Σταύρος Κουγιουμτζής - Με αφορμή μια πρόσφατη διαφωνία

Έχω διαφωνήσει αρκετές φορές με φίλους μουσικούς για την περίπτωση του Σταύρου Κουγιουμτζή.
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Σίγουρα, ένας μουσικός ή ένας συνθέτης αντιλαμβάνεται το τραγούδι πολύ διαφορετικά απ’ ότι ένας απλός ακροατής. Για παράδειγμα, βρίσκουν μουσικό ενδιαφέρον στον Μούτση ή άλλους συνθέτες και λιγότερο στον Κουγιουμτζή (ή τον Λοϊζο). Ας πούμε ότι θεωρούν τα τραγούδια του «απλοϊκά», αν και θα προτιμούσα το χαρακτηρισμό «πιο απλά».

Δεν διαφωνώ, κάθε άλλο. Αντιλαμβάνομαι κι εγώ ότι ο Μούτσης, μουσικά, μπορεί να έχει περισσότερο ενδιαφέρον απ’ τον Κουγιουμτζή (τουλάχιστον την εποχή που ήτανε συνθέτης, πριν «εκπέσει» του αξιώματος, σε τραγουδοποιός) αλλά εγώ τα τραγούδια του Κουγιουμτζή αγαπώ.

Θέλω να πιστεύω, ότι δεν είναι καθόλου επιφανειακή ή απλοϊκή η κρίση μου, ούτε απαραιτήτως, μόνον βιωματική. Θα το πω στα ίσια. Προτιμώ την αλήθεια και την ψυχοσύνθεση του Κουγιουμτζή. Βρίσκω τα τραγούδια του απόλυτα σύμφωνα με την εικόνα του και αυτό που εξέπεμπε. Αν και κάποιες φορές στο παρελθόν είχα αναρωτηθεί πως αυτός ο μειλίχιος άνθρωπος που μερικές φορές έμοιαζε άτολμος ή εύθραυστος, έγραψε τραγούδια με γερό πάτημα λαϊκό όπως το Βασανάκι-βασανάκι ή το Δώσε μου το χέρι σου κ.ά. Γιατί απλά το λαϊκό τραγούδι εμπεριέχει απ’ τη μήτρα του αυτά τα στοιχεία και ξέρει να τα μεταπλάθει δυναμικά.

Όμως, το λαϊκό τραγούδι δεν είναι επανάσταση όπως θα το ήθελαν ορισμένοι, ούτε μπορεί να έχει μόνον σφιγμένες υψωμένες γροθιές, έχει και γροθιές στο μαχαίρι, αλλά έχει και σφιγμένες καρδιές και ξεχειλίζει από ανθρώπινα συναισθήματα. Ούτε άσκηση σε ωδείο ή σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες είναι, όπως, από την άλλη, ούτε μάγκικο και νταηλίδικο, όπως θα το ήθελαν οι διάφοροι γελεκάκηδες και καβουράκηδες. Ο Κουγιουμτζής είναι βαθιά λαϊκός γιατί, τόσο απλά, είναι ανθρώπινος, όπως είναι και τα τραγούδια του, απλά, ζεστά κι ανθρώπινα.

Όσες φορές ακούω το Μη μου θυμώνεις μάτια μου, εκπλήσσομαι! Τρομερό ζύγισμα. Με οδηγεί πολύ πιο πίσω από την εποχή που γράφτηκε. Θα μπορούσε να έχει γραφτεί και 100-200 χρόνια πριν, όμως, γράφτηκε από τον Κουγιουμτζή στις αρχές του 1960.

Και είναι και η θεματογραφία ή καλύτερα η σημειολογία των τραγουδιών του, ειδικά της πρώτης εποχής, η οποία περιστρέφεται γύρω από τον εύθραυστο ανθρώπινο κόσμο με εύστοχους συμβολισμούς. Για παράδειγμα τα πουλιά είναι ένα σημείο αναφοράς στο ρεπερτόριο του Κουγιουμτζή. «…πουλί θα γίνω και θα’ρθώ πάλι κοντά σε σένα», «Σπάσε κυρά και το κλουβί, τα’ αηδόνι να πετάξει, είναι βαριά η φυλακή, ας είν’ κι από μετάξι» «Σαν πουλί μ’ αφήνανε στη βροχή στη μπόρα, φίλοι με προδίνανε σαν και σένα τώρα», «Αν δεις σε χέρι παιδικό πουλάκι πληγωμένο, πάρε τις στράτες να με βρεις εγώ σε περιμένω», «Χελιδονάκι του μαγιού πόσο πολύ σου μοιάζω» κ.λ.π. Είναι παντού στα τραγούδια του την πρώτη δεκαετία, άλλωστε το επισημαίνει και ο ίδιος στο βιβλίο του, Ανοιχτά παράθυρα με κλειστά παντζούρια (εκδόσεις ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟΥ, Θεσσαλονίκη 1998: Μια φορά, ένας φίλος μου, ο Αρίστος Παυλίδης, μου λέει: «Χθες άκουσα ένα τραγούδι σου, πολύ ωραίο». Ήταν το Όταν ανθίζουν πασχαλιές. «Πως το κατάλαβες ότι είναι δικό μου;», τον ρώτησα. «Έχει πουλιά μέσα». «Έχει πουλιά;». «Ναι». «Ε, και;» «Καλά, ρε, δεν ξέρεις πως όταν γράφεις και τα λόγια στα τραγούδια σου, όλο και θά ’χεις μέσα κανένα πουλί; Κανένα περιστεράκι, κανένα χελιδονάκι, κι από κει το καταλαβαίνω», μου είπε γελώντας. Άρχισα να σκέφτομαι τα τραγούδια μου με δικούς μου στίχους. Το πρώτο είναι Το περιστεράκι, το δεύτερο, το Αν σου ερημιά δεις στον ύπνο. Ο τελευταίος του στίχος λέει: «Αν δεις σε χέρι παιδικό πουλάκι πληγωμένο» κτλ. Άλλο: «Μη μου θυμώνεις μάτια μου που φεύγω για τα ξένα, πουλί θα γίνω και θα’ρθώ πάλι κοντά σε σένα». Στο Όταν ανθίζουν πασχαλιές: «Είπες πως θα’ρθεις να με βρεις, μα γέρασε η καρδιά μου, κι ούτε πουλί φτερούγισε μέσα στην ερημιά μου». Το «Ήθελα να’μουνα πουλί, να’μουν χελιδονάκι» και άλλα. Κοίτα, ρε, πλάκα, λέω από μέσα μου, τόσα πουλιά κι εγώ χαμπάρι δεν πήρα

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!