Κείμενο & φωτογραφίες: Γαβριήλ Γαβριηλίδης