Ηλίας Βουδούρης – «Δεν είναι “greek salad” ο Ζορμπάς»

O μαέστρος Ηλίας Βουδούρης, που θα διευθύνει την Κυριακή 29 Ιουνίου το «Ζορμπά» του Μίκη Θεοδωράκη με τη Μαρία Φαραντούρη στο τραγούδι, παρουσιασμένο από το Μπαλέτο της Λυρικής Σκηνής,
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
στο Καλλιμάρμαρο, μιλά στην Ευάννα Βενάρδου για την Ελευθεροτυπία.

«Ο Ζορμπάς του Θεοδωράκη μιλά για τη χαρά. Για την ελπίδα, τη νοσταλγία, την προσφυγιά. Για την Ελευθερία. Ας ξεχάσουμε λοιπόν για λίγο τα τουριστικά μαγαζιά τύπου Zorbas και greek salad στα νησιά. Κι ας δούμε την ουσία του έργου», λέει ο Ηλίας Βουδούρης.

Πόσες επαναλήψεις «σηκώνει» ο «Ζορμπάς»; αναρωτιόμασταν μαθαίνοντας την είδηση. Η απόλυτα αναγνωρίσιμη μελωδία του Μίκη Θεοδωράκη μοιάζει σταθερή αξία, κι ας έχει «φθαρεί» ως το απόλυτο ελληνικό στερεότυπο.

Το έργο θα παρουσιαστεί στο Καλλιμάρμαρο, την Κυριακή στις 9 μ.μ., από το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Πρόκειται για μια παραγωγή, βασισμένη στην κλασική χορογραφία και το λιμπρέτο του Λόρκα Μασίν. Και στοιχηματίζουμε πως θα είναι πολλοί οι τουρίστες που θα θελήσουν να βιώσουν τη συμφωνική βερσιόν μιας μελωδίας που έχει ταυτιστεί διεθνώς με τη νεότερη Ελλάδα.

Το έργο έχει παρουσιαστεί σε 30 χώρες, μέχρι και στην Κίνα. Οι Κινέζοι, σύμφωνα με τον Ηλία Βουδούρη, «αρχικά κάθονταν σιωπηλοί και ανέκφραστοι -σαν να βλέπεις μάσκες. Κι ύστερα η μελωδία άρχισε να τους συνεπαίρνει. Άνοιγαν διάπλατα τα μάτια τους και χτυπούσαν παλαμάκια. Στη δε Ιταλία, όπου διηύθυνα το έργο στη Ρώμη, οι Ιταλοί δεν χειροκροτούσαν. Ποδοκροτούσαν. Νιώθαμε το κτήριο να τρέμει».

Ο λογοτεχνικός ήρωας του μυθιστορήματος «Ο βίος και η πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά», του Νίκου Καζαντζάκη, ζωντανεύει και πάλι μετά την ομώνυμη οσκαρική ταινία του Κακογιάννη με τον Αντονι Κουίν. Ο Αμερικανός χορογράφος Μασίν, θυμίζουμε, ήταν αυτός που έπεισε τον Θεοδωράκη να φτιάξει μια συμφωνική εκδοχή του έργου, που πρωτοανέβηκε στην Αρένα της Βερόνας το 1990 με 18.000 θεατές.

Ο συνθέτης, για το μπαλέτο, επέλεξε διάφορα αποσπάσματα έργων του. Ανάμεσά τους και η συμφωνική σουίτα «Η ελληνική αποκριά».

Πόσο «λειτουργεί» αλήθεια η συμφωνική εκδοχή ενός έργου που γνωρίσαμε κυρίως από το πασίγνωστο συρτάκι; «Σας πληροφορώ πως το τελικό συρτάκι της ταινίας, με την ορχήστρα παίρνει άλλη διάσταση και γίνεται πολύ πιο εντυπωσιακό. Γνωρίζω καλά τον Θεοδωράκη και μπορώ να σας πω πως ό,τι γράφει έχει συμφωνικές διαστάσεις», υποστηρίζει ο Ηλ. Βουδούρης.

Εμείς οι Έλληνες, παρατηρεί ο μαέστρος, συχνά λέμε: «Ουφ, πάλι Ζορμπά θα ακούσουμε;». Αρκεί μια βόλτα στην Πλάκα για να δεις πώς η μελωδία λειτουργεί ως κράχτης για τους τουρίστες: «Σουβλάκι, μπουζούκι, συρτάκι. Σου βάζουν κι έναν παλιοενισχυτή κι ένα μπουζούκι και ακούς μια κακοπαιγμένη μελωδία... Πόσες τέτοιες βερσιόν δεν έχουμε ακούσει; Ας μην πάμε εκεί. Ας δούμε το έργο όπως πραγματικά είναι: έχει μια διονυσιακή επίδραση. Έχει κάτι το διεγερτικό για τους ανθρώπους».

Πώς το εξηγεί αυτό;

«Είναι γεμάτο από φως, χαρά, έρωτα και αγάπη για τη ζωή. Είναι μια αναζωογονητική εξόρμηση στις πιο ηλιόλουστες περιοχές του ανθρώπινου πνεύματος. Ο Ζορμπάς άλλωστε είναι ένας απλός λαϊκός άνθρωπος που, σε αντίθεση με το διανοούμενο Αμερικανό (στην πραγματικότητα ο Καζαντζάκης), ο οποίος ακολουθεί πιο δαιδαλώδη μονοπάτια, βρίσκει απαντήσεις στα ζητήματα της ζωής με την απλότητα και την ανοιχτή καρδιά του. Ο Ζορμπάς βρίσκει απ' ευθείας την ουσία της ζωής μέσα από ένα πάντρεμα της ύλης με το πνεύμα. Μέσα από τις αισθήσεις. Αυτήν ακριβώς την αμεσότητα έχει και η μουσική του Θεοδωράκη».

Τον Ζορμπά, στην παράσταση της Λυρικής, θα ενσαρκώσει ο Στράτος Παπανούσης. Τον Αμερικάνο, ο Ελληνοαλβανός χορευτής της ΕΛΣ Ντανίλο Ζέκα. Σκεφτόμαστε πως ο Κουίν ήταν ένας απίστευτα πληθωρικός Ζορμπάς -στο μπαλέτο όμως η εκφραστικότητα αυτή προκύπτει μόνο μέσα από την κίνηση. «Η χορογραφία του Μασίν συνδυάζει το κλασικό, το λαϊκό αλλά και το μοντέρνο», εξηγεί ο Ηλ. Βουδούρης.

Τον ρωτάμε αν πρόκειται για ένα σκηνοθετικά μοντέρνο ανέβασμα. «Δεν βάζουμε τον Ζορμπά να είναι... groom σε κάποιο ξενοδοχείο, αν αυτό εννοείτε! (γελάει) Γιατί τελευταία βλέπουμε διάφορα. Με ενδιαφέρει η μοντέρνα προσέγγιση, αλλά να είναι στο πνεύμα του έργου».

Ο ίδιος έχει διευθύνει 8-9 φορές τον «Ζορμπά». «Την πρώτη φορά, δεν είχε τυπωθεί ακόμα η παρτιτούρα του έργου. Την έχω ακόμα χειρόγραφη με τις σημειώσεις του Μίκη στο περιθώριο, ένα είδος ημερολογίου: "Βραχάτι. Βρέχει έξω..."».

Πηγή: www.enet.gr

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!