«Η μουσική είναι το κόμμα μας» - Αρνάκια
«Ό,τι παίζαμε τότε νοιώθαμε ότι είναι τόσο ανώφελο που το κάνουμε πραγματικά μέχρι αύριο. Δεν το κάναμε για να μείνει κάτι» - Χωρίς Περιδέραιο
Η εβδομάδα που πέρασε σημαδεύτηκε από την οδυνηρή απώλεια του 55χρονου Νίκου Αγγελή, ιθύνοντος νου του cult συγκροτήματος Χωρίς Περιδέραιο που έβαλε τη σφραγίδα του στα ταλαιπωρημένα, αλλά ηρωικά 80ς στην ανεξάρτητη σκηνή της χώρας.
Ο Νίκος Αγγελής εκείνο το απόγευμα ήταν παρών, ως συνήθως, διακριτικά στο σινεμά «Λαΐς», στην πρεμιέρα της ταινίας «Εδώ Δεν Υπάρχει Άσυλο» του Μιχάλη Καφαντάρη, το 2015, που κατέγραψε τα μουσικά 80ς στην Ελλάδα. Έφυγε γρήγορα, αλλά έμειναν εκεί αρκετοί από τους πρωταγωνιστές της ταινίας, μουσικοί που έγραψε ο καθένας τη δική του ιστορία, μέσα από τα συγκροτήματα που συμμετείχαν.
Νίκος Αγγελής, Παντελής Πετρονικολός, τα ιδρυτικά μέλη των Χωρίς Περιδέραιο
Έτσι ανοίξαμε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση με μουσικούς - πρωταγωνιστές της σκληρής εποχής αυτής των 80ς για τα συγκροτήματα punk, post punk, new wave στην Ελλάδα, με νωπές ακόμη τις εντυπώσεις. Μια ανέκδοτη συνέντευξη.
Στην παρέα μας ήταν επίσης η ηθοποιός Όλγα Παπαδημητρίου, η «κοπέλα που την σπρώχνουν στην ταινία και μασάει κασέτες», όπως λέει ο Θανάσης Γιαννόπουλος, αλλά και η Βάσω Καμαράτου «που την είχα δει στο θέατρο και ήταν εντυπωσιακή, έβγαζε αυτή την επιθετικότητα που ήθελα», όπως ανέφερε επίσης ο σεναριογράφος και μουσικός ερευνητής της ταινίας «Εδώ Δεν Υπάρχει Άσυλο». Μια ταινία αφιερωμένη σε όσους έφυγαν νωρίς γιατί «ήταν πολύ γρήγοροι για να ζήσουν και πολύ νέοι για να πεθάνουν».
Μαζί μας ήταν ο φίλος μουσικός δημοσιογράφος Γιάννης Παναγόπουλος που έχει ζήσει έντονα τα 80ς, ο πάνκης Λούης Κοντούλης, κιθάρα - φωνή στους Stress, ο κοσμοπολίτης leader των Παρθενογένεσις, Τάκης Πολυχρονόπουλος, οι Θοδωρής Βλαχάκης και Γιώργος Σκαρλάτος, ιδρυτικά μέλη των Magic de Spell και ο Θανάσης Σκαρλάτος, συνεργάτης του γκρουπ.
Τους Παρθενογένεσις τους θυμάμαι από μια συναυλία με τη συμμετοχή πολλών συγκροτημάτων στο γήπεδο του Πανιωνίου το 1980. Ήταν ίσως η μοναδική που έγινε σε γήπεδο ποδοσφαίρου τότε με καινούργια συγκροτήματα, όπως οι Apocalypsis, αλλά και παλιότερα όπως ο Ηρακλής και η Λερναία Ύδρα και μάλιστα μπροστά σε τόσο κόσμο. Ήμουν 13 ετών και το ‘σκασα από το σπίτι για να πάω να τη δω. Όπως θυμάμαι και τα μουσικά πρωινά στο μπάσκετ του Μίλωνα στη Ν. Σμύρνη τους Χαλανδριώτες, Χωρίς Περιδέραιο, τους Αδιέξοδο, αλλά κι εκείνο τον πάνκη, τον Άγη Καραπαλκάκη - μου θύμισε το όνομά του ο Διονύσης Γιατράς των VIPS - από την Ηλιούπολη, που έβγαινε και τραγουδούσε φορώντας πυτζάμες. Δεν έχω μάθει κάτι γι’ αυτόν έκτοτε. Όμως τώρα μπροστά μου βρίσκεται τώρα ο τραγουδιστής τους Τάκης Πολυχρονοπουλος. Μου είχε καθίσει από την πρώτη στιγμή το όνομά τους, είχε κάτι τραβηχτικό….
Η παρέα του «Ασύλου» έξω από το «Λαΐς»
Το Παρθενογένεσις ήταν ενδιαφέρων σαν όνομα και σαν έννοια. Θυμάμαι είχαμε βρεθεί ένα Πάσχα του ’79 σε ένα στουντιάκι στην Ηλιούπολη, όπου κάναμε πρόβες, και γράψαμε το Μανιφέστο. Η κλασική γραμμή εδώ είναι ότι στο παιχνίδι δεν υπάρχουν απαντήσεις, μόνο ερωτήσεις. Είναι ένα μότο, μια φιλοσοφία αν θες, μια γραμμή, που ακολουθώ έως σήμερα. Δεν μπορώ να σου δώσω μια απάντηση εκτός κι αν τη βρεις μόνο σου. Δεν μου αρέσει να καθοδηγώ κόσμο. Μ’ αρέσει να λέω την άποψή μου, αλλά από εκεί και πέρα να βγάζω ο καθένας τα δικά του συμπεράσματα. Γι’ αυτό οι Παρθενογένεσις δεν είναι το αξίωμα να συνεχίσουν ως συγκρότημα. Δεν ήταν η λύση να τα σπάσουμε όλα, αφού δεν ξέρω τι θα κάνουμε μετά αφού τα σπάσουμε. Αν πάμε πέραν της λογικής που λέει ότι μια σύγχρονη πολιτισμένη κοινωνία χρειάζεται μια ομάδα ενόπλων δυνάμεων που να προστατεύει τον πολίτη από τον πολίτη θα καταλάβεις πόσο πολιτισμένος είναι ο σύγχρονος κόσμος. Καταλαβαίνει ότι αν δεν υπάρχει αυτή η υπηρεσία θα φαγωθούμε μεταξύ μας. Αυτό φανερώνει, εν πρώτοις, το επίπεδο πολιτισμού του κόσμου αυτή την στιγμή. Αν το ξεπεράσουμε αυτό η στάση η δικιά λέει από την στιγμή που η κατάσταση ξεφεύγει από τον έλεγχο σε συγκρούσεις ομάδων μέσα στην κοινωνία, δεν μπορώ να πάω στο προσωπικό επίπεδο να δω εάν κάποιος είχε κάτι προηγούμενο με εκείνον και τον πλάκωσε ή τον σκότωσε. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι η κοινωνία, η αρχή ή αυτή η υπηρεσία που έχει το έργο αυτό να καταφέρει να μην φτάσει η κατάσταση αυτή εκτός ελέγχου και επιβάλει την τάξη με όπλα. Αν φθάσουμε σε αυτό το επίπεδο εγώ θα είμαι πολύ καλά. Δυστυχώς όμως νομίζω ότι έχουμε πολύ μεγάλο δρόμο για να φτάσουμε εκεί…».
Ο Τάκης Πολυχρονόπουλος στρίβει ένα τσιγάρο και θυμάται .Δίπλα του οι Θανάσης και Γιώργος Σκαρλάτος.
Ποια ήταν η έδρα των Παρθενογένεσις;
Γεννήθηκα στο Θησείο και μεγάλωσα στην περιοχή Ηλιούπολη, Καλαμάκι, Αγ. Δημήτριος. Ήμουν 16 χρονών, το 1976, κι έπαιζα με κάτι γκρουπάκια της γειτονιάς, το γκρουπ μου ήταν οι Crystal Faces. Παίζαμε σε κλαμπάκια της εποχής από το Rolling Stones μέχρι Moody Blues και Nights in White Satin. Σε ένα από αυτά τα κλαμπ, στα Κανάρια στην Ηλιούπολη, έπαιζαν οι Airball and the Makers, Κυψελιώτες. Δύο εξ αυτών, ο μπασίστας και ο ντράμερ ήρθαν στο διάλειμμα και μου είπαν: «θέλεις να τραγουδήσεις μαζί μας;». Ήταν πιο οργανωμένο συγκρότημα, είχαν και δικά τους κομμάτια και αποφάσισα να πάω μαζί τους. Μετά από ένα χρόνο μαζί τους θέλαμε να αλλάξουμε το στυλ μας και γίναμε οι Παρθενογένεσις».
Τάκης Πολυχρονόπουλος των Παρθενογένεσις
Γιατί πετάγατε πιπίλες στις συναυλίες σας; Σήμαινε κάτι;
Επειδή μας κυνηγούσε η ελίτ του παλιού ροκ και αποθάρρυναν τον κόσμο να έρθει σε μας, είτε με τσαμπουκάδες, είτε με διάφορα, εμείς λέγαμε με τον τρόπο μας στον κόσμο: μην πιπιλίσετε την καραμέλα αυτή!
Πώς τέλειωσε το πράγμα;
Μετά το 1984 άρχισα να φεύγω σιγά - σιγά από τη σκηνή και το ’86 έφυγα από την Ελλάδα για 20 χρόνια. Αρχικά πήγα σε μια φίλη στη Φλωρεντία και μετά στο Λονδίνο. Έκανα κι ένα break στο Παρίσι, για ένα χρόνο και άλλους 8-9 μήνες στη Λιέγη στο Βέλγιο. Όταν έφυγα από την Ελλάδα, τέρμα για μένα η μουσική.
Θανάσης και Γιώργος Σκαρλάτος, Τάκης Πολυχρονόπουλος, Θοδωρής Βλαχάκης, Λούης Κοντούλης.
Πώς εισχώρησαν στο punk εθνικιστικά στοιχεία, ενώ ή αρχική του μορφή ήταν ένα καθαρά αντιεξουσιαστικό κίνημα;
Το punk από τη φύση του ήταν ακραίο. Είχε μαζευτεί κόσμος στο punk, μέσα από το οποίο εκφραζόταν η αμφισβήτηση. Προσωπικά δεν θεωρώ τον εαυτό μου πολιτικοποιημένο το 1980-81 που ξεκίνησαν οι Stress. Απλά ακούγαμε μουσική. Κυρίως Sex Pistols. Από εκεί και πέρα, όπως εξελίσσεται το πράγμα στους χώρους που παίζαμε, μαζευτήκανε διάφορα άτομα από όλες τις φάσεις. Χουλιγκάνια, φασίστες, αναρχικοί… όλοι. Μοιραία κάποια στιγμή ήρθε μια σύγκρουση μέσα στο πράγμα. To punk γενικά είχε ένα λαϊκίστικο χαρακτήρα. Και στα μαγαζιά που παίζαμε, όπως στην Αρετούσα, έρχονταν λαϊκός κόσμος, που περιείχε αυτά τα στοιχεία, όπως τους Skinheads. Θεωρώ ότι ήταν κάπως πιο ανώριμο το όλο πράγμα. Δεν ήταν συνειδητό. Όπως και τώρα, όλες οι ηλικίες από τα 16 κι έπειτα γουστάρουν δυνατή μουσική. Δεν ερμηνεύεται αυτό. Γιατί το κάνεις; Ποιος είναι ο λόγος; Και αυτό εξελίσσεται. Το punk δεν είναι μουσική πια, είναι κίνημα. Στην επανεμφάνισή μας είχαμε προτάσεις να παίξουμε σε συναυλίες συμπαράστασης, για φυλακισμένους, να μαζέψουμε χρήματα για κοινωνικούς σκοπούς, για διάφορα τέτοια πράγματα. Να το ξεκαθαρίσω. Οι Stress δεν ήταν αναρχοαυτόνομη μπάντα. Είχαμε μια αναζήτηση ως προς τις αξίες που πιστεύαμε, αμφισβητούσαμε διάφορα όπως τον στρατό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είμαι αναρχικός. Μπορεί να ταυτιστήκαμε… Δεν σου κρύβω ότι είμαστε φιλικοί με το χώρο και όποτε μας φωνάξανε να παίξουμε για κάποιο σκοπό πήγαμε. Και παλιά που κάναμε συναυλίες, στα 80ς, παίζαμε με τον Σιδηρόπουλο και τον Άσιμο.
Πού ήταν η έδρα των Stress;
Οι πρόβες μας γίνονταν στο Ελληνικό. Εγώ έχει γεννηθεί στο κέντρο, στον Άη Γιάννη, στη Γούβα, κοντά στο Α Νεκροταφείο. Ο χώρος που προσφερόταν να κάνουμε πρόβες ήταν στο υπόγειο του μπασίστα, στο Ελληνικό.
Ο Πήγασος τι είχε κι ήταν τόσο ιδιαίτερος χώρος;
Μια φορά παίξαμε στον Πήγασο, μέχρι το δεύτερο κομμάτι! Ήταν μια τρύπα στα Εξάρχεια, Τηλεμάχου 13, δίπλα από το 5ο αστυνομικό τμήμα και κάθε μέρα υπήρχε live. Εκεί έγιναν γνωστοί οι Last Drive. Είχε ηχογραφηθεί και μια κασέτα με συγκροτήματα που έπαιζαν στον Πήγασο. Από εκεί βγήκαν καλοί κιθαρίστες, καλοί μπασίστες, βγήκαν καλές μπάντες. Άνοιξε το 1984. Την ίδια εποχή με τον Πήγασο, άνοιξε και το Σκιάχτρο στην Καστέλλα, στον Πειραιά, λαϊβάδικο…
Θανάσης Γιαννόπουλος (σεναριογράφος - μουσική έρευνα: Εδώ δεν Υπάρχει Άσυλο): Με τους Stress ήμουν στην ίδια γειτονιά. Μεγαλώνοντας η δική μου φουρνιά πήγαινε προς τα Εξάρχεια. Εκείνη την εποχή live χώρος υπήρχε μόνο ο Πήγασος και το Αν, όπου έπαιζαν πιο παλιοροκάδες. Το φοβερό με τον Πήγασο ήταν ότι έβλεπες πολλά διαφορετικά πράγματα μέσα στο ίδιο μαγαζί που επειδή όλοι εκεί ήταν μια παρέα, ποτέ το συγκρότημα δεν έβγαινε λειψό. Υπήρχαν πάντα ένα-δυο κιθαρίστες έτοιμοι να παίξουν τα κομμάτια του άλλου κι έτσι έκαναν στην κυριολεξία μια σκηνή εκεί. Υπήρχε για παράδειγμα ο Ντρενογιάννης που έπαιζε παντού με όλους! Συγκροτήματα σαν τους Stress ήταν από άλλη χώρα! Δηλαδή οι Stress που έπαιζαν νότια, για να κατέβουν κέντρο, άντε κατεβαίναμε 2-30 άτομα μαζί και ήταν σαν μια απόβαση! Από την άλλη πλευρά, στην Κυψέλη, ήταν μαζεμένοι όλοι η Creep (εν. Creep Records, τα συγκροτήματα της ανεξάρτητης εταιρίας και οι φίλοι τους).
Γιάννης Παναγόπουλος (Μουσικός Δημοσιογράφος, Fractal): Στα Πατήσια υπήρχε η Μουσική Αποθήκη, όπου έπαιζαν οι South Of No North και οι Yell-O Yell. Κυρίως αυτοί οι δύο. Αλλά και οι Ex-Humans και οι Villa 21.
Λούης Κοντούλης - Νίκος Αγγελής
Λούης Κοντούλης: Στο σχέδιο της Μελίνας Μερκούρη να κλείσει τα μαγαζιά στην Πλάκα είχε να κάνει και με άλλα πράγματα. Από το 1980 έως το 1983-4 που έχει σκάσει γενικά το punk, το new wave, παίζει πολύ μουσική που είναι ανεξέλεγκτη και διάχυτη. Είχαμε στην Ηλιούπολη το Paranoid, στέκια άλλα στον Πειραιά. Όμως ήθελε να το γκετοποιήσει το πράγμα και να το φέρει στα Εξάρχεια, για να είναι πιο ελεγχόμενο. Έτσι όλη η φάση φεύγει από την Πλάκα και πάει στα Εξάρχεια.
Θανάσης Γιαννόπουλος: Ο Πήγασος δεν έβαζε γκρουπ που έπαιζαν με ελληνικό στίχο, όπως οι Stress γιατί ήταν δίπλα το αστυνομικό τμήμα. Θα βουτάγανε τους πάνκηδες αμέσως για εξακρίβωση. Και η Γενιά του Χάους που εμφανιζόταν στον Πήγασο, έπαιζε με άλλο όνομα! Όσοι έπαιζαν punk δεν μπορούσαν να παίξουν εκεί μέσα. Έπαιζαν σε φεστιβαλάκια, στο Λόφο του Στρέφη, στις καταλείψεις. Με το που κλείσαν την Πλάκα, για μένα το punk τέλειωσε εκεί πέρα… δεν είχε μετά χώρο ενιαίο να παίξει.
Θανάσης Γιαννόπουλος - Λούης Κοντούλης
Λούης Κοντούλης: Αυτό που εξελίσσεται μετά το ’85 όσον αφορά το punk έχει άλλη διάσταση. Έχει να κάνει με την αναρχία… Πρωτοάκουσα punk το 1979, όταν πήρα το δίσκο των Clash «London Calling» μόλις κυκλοφόρησε, στην ώρα του. Δεν μ’ άρεσε. Μ’ άρεσε αργότερα όταν ωρίμασα και είναι από τους καλύτερούς μου δίσκους. Εκείνη την εποχή στην Ελλάδα κυριαρχεί το πολιτικό τραγούδι. Υπάρχει ο Μάνος Λοΐζος, τέτοιου είδους καλλιτέχνες. Δεν είναι τυχαίο που τα κομμάτια μας έχουν το χαρακτήρα του πολιτικού τραγουδιού. Εγώ, το λέω εφηβική αναρχία!
Θανάσης Γιαννόπουλος: Περισσότερο κι απ’ τους Sex Pistols, μου άρεσαν οι Stiff Little Fingers, και εξακολουθούν να μου αρέσουν! Κατέβασα το καινούργιο δίσκο τους και παίζουν το ίδιο πράγμα που παίζαν τότε. Είναι ωραίο, το παίζουν καλύτερα… Δεν ακούγεται! Κάπου λες, παίξε κάτι διαφορετικό, άλλαξε το λίγο. Για μένα δεν είναι τυχαίο που τα μεγάλα συγκροτήματα του punk αλλάξανε.
Η Άντα Λαμπάρα των Villa 21 σε σκηνή της ταινίας
Τάσος Χρονόπουλος: Αυτό είναι καθαρά μουσικό θέμα, δεν έχει να κάνει με ιδεολογίες. Από την στιγμή που ένας καλλιτέχνης έχει ένα αστέρι και λάμπει για ένα διάστημα, τελειώνει κάποτε. Είναι από εκεί μέχρι εκεί. Όπως στο μυθιστόρημα του Ντικ με μουσική του Βαγγέλη Παπαθανασίου, το Blade Runner. Όπως και ο Bowie ή ο Iggy Pop βγάλανε τραγούδια εκ των υστέρων τα οποία ήταν φόλα.
Θανάσης Γιαννόπουλος: Τα συγκροτήματα που το γυρίσανε, όπως οι Clash, εκεί που καταλήξανε, είναι τελείως διαφορετικό από αυτό που ξεκινήσανε. Και μετά τους Sex Pistols τι έμεινε; Ο Rotten με τους Public Image. Ήταν εντελώς διαφορετικό αυτό που έκανε. Και συνέχισε… όσο για τους στίχους του για μένα είναι ίδιοι.
Δυσκολευτήκατε για να βρείτε όλους αυτούς τους μουσικούς που συγκεντρώσατε για τις ανάγκες της ταινίας;
Θανάσης Γιαννόπουλος: Δύσκολο δεν ήταν… τελικά. Με τη βοήθεια του facebook, αλλά και ότι οι περισσότεροι ήταν σε κάποια γκρουπ ήταν πολύ βολικό, συν του ότι ο Λούης μου έφερε την μισή σκηνή! Ήμασταν επίσης τυχεροί γιατί πολλοί έκαναν επανεκδόσεις κάποιων δίσκων, όπως οι Χωρίς Περιδέραιο. Βέβαια, υπήρξαν και άτομα, όπως ο Βασίλης Τζαβάρας από τους Anti Troppau Council που ζει στην Σύρο που δεν κατάφερε να έρθει. Το δύσκολο ήταν όλη αυτή η ιστορία να ‘ρθει και να κάτσει. Να στηθεί όλο αυτό το concept. Ήταν πολύ διαφορετικά άτομα που έπρεπε να τα βάλεις ώστε να μην είναι σαν δέκα διαφορετικά κομματάκια, αλλά να τα βάλεις σε ένα ενιαίο κομμάτι. Δεν ήμαστε μια παρέα που κάναμε μια ταινία. Τα περισσότερα άτομα είχαν τριάντα χρόνια να βρεθούν…! Η επιτυχία είναι ότι φαίνονται στην ταινία σαν μια παρέα.
Πότε ξεκίνησαν τα γυρίσματα;
Το 2012 και αν δεν κάναμε την συναυλία στο Gagarin 205 (υποστηρίχθηκε οικονομικά η ταινία) ακόμη δεν θα είχε ολοκληρωθεί. Ξεκινήσαμε μόνοι μας, μαζεύαμε ότι χρήματα βρίσκαμε για να πληρώσουμε κάνα ηχολήπτη και για να κάνουμε κάποιο γύρισμα έπρεπε πρώτα να κάνουμε μια αποταμίευση κι έτσι πηγαίναμε με ρυθμό… ένα γύρισμα το μήνα! Άντε, στις καλές περιπτώσεις, δύο! Σε πολλά γυρίσματα βγήκαν όλοι μαζί γιατί δεν είχαμε χρήματα να κάνουμε γύρισμα για τον καθένα ξεχωριστά. Όπως στην σκηνή του Πήγασου.
Χωρίς Περιδέραιο - Cine Kerameikos 12/12/2015 last gig
«Ό,τι παίζαμε τότε νοιώθαμε ότι είναι τόσο ανώφελο που το κάνουμε πραγματικά μέχρι αύριο. Δεν το κάναμε για να μείνει κάτι» - Χωρίς Περιδέραιο
Η εβδομάδα που πέρασε σημαδεύτηκε από την οδυνηρή απώλεια του 55χρονου Νίκου Αγγελή, ιθύνοντος νου του cult συγκροτήματος Χωρίς Περιδέραιο που έβαλε τη σφραγίδα του στα ταλαιπωρημένα, αλλά ηρωικά 80ς στην ανεξάρτητη σκηνή της χώρας.
Ο Νίκος Αγγελής εκείνο το απόγευμα ήταν παρών, ως συνήθως, διακριτικά στο σινεμά «Λαΐς», στην πρεμιέρα της ταινίας «Εδώ Δεν Υπάρχει Άσυλο» του Μιχάλη Καφαντάρη, το 2015, που κατέγραψε τα μουσικά 80ς στην Ελλάδα. Έφυγε γρήγορα, αλλά έμειναν εκεί αρκετοί από τους πρωταγωνιστές της ταινίας, μουσικοί που έγραψε ο καθένας τη δική του ιστορία, μέσα από τα συγκροτήματα που συμμετείχαν.
Νίκος Αγγελής, Παντελής Πετρονικολός, τα ιδρυτικά μέλη των Χωρίς Περιδέραιο
Έτσι ανοίξαμε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση με μουσικούς - πρωταγωνιστές της σκληρής εποχής αυτής των 80ς για τα συγκροτήματα punk, post punk, new wave στην Ελλάδα, με νωπές ακόμη τις εντυπώσεις. Μια ανέκδοτη συνέντευξη.
Στην παρέα μας ήταν επίσης η ηθοποιός Όλγα Παπαδημητρίου, η «κοπέλα που την σπρώχνουν στην ταινία και μασάει κασέτες», όπως λέει ο Θανάσης Γιαννόπουλος, αλλά και η Βάσω Καμαράτου «που την είχα δει στο θέατρο και ήταν εντυπωσιακή, έβγαζε αυτή την επιθετικότητα που ήθελα», όπως ανέφερε επίσης ο σεναριογράφος και μουσικός ερευνητής της ταινίας «Εδώ Δεν Υπάρχει Άσυλο». Μια ταινία αφιερωμένη σε όσους έφυγαν νωρίς γιατί «ήταν πολύ γρήγοροι για να ζήσουν και πολύ νέοι για να πεθάνουν».
Μαζί μας ήταν ο φίλος μουσικός δημοσιογράφος Γιάννης Παναγόπουλος που έχει ζήσει έντονα τα 80ς, ο πάνκης Λούης Κοντούλης, κιθάρα - φωνή στους Stress, ο κοσμοπολίτης leader των Παρθενογένεσις, Τάκης Πολυχρονόπουλος, οι Θοδωρής Βλαχάκης και Γιώργος Σκαρλάτος, ιδρυτικά μέλη των Magic de Spell και ο Θανάσης Σκαρλάτος, συνεργάτης του γκρουπ.
Τους Παρθενογένεσις τους θυμάμαι από μια συναυλία με τη συμμετοχή πολλών συγκροτημάτων στο γήπεδο του Πανιωνίου το 1980. Ήταν ίσως η μοναδική που έγινε σε γήπεδο ποδοσφαίρου τότε με καινούργια συγκροτήματα, όπως οι Apocalypsis, αλλά και παλιότερα όπως ο Ηρακλής και η Λερναία Ύδρα και μάλιστα μπροστά σε τόσο κόσμο. Ήμουν 13 ετών και το ‘σκασα από το σπίτι για να πάω να τη δω. Όπως θυμάμαι και τα μουσικά πρωινά στο μπάσκετ του Μίλωνα στη Ν. Σμύρνη τους Χαλανδριώτες, Χωρίς Περιδέραιο, τους Αδιέξοδο, αλλά κι εκείνο τον πάνκη, τον Άγη Καραπαλκάκη - μου θύμισε το όνομά του ο Διονύσης Γιατράς των VIPS - από την Ηλιούπολη, που έβγαινε και τραγουδούσε φορώντας πυτζάμες. Δεν έχω μάθει κάτι γι’ αυτόν έκτοτε. Όμως τώρα μπροστά μου βρίσκεται τώρα ο τραγουδιστής τους Τάκης Πολυχρονοπουλος. Μου είχε καθίσει από την πρώτη στιγμή το όνομά τους, είχε κάτι τραβηχτικό….
Η παρέα του «Ασύλου» έξω από το «Λαΐς»
Τάκης Πολυχρονόπουλος (Παρθενογένεσις)
Το Παρθενογένεσις ήταν ενδιαφέρων σαν όνομα και σαν έννοια. Θυμάμαι είχαμε βρεθεί ένα Πάσχα του ’79 σε ένα στουντιάκι στην Ηλιούπολη, όπου κάναμε πρόβες, και γράψαμε το Μανιφέστο. Η κλασική γραμμή εδώ είναι ότι στο παιχνίδι δεν υπάρχουν απαντήσεις, μόνο ερωτήσεις. Είναι ένα μότο, μια φιλοσοφία αν θες, μια γραμμή, που ακολουθώ έως σήμερα. Δεν μπορώ να σου δώσω μια απάντηση εκτός κι αν τη βρεις μόνο σου. Δεν μου αρέσει να καθοδηγώ κόσμο. Μ’ αρέσει να λέω την άποψή μου, αλλά από εκεί και πέρα να βγάζω ο καθένας τα δικά του συμπεράσματα. Γι’ αυτό οι Παρθενογένεσις δεν είναι το αξίωμα να συνεχίσουν ως συγκρότημα. Δεν ήταν η λύση να τα σπάσουμε όλα, αφού δεν ξέρω τι θα κάνουμε μετά αφού τα σπάσουμε. Αν πάμε πέραν της λογικής που λέει ότι μια σύγχρονη πολιτισμένη κοινωνία χρειάζεται μια ομάδα ενόπλων δυνάμεων που να προστατεύει τον πολίτη από τον πολίτη θα καταλάβεις πόσο πολιτισμένος είναι ο σύγχρονος κόσμος. Καταλαβαίνει ότι αν δεν υπάρχει αυτή η υπηρεσία θα φαγωθούμε μεταξύ μας. Αυτό φανερώνει, εν πρώτοις, το επίπεδο πολιτισμού του κόσμου αυτή την στιγμή. Αν το ξεπεράσουμε αυτό η στάση η δικιά λέει από την στιγμή που η κατάσταση ξεφεύγει από τον έλεγχο σε συγκρούσεις ομάδων μέσα στην κοινωνία, δεν μπορώ να πάω στο προσωπικό επίπεδο να δω εάν κάποιος είχε κάτι προηγούμενο με εκείνον και τον πλάκωσε ή τον σκότωσε. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι η κοινωνία, η αρχή ή αυτή η υπηρεσία που έχει το έργο αυτό να καταφέρει να μην φτάσει η κατάσταση αυτή εκτός ελέγχου και επιβάλει την τάξη με όπλα. Αν φθάσουμε σε αυτό το επίπεδο εγώ θα είμαι πολύ καλά. Δυστυχώς όμως νομίζω ότι έχουμε πολύ μεγάλο δρόμο για να φτάσουμε εκεί…».
Ο Τάκης Πολυχρονόπουλος στρίβει ένα τσιγάρο και θυμάται .Δίπλα του οι Θανάσης και Γιώργος Σκαρλάτος.
Ποια ήταν η έδρα των Παρθενογένεσις;
Γεννήθηκα στο Θησείο και μεγάλωσα στην περιοχή Ηλιούπολη, Καλαμάκι, Αγ. Δημήτριος. Ήμουν 16 χρονών, το 1976, κι έπαιζα με κάτι γκρουπάκια της γειτονιάς, το γκρουπ μου ήταν οι Crystal Faces. Παίζαμε σε κλαμπάκια της εποχής από το Rolling Stones μέχρι Moody Blues και Nights in White Satin. Σε ένα από αυτά τα κλαμπ, στα Κανάρια στην Ηλιούπολη, έπαιζαν οι Airball and the Makers, Κυψελιώτες. Δύο εξ αυτών, ο μπασίστας και ο ντράμερ ήρθαν στο διάλειμμα και μου είπαν: «θέλεις να τραγουδήσεις μαζί μας;». Ήταν πιο οργανωμένο συγκρότημα, είχαν και δικά τους κομμάτια και αποφάσισα να πάω μαζί τους. Μετά από ένα χρόνο μαζί τους θέλαμε να αλλάξουμε το στυλ μας και γίναμε οι Παρθενογένεσις».
Τάκης Πολυχρονόπουλος των Παρθενογένεσις
Γιατί πετάγατε πιπίλες στις συναυλίες σας; Σήμαινε κάτι;
Επειδή μας κυνηγούσε η ελίτ του παλιού ροκ και αποθάρρυναν τον κόσμο να έρθει σε μας, είτε με τσαμπουκάδες, είτε με διάφορα, εμείς λέγαμε με τον τρόπο μας στον κόσμο: μην πιπιλίσετε την καραμέλα αυτή!
Πώς τέλειωσε το πράγμα;
Μετά το 1984 άρχισα να φεύγω σιγά - σιγά από τη σκηνή και το ’86 έφυγα από την Ελλάδα για 20 χρόνια. Αρχικά πήγα σε μια φίλη στη Φλωρεντία και μετά στο Λονδίνο. Έκανα κι ένα break στο Παρίσι, για ένα χρόνο και άλλους 8-9 μήνες στη Λιέγη στο Βέλγιο. Όταν έφυγα από την Ελλάδα, τέρμα για μένα η μουσική.
Θανάσης και Γιώργος Σκαρλάτος, Τάκης Πολυχρονόπουλος, Θοδωρής Βλαχάκης, Λούης Κοντούλης.
Λούης Κοντούλης (Stress)
Πώς εισχώρησαν στο punk εθνικιστικά στοιχεία, ενώ ή αρχική του μορφή ήταν ένα καθαρά αντιεξουσιαστικό κίνημα;
Το punk από τη φύση του ήταν ακραίο. Είχε μαζευτεί κόσμος στο punk, μέσα από το οποίο εκφραζόταν η αμφισβήτηση. Προσωπικά δεν θεωρώ τον εαυτό μου πολιτικοποιημένο το 1980-81 που ξεκίνησαν οι Stress. Απλά ακούγαμε μουσική. Κυρίως Sex Pistols. Από εκεί και πέρα, όπως εξελίσσεται το πράγμα στους χώρους που παίζαμε, μαζευτήκανε διάφορα άτομα από όλες τις φάσεις. Χουλιγκάνια, φασίστες, αναρχικοί… όλοι. Μοιραία κάποια στιγμή ήρθε μια σύγκρουση μέσα στο πράγμα. To punk γενικά είχε ένα λαϊκίστικο χαρακτήρα. Και στα μαγαζιά που παίζαμε, όπως στην Αρετούσα, έρχονταν λαϊκός κόσμος, που περιείχε αυτά τα στοιχεία, όπως τους Skinheads. Θεωρώ ότι ήταν κάπως πιο ανώριμο το όλο πράγμα. Δεν ήταν συνειδητό. Όπως και τώρα, όλες οι ηλικίες από τα 16 κι έπειτα γουστάρουν δυνατή μουσική. Δεν ερμηνεύεται αυτό. Γιατί το κάνεις; Ποιος είναι ο λόγος; Και αυτό εξελίσσεται. Το punk δεν είναι μουσική πια, είναι κίνημα. Στην επανεμφάνισή μας είχαμε προτάσεις να παίξουμε σε συναυλίες συμπαράστασης, για φυλακισμένους, να μαζέψουμε χρήματα για κοινωνικούς σκοπούς, για διάφορα τέτοια πράγματα. Να το ξεκαθαρίσω. Οι Stress δεν ήταν αναρχοαυτόνομη μπάντα. Είχαμε μια αναζήτηση ως προς τις αξίες που πιστεύαμε, αμφισβητούσαμε διάφορα όπως τον στρατό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είμαι αναρχικός. Μπορεί να ταυτιστήκαμε… Δεν σου κρύβω ότι είμαστε φιλικοί με το χώρο και όποτε μας φωνάξανε να παίξουμε για κάποιο σκοπό πήγαμε. Και παλιά που κάναμε συναυλίες, στα 80ς, παίζαμε με τον Σιδηρόπουλο και τον Άσιμο.
Πού ήταν η έδρα των Stress;
Οι πρόβες μας γίνονταν στο Ελληνικό. Εγώ έχει γεννηθεί στο κέντρο, στον Άη Γιάννη, στη Γούβα, κοντά στο Α Νεκροταφείο. Ο χώρος που προσφερόταν να κάνουμε πρόβες ήταν στο υπόγειο του μπασίστα, στο Ελληνικό.
Ο Πήγασος τι είχε κι ήταν τόσο ιδιαίτερος χώρος;
Μια φορά παίξαμε στον Πήγασο, μέχρι το δεύτερο κομμάτι! Ήταν μια τρύπα στα Εξάρχεια, Τηλεμάχου 13, δίπλα από το 5ο αστυνομικό τμήμα και κάθε μέρα υπήρχε live. Εκεί έγιναν γνωστοί οι Last Drive. Είχε ηχογραφηθεί και μια κασέτα με συγκροτήματα που έπαιζαν στον Πήγασο. Από εκεί βγήκαν καλοί κιθαρίστες, καλοί μπασίστες, βγήκαν καλές μπάντες. Άνοιξε το 1984. Την ίδια εποχή με τον Πήγασο, άνοιξε και το Σκιάχτρο στην Καστέλλα, στον Πειραιά, λαϊβάδικο…
Θανάσης Γιαννόπουλος (σεναριογράφος - μουσική έρευνα: Εδώ δεν Υπάρχει Άσυλο): Με τους Stress ήμουν στην ίδια γειτονιά. Μεγαλώνοντας η δική μου φουρνιά πήγαινε προς τα Εξάρχεια. Εκείνη την εποχή live χώρος υπήρχε μόνο ο Πήγασος και το Αν, όπου έπαιζαν πιο παλιοροκάδες. Το φοβερό με τον Πήγασο ήταν ότι έβλεπες πολλά διαφορετικά πράγματα μέσα στο ίδιο μαγαζί που επειδή όλοι εκεί ήταν μια παρέα, ποτέ το συγκρότημα δεν έβγαινε λειψό. Υπήρχαν πάντα ένα-δυο κιθαρίστες έτοιμοι να παίξουν τα κομμάτια του άλλου κι έτσι έκαναν στην κυριολεξία μια σκηνή εκεί. Υπήρχε για παράδειγμα ο Ντρενογιάννης που έπαιζε παντού με όλους! Συγκροτήματα σαν τους Stress ήταν από άλλη χώρα! Δηλαδή οι Stress που έπαιζαν νότια, για να κατέβουν κέντρο, άντε κατεβαίναμε 2-30 άτομα μαζί και ήταν σαν μια απόβαση! Από την άλλη πλευρά, στην Κυψέλη, ήταν μαζεμένοι όλοι η Creep (εν. Creep Records, τα συγκροτήματα της ανεξάρτητης εταιρίας και οι φίλοι τους).
Γιάννης Παναγόπουλος (Μουσικός Δημοσιογράφος, Fractal): Στα Πατήσια υπήρχε η Μουσική Αποθήκη, όπου έπαιζαν οι South Of No North και οι Yell-O Yell. Κυρίως αυτοί οι δύο. Αλλά και οι Ex-Humans και οι Villa 21.
Λούης Κοντούλης - Νίκος Αγγελής
Λούης Κοντούλης: Στο σχέδιο της Μελίνας Μερκούρη να κλείσει τα μαγαζιά στην Πλάκα είχε να κάνει και με άλλα πράγματα. Από το 1980 έως το 1983-4 που έχει σκάσει γενικά το punk, το new wave, παίζει πολύ μουσική που είναι ανεξέλεγκτη και διάχυτη. Είχαμε στην Ηλιούπολη το Paranoid, στέκια άλλα στον Πειραιά. Όμως ήθελε να το γκετοποιήσει το πράγμα και να το φέρει στα Εξάρχεια, για να είναι πιο ελεγχόμενο. Έτσι όλη η φάση φεύγει από την Πλάκα και πάει στα Εξάρχεια.
Θανάσης Γιαννόπουλος: Ο Πήγασος δεν έβαζε γκρουπ που έπαιζαν με ελληνικό στίχο, όπως οι Stress γιατί ήταν δίπλα το αστυνομικό τμήμα. Θα βουτάγανε τους πάνκηδες αμέσως για εξακρίβωση. Και η Γενιά του Χάους που εμφανιζόταν στον Πήγασο, έπαιζε με άλλο όνομα! Όσοι έπαιζαν punk δεν μπορούσαν να παίξουν εκεί μέσα. Έπαιζαν σε φεστιβαλάκια, στο Λόφο του Στρέφη, στις καταλείψεις. Με το που κλείσαν την Πλάκα, για μένα το punk τέλειωσε εκεί πέρα… δεν είχε μετά χώρο ενιαίο να παίξει.
Θανάσης Γιαννόπουλος - Λούης Κοντούλης
Λούης Κοντούλης: Αυτό που εξελίσσεται μετά το ’85 όσον αφορά το punk έχει άλλη διάσταση. Έχει να κάνει με την αναρχία… Πρωτοάκουσα punk το 1979, όταν πήρα το δίσκο των Clash «London Calling» μόλις κυκλοφόρησε, στην ώρα του. Δεν μ’ άρεσε. Μ’ άρεσε αργότερα όταν ωρίμασα και είναι από τους καλύτερούς μου δίσκους. Εκείνη την εποχή στην Ελλάδα κυριαρχεί το πολιτικό τραγούδι. Υπάρχει ο Μάνος Λοΐζος, τέτοιου είδους καλλιτέχνες. Δεν είναι τυχαίο που τα κομμάτια μας έχουν το χαρακτήρα του πολιτικού τραγουδιού. Εγώ, το λέω εφηβική αναρχία!
Θανάσης Γιαννόπουλος: Περισσότερο κι απ’ τους Sex Pistols, μου άρεσαν οι Stiff Little Fingers, και εξακολουθούν να μου αρέσουν! Κατέβασα το καινούργιο δίσκο τους και παίζουν το ίδιο πράγμα που παίζαν τότε. Είναι ωραίο, το παίζουν καλύτερα… Δεν ακούγεται! Κάπου λες, παίξε κάτι διαφορετικό, άλλαξε το λίγο. Για μένα δεν είναι τυχαίο που τα μεγάλα συγκροτήματα του punk αλλάξανε.
Η Άντα Λαμπάρα των Villa 21 σε σκηνή της ταινίας
Τάσος Χρονόπουλος: Αυτό είναι καθαρά μουσικό θέμα, δεν έχει να κάνει με ιδεολογίες. Από την στιγμή που ένας καλλιτέχνης έχει ένα αστέρι και λάμπει για ένα διάστημα, τελειώνει κάποτε. Είναι από εκεί μέχρι εκεί. Όπως στο μυθιστόρημα του Ντικ με μουσική του Βαγγέλη Παπαθανασίου, το Blade Runner. Όπως και ο Bowie ή ο Iggy Pop βγάλανε τραγούδια εκ των υστέρων τα οποία ήταν φόλα.
Θανάσης Γιαννόπουλος: Τα συγκροτήματα που το γυρίσανε, όπως οι Clash, εκεί που καταλήξανε, είναι τελείως διαφορετικό από αυτό που ξεκινήσανε. Και μετά τους Sex Pistols τι έμεινε; Ο Rotten με τους Public Image. Ήταν εντελώς διαφορετικό αυτό που έκανε. Και συνέχισε… όσο για τους στίχους του για μένα είναι ίδιοι.
Δυσκολευτήκατε για να βρείτε όλους αυτούς τους μουσικούς που συγκεντρώσατε για τις ανάγκες της ταινίας;
Θανάσης Γιαννόπουλος: Δύσκολο δεν ήταν… τελικά. Με τη βοήθεια του facebook, αλλά και ότι οι περισσότεροι ήταν σε κάποια γκρουπ ήταν πολύ βολικό, συν του ότι ο Λούης μου έφερε την μισή σκηνή! Ήμασταν επίσης τυχεροί γιατί πολλοί έκαναν επανεκδόσεις κάποιων δίσκων, όπως οι Χωρίς Περιδέραιο. Βέβαια, υπήρξαν και άτομα, όπως ο Βασίλης Τζαβάρας από τους Anti Troppau Council που ζει στην Σύρο που δεν κατάφερε να έρθει. Το δύσκολο ήταν όλη αυτή η ιστορία να ‘ρθει και να κάτσει. Να στηθεί όλο αυτό το concept. Ήταν πολύ διαφορετικά άτομα που έπρεπε να τα βάλεις ώστε να μην είναι σαν δέκα διαφορετικά κομματάκια, αλλά να τα βάλεις σε ένα ενιαίο κομμάτι. Δεν ήμαστε μια παρέα που κάναμε μια ταινία. Τα περισσότερα άτομα είχαν τριάντα χρόνια να βρεθούν…! Η επιτυχία είναι ότι φαίνονται στην ταινία σαν μια παρέα.
Πότε ξεκίνησαν τα γυρίσματα;
Το 2012 και αν δεν κάναμε την συναυλία στο Gagarin 205 (υποστηρίχθηκε οικονομικά η ταινία) ακόμη δεν θα είχε ολοκληρωθεί. Ξεκινήσαμε μόνοι μας, μαζεύαμε ότι χρήματα βρίσκαμε για να πληρώσουμε κάνα ηχολήπτη και για να κάνουμε κάποιο γύρισμα έπρεπε πρώτα να κάνουμε μια αποταμίευση κι έτσι πηγαίναμε με ρυθμό… ένα γύρισμα το μήνα! Άντε, στις καλές περιπτώσεις, δύο! Σε πολλά γυρίσματα βγήκαν όλοι μαζί γιατί δεν είχαμε χρήματα να κάνουμε γύρισμα για τον καθένα ξεχωριστά. Όπως στην σκηνή του Πήγασου.
Χωρίς Περιδέραιο - Cine Kerameikos 12/12/2015 last gig
