Με αφορμή τις εμφανίσεις του στην Άνοδο της οδού Πειραιώς που ξεκινούν σε λίγες μέρες, με τους Άγαμους Θύτες & το Σπύρο Παπαδόπουλο, ο Κώστας Μακεδόνας μας επισκέφτηκε στα γραφεία του Ogdoo Music Group, για μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης.
Άμεσος, ξεκάθαρος και «κανονικός» στο λόγο του, όπως και στην τέχνη του, προσγειωμένος, παρά τις πτήσεις που πραγματοποιεί εδώ και 22 χρόνια και την αξιοπρόσεχτη πορεία του στον καλλιτεχνικό χώρο, αλλά ταυτόχρονα γενναιόδωρος, μίλησε για τα σχέδιά του, μοιράστηκε μαζί μας ενδιαφέρουσες ιστορίες απ’ το παρελθόν, «σκιαγράφησε» το καλό τραγούδι που τον αφορά, μέσω των απόψεων, αλλά και των επιλογών του.
Μίλησέ μας για την παράσταση στην οποία θα συμμετέχεις.
Ξεκινάμε στην Άνοδο με τους Άγαμους Θύτες και το Σπύρο Παπαδόπουλο, από 11 Δεκεμβρίου, κάθε Παρασκευή & Σάββατο. Όσοι έχουν πάει σε παραστάσεις των Άγαμων ξέρουν τι θα δούνε. Θα έχει κωμικά στοιχεία, αλλά και τραγούδια του ρεπερτορίου τους, απ’ αυτά που έχουν γράψει μέσα στα χρόνια, καθώς και δικά μου, από τη δισκογραφία μου και πολλά άλλα, αγαπημένα.
Θα έχεις και κάποιο ρόλο, πέραν του τραγουδιού;
Αυτό που ήθελε ο Ιεροκλής και μου λένε και πολλοί φίλοι είναι το εξής «γιατί αυτό το χιούμορ που έχεις και το βγάζεις στην παρέα, δεν το βγάζεις ποτέ στη σκηνή». Είναι κάτι που δε μπορείς να κάνεις όταν βρίσκεσαι σε μια λαϊκή συναυλία ή σε κάποιο άλλο λαϊκό χώρο. Η συγκεκριμένη παράσταση μου δίνει το άλλοθι να το κάνω. Μέσα σ’ αυτή την παρέα, με όλους τους «τρελούς», μου δίνεται πολύ ωραία το άλλοθι να μπορέσω να κάνω πέντε πράγματα και να νιώσω λίγο πιο χαλαρός. Να βγω λίγο από το σοβαρό προφίλ που απαιτεί η δουλειά.
Άρα αναμένουμε να μας εκπλήξεις!
Ε, καλά, θα κάνω ένα – δυο πραγματάκια, απλά για να συμμετέχω κι εγώ σε όλο αυτό.
Το λέω με την έννοια ότι είναι η πρώτη φορά που θα έχεις ρόλο, δεν είναι;
Επί της ουσίας, σε σκηνή, ναι. Έχω παίξει όμως σε πολλά κωμικά σήριαλ, σχεδόν σε όλα τα εορταστικά πολλών κωμικών σειρών, σαν τραγουδιστής, έχοντας παράλληλα και κάποιο ρόλο. Εκεί, λοιπόν, φαινόταν το στοιχείο του χιούμορ. Ηθοποιό δε με λες πάντως, ούτε τώρα θα βγω να κάνω τον κωμικό. Δεν είμαι και δεν έχω ούτε το ταλέντο, ούτε την ικανότητα. Απλά, θα συμμετέχω κι εγώ μέσα στη γενική πλάκα.
Συνδυάζεις δύο επαγγέλματα, του πιλότου και του τραγουδιστή. Πώς τα καταφέρνεις;
Εντάξει, έχω φτύσει αίμα γι’ αυτό, δεν είναι τόσο εύκολο, όσο μπορεί να φαίνεται. Δηλαδή, στα 22 χρόνια που πετάω, πάνω από 15 εκ των οποίων επαγγελματικά, ακόμα και τώρα μπορεί να διαβάζω και πέντε κι έξι ώρες την ημέρα. Είναι κάτι που πρέπει να το κάνεις υπεύθυνα. Όταν κουβαλάς κόσμο πίσω κι έχεις στον αέρα ένα αεροπλάνο που ζυγίζει σχεδόν 90 τόνους, έχεις και τεράστια ευθύνη. Ξεπερνάει τα όρια του «πετάω ερασιτεχνικά και κάνω την πλάκα μου». Και εκεί είναι μεγάλη η ευθύνη και πρέπει να είσαι διαβασμένος και πολύ προσεκτικός, βέβαια. Εμένα είναι κάτι που με εξισορροπεί. Το γεγονός ότι τα κάνω και τα δύο με κουράζει μεν, αλλά από την άλλη με ξεκουράζει κιόλας. Η μια δουλειά λειτουργεί σαν αντίβαρο στην άλλη. Η μια απαιτεί περισσότερο ψυχή, ενώ ή άλλη περισσότερο μυαλό και συγκέντρωση.
Το διάβασμα έγκειται στην εξέλιξη της τεχνολογίας;
Ναι, ναι! Όταν πετάς ένα αεροπλάνο πρέπει να το ξέρεις απ’ έξω κι ανακατωτά, να το λύνεις και να το δένεις! Με όλες τις διαδικασίες, ό,τι γίνεται και συνεχώς βγαίνουν καινούρια πράγματα για τα οποία πρέπει να ενημερώνεσαι.
Αν, λοιπόν, μπορούσαμε να μετατρέψουμε το αεροπλάνο σου σε χρονομηχανή, πού θα ήθελες να σε πάει;
Στα παιδικά μου χρόνια. Να μ’ αφήσει εκεί, για να ξαναμεγαλώσω κι ας μην είχα τίποτα απ’ αυτά που έχω τώρα. Θα ήταν ιδανικό! Μου αρέσει πολύ η ζωή, αν μπορούσα να βρω τον τρόπο να ζήσω για πάντα, θα ήμουν ευτυχισμένος κι ας δούλευα 20 ώρες το 24ωρο.
Θα άλλαζες, όμως, κάτι τότε;
Αν ζούσα τώρα ως παιδί, αν είχα γεννηθεί τώρα, θα ήταν διαφορετικά τα δεδομένα που θα είχα γύρω μου. Έτσι μπορεί να ήταν διαφορετικές οι κατευθύνσεις και τα πράγματα που θα έκανα, αλλά αν τα δεδομένα ήταν ίδια, νομίζω πως δε θα άλλαζα κάτι. Παρ’ όλο που έχω κάνει λάθη, πιστεύω πως ακόμα κι αυτά ήταν για το καλό μου.
Έχοντας ταξιδέψει αρκετά λόγω της δουλειάς, τα στοιχεία ποιων πόλεων θα συνέθεταν την ιδανική πόλη για σένα;
Γενικά μου αρέσουν οι πόλεις που έχουν ιστορία. Η Ρώμη, ας πούμε, είναι η αγαπημένη μου πόλη – ή το Παρίσι, όπου περνάω και πολύ χρόνο. Επίσης, οι πόλεις όπου οι άνθρωποι έχουν μεταξύ τους επαφή, δεν είναι αποξενωμένοι, όπως η δική μας Θεσσαλονίκη. Στην Ισπανία έχω συναντήσει πολύ ζεστούς και φιλικούς ανθρώπους, που σου φέρονται σαν να σε ξέρουν χρόνια.
(σ.σ. τη μέρα που πραγματοποιήθηκε η συνέντευξη δεν είχε συμβεί ακόμα το τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι, γι’ αυτό και η έλλειψη αναφορών)
Όσον αφορά στο τραγούδι, ποια είναι τα στοιχεία που το κάνουν ιδανικό;
Κατ’ αρχήν, το τι έχει να πει ένα τραγούδι. Ο λόγος είναι πάρα πολύ σημαντικός, αλλά και το πόσο μπορεί ένας συνθέτης να τον αναδείξει. Ή και το αντίθετο κάποιες φορές, ανάλογα ποιος έχει ξεκινήσει να γράφει. Αν πετύχει αυτή η χημεία, μετά έρχεται ο πολύ δύσκολος ρόλος που πέφτει σε εμάς τους τραγουδιστές, να μπορέσουμε αυτό το συναίσθημα δύο ανθρώπων, ή ενός αν έχει γράψει ο ίδιος στίχους και μουσική, να το μεταφέρουμε στον κόσμο, προσθέτοντας το δικό μας ψυχισμό.
Είναι τα ίδια στοιχεία που κάνουν ένα τραγούδι διαχρονικό;
Νομίζω πως το σημαντικότερο πράγμα για να αντέξει ένα τραγούδι, είναι η αλήθεια του. Η πρόθεση με την οποία γράφεται. Αν κάποιος γράψει ένα τραγούδι γιατί πραγματικά ένιωσε την ανάγκη να το γράψει, από κάτι που έζησε, είδε, άκουσε ή αισθάνθηκε κι έχει το καλλιτεχνικό ταλέντο να το κάνει, το τραγούδι θα μείνει. Ενώ, τα τραγούδια που γράφονται με πρόθεση να γίνουν επιτυχίες ή να αποφέρουν χρήματα νομίζω πως μπορεί να πετύχουν το στόχο, αλλά δε θα αντέξουν στο χρόνο. Γίνεται μαγικά, από μόνο του. Υποσυνείδητα αντιλαμβάνεται την πρόθεση ο κόσμος, πιστεύω και γι’ αυτό ίσως δεν το κρατάει ως πολύτιμο για πολύ καιρό.
Η τάση να επαναπροσεγγίζονται και να διασκευάζονται παλιά λαϊκά και ρεμπέτικα τραγούδια πώς σου φαίνεται;
Δεν είμαι από τους πολύ φανατικούς, είμαι μάλλον αντίθετος. Όμως, χωρίς να θυμάμαι κάτι συγκεκριμένο, έχω ακούσει και κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες διασκευές. Το θετικό που μπορώ να βρω είναι ότι με έναν καινούριο ήχο φτάνεις πιο εύκολα τους νέους ανθρώπους, γεγονός που μπορεί να τους δώσει το κίνητρο να ψάξουν τις παλιές εκτελέσεις. Για παράδειγμα, όταν κάναμε τα τραγούδια του Γούναρη με προτροπή του παραγωγού μου, Γιώργου Μακράκη, είχα τις ενστάσεις μου. Έλεγα «μα ποιος θα κάτσει σήμερα ν’ ακούσει Γούναρη; Ζούμε σε μια πολύ σκληρή εποχή, ακατάλληλη για ρομαντικά τραγούδια». «Όχι», μου λέει «θα δεις ότι τα τραγούδια θα περάσουν, θα τα αγαπήσει ο κόσμος. Μπορούμε να τα κάνουμε με πιο σύγχρονο ήχο, χωρίς να τα προσβάλουμε». Και είχε δίκιο τελικά. Τώρα, αν αυτός ο δίσκος έγινε αφορμή να ακούσουν νέα παιδιά κι άλλα τραγούδια του Γούναρη ή εκείνης της εποχής γενικότερα, είναι θετικό. Μου αρέσει, πάντως, να μη ξεφεύγουν πολύ τα τραγούδια από την αρχική τους υπόσταση.
Το 1991 βγήκε ένας δίσκος για τη Θεσσαλονίκη, που είχε μέσα ένα τραγούδι του Ζαμπέτα, το οποίο στην πρώτη εκτέλεση με τον ίδιο το 1975 δεν έγινε ιδιαίτερα γνωστό και μιλάω για το «Στο λευκό τον Πύργο». Ποιος είχε την ιδέα αυτή;
Η ιδέα ήταν της Ντόρας Ρίζου, η οποία είχε κάνει την παραγωγή τότε για τη Lyra. Με φώναξε, μου λέει «θέλω να τραγουδήσουν Θεσσαλονικείς καλλιτέχνες τραγούδια για τη Θεσσαλονίκη, σου έχω δυο – τρεις επιλογές και το αφήνω σε σένα να διαλέξεις». Από τα τρία κράτησα τα δύο, κάποια στιγμή συζητώντας το με το Σταμάτη Κραουνάκη, μου λέει «να πεις του Ζαμπέτα, σου πάει». Τελικά βγήκε στο δίσκο «Πάμε τσάρκα» και μετά, το 1992 νομίζω, το βάλαμε και στο δίσκο «Τι είναι η πατρίδα μας», με διαφορετική ενορχήστρωση.
Συμπτωματικά, ο Ζαμπέτας πέθανε τρεις μήνες μετά την κυκλοφορία του «Πάμε τσάρκα», νομίζω. Εσύ τον είχες γνωρίσει;
Δυστυχώς, όχι. Δεν τον γνώρισα. Κάποια στιγμή, όμως, συναντήθηκα με τον Ξενοφώντα Φιλέρη, το στιχουργό του τραγουδιού, ο οποίος πραγματικά με συγκίνησε. Μου είπε «να ‘σαι καλά αγόρι μου, που έκανες αυτό το τραγούδι κι έγινε επιτυχία μετά από τόσα χρόνια».
Να πάμε ακόμα πιο πίσω και να θυμηθούμε την πρώτη σου δισκογραφική συμμετοχή, σε ένα πολυσυλλεκτικό δίσκο, ως Κώστας Πάκας;
Ναι, δύο τραγούδια, το «Εξαρτάται» και το «Νύχτωσε νύχτα». Τότε βγαίνανε κάθε χρόνο τέτοιοι δίσκοι με πολύ κόσμο. Περιλάμβαναν επιτυχίες τραγουδιστών της εκάστοτε εταιρείας και όσα τραγούδια είχαν πει τραγουδιστές άλλων εταιρειών, τα λέγανε τραγουδιστές της εταιρείας σε δεύτερη εκτέλεση. Το έκαναν όλες οι εταιρείες, τότε. Το συγκεκριμένο, όμως, πώς προέκυψε: Όταν το 1987 με άκουσε ο Σταμάτης Κραουνάκης στη Θεσσαλονίκη, στο Σκορπιό, είχε μιλήσει με το Γιώργο Μακράκη που ήταν τότε διευθυντής παραγωγής στη CBS, του είχε πει ότι έχει ακούσει έναν τραγουδιστή στη Θεσσαλονίκη πάρα πολύ καλό και τον ενδιαφέρει να δουν τι θα κάνουν, να τον φέρουν στην Αθήνα και να τον βάλουν στη δισκογραφία. Ο Μακράκης ήρθε, λοιπόν, ινκόγκνιτο στο μαγαζί, με άκουσε και μετά επικοινώνησε μαζί μου. Μου είπε «έτσι κι έτσι με το Σταμάτη, σε άκουσα κι εγώ, θέλω να κατέβεις στην Αθήνα, να κάνουμε ένα δοκιμαστικό στο στούντιο και μετά να υπογράψουμε και το συμβόλαιο, γιατί μας ενδιαφέρεις». Κατέβηκα, λοιπόν, λέω «ναι, αλλά τι θα τραγουδήσω». Μου λέει «έχουμε ηχογραφημένα τα «Εξαρτάται» και «Νύχτωσε νύχτα», τα ξέρεις;». Λέω πώς δεν τα ξέρω, μπήκα στο στούντιο και τα τραγούδησα. Αυτά ακριβώς τα τραγούδια, ξαφνικά κυκλοφόρησαν στη συλλογή αυτή, σχεδόν χωρίς να το ξέρω ότι θα γίνει κάπως έτσι. Φυσικά δε με ενόχλησε, ίσα – ίσα κολακεύτηκα γιατί δεν περίμενα ότι τα είχα τραγουδήσει τόσο καλά.
Άρα, είχες ένα ευχάριστο ξεκίνημα!
Ναι, απλά βγήκαν με το κανονικό μου όνομα, γιατί το Μακεδόνας προέκυψε την επόμενη χρονιά, λίγο πριν κυκλοφορήσει το «Δεν έχω ιδέα».
Η ιδέα της μετονομασίας σου ήταν του Σταμάτη;
Του Σταμάτη και της Λίνας. Ουσιαστικά της Λίνας Νικολακοπούλου, δηλαδή, αλλά τράβαγε πολύ καιρό το θέμα της αλλαγής, όπου εγώ είχα φρικάρει, δεν ήθελα με τίποτα, φοβόμουν πως θα στεναχωρούσα τους γονείς μου. Αφού ψάξαμε πολύ, με απίστευτα γέλια ωρών πάνω από τηλεφωνικούς καταλόγους και διάφορα τέτοια, κάποια στιγμή με πήρε ο Σταμάτης και μου λέει «Ξύπνησες; Πήγαινε πλύσου και πάρε με, γιατί βαφτίζεσαι! Χθες το βράδυ το βρήκε η Λίνα»! Τον πήρα τηλέφωνο, λοιπόν, εγώ λίγο αργότερα και μου λέει «Κώστας Μακεδόνας»! Μου άρεσε πάρα πολύ. Εκείνη τη μέρα ερχόντουσαν και οι γονείς μου από τη Θεσσαλονίκη κι αναρωτιόμουν πώς να τους το φέρω. Άρεσε και σ’ εκείνους, όμως, δεν έβρισκαν λόγο να προβληματίζομαι, καθώς δείχνει και την καταγωγή μου.
Να πούμε και για τον καινούριο δίσκο; «Δεν σου ανήκω» σε μουσικές Κωνσταντίνου Βελλιάδη & στίχους Τέρπανδρου. Στο ένθετο, αναφέρεσαι σε «κανονικά» τραγούδια.
Ναι. Όταν άκουσα για πρώτη φορά κάποια τραγούδια τους πριν από χρόνια, αυτή η λέξη μου βγήκε αυθόρμητα, γιατί μου θύμισαν τον τρόπο που γράφονταν τα παλιά, λαϊκά τραγούδια. Μου θύμισαν δηλαδή Κουγιουμτζή, Νικολόπουλο… Χωρίς να είναι παλιά, με σύγχρονο τρόπο μου θύμισαν όλο αυτό το «φορτίο» των παλιών, καλών τραγουδιών. Νομίζω πως ήταν πολύ καλή στιγμή.
Ναι, είναι πολύ καλός δίσκος.
Μ’ ακούσανε κιόλας τα παιδιά… Τους είχα πει να μην αρχίσουν να μοιράζουν τραγούδια δεξιά κι αριστερά, γιατί θεωρώ πως έτσι δεν κάνεις κάτι ουσιαστικό. Τους είχα πει, λοιπόν, αν θέλουν να κάνουν κάτι, εγώ θα πάω με πολλή χαρά να συμμετάσχω, αλλά να βρουν ένα concept, να φτιάξουν ένα δίσκο, να φωνάξουν κι άλλους τραγουδιστές και να είναι μια δουλειά της οποίας θα έχουν την ευθύνη. Έκαναν, λοιπόν, τότε έναν πολυσυμμετοχικό δίσκο, με Κατερίνα Κούκα, Σαββέρια Μαργιολά, Γιώτα Νέγκα, Αρετή Κετιμέ, Σωκράτη Παπαϊωάννου, Μελίνα Ασλανίδου κι εμένα, που είχε τίτλο «Πήρε φόρα όλη η χώρα». Μέσα απ’ αυτά γίναμε φίλοι, ο Κωνσταντίνος ήρθε και στην ορχήστρα μου σαν μουσικός και κάποια στιγμή μου είπαν πως θέλουν να μου κάνουν ένα δίσκο ολόκληρο. Κάπως έτσι, τόσο απλά έγινε το «Δεν σου ανήκω».
Στο δίσκο αυτό συμμετέχει και ο Γιώργος Νταλάρας. Ισχύει κάτι που έχω διαβάσει, πως τη δεκαετία του ’90 σκεφτόσουν να παρατήσεις το τραγούδι, αλλά σε κράτησε εκείνος;
Όχι ακριβώς. Όταν βγήκε το «Δεν έχω ιδέα», βρέθηκα το επόμενο καλοκαίρι -κι ενώ τον προηγούμενο χειμώνα είχα δουλέψει με την Ελένη Βιτάλη- να μην έχω τίποτα να κάνω από δουλειά. Και δεν υπήρχε και τίποτα για τον επόμενο χειμώνα. Όλο αυτό με είχε αγχώσει, γιατί πλέον είχα μετακομίσει στην Αθήνα, είχα ένα σπίτι εδώ που έπρεπε να συντηρήσω. Οι γονείς μου ήταν άνθρωποι που ζούσαν από μια σύνταξη και τους βοηθούσα κιόλας. Βρέθηκα, λοιπόν, σε πανικό. Τότε, έπεσαν κάνα - δυο προτάσεις για το χειμώνα, αλλά ήταν ξένες προς εμένα. Λίγο καιρό πριν, είχαμε γνωριστεί με το Νταλάρα, οπότε σε κάποια φάση που τον συνάντησα σε μια συναυλία του, εφ’ όσον με ρώτησε τι θα κάνω και του εξήγησα, μου λέει «κοίταξε, αυτές οι δουλειές δεν είναι για σένα». Του λέω «το ξέρω, αλλά τι να κάνω, αυτή τη στιγμή είμαι πελαγωμένος». Μου λέει «η γνώμη μου είναι να αρνηθείς, εσύ είσαι άλλου είδους τραγουδιστής, δεν είσαι για να πας σε τέτοια μαγαζιά. Θα μιλήσω κι εγώ με το Νικολόπουλο». Εγώ τότε δεν τον ήξερα το Χρήστο Νικολόπουλο, πήγα όμως σπίτι κι ακολούθησα τη συμβουλή του Νταλάρα, πήρα τηλέφωνα και απέρριψα τις προτάσεις. Κλείνοντας το δεύτερο τηλέφωνο, συμπτωματικά αυτό χτύπησε και ήταν η Άλκηστις Πρωτοψάλτη. Με ρώτησε αν με ενδιαφέρει να είμαι το χειμώνα μαζί της και της είπα «είναι σαν να είμαι ήδη στην πρόβα»! Αυτό, λοιπόν, έγινε και του το χρωστάω. Ήταν ένα από τα μαθήματα που πήρα, πως όταν δε φοβάσαι να πεις «όχι» σε κάτι που δε σε ενδιαφέρει, θα έρθει κάτι καλύτερο. Αυτό το τηλεφώνημα της Άλκηστης έβγαλε 7-8 χρόνια συνεργασίας μαζί της και σπουδαίες στιγμές.
Έτυχε ποτέ να νιώσεις απογοήτευση από το χώρο και το επάγγελμα;
Το 1998 - 1999, μόλις τελείωνα σαν επαγγελματίας πιλότος κι έπαιρνα το επαγγελματικό μου πτυχίο. Βλέποντας πράγματα που με ενοχλούσαν, στον καλλιτεχνικό χώρο, πολλά δήθεν πράγματα, αναρωτιόμουν τι κάνω εγώ, τι δουλειά έχω σε αυτό το χώρο. Ένιωσα μια τάση φυγής, ας το πω έτσι. Τότε, κάποιος από τους εκπαιδευτές που είχα στην Ολυμπιακή μου πρότεινε μια δουλειά σε μια εταιρεία στο εξωτερικό, προς τα Εμιράτα, κι άρχισα να επεξεργάζομαι την ιδέα. Εκείνες τις μέρες, όμως, για πρώτη φορά είχα τραγουδήσει «Άξιον εστί» σε μια συναυλία, στην οποία τελικά δεν είχε έρθει ο Μίκης Θεοδωράκης, γιατί ήταν σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση, λόγω του θανάτου του αδερφού του. Ζήτησε όμως να ακούσει την ηχογράφηση. Και ξαφνικά, με παίρνει η κόρη του, Μαργαρίτα Θεοδωράκη και μου λέει «θέλει να σου μιλήσει ο πατέρας μου, άκουσε τη συναυλία κι έχει ενθουσιαστεί». Μιλήσαμε, λοιπόν, δεν το πίστευα, έτρεμαν τα πόδια μου γιατί μου είπε φοβερά πράγματα κι εκεί λέω «κάτσε, δε γίνεται να με παίρνει ο Μίκης Θεοδωράκης, να μου λέει αυτά κι εγώ να έχω στο μυαλό μου να σηκωθώ να φύγω». Έτσι ανατράπηκαν όλα.
Μετά από τόσες συνεργασίες, πώς και δεν έγινε τίποτα με το Μητροπάνο;
Δεν έτυχε. Έχουμε βρεθεί στη σκηνή, σε συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη, έχουμε τραγουδήσει παρέα, γνωριζόμασταν, υπήρχε μια χαρά σχέση, αλλά δεν έτυχε.
Μια που αναφερθήκαμε στο Θεοδωράκη, είχες ποτέ διλήμματα τύπου ποτέ διλήμματα τύπου «Καζαντζίδης ή Μπιθικώτσης», «Θεοδωράκης ή Χατζιδάκις»;
Κοίταξε, εμένα αγαπημένος μου ήταν ο Μπιθικώτσης. Βέβαια, ο Καζαντζίδης ήταν μια τεράστια φωνή, τεράστιος τραγουδιστής. Απλά, ο Μπιθικώτσης με άγγιξε και με το ρεπερτόριό του πολύ κι επίσης με τον τρόπο που έχει πει δραματικά τραγούδια τόσο «δωρικά», αυτή είναι η πιο κατάλληλη λέξη. Πράγμα που τα κάνει ακόμα πιο δραματικά! Αυτό που σχολιάζουμε με φίλους είναι ότι ο Μπιθικώτσης τραγουδάει και την ορθογραφία των λέξεων, ενώ ήταν σχεδόν αγράμματος. Είναι φοβερό, γι’ αυτό κι έκλινα προς τα εκεί. Από την άλλη, κι ο Καζαντζίδης ήταν μέγιστος τραγουδιστής, δεν το συζητώ. Δε μπορείς να βάλεις τον ένα πάνω από τον άλλο, έχει απλά να κάνει με το τι σου ταιριάζει εσένα περισσότερο.
Όσον αφορά στους άλλους δύο; Θεοδωράκης ή Χατζιδάκις;
Άλλα συναισθήματα μου γεννούσαν οι μουσικές και τα τραγούδια του Θεοδωράκη, άλλα του Χατζιδάκι. Δε μπορώ να κάνω σύγκριση. Όπως και άλλα ο Μαρκόπουλος, ας πούμε. Τον θεωρώ σπουδαίο και τον έχω στην τριάδα μου.
Να κάνουμε μια πεντάδα, λοιπόν. Πες μου τους πέντε κορυφαίους.
Βεβαίως, Θεοδωράκης, Χατζιδάκις, Μαρκόπουλος, Ξαρχάκος κι επίσης Σπανός. Για μένα αυτή είναι η πεντάδα, αν μιλάμε για τους παλιούς. Από ‘κει και πέρα, δε μπορώ να αδικήσω, για παράδειγμα τον Κραουνάκη. Ό,τι και ν’ ακούσω δικό του, θα μ’ αγγίξει, έχει να κάνει με τον τρόπο που γράφει και δουλεύει. Ή το Νικολόπουλο. Μου αρέσουν όλα τα τραγούδια του. Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που σ’ αγγίζουν σε όλα.
Τι χρειάζεται περισσότερο κάποιος που θέλει να βγει στο τραγούδι σήμερα; Ταλέντο, τύχη, δημόσιες σχέσεις;
Όλα μαζί τα χρειάζεται. Εξαρτάται, βέβαια, ποια είναι η πρόθεσή του. Αυτό που λέγαμε πριν για τα τραγούδια, ισχύει και για τους τραγουδιστές. Πάντως, το ταλέντο είναι απαραίτητο να υπάρχει - κυρίως να μπορεί να αποτυπώνει στη φωνή του αυτά που αισθάνεται η ψυχή του. Αυτό είναι το δυσκολότερο απ’ όλα, δεν είναι το να βγάζει κορώνες ή να λέει σωστά τις νότες - αυτά φτιάχνονται. Είναι και η τύχη σημαντικός παράγοντας, βέβαια. Πέρα από το να κάνεις επιτυχία, είναι και να πέσεις δίπλα σε σωστούς ανθρώπους και δασκάλους, που θα σου μάθουν πράγματα και θα σε πάνε μπροστά. Το κομμάτι των δημοσίων σχέσεων, ε, σε όλες τις δουλειές χρειάζεται. Το ιδανικότερο είναι να έχεις καλές ανθρώπινες σχέσεις. Εγώ δε μπόρεσα ποτέ να μπω στη λογική των δημοσίων σχέσεων, ότι πρέπει να πάρω τηλέφωνο κάποιον επειδή αυτό θα με βοηθήσει. Αν αισθάνομαι, όμως, την ανάγκη να πάρω έναν άνθρωπο να μάθω τι κάνει, αν είναι καλά, θα το κάνω. Δεν ήμουν ποτέ καλός στο να κάνω δήθεν τηλεφωνήματα, ή δήθεν επισκέψεις κτλ.
Ο ίδιος θεωρείς πως έχεις υπάρξει τυχερός;
Σαφώς. Για μένα, το γεγονός ότι με άκουσε ο Σταμάτης Κραουνάκης μόλις πρωτοβγήκα, ουσιαστικά, στη δουλειά, ήταν τύχη! Κι εκείνος βρήκε έναν άνθρωπο «καθαρό», σαφώς είχα αποκτήσει κάποιες τραγουδιστικές συνήθειες, καλές ή κακές, αλλά ήταν ακόμα αρκετά νωρίς, ώστε να μπορέσει εκείνος να λειτουργήσει, να επέμβει, να μου κρατήσει τα καλά στοιχεία και να μου προσθέσει κι άλλα.
Πέραν του Σταμάτη, υπάρχουν άνθρωποι που σε βοήθησαν;
Πάρα πολλοί. Και επώνυμοι και ανώνυμοι. Από επώνυμους όλοι οι συνθέτες & στιχουργοί με τους οποίους δούλεψα, ο Ζήκας, ο Νικολόπουλος, η Λίνα Νικολακοπούλου… όλοι με βοήθησαν και όλοι δώσανε τον καλύτερό τους εαυτό. Θεωρώ μεγαλύτερο δώρο το γεγονός ότι με εμπιστεύτηκαν και μου έδωσαν τραγούδια τους τόσο σημαντικοί δημιουργοί. Τεράστια ευγνωμοσύνη. Όπως και σε ανθρώπους ανώνυμους, που βοήθησαν ηθικά, με στήριξαν και αισθάνθηκα τη βοήθειά τους. Χαρακτηριστικά θα σου αναφέρω τον επιχειρηματία του μαγαζιού όπου δούλευα στη Θεσσαλονίκη, την εποχή που με βρήκε ο Σταμάτης, το Νίκο Κυριαζίδη. Κάποια στιγμή ήρθε η ώρα να κατέβω στην Αθήνα να κάνω το δοκιμαστικό που είπαμε. Με ρώτησε, λοιπόν «πού θα πας, πού θα μείνεις;». Λέω «θα μείνω σε ένα ξάδερφό μου». Μου λέει «είσαι με τα καλά σου; Θα πεις στους ανθρώπους της εταιρείας ότι μένεις σε έναν ξάδερφό σου κάπου στην Αθήνα; Θα σου κλείσω εγώ ξενοδοχείο». Και μου ‘κλεισε να μείνω στο Ledra Marriott! Έστειλε μαζί μου το μαέστρο του μαγαζιού, τον Θωμά Ράιο, ο οποίος τώρα έχει πεθάνει, του λέει «θα πας μαζί με τον Κώστα, να έχεις το νου σου». Έβγαλε και μας έδωσε ένα πακέτο λεφτά, λέγοντας «πάρτε αυτά, να μπορείτε να κυκλοφορήσετε, αν θελήσετε να πάτε κάπου το βράδυ, μη νιώθετε σα φτωχοί συγγενείς, να πάτε να δείτε κανένα πρόγραμμα, θέατρο, ό,τι θέλετε». Ο άνθρωπος αυτός έκανε αυτά, ουσιαστικά για να με χάσει από τη δουλειά του, γνωρίζοντας πως αν πάει καλά, θα φύγω! Πόση ευγνωμοσύνη μπορείς να του δείξεις; Όσα χρόνια κι αν περάσουν, εγώ δεν το ξεχνάω αυτό.
Πραγματικά εντυπωσιακό! Δε ξέρω αν συμβαίνουν αυτά πλέον.
Ίσως όχι, αλλά τώρα έχουμε περισσότερο ανάγκη από ποτέ να στηρίζουμε ο ένας τον άλλο. Επειδή οι εποχές είναι δύσκολες. Και τότε ήταν δύσκολες, αλλά έβλεπες πως υπάρχει προοπτική να γίνουν καλύτερα τα πράγματα. Τώρα, αυτό που βλέπεις μπροστά σου είναι ότι τα πράγματα θα γίνουν ακόμα χειρότερα.
Δεν είσαι αισιόδοξος; Βλέπεις φως στο τούνελ;
Δεν πολυβλέπω. Από την άλλη, προσπαθώ να μην τα βάφω μαύρα. Ό,τι και να γίνει, δε θα αφορά σε μένα μόνο, αλλά σε έναν ολόκληρο λαό, οπότε, κάποια στιγμή, θα το παλέψουμε όλοι μαζί.
Στο βίντεο που ακολουθεί, ο Κώστας Μακεδόνας απαντά σε μια ερώτηση αλλιώς!
Άμεσος, ξεκάθαρος και «κανονικός» στο λόγο του, όπως και στην τέχνη του, προσγειωμένος, παρά τις πτήσεις που πραγματοποιεί εδώ και 22 χρόνια και την αξιοπρόσεχτη πορεία του στον καλλιτεχνικό χώρο, αλλά ταυτόχρονα γενναιόδωρος, μίλησε για τα σχέδιά του, μοιράστηκε μαζί μας ενδιαφέρουσες ιστορίες απ’ το παρελθόν, «σκιαγράφησε» το καλό τραγούδι που τον αφορά, μέσω των απόψεων, αλλά και των επιλογών του.
Μίλησέ μας για την παράσταση στην οποία θα συμμετέχεις.
Ξεκινάμε στην Άνοδο με τους Άγαμους Θύτες και το Σπύρο Παπαδόπουλο, από 11 Δεκεμβρίου, κάθε Παρασκευή & Σάββατο. Όσοι έχουν πάει σε παραστάσεις των Άγαμων ξέρουν τι θα δούνε. Θα έχει κωμικά στοιχεία, αλλά και τραγούδια του ρεπερτορίου τους, απ’ αυτά που έχουν γράψει μέσα στα χρόνια, καθώς και δικά μου, από τη δισκογραφία μου και πολλά άλλα, αγαπημένα.
Θα έχεις και κάποιο ρόλο, πέραν του τραγουδιού;
Αυτό που ήθελε ο Ιεροκλής και μου λένε και πολλοί φίλοι είναι το εξής «γιατί αυτό το χιούμορ που έχεις και το βγάζεις στην παρέα, δεν το βγάζεις ποτέ στη σκηνή». Είναι κάτι που δε μπορείς να κάνεις όταν βρίσκεσαι σε μια λαϊκή συναυλία ή σε κάποιο άλλο λαϊκό χώρο. Η συγκεκριμένη παράσταση μου δίνει το άλλοθι να το κάνω. Μέσα σ’ αυτή την παρέα, με όλους τους «τρελούς», μου δίνεται πολύ ωραία το άλλοθι να μπορέσω να κάνω πέντε πράγματα και να νιώσω λίγο πιο χαλαρός. Να βγω λίγο από το σοβαρό προφίλ που απαιτεί η δουλειά.
Άρα αναμένουμε να μας εκπλήξεις!
Ε, καλά, θα κάνω ένα – δυο πραγματάκια, απλά για να συμμετέχω κι εγώ σε όλο αυτό.
Το λέω με την έννοια ότι είναι η πρώτη φορά που θα έχεις ρόλο, δεν είναι;
Επί της ουσίας, σε σκηνή, ναι. Έχω παίξει όμως σε πολλά κωμικά σήριαλ, σχεδόν σε όλα τα εορταστικά πολλών κωμικών σειρών, σαν τραγουδιστής, έχοντας παράλληλα και κάποιο ρόλο. Εκεί, λοιπόν, φαινόταν το στοιχείο του χιούμορ. Ηθοποιό δε με λες πάντως, ούτε τώρα θα βγω να κάνω τον κωμικό. Δεν είμαι και δεν έχω ούτε το ταλέντο, ούτε την ικανότητα. Απλά, θα συμμετέχω κι εγώ μέσα στη γενική πλάκα.
Συνδυάζεις δύο επαγγέλματα, του πιλότου και του τραγουδιστή. Πώς τα καταφέρνεις;
Εντάξει, έχω φτύσει αίμα γι’ αυτό, δεν είναι τόσο εύκολο, όσο μπορεί να φαίνεται. Δηλαδή, στα 22 χρόνια που πετάω, πάνω από 15 εκ των οποίων επαγγελματικά, ακόμα και τώρα μπορεί να διαβάζω και πέντε κι έξι ώρες την ημέρα. Είναι κάτι που πρέπει να το κάνεις υπεύθυνα. Όταν κουβαλάς κόσμο πίσω κι έχεις στον αέρα ένα αεροπλάνο που ζυγίζει σχεδόν 90 τόνους, έχεις και τεράστια ευθύνη. Ξεπερνάει τα όρια του «πετάω ερασιτεχνικά και κάνω την πλάκα μου». Και εκεί είναι μεγάλη η ευθύνη και πρέπει να είσαι διαβασμένος και πολύ προσεκτικός, βέβαια. Εμένα είναι κάτι που με εξισορροπεί. Το γεγονός ότι τα κάνω και τα δύο με κουράζει μεν, αλλά από την άλλη με ξεκουράζει κιόλας. Η μια δουλειά λειτουργεί σαν αντίβαρο στην άλλη. Η μια απαιτεί περισσότερο ψυχή, ενώ ή άλλη περισσότερο μυαλό και συγκέντρωση.
Το διάβασμα έγκειται στην εξέλιξη της τεχνολογίας;
Ναι, ναι! Όταν πετάς ένα αεροπλάνο πρέπει να το ξέρεις απ’ έξω κι ανακατωτά, να το λύνεις και να το δένεις! Με όλες τις διαδικασίες, ό,τι γίνεται και συνεχώς βγαίνουν καινούρια πράγματα για τα οποία πρέπει να ενημερώνεσαι.
Αν, λοιπόν, μπορούσαμε να μετατρέψουμε το αεροπλάνο σου σε χρονομηχανή, πού θα ήθελες να σε πάει;
Στα παιδικά μου χρόνια. Να μ’ αφήσει εκεί, για να ξαναμεγαλώσω κι ας μην είχα τίποτα απ’ αυτά που έχω τώρα. Θα ήταν ιδανικό! Μου αρέσει πολύ η ζωή, αν μπορούσα να βρω τον τρόπο να ζήσω για πάντα, θα ήμουν ευτυχισμένος κι ας δούλευα 20 ώρες το 24ωρο.
Θα άλλαζες, όμως, κάτι τότε;
Αν ζούσα τώρα ως παιδί, αν είχα γεννηθεί τώρα, θα ήταν διαφορετικά τα δεδομένα που θα είχα γύρω μου. Έτσι μπορεί να ήταν διαφορετικές οι κατευθύνσεις και τα πράγματα που θα έκανα, αλλά αν τα δεδομένα ήταν ίδια, νομίζω πως δε θα άλλαζα κάτι. Παρ’ όλο που έχω κάνει λάθη, πιστεύω πως ακόμα κι αυτά ήταν για το καλό μου.
Έχοντας ταξιδέψει αρκετά λόγω της δουλειάς, τα στοιχεία ποιων πόλεων θα συνέθεταν την ιδανική πόλη για σένα;
Γενικά μου αρέσουν οι πόλεις που έχουν ιστορία. Η Ρώμη, ας πούμε, είναι η αγαπημένη μου πόλη – ή το Παρίσι, όπου περνάω και πολύ χρόνο. Επίσης, οι πόλεις όπου οι άνθρωποι έχουν μεταξύ τους επαφή, δεν είναι αποξενωμένοι, όπως η δική μας Θεσσαλονίκη. Στην Ισπανία έχω συναντήσει πολύ ζεστούς και φιλικούς ανθρώπους, που σου φέρονται σαν να σε ξέρουν χρόνια.
(σ.σ. τη μέρα που πραγματοποιήθηκε η συνέντευξη δεν είχε συμβεί ακόμα το τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι, γι’ αυτό και η έλλειψη αναφορών)
Όσον αφορά στο τραγούδι, ποια είναι τα στοιχεία που το κάνουν ιδανικό;
Κατ’ αρχήν, το τι έχει να πει ένα τραγούδι. Ο λόγος είναι πάρα πολύ σημαντικός, αλλά και το πόσο μπορεί ένας συνθέτης να τον αναδείξει. Ή και το αντίθετο κάποιες φορές, ανάλογα ποιος έχει ξεκινήσει να γράφει. Αν πετύχει αυτή η χημεία, μετά έρχεται ο πολύ δύσκολος ρόλος που πέφτει σε εμάς τους τραγουδιστές, να μπορέσουμε αυτό το συναίσθημα δύο ανθρώπων, ή ενός αν έχει γράψει ο ίδιος στίχους και μουσική, να το μεταφέρουμε στον κόσμο, προσθέτοντας το δικό μας ψυχισμό.
Είναι τα ίδια στοιχεία που κάνουν ένα τραγούδι διαχρονικό;
Νομίζω πως το σημαντικότερο πράγμα για να αντέξει ένα τραγούδι, είναι η αλήθεια του. Η πρόθεση με την οποία γράφεται. Αν κάποιος γράψει ένα τραγούδι γιατί πραγματικά ένιωσε την ανάγκη να το γράψει, από κάτι που έζησε, είδε, άκουσε ή αισθάνθηκε κι έχει το καλλιτεχνικό ταλέντο να το κάνει, το τραγούδι θα μείνει. Ενώ, τα τραγούδια που γράφονται με πρόθεση να γίνουν επιτυχίες ή να αποφέρουν χρήματα νομίζω πως μπορεί να πετύχουν το στόχο, αλλά δε θα αντέξουν στο χρόνο. Γίνεται μαγικά, από μόνο του. Υποσυνείδητα αντιλαμβάνεται την πρόθεση ο κόσμος, πιστεύω και γι’ αυτό ίσως δεν το κρατάει ως πολύτιμο για πολύ καιρό.
Η τάση να επαναπροσεγγίζονται και να διασκευάζονται παλιά λαϊκά και ρεμπέτικα τραγούδια πώς σου φαίνεται;
Δεν είμαι από τους πολύ φανατικούς, είμαι μάλλον αντίθετος. Όμως, χωρίς να θυμάμαι κάτι συγκεκριμένο, έχω ακούσει και κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες διασκευές. Το θετικό που μπορώ να βρω είναι ότι με έναν καινούριο ήχο φτάνεις πιο εύκολα τους νέους ανθρώπους, γεγονός που μπορεί να τους δώσει το κίνητρο να ψάξουν τις παλιές εκτελέσεις. Για παράδειγμα, όταν κάναμε τα τραγούδια του Γούναρη με προτροπή του παραγωγού μου, Γιώργου Μακράκη, είχα τις ενστάσεις μου. Έλεγα «μα ποιος θα κάτσει σήμερα ν’ ακούσει Γούναρη; Ζούμε σε μια πολύ σκληρή εποχή, ακατάλληλη για ρομαντικά τραγούδια». «Όχι», μου λέει «θα δεις ότι τα τραγούδια θα περάσουν, θα τα αγαπήσει ο κόσμος. Μπορούμε να τα κάνουμε με πιο σύγχρονο ήχο, χωρίς να τα προσβάλουμε». Και είχε δίκιο τελικά. Τώρα, αν αυτός ο δίσκος έγινε αφορμή να ακούσουν νέα παιδιά κι άλλα τραγούδια του Γούναρη ή εκείνης της εποχής γενικότερα, είναι θετικό. Μου αρέσει, πάντως, να μη ξεφεύγουν πολύ τα τραγούδια από την αρχική τους υπόσταση.
Το 1991 βγήκε ένας δίσκος για τη Θεσσαλονίκη, που είχε μέσα ένα τραγούδι του Ζαμπέτα, το οποίο στην πρώτη εκτέλεση με τον ίδιο το 1975 δεν έγινε ιδιαίτερα γνωστό και μιλάω για το «Στο λευκό τον Πύργο». Ποιος είχε την ιδέα αυτή;
Η ιδέα ήταν της Ντόρας Ρίζου, η οποία είχε κάνει την παραγωγή τότε για τη Lyra. Με φώναξε, μου λέει «θέλω να τραγουδήσουν Θεσσαλονικείς καλλιτέχνες τραγούδια για τη Θεσσαλονίκη, σου έχω δυο – τρεις επιλογές και το αφήνω σε σένα να διαλέξεις». Από τα τρία κράτησα τα δύο, κάποια στιγμή συζητώντας το με το Σταμάτη Κραουνάκη, μου λέει «να πεις του Ζαμπέτα, σου πάει». Τελικά βγήκε στο δίσκο «Πάμε τσάρκα» και μετά, το 1992 νομίζω, το βάλαμε και στο δίσκο «Τι είναι η πατρίδα μας», με διαφορετική ενορχήστρωση.
Συμπτωματικά, ο Ζαμπέτας πέθανε τρεις μήνες μετά την κυκλοφορία του «Πάμε τσάρκα», νομίζω. Εσύ τον είχες γνωρίσει;
Δυστυχώς, όχι. Δεν τον γνώρισα. Κάποια στιγμή, όμως, συναντήθηκα με τον Ξενοφώντα Φιλέρη, το στιχουργό του τραγουδιού, ο οποίος πραγματικά με συγκίνησε. Μου είπε «να ‘σαι καλά αγόρι μου, που έκανες αυτό το τραγούδι κι έγινε επιτυχία μετά από τόσα χρόνια».
Να πάμε ακόμα πιο πίσω και να θυμηθούμε την πρώτη σου δισκογραφική συμμετοχή, σε ένα πολυσυλλεκτικό δίσκο, ως Κώστας Πάκας;
Ναι, δύο τραγούδια, το «Εξαρτάται» και το «Νύχτωσε νύχτα». Τότε βγαίνανε κάθε χρόνο τέτοιοι δίσκοι με πολύ κόσμο. Περιλάμβαναν επιτυχίες τραγουδιστών της εκάστοτε εταιρείας και όσα τραγούδια είχαν πει τραγουδιστές άλλων εταιρειών, τα λέγανε τραγουδιστές της εταιρείας σε δεύτερη εκτέλεση. Το έκαναν όλες οι εταιρείες, τότε. Το συγκεκριμένο, όμως, πώς προέκυψε: Όταν το 1987 με άκουσε ο Σταμάτης Κραουνάκης στη Θεσσαλονίκη, στο Σκορπιό, είχε μιλήσει με το Γιώργο Μακράκη που ήταν τότε διευθυντής παραγωγής στη CBS, του είχε πει ότι έχει ακούσει έναν τραγουδιστή στη Θεσσαλονίκη πάρα πολύ καλό και τον ενδιαφέρει να δουν τι θα κάνουν, να τον φέρουν στην Αθήνα και να τον βάλουν στη δισκογραφία. Ο Μακράκης ήρθε, λοιπόν, ινκόγκνιτο στο μαγαζί, με άκουσε και μετά επικοινώνησε μαζί μου. Μου είπε «έτσι κι έτσι με το Σταμάτη, σε άκουσα κι εγώ, θέλω να κατέβεις στην Αθήνα, να κάνουμε ένα δοκιμαστικό στο στούντιο και μετά να υπογράψουμε και το συμβόλαιο, γιατί μας ενδιαφέρεις». Κατέβηκα, λοιπόν, λέω «ναι, αλλά τι θα τραγουδήσω». Μου λέει «έχουμε ηχογραφημένα τα «Εξαρτάται» και «Νύχτωσε νύχτα», τα ξέρεις;». Λέω πώς δεν τα ξέρω, μπήκα στο στούντιο και τα τραγούδησα. Αυτά ακριβώς τα τραγούδια, ξαφνικά κυκλοφόρησαν στη συλλογή αυτή, σχεδόν χωρίς να το ξέρω ότι θα γίνει κάπως έτσι. Φυσικά δε με ενόχλησε, ίσα – ίσα κολακεύτηκα γιατί δεν περίμενα ότι τα είχα τραγουδήσει τόσο καλά.
Άρα, είχες ένα ευχάριστο ξεκίνημα!
Ναι, απλά βγήκαν με το κανονικό μου όνομα, γιατί το Μακεδόνας προέκυψε την επόμενη χρονιά, λίγο πριν κυκλοφορήσει το «Δεν έχω ιδέα».
Η ιδέα της μετονομασίας σου ήταν του Σταμάτη;
Του Σταμάτη και της Λίνας. Ουσιαστικά της Λίνας Νικολακοπούλου, δηλαδή, αλλά τράβαγε πολύ καιρό το θέμα της αλλαγής, όπου εγώ είχα φρικάρει, δεν ήθελα με τίποτα, φοβόμουν πως θα στεναχωρούσα τους γονείς μου. Αφού ψάξαμε πολύ, με απίστευτα γέλια ωρών πάνω από τηλεφωνικούς καταλόγους και διάφορα τέτοια, κάποια στιγμή με πήρε ο Σταμάτης και μου λέει «Ξύπνησες; Πήγαινε πλύσου και πάρε με, γιατί βαφτίζεσαι! Χθες το βράδυ το βρήκε η Λίνα»! Τον πήρα τηλέφωνο, λοιπόν, εγώ λίγο αργότερα και μου λέει «Κώστας Μακεδόνας»! Μου άρεσε πάρα πολύ. Εκείνη τη μέρα ερχόντουσαν και οι γονείς μου από τη Θεσσαλονίκη κι αναρωτιόμουν πώς να τους το φέρω. Άρεσε και σ’ εκείνους, όμως, δεν έβρισκαν λόγο να προβληματίζομαι, καθώς δείχνει και την καταγωγή μου.
Να πούμε και για τον καινούριο δίσκο; «Δεν σου ανήκω» σε μουσικές Κωνσταντίνου Βελλιάδη & στίχους Τέρπανδρου. Στο ένθετο, αναφέρεσαι σε «κανονικά» τραγούδια.
Ναι. Όταν άκουσα για πρώτη φορά κάποια τραγούδια τους πριν από χρόνια, αυτή η λέξη μου βγήκε αυθόρμητα, γιατί μου θύμισαν τον τρόπο που γράφονταν τα παλιά, λαϊκά τραγούδια. Μου θύμισαν δηλαδή Κουγιουμτζή, Νικολόπουλο… Χωρίς να είναι παλιά, με σύγχρονο τρόπο μου θύμισαν όλο αυτό το «φορτίο» των παλιών, καλών τραγουδιών. Νομίζω πως ήταν πολύ καλή στιγμή.
Ναι, είναι πολύ καλός δίσκος.
Μ’ ακούσανε κιόλας τα παιδιά… Τους είχα πει να μην αρχίσουν να μοιράζουν τραγούδια δεξιά κι αριστερά, γιατί θεωρώ πως έτσι δεν κάνεις κάτι ουσιαστικό. Τους είχα πει, λοιπόν, αν θέλουν να κάνουν κάτι, εγώ θα πάω με πολλή χαρά να συμμετάσχω, αλλά να βρουν ένα concept, να φτιάξουν ένα δίσκο, να φωνάξουν κι άλλους τραγουδιστές και να είναι μια δουλειά της οποίας θα έχουν την ευθύνη. Έκαναν, λοιπόν, τότε έναν πολυσυμμετοχικό δίσκο, με Κατερίνα Κούκα, Σαββέρια Μαργιολά, Γιώτα Νέγκα, Αρετή Κετιμέ, Σωκράτη Παπαϊωάννου, Μελίνα Ασλανίδου κι εμένα, που είχε τίτλο «Πήρε φόρα όλη η χώρα». Μέσα απ’ αυτά γίναμε φίλοι, ο Κωνσταντίνος ήρθε και στην ορχήστρα μου σαν μουσικός και κάποια στιγμή μου είπαν πως θέλουν να μου κάνουν ένα δίσκο ολόκληρο. Κάπως έτσι, τόσο απλά έγινε το «Δεν σου ανήκω».
Στο δίσκο αυτό συμμετέχει και ο Γιώργος Νταλάρας. Ισχύει κάτι που έχω διαβάσει, πως τη δεκαετία του ’90 σκεφτόσουν να παρατήσεις το τραγούδι, αλλά σε κράτησε εκείνος;
Όχι ακριβώς. Όταν βγήκε το «Δεν έχω ιδέα», βρέθηκα το επόμενο καλοκαίρι -κι ενώ τον προηγούμενο χειμώνα είχα δουλέψει με την Ελένη Βιτάλη- να μην έχω τίποτα να κάνω από δουλειά. Και δεν υπήρχε και τίποτα για τον επόμενο χειμώνα. Όλο αυτό με είχε αγχώσει, γιατί πλέον είχα μετακομίσει στην Αθήνα, είχα ένα σπίτι εδώ που έπρεπε να συντηρήσω. Οι γονείς μου ήταν άνθρωποι που ζούσαν από μια σύνταξη και τους βοηθούσα κιόλας. Βρέθηκα, λοιπόν, σε πανικό. Τότε, έπεσαν κάνα - δυο προτάσεις για το χειμώνα, αλλά ήταν ξένες προς εμένα. Λίγο καιρό πριν, είχαμε γνωριστεί με το Νταλάρα, οπότε σε κάποια φάση που τον συνάντησα σε μια συναυλία του, εφ’ όσον με ρώτησε τι θα κάνω και του εξήγησα, μου λέει «κοίταξε, αυτές οι δουλειές δεν είναι για σένα». Του λέω «το ξέρω, αλλά τι να κάνω, αυτή τη στιγμή είμαι πελαγωμένος». Μου λέει «η γνώμη μου είναι να αρνηθείς, εσύ είσαι άλλου είδους τραγουδιστής, δεν είσαι για να πας σε τέτοια μαγαζιά. Θα μιλήσω κι εγώ με το Νικολόπουλο». Εγώ τότε δεν τον ήξερα το Χρήστο Νικολόπουλο, πήγα όμως σπίτι κι ακολούθησα τη συμβουλή του Νταλάρα, πήρα τηλέφωνα και απέρριψα τις προτάσεις. Κλείνοντας το δεύτερο τηλέφωνο, συμπτωματικά αυτό χτύπησε και ήταν η Άλκηστις Πρωτοψάλτη. Με ρώτησε αν με ενδιαφέρει να είμαι το χειμώνα μαζί της και της είπα «είναι σαν να είμαι ήδη στην πρόβα»! Αυτό, λοιπόν, έγινε και του το χρωστάω. Ήταν ένα από τα μαθήματα που πήρα, πως όταν δε φοβάσαι να πεις «όχι» σε κάτι που δε σε ενδιαφέρει, θα έρθει κάτι καλύτερο. Αυτό το τηλεφώνημα της Άλκηστης έβγαλε 7-8 χρόνια συνεργασίας μαζί της και σπουδαίες στιγμές.
Έτυχε ποτέ να νιώσεις απογοήτευση από το χώρο και το επάγγελμα;
Το 1998 - 1999, μόλις τελείωνα σαν επαγγελματίας πιλότος κι έπαιρνα το επαγγελματικό μου πτυχίο. Βλέποντας πράγματα που με ενοχλούσαν, στον καλλιτεχνικό χώρο, πολλά δήθεν πράγματα, αναρωτιόμουν τι κάνω εγώ, τι δουλειά έχω σε αυτό το χώρο. Ένιωσα μια τάση φυγής, ας το πω έτσι. Τότε, κάποιος από τους εκπαιδευτές που είχα στην Ολυμπιακή μου πρότεινε μια δουλειά σε μια εταιρεία στο εξωτερικό, προς τα Εμιράτα, κι άρχισα να επεξεργάζομαι την ιδέα. Εκείνες τις μέρες, όμως, για πρώτη φορά είχα τραγουδήσει «Άξιον εστί» σε μια συναυλία, στην οποία τελικά δεν είχε έρθει ο Μίκης Θεοδωράκης, γιατί ήταν σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση, λόγω του θανάτου του αδερφού του. Ζήτησε όμως να ακούσει την ηχογράφηση. Και ξαφνικά, με παίρνει η κόρη του, Μαργαρίτα Θεοδωράκη και μου λέει «θέλει να σου μιλήσει ο πατέρας μου, άκουσε τη συναυλία κι έχει ενθουσιαστεί». Μιλήσαμε, λοιπόν, δεν το πίστευα, έτρεμαν τα πόδια μου γιατί μου είπε φοβερά πράγματα κι εκεί λέω «κάτσε, δε γίνεται να με παίρνει ο Μίκης Θεοδωράκης, να μου λέει αυτά κι εγώ να έχω στο μυαλό μου να σηκωθώ να φύγω». Έτσι ανατράπηκαν όλα.
Μετά από τόσες συνεργασίες, πώς και δεν έγινε τίποτα με το Μητροπάνο;
Δεν έτυχε. Έχουμε βρεθεί στη σκηνή, σε συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη, έχουμε τραγουδήσει παρέα, γνωριζόμασταν, υπήρχε μια χαρά σχέση, αλλά δεν έτυχε.
Μια που αναφερθήκαμε στο Θεοδωράκη, είχες ποτέ διλήμματα τύπου ποτέ διλήμματα τύπου «Καζαντζίδης ή Μπιθικώτσης», «Θεοδωράκης ή Χατζιδάκις»;
Κοίταξε, εμένα αγαπημένος μου ήταν ο Μπιθικώτσης. Βέβαια, ο Καζαντζίδης ήταν μια τεράστια φωνή, τεράστιος τραγουδιστής. Απλά, ο Μπιθικώτσης με άγγιξε και με το ρεπερτόριό του πολύ κι επίσης με τον τρόπο που έχει πει δραματικά τραγούδια τόσο «δωρικά», αυτή είναι η πιο κατάλληλη λέξη. Πράγμα που τα κάνει ακόμα πιο δραματικά! Αυτό που σχολιάζουμε με φίλους είναι ότι ο Μπιθικώτσης τραγουδάει και την ορθογραφία των λέξεων, ενώ ήταν σχεδόν αγράμματος. Είναι φοβερό, γι’ αυτό κι έκλινα προς τα εκεί. Από την άλλη, κι ο Καζαντζίδης ήταν μέγιστος τραγουδιστής, δεν το συζητώ. Δε μπορείς να βάλεις τον ένα πάνω από τον άλλο, έχει απλά να κάνει με το τι σου ταιριάζει εσένα περισσότερο.
Όσον αφορά στους άλλους δύο; Θεοδωράκης ή Χατζιδάκις;
Άλλα συναισθήματα μου γεννούσαν οι μουσικές και τα τραγούδια του Θεοδωράκη, άλλα του Χατζιδάκι. Δε μπορώ να κάνω σύγκριση. Όπως και άλλα ο Μαρκόπουλος, ας πούμε. Τον θεωρώ σπουδαίο και τον έχω στην τριάδα μου.
Να κάνουμε μια πεντάδα, λοιπόν. Πες μου τους πέντε κορυφαίους.
Βεβαίως, Θεοδωράκης, Χατζιδάκις, Μαρκόπουλος, Ξαρχάκος κι επίσης Σπανός. Για μένα αυτή είναι η πεντάδα, αν μιλάμε για τους παλιούς. Από ‘κει και πέρα, δε μπορώ να αδικήσω, για παράδειγμα τον Κραουνάκη. Ό,τι και ν’ ακούσω δικό του, θα μ’ αγγίξει, έχει να κάνει με τον τρόπο που γράφει και δουλεύει. Ή το Νικολόπουλο. Μου αρέσουν όλα τα τραγούδια του. Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που σ’ αγγίζουν σε όλα.
Τι χρειάζεται περισσότερο κάποιος που θέλει να βγει στο τραγούδι σήμερα; Ταλέντο, τύχη, δημόσιες σχέσεις;
Όλα μαζί τα χρειάζεται. Εξαρτάται, βέβαια, ποια είναι η πρόθεσή του. Αυτό που λέγαμε πριν για τα τραγούδια, ισχύει και για τους τραγουδιστές. Πάντως, το ταλέντο είναι απαραίτητο να υπάρχει - κυρίως να μπορεί να αποτυπώνει στη φωνή του αυτά που αισθάνεται η ψυχή του. Αυτό είναι το δυσκολότερο απ’ όλα, δεν είναι το να βγάζει κορώνες ή να λέει σωστά τις νότες - αυτά φτιάχνονται. Είναι και η τύχη σημαντικός παράγοντας, βέβαια. Πέρα από το να κάνεις επιτυχία, είναι και να πέσεις δίπλα σε σωστούς ανθρώπους και δασκάλους, που θα σου μάθουν πράγματα και θα σε πάνε μπροστά. Το κομμάτι των δημοσίων σχέσεων, ε, σε όλες τις δουλειές χρειάζεται. Το ιδανικότερο είναι να έχεις καλές ανθρώπινες σχέσεις. Εγώ δε μπόρεσα ποτέ να μπω στη λογική των δημοσίων σχέσεων, ότι πρέπει να πάρω τηλέφωνο κάποιον επειδή αυτό θα με βοηθήσει. Αν αισθάνομαι, όμως, την ανάγκη να πάρω έναν άνθρωπο να μάθω τι κάνει, αν είναι καλά, θα το κάνω. Δεν ήμουν ποτέ καλός στο να κάνω δήθεν τηλεφωνήματα, ή δήθεν επισκέψεις κτλ.
Ο ίδιος θεωρείς πως έχεις υπάρξει τυχερός;
Σαφώς. Για μένα, το γεγονός ότι με άκουσε ο Σταμάτης Κραουνάκης μόλις πρωτοβγήκα, ουσιαστικά, στη δουλειά, ήταν τύχη! Κι εκείνος βρήκε έναν άνθρωπο «καθαρό», σαφώς είχα αποκτήσει κάποιες τραγουδιστικές συνήθειες, καλές ή κακές, αλλά ήταν ακόμα αρκετά νωρίς, ώστε να μπορέσει εκείνος να λειτουργήσει, να επέμβει, να μου κρατήσει τα καλά στοιχεία και να μου προσθέσει κι άλλα.
Πέραν του Σταμάτη, υπάρχουν άνθρωποι που σε βοήθησαν;
Πάρα πολλοί. Και επώνυμοι και ανώνυμοι. Από επώνυμους όλοι οι συνθέτες & στιχουργοί με τους οποίους δούλεψα, ο Ζήκας, ο Νικολόπουλος, η Λίνα Νικολακοπούλου… όλοι με βοήθησαν και όλοι δώσανε τον καλύτερό τους εαυτό. Θεωρώ μεγαλύτερο δώρο το γεγονός ότι με εμπιστεύτηκαν και μου έδωσαν τραγούδια τους τόσο σημαντικοί δημιουργοί. Τεράστια ευγνωμοσύνη. Όπως και σε ανθρώπους ανώνυμους, που βοήθησαν ηθικά, με στήριξαν και αισθάνθηκα τη βοήθειά τους. Χαρακτηριστικά θα σου αναφέρω τον επιχειρηματία του μαγαζιού όπου δούλευα στη Θεσσαλονίκη, την εποχή που με βρήκε ο Σταμάτης, το Νίκο Κυριαζίδη. Κάποια στιγμή ήρθε η ώρα να κατέβω στην Αθήνα να κάνω το δοκιμαστικό που είπαμε. Με ρώτησε, λοιπόν «πού θα πας, πού θα μείνεις;». Λέω «θα μείνω σε ένα ξάδερφό μου». Μου λέει «είσαι με τα καλά σου; Θα πεις στους ανθρώπους της εταιρείας ότι μένεις σε έναν ξάδερφό σου κάπου στην Αθήνα; Θα σου κλείσω εγώ ξενοδοχείο». Και μου ‘κλεισε να μείνω στο Ledra Marriott! Έστειλε μαζί μου το μαέστρο του μαγαζιού, τον Θωμά Ράιο, ο οποίος τώρα έχει πεθάνει, του λέει «θα πας μαζί με τον Κώστα, να έχεις το νου σου». Έβγαλε και μας έδωσε ένα πακέτο λεφτά, λέγοντας «πάρτε αυτά, να μπορείτε να κυκλοφορήσετε, αν θελήσετε να πάτε κάπου το βράδυ, μη νιώθετε σα φτωχοί συγγενείς, να πάτε να δείτε κανένα πρόγραμμα, θέατρο, ό,τι θέλετε». Ο άνθρωπος αυτός έκανε αυτά, ουσιαστικά για να με χάσει από τη δουλειά του, γνωρίζοντας πως αν πάει καλά, θα φύγω! Πόση ευγνωμοσύνη μπορείς να του δείξεις; Όσα χρόνια κι αν περάσουν, εγώ δεν το ξεχνάω αυτό.
Πραγματικά εντυπωσιακό! Δε ξέρω αν συμβαίνουν αυτά πλέον.
Ίσως όχι, αλλά τώρα έχουμε περισσότερο ανάγκη από ποτέ να στηρίζουμε ο ένας τον άλλο. Επειδή οι εποχές είναι δύσκολες. Και τότε ήταν δύσκολες, αλλά έβλεπες πως υπάρχει προοπτική να γίνουν καλύτερα τα πράγματα. Τώρα, αυτό που βλέπεις μπροστά σου είναι ότι τα πράγματα θα γίνουν ακόμα χειρότερα.
Δεν είσαι αισιόδοξος; Βλέπεις φως στο τούνελ;
Δεν πολυβλέπω. Από την άλλη, προσπαθώ να μην τα βάφω μαύρα. Ό,τι και να γίνει, δε θα αφορά σε μένα μόνο, αλλά σε έναν ολόκληρο λαό, οπότε, κάποια στιγμή, θα το παλέψουμε όλοι μαζί.
Στο βίντεο που ακολουθεί, ο Κώστας Μακεδόνας απαντά σε μια ερώτηση αλλιώς!
