Ένας «ασύνορος» και πολυδιάστατος μουσικός, συνθέτης & ενορχηστρωτής, στο δεύτερο μέρος της συνέντευξής του (διαβάστε το πρώτο εδώ).
Μίλησέ μας για την «Κιθαρωδία» και την ιστορία της.
Η «Κιθαρωδία» είναι ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο στη ζωή μου. Είναι ένα πολύπλευρο project που αναπτύσσεται συνεχώς. Ξεκίνησε ως κιθαριστικό ντουέτο με τη λογική ότι προσπαθούμε να αναπλάσουμε όλες τις θεωρητικές γνώσεις τις οποίες έχω αποκομίσει μετά από έρευνα 25 χρόνων σε σχέση με την ελληνική μουσική, με κέντρο την αρχαία ελληνική μουσική, προσπαθώντας να γίνει πρακτική εφαρμογή, με αληθινό κοινό, με αληθινή μουσική, να μην είναι δηλαδή ένα θεωρητικό πράγμα. Η «Κιθαρωδία» είναι μια μουσική επανάσταση που έγινε αρκετά χρόνια προ Χριστού.Δηλαδή;
Ξεκίνησε από τις Μυκήνες, από το Άργος, από το Ναύπλιο και έχει απλωθεί βέβαια σήμερα στα πέρατα του πλανήτη. Είναι, όμως, μια πολύ μεγάλη μουσική επανάσταση. Η επόμενη ήταν το rock & roll και το ρεμπέτικο. Εκείνη την εποχή, οι ραψωδοί είχαν αναλάβει τη μουσική δόνηση, οι οποίοι έψαλαν τις γνωστές ραψωδίες, κυρίως του Ομήρου, με επαναλαμβανόμενα μουσικά μοτίβα. Για να το κάνω πιο λιανό, είναι σαν την Κρητική μαντινάδα, σαν τον «Ερωτόκριτο» όπου είναι πάντα το ίδιο επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Το μοτίβο έχει μεγάλη δύναμη, γι’ αυτό και το χρησιμοποιούσαν τότε οι άνθρωποι. Όμως, δεν προχωράει ο μουσικός πολιτισμός με το μοτίβο, θέλει άλλου είδους έρευνα, την οποία και κάνανε τότε. Οι πρώτοι, λοιπόν, άνθρωποι, οι οποίοι άσκησαν την «υψηλήν κιθάρισιν», δηλαδή το να είναι δεξιοτέχνες πάνω στην κιθάρα, παίρνοντας τον λόγο μεταπλάθοντάς τον σε μαθηματικά, κάνοντας τη σύνδεση πλέον με μαθηματικό τρόπο στη μουσική. Φτιάχνουν, λοιπόν, την εξέλιξη του βασικού κώδικα που διέπει τη ζωή, κάτι σαν το dna δηλαδή. Όλο αυτό το πράγμα με την «Κιθαρωδία» εξελίσσεται, διότι, γράφουν αυτοί για πρώτη φορά και τον στίχο και τη μουσική κι έτσι, λοιπόν, βγαίνουν, αναπτύσσονται και επικρατούν στην Αρχαία Ελλάδα. Παίζουν σε όλους τους αγώνες, κερδίζουν όλους τους αγώνες, γίνονται διάσημοι και φτάνουν στο σημείο να γεμίζουν αυτά τα πολύ μεγάλα αρχαία θέατρα, παρουσιάζοντας κάθε φορά τη δουλειά τους, βγαίνοντας αρχικά με μία κιθάρα και στη συνέχεια και με άλλα όργανα. Μετά η εξέλιξη της «Κιθαρωδίας» έγινε σαν ένα θέμα που είχε αρχή, μέση και τέλος. Είχε δηλαδή την εισαγωγή, το θέμα, το αντίθεμα και το φινάλε όπως λέμε σήμερα. Δημιουργήθηκε ένα τυπικόν, το οποίο έπρεπε να ακολουθηθεί κι εκεί μέσα υπήρχε η ελευθερία του αυτοσχεδιασμού. Εξελίχθηκαν όλα αυτά τα πράγματα, αναπτύχθηκαν, το είδε ο ένας με τον άλλον, όπως και οι διπλανοί λαοί, μέχρι που χάθηκε το νόημα κι ετάχθη στις λαϊκές μουσικές.Παγκοσμιοποιήθηκε δηλαδή.
Ναι, ακριβώς. Χάθηκε η ουσία του ότι υπάρχει ένας άνθρωπος, ο οποίος γράφει τη μουσική, γράφει τον στίχο, το τραγουδάει, αλλά αυτό που κάνει το κάνει εξαιρετικά. Φτάνω, λοιπόν, τώρα εγώ να μεγαλώσω στη δεκαετία του ’70 ως έφηβος σε μια χώρα όπου η μουσική παιδεία είναι ανύπαρκτη, δεν έχουμε ιδέα για το τι είναι ελληνική μουσική. Νομίζουμε ότι ελληνική μουσική είναι ο Χατζιδάκις και ο Θεοδωράκης ενώ δεν είναι αυτό. Είναι οι θεοί μου, το φως μου, αυτοί οι άνθρωποι, αλλά δεν είναι αυτό ελληνική μουσική, είναι ένα τμήμα της. Στα χρόνια τους είναι αυτοί, αλλά πριν από αυτούς προηγήθηκαν 10000 χρόνια, άρα 10000 σαν κι αυτούς. Γιατί δεν μου τους δίδαξε κάποιος; Κάποιος μου στέρησε αυτήν την πληροφορία και κάποιος στέρησε την αιωνιότητα από αυτούς τους ανθρώπους. Δεν αποδέχομαι ότι δεν υπήρξαν, γιατί η παράδοση που έχουμε από το δημοτικό τραγούδι είναι τεράστιας βαρύτητας. Δεν έγινε από μόνη της, κάποιος την έφτιαξε.Είναι αλήθεια ότι όταν γράφτηκαν τα δημοτικά τραγούδια ζούσαν άσχημες καταστάσεις. Δεν είχαν να φάνε, πόσο μάλλον να προστατεύσουν τα τραγούδια τους.
Εννοείται. Ο στόχος δεν ήταν να μείνουν στην αιωνιότητα τα ονόματά τους. Ο στόχος ήταν να πάνε να αναπαράγουν τη μουσική στο πανηγύρι, στη χαρά, στον γάμο, στην κηδεία, στη γέννα. Ό,τι κάνανε, ήταν συνδεδεμένο με ένα κοινωνικό γεγονός. Αυτό τους ενδιέφερε, μαζί με ένα πιάτο φαΐ κι ένα ποτήρι κρασί. Εμένα, όμως, μου τους στερήσανε όλους αυτούς. Άρα ήταν μοιραίο πλέον την εποχή της πληροφορίας να γυρίσω και να ανασύρω κι αυτό κι έκανα. Επίσης, τα είδωλά μου δεν αφορούσαν την ελληνική μουσική στην εφηβεία μου. Επανέρχομαι για να συνδέσω τα ασύνδετα, ότι ο μεγαλύτερος κιθαρωδός του περασμένου αιώνα είναι ο Jimi Hendrix. Στα δικά μας, οι δύο ύψιστοι κιθαρωδοί του περασμένου αιώνα είναι ο κορυφαίος κύριος Ζαμπέτας και μετά ο κύριος Χιώτης. Μπουζουξήδες καλύτεροι υπήρχαν, συνθέτες καλύτεροι υπήρχαν, κιθαρωδοί όχι.Η δική σου «Κιθαρωδία» τι ακριβώς είναι;
Το σημερινό, δικό μου project είναι κιθαριστική μουσική με αυτόν τον γνώμονα, με αυτήν την ιδεολογία που σου περιέγραψα, με όλη την αρχαία γνώση την οποία έχω και την οποία την ετοιμάζουμε και σε βιβλίο. Η «Κιθαρωδία» γίνεται θεωρία της μουσικής που πιστεύω ότι μέσα στο 2016 θα κυκλοφορήσει κιόλας, οριοθετώντας πλέον επίσημα όλα αυτά τα θεωρητικά που λέμε σε μία και μόνη θεωρία της μουσικής, με πολύ σοβαρές αναλύσεις και έρευνες, όπως και με παράλληλα πράγματα και θέματα. Συνδέουμε τη μουσική με τον λόγο, χωρίς, όμως, να υπάρχει ο λόγος. Γίνεται σεμινάριο σε ένα ωδείο στην Κύπρο, το οποίο το ξεκινάω τώρα και φιλοδοξούμε να πάει σε ξένα πανεπιστήμια και στα ελληνικά ωδεία. Ελπίζω να ανταποκριθούν και τα εδώ ωδεία. Η «Κιθαρωδία» έχει γίνει ήδη δισκογραφική εταιρία. Η πρώτη μας έκδοση ήταν ο «Κοινός παρανομαστής», δηλαδή η μουσική που έγραψα για αυτήν την ταινία, που η Μελίνα Ασλανίδου τραγουδάει το τραγούδι των τίτλων. Πήγε πολύ καλά αυτό, πήραμε και βραβεία, παίζεται και έξω. Τώρα, παίζεται στη Νέα Υόρκη. Ετοιμάζω άλλη μια μουσική για μια ταινία στο εξωτερικό αυτή τη φορά και ετοιμάζουμε και κάποιες παραστάσεις με την «Κιθαρωδία» σε αυτοπροσδιοριζόμενους τόπους, όπως πάντα, δηλαδή, αρκεί να υπάρχει δόνηση. Θα μπορούσαμε να παίξουμε ευχάριστα έξω από το σπίτι που γεννήθηκε ο Σαίξπηρ ή στη φυλακή που ήταν ο Μαντέλα. Θα ήθελες να βρεθείς με κάποιον Έλληνα καλλιτέχνη σκηνή που μέχρι στιγμής δεν έχεις βρεθεί για την «Κιθαρωδία»;
Όχι, με όσους θαυμάζω, έχω παίξει, όπως και με τους ξένους. Ευχάριστο θα μου ήταν να ανακαλύψω έναν πιτσιρικά που θα ‘χε να με διδάξει κάτι επί σκηνής και θα δεχόμουν τις γνώσεις του με πολύ μεγάλη χαρά. Όπως βλέπεις, ανακατεύομαι πάντα με νέα παιδιά. Δεν έχω καμία αγωνία να μεταφέρω αυτά τα οποία ξέρω. Αυτό το κάνω τώρα με τα σεμινάρια της «Κιθαρωδίας» και το βιβλίο μου, κλείσαμε ως προς αυτό. Αντίθετα, έχω την αίσθηση ότι οι 18-25 ετών έχουν να μου δώσουν πράγματα. Να με διδάξουν νέους τρόπους, νέες οπτικές γωνίες, γιατί τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά έχουν το χάρισμα ότι έχουν αποκοπεί από την προηγούμενη ιστορία τους.Δεν γνωρίζουν τις ρίζες τους;
Δεν ξέρουν τι σημαίνει να είσαι Έλληνας, έχουν μάθει μια λανθασμένη ιστορία. Άρα, λοιπόν, αυτό το νέο παιδί αυτοπροσδιορίζεται, αυτοτοποθετείται μέσα στο σύμπαν κι αρχίζει μόνος του να ανακαλύπτει από την αρχή πράγματα. Κι αυτή είναι μια βασικότατη διαφορά μεταξύ των λαών της Μεσογείου και των υπολοίπων λαών. Όλοι αυτοί οι λαοί έχουν μάθει να έχουν διδασκάλους. Δηλαδή, για να γίνει κάποιος γιατρός, θα πρέπει να βγάλει πανεπιστήμιο, ενώ όλους τους προηγούμενους αιώνες εδώ στην Ελλάδα δεν έβγαζαν κανένα πανεπιστήμιο. Και ακόμα συνεχίζεται αυτό, γιατί όλη η παγκόσμια έρευνα παράγεται από ανθρώπους που στον μεγαλύτερο βαθμό τους είναι είτε Έλληνες είτε Έλληνες βαθύτερης γενιάς. Γι’ αυτό και μας έστειλαν τη μάστιγα της εξειδίκευσης. Όσο πιο εξειδικευμένη είναι μια ψυχή, τόσο πιο δυστυχής είναι. Ένας πυρηνικός φυσικός που δεν ξέρει να δέσει τα κορδόνια του είναι άχρηστος ως οντότητα. Μέσα σε όλα αυτά, λοιπόν, εμείς θέλουμε να πούμε ότι η τέχνη τέρπει το συνειδητό, αλλά οφείλει να ανασύρει το ασυνείδητο κι αυτό γίνεται μόνο διά της δονήσεως και ποτέ διά του λόγου, άρα η «Κιθαρωδία» έχει έναν ακόμα παγκόσμιο ρόλο και είτε το ξέρουν είτε όχι, την πράττουν άνθρωποι πολύ σοβαροί. Δηλαδή, είναι μια ανάπλαση της αρχαίας ελληνικής μουσικής σχεδόν ακριβώς όπως ήταν, εκτός από τον βαρβαρισμό της αρμονίας. Εδώ υπήρξε ένα κενό 18 αιώνων χωρίς την παραμικρή μόρφωση για τη μουσική που σε άλλους λαούς δεν υπήρξε. Η Αίγυπτος έχει πανεπιστήμιο για την παραδοσιακή μουσική της, στην οποία διδάσκεται και το παραμικρό μόριο. Γι’ αυτό και ακούς σαράντα βιολιά μαζί και είναι τέλεια. Εδώ μπορούν να παίξουν δύο βιολιά μαζί ελληνική παραδοσιακή μουσική;Όχι. Και θέλει και να φανεί καθένας κάνοντας το δικό του ταξίμι…
Ε, δεν είναι ελληνικός πολιτισμός αυτός. Με κέντρο την ψυχή σου και τον προσανατολισμό σου, υπάρχει τριγύρω σου ένα σύμπαν. Εσύ αντιλαμβάνεσαι το σύμπαν. Αν δεν υπάρξεις εσύ και η νόησή σου, δεν υπάρχει το σύμπαν γύρω σου. Έτσι, λοιπόν, στο ηλιακό μας σύστημα, με τους επτά πλανήτες που υπάρχουν, φτιάχνεις τις επτά νότες. Αυτές είναι οι κλίμακες, δεν μπορείς εσύ να παίζεις ό,τι θες.
