Το ίντερνετ αποτελεί αναμφισβήτητα ένα εργαλείο. Οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί ωστόσο. Μ’ ένα σκαρπέλο μπορεί κάποιος να σκαλίσει ένα αριστούργημα στο ξύλο, μπορεί όμως και να αφαιρέσει μια ζωή. Είναι σαφές λοιπόν οτι το ίντερνετ δε μπορεί να αυτοπροσδιοριστεί ως καλό ή κακό. Τέτοιοι όροι διάκρισης εξάλλου αρμόζουν σε μαθητές της πρώτης δημοτικού. Αυτό που αλλάζει, είναι οι στόχοι πίσω από τη χρήση του, καθώς και οι εντυπώσεις των περιηγητών.
Έχουμε να κάνουμε με ένα μέσο πληροφόρησης, επικοινωνίας αλλά και διασκέδασης. Μα όλα αυτά δεν είναι υπέροχα; θα ρωτήσει κάποιος αυθόρμητα. Εγώ όμως μίλησα για πληροφόρηση και όχι για μεταλαμπάδευση της γνώσης, μίλησα αόριστα για επικοινωνία και όχι για ψυχική αλληλεπίδραση και τέλος μίλησα για διασκέδαση και όχι για ψυχαγωγία.
Ας μην παρεξηγηθώ, σας παρακαλώ. Δεν είναι πρόθεσή μου να παραπλανήσω κανένα ούτε να παίξω με τις λέξεις. Έτσι κι αλλιώς, οι ελληνικές λέξεις λένε πάντα την αλήθεια σ’ αυτούς που γνωρίζουν τη ρίζα τους. Μέσα στις λέξεις μπορούμε να βρούμε όλα όσα χρειαζόμαστε για να αποκωδικοποιήσουμε τον κόσμο που μας περιβάλλει. Αν βέβαια διαθέτουμε τα απαραίτητα ψυχικά κλειδιά.
Σήμερα όμως, πόσα από τα νέα παιδιά ασχολούνται με τις λέξεις; Θα μου πείτε, αυτές πάνε τώρα. Εκτοπίστηκαν από εικονίδια που κλαίνε, γελάνε, θυμώνουν και πονάνε στη θέση μας αντί για εμάς. Ονομάζονται emoticons, κι ενώ εμείς χαιρόμαστε που είναι τόσο εξυπηρετικά και τα στέλνουμε αφειδώς σε φίλους, συντρόφους και εχθρούς, αυτά υπονομεύουν αθόρυβα το λόγο μας, τη σκέψη μας και τελικά την ίδιο τον ψυχισμό μας. Σε τι είδους επιτυχία μπορούμε να προσβλέπουμε όταν δε μπορούμε να δώσουμε σχήμα και όχημα στις ιδέες μας; Όταν δε μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε αυτά που νιώθουμε; Με κινητήριο δύναμη τα ένστικτά μας πως μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα βρούμε την ευτυχία σ’ αυτή τη ζωή;
Έχω επισκεφθεί σπίτια θλιβερά χωρίς βιβλία. Σπίτια χωρίς δισκοθήκη και χωρίς θέρμανση. Μαντέψτε όμως τι είναι αυτό που δε λείπει. Το ίντερνετ, το facebook, το twitter και το viber ειναι όλα εκεί, να καλύπτουν όλα τ’ άλλα. Την εγκυκλοπαίδεια την πουλήσαμε στο Μοναστηράκι, γιατί σου λέει, τώρα υπάρχει η wikipedia. Τα λεξικά δεν μας χρειάζονται. Προφανώς γιατί μιλάμε άπταιστα τα ελληνικά. Κακόμοιρε Δημητράκο! Απ’ το δεκαπεντάτομο λεξικό σου, ζήτημα είναι αν γνωρίζουμε δυο σελίδες αλλά βρε παιδί μου πως να στο πω, πιάνει πολύ χώρο στο σαλόνι μας. Τι θέλεις τώρα; Να πετάξουμε το playstation για ένα λεξικό;
Κάπως έτσι λοιπόν, ο Έλληνας έφτασε στο σημείο όταν μιλάει, να μην ξεχωρίζει από τον Αλβανό που ήρθε στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’90. Οι πρόσφατες έρευνες που έδειξαν ότι το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα είναι πολύ περιορισμένο και ότι ο αριθμός των Ελλήνων που διαβάζει βιβλία μειώνεται συνεχώς είναι απλά αριθμοί σε μια τραγική εξίσωση που ζούμε καθημερινά.
Μάλιστα αγαπητοί μου. Έτσι ακριβώς. Εσείς που διατείνεστε ότι δημιουργήσατε τη δημοκρατία και τον πολιτισμό, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες κατέχετε μια από τις τελευταίες θέσεις στον τομέα της ανάγνωσης.
Φίλη μου, η οποία εργάζεται ως φιλόλογος σε γυμνάσιο, μου έλεγε τις προάλλες πως στους μαθητές της, ήταν άγνωστη η λέξη «νωθρότητα». Αφού ξεπέρασα το πρώτο σοκ, συνέχισε. Επιχειρώντας να τους εξηγήσει τι σημαίνει νωθρότητα, χρησιμοποίησε τις λέξεις ραθυμία και ραστώνη. Μπορείτε να υποπτευθείτε τις συνέπειες. Τα παιδιά μπερδεύτηκαν ακόμα περισσότερο και μάλιστα δυσανασχέτησαν. Βρε παιδιά, τους είπε η φίλη μου, αντιλαμβανόμενη ότι δεν πρόκειται να συνεννοηθούν. Νωθρότητα σημαίνει χαλαρά. Τα παιδιά, φανερά αγανακτισμένα τη «στόλισαν» για τα καλά.
Και γιατί δεν το λέτε έτσι κυρία;
Mόνο εσείς μιλάτε έτσι! Εσείς και οι φίλοι σας!
Eίναι πολλά τα μέτωπα που ανοίγονται. Πρέπει υποχρεωτικά να επαναπροσδιορίσουμε τα σημεία αναφοράς μας. Διαφορετικά, μας περιμένουν πολύ χειρότερα από αυτά που ήδη συμβαίνουν.
Συνεχίζεται…
Έχουμε να κάνουμε με ένα μέσο πληροφόρησης, επικοινωνίας αλλά και διασκέδασης. Μα όλα αυτά δεν είναι υπέροχα; θα ρωτήσει κάποιος αυθόρμητα. Εγώ όμως μίλησα για πληροφόρηση και όχι για μεταλαμπάδευση της γνώσης, μίλησα αόριστα για επικοινωνία και όχι για ψυχική αλληλεπίδραση και τέλος μίλησα για διασκέδαση και όχι για ψυχαγωγία.
Ας μην παρεξηγηθώ, σας παρακαλώ. Δεν είναι πρόθεσή μου να παραπλανήσω κανένα ούτε να παίξω με τις λέξεις. Έτσι κι αλλιώς, οι ελληνικές λέξεις λένε πάντα την αλήθεια σ’ αυτούς που γνωρίζουν τη ρίζα τους. Μέσα στις λέξεις μπορούμε να βρούμε όλα όσα χρειαζόμαστε για να αποκωδικοποιήσουμε τον κόσμο που μας περιβάλλει. Αν βέβαια διαθέτουμε τα απαραίτητα ψυχικά κλειδιά.
Σήμερα όμως, πόσα από τα νέα παιδιά ασχολούνται με τις λέξεις; Θα μου πείτε, αυτές πάνε τώρα. Εκτοπίστηκαν από εικονίδια που κλαίνε, γελάνε, θυμώνουν και πονάνε στη θέση μας αντί για εμάς. Ονομάζονται emoticons, κι ενώ εμείς χαιρόμαστε που είναι τόσο εξυπηρετικά και τα στέλνουμε αφειδώς σε φίλους, συντρόφους και εχθρούς, αυτά υπονομεύουν αθόρυβα το λόγο μας, τη σκέψη μας και τελικά την ίδιο τον ψυχισμό μας. Σε τι είδους επιτυχία μπορούμε να προσβλέπουμε όταν δε μπορούμε να δώσουμε σχήμα και όχημα στις ιδέες μας; Όταν δε μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε αυτά που νιώθουμε; Με κινητήριο δύναμη τα ένστικτά μας πως μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα βρούμε την ευτυχία σ’ αυτή τη ζωή;
Έχω επισκεφθεί σπίτια θλιβερά χωρίς βιβλία. Σπίτια χωρίς δισκοθήκη και χωρίς θέρμανση. Μαντέψτε όμως τι είναι αυτό που δε λείπει. Το ίντερνετ, το facebook, το twitter και το viber ειναι όλα εκεί, να καλύπτουν όλα τ’ άλλα. Την εγκυκλοπαίδεια την πουλήσαμε στο Μοναστηράκι, γιατί σου λέει, τώρα υπάρχει η wikipedia. Τα λεξικά δεν μας χρειάζονται. Προφανώς γιατί μιλάμε άπταιστα τα ελληνικά. Κακόμοιρε Δημητράκο! Απ’ το δεκαπεντάτομο λεξικό σου, ζήτημα είναι αν γνωρίζουμε δυο σελίδες αλλά βρε παιδί μου πως να στο πω, πιάνει πολύ χώρο στο σαλόνι μας. Τι θέλεις τώρα; Να πετάξουμε το playstation για ένα λεξικό;
Κάπως έτσι λοιπόν, ο Έλληνας έφτασε στο σημείο όταν μιλάει, να μην ξεχωρίζει από τον Αλβανό που ήρθε στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’90. Οι πρόσφατες έρευνες που έδειξαν ότι το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα είναι πολύ περιορισμένο και ότι ο αριθμός των Ελλήνων που διαβάζει βιβλία μειώνεται συνεχώς είναι απλά αριθμοί σε μια τραγική εξίσωση που ζούμε καθημερινά.
Μάλιστα αγαπητοί μου. Έτσι ακριβώς. Εσείς που διατείνεστε ότι δημιουργήσατε τη δημοκρατία και τον πολιτισμό, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες κατέχετε μια από τις τελευταίες θέσεις στον τομέα της ανάγνωσης.
Φίλη μου, η οποία εργάζεται ως φιλόλογος σε γυμνάσιο, μου έλεγε τις προάλλες πως στους μαθητές της, ήταν άγνωστη η λέξη «νωθρότητα». Αφού ξεπέρασα το πρώτο σοκ, συνέχισε. Επιχειρώντας να τους εξηγήσει τι σημαίνει νωθρότητα, χρησιμοποίησε τις λέξεις ραθυμία και ραστώνη. Μπορείτε να υποπτευθείτε τις συνέπειες. Τα παιδιά μπερδεύτηκαν ακόμα περισσότερο και μάλιστα δυσανασχέτησαν. Βρε παιδιά, τους είπε η φίλη μου, αντιλαμβανόμενη ότι δεν πρόκειται να συνεννοηθούν. Νωθρότητα σημαίνει χαλαρά. Τα παιδιά, φανερά αγανακτισμένα τη «στόλισαν» για τα καλά.
Και γιατί δεν το λέτε έτσι κυρία;
Mόνο εσείς μιλάτε έτσι! Εσείς και οι φίλοι σας!
Eίναι πολλά τα μέτωπα που ανοίγονται. Πρέπει υποχρεωτικά να επαναπροσδιορίσουμε τα σημεία αναφοράς μας. Διαφορετικά, μας περιμένουν πολύ χειρότερα από αυτά που ήδη συμβαίνουν.
Συνεχίζεται…
