Το τάι τσι είναι κινέζικη πολεμική τέχνη ήπιας εξάσκησης, που χρησιμοποιείται ενίοτε και για θεραπευτικούς σκοπούς, αλλά και για ποικίλους προσωπικούς λόγους, με αγώνες επίδειξης και ασκήσεις μακροζωίας.
Ο Χαΐνης Δημήτρης Αποστολάκης, γράφει σχετικά:
Κατ’ αρχήν δεν είμαι ο καταλληλότερος για να μιλήσω για το Tai Chi. Διαθέτω ελάχιστη πείρα. Με διακατέχει όμως τεράστιος έρωτας γι’ αυτό.
Για όσους δεν έχουν ακούσει τίποτα για το Τάι τσι, θέλω να καταστήσω σαφές ότι δε συνδέεται με κανένα θρησκευτικό δόγμα. Δεν είναι ασκήσεις για χαζοχαρούμενο fitness. Δεν είναι ένα ακόμη βαρετό χόμπι του new age.
Οι ρίζες του εδράζονται στο φιλοσοφικό σύστημα του Ταοϊσμού που έχει άμεση συγγένεια με τους Προσωκρατικούς και ειδικότερα με τον Ηρακλείτειο τρόπο σκέψης.
Όταν η βασιλική οικογένεια της Δανίας θέλησε να χρίσει ιππότη το δεύτερο μετά τον Αϊνστάιν, μεγαλύτερο φυσικό του 20ου αιώνα, (τιμημένο με βραβείο Νόμπελ) αρχιμάστορα της κβαντομηχανικής, Νιλς Μπορ, του ζήτησε να επιλέξει ένα οικόσημο. Αυτός διάλεξε το σύμβολο του Τάι τσι, γράφοντας από κάτω με λατινικούς χαρακτήρες: «Τα αντίθετα είναι συμπληρωματικά». Αυτά τα δυο συμπληρωματικά στοιχεία κάθε ύπαρξης ατομικής ή συλλογικής ονομάζονται yin και yang. Το πρώτο είναι το θηλυκό, το δεκτικό, το σκοτεινό, το παθητικό, το δεύτερο είναι το αρσενικό, το δοτικό, το φωτεινό, το ενεργητικό. Η ισορροπημένη ζωή ενός συστήματος είναι η υγιής διαλεκτική σχέση των δυο αυτών βασικών ποιοτήτων. Αν ζητήσετε από ένα σοβαρό επιστήμονα, από έναν αυτοσυνεπή καλλιτέχνη, έναν αφοσιωμένο χριστιανό καλόγερο, ένα βουδιστή ασκητή, έναν ταοϊστή αναχωρητή, να σας πουν τις μεγάλες αλήθειες της ζωής, θα ακούσετε σχεδόν τα ίδια πράγματα: α) η αδιάσπαστη ενότητα του συμπάντου και β) η ακατάλυτη ροή του.
Η σωματικοποίηση αυτής της συμπαντικής ενότητας και της παιδιάστικης ροής είναι η ιερή πολεμική τέχνη του Τάι τσι. Αγαπήθηκε από εξαιρετικά μυαλά όλων των εθνικοτήτων. Ο διακεκριμένος φυσικός Φρίτζοφ Κάπρα έγραψε ένα ρηξικέλευθο βιβλίο - έκδοση του 1971 αν δεν απατώμαι - με τίτλο «Τάο και Φυσική», που πραγματευόταν τις ασύλληπτες ομοιότητες του τρόπου αντίληψης που προτάσσει το Τάο (μτφ. δρόμος, ατραπός, μονοπάτι ή Λόγος) με τον τρόπο ερμηνείας του κόσμου από τη σύγχρονη Φυσική. Όσο προχωρούμε στην επιστήμη της Φυσικής τόσο οι ομοιότητες αυξάνονται ραγδαία.
Το Τάι τσι είναι μια καταπληκτική εσωτερική πολεμική τέχνη, από τις πιο παλιές και τις πιο σεβαστές απ’ όλους. Ο αντίπαλος είναι ο εαυτός σας. Το μαλακό νικά το σκληρό. «Στάλα τη στάλα το νερό το μάρμαρο τρυπά το...» γράφει στον Ερωτόκριτο ο Βιτσέντζος Κορνάρος. «Η φύση επιλέγει στον αγώνα της επιβίωσης, τον προσαρμοστικότερο» λέει ο Δαρβίνος κι όχι τον ισχυρότερο, που διατρανώνει παρερμηνεύοντας, ο καπιταλισμός. Οι αργές, μαλακές κινήσεις του Τάι τσι, κρύβουν μέσα τους αστραπιαίες μαχητικές τεχνικές.
Το Τάι τσι είναι επίσης ένας κινητικός διαλογισμός. Μια εκστατική προσευχή, ένας δρόμος αυτογνωσίας, ένας αποκαλυπτικός χορός που μέσω της κιναίσθησης, βρίσκεις το «μέτρο σου», ενώ ταυτόχρονα ανασύρεις από το απειρόβαθο πηγάδι της ύπαρξης σου, ποιότητες δικές σου, που ποτέ δεν είχες φανταστεί ότι υπάρχουν.
Το Τάι τσι είναι κυρίως άκρως αποτελεσματικό σύστημα υγείας. Η παθολόγος Δρ. Γκλόρια Γε, (επίκουρος καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Harvard) διαβεβαιώνει ότι ενδυναμώνει τόσο τα πάνω όσο και τα κάτω άκρα καθώς και τους μύες της πλάτης και της κοιλιάς. Βελτιώνει απίστευτα την ισορροπία και ταυτόχρονα την ευλυγισία και την ευκαμψία του σώματος (μην ξεχνάτε ότι γήρας σημαίνει όχι μεγάλη ηλικία αλλά ακαμψία- ο νεκρός είναι ο πλέον άκαμπτος). Ανακουφίζει από τα συμπτώματα του άσθματος, μειώνει την αρτηριακή πίεση και βελτιώνει, σύμφωνα με πανεπιστημιακές μελέτες, τα επίπεδα της χοληστερόλης, των τριγλυκεριδίων, της ινσουλίνης και της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης, σε άτομα με κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής νόσου. Βοηθά στη διατήρηση της οστικής πυκνότητας. Εκτοξεύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Σε μελέτες που έγιναν για τον έρπη ζωστήρα, αποδείχθηκε ότι το Τάι τσι προκαλεί ανοσολογική απόκριση, παρόμοια με εκείνη που προκαλεί το εμβόλιο της ανεμοβλογιάς. Από μελέτες του Ιατρικού κέντρου του πανεπιστημίου UCLA, επιβεβαιώθηκε ότι άτομα με κατάθλιψη που δεν ανταποκρίνονταν στη φαρμακευτική αγωγή, ασκούμενοι στο Τάι τσι, παρουσίασαν μεγάλη βελτίωση στη διάθεση τους, στους δείκτες φλεγμονής και στις γνωστικές τους λειτουργίες. Το Τάι τσι έχει ευεργετικά οφέλη για πλήθος ασθενειών από τη νόσο του Πάρκινσον μέχρι την οστεοαρθρίτιδα, τα εγκεφαλικά επεισόδια και τον καρκίνο του μαστού. Πρόσφατη ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) Εγκεφάλου, για το ακόνισμα του νου, προτείνει πρώτο μεταξύ άλλων το Τάι τσι. Σαν τελευταίο αναφέρω ότι καταπολεμά το στρες και βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου.
Τάι τσι μπορούν να κάνουν άτομα όλων των ηλικιών και όλων των σωματικών τύπων. Είναι μια υψηλή τέχνη και μια υπέροχη επιστήμη ταυτόχρονα. Έρευνα του κόσμου γύρω σας μέσα από το παιχνίδι του σώματος σας. Είναι σημαντικό ότι γι’ αυτήν την τέχνη-επιστήμη δεν χρειάζεται να έχετε κανένα προαπαιτούμενο (όπως π.χ. για να μάθετε τη θεωρία της Σχετικότητας, χρειάζεται να ξέρετε Διαφορική Γεωμετρία).
Για το τέλος θα αφήσω το σημαντικότερο κατ’ εμέ. Σε μια εποχή αδιεξόδου, κατάθλιψης, πλανητικής εσωστρέφειας, κατάρρευσης οραμάτων και ασύλληπτης οικολογικής καταστροφής είναι επιτακτική ανάγκη η σύνθεση των πολιτισμικών θησαυρών όλου του πλανήτη. Δεν έχομε την πολυτέλεια να αφήσομε καμιά παράδοση απάντρευτη.
Το δυτικό επαγωγικό τρόπο σκέψης τον ξέρομε, τον βιώνομε και συνεπώς δε θα επεκταθώ σ’ αυτόν.
Τον κινέζικο μη προτυπολογικό τρόπο σκέψης (που απαντάται σπερματικά μόνο στους κατά φύσιν πολιτισμούς- και στον ελλαδικό χώρο) τον γνωρίζουμε (με εξαίρεση τον Ηράκλειτο); Που ερμηνεύει τον κόσμο όχι ως καταστάσεις αλλά ως δυναμικές αλλαγές καταστάσεων;
Ξέρετε ότι η Αναγέννηση στην Ευρώπη στηρίχτηκε στην πυξίδα, στην πυρίτιδα, στο τυπογραφείο (όλα από την Κίνα);
Κάποιες από τις εφευρέσεις των κινέζων έκαναν αιώνες ή χιλιετίες για να φτάσουν στη Δύση: το μετάξι, το ορυκτό αλάτι, η χρήση πετρελαίου και αερίου για φούρνους και φωτισμό, το χαρτί, το βιβλίο και οι μεταλλικοί χαρακτήρες, το τιμόνι, ο βελονισμός, η πορσελάνη, το ποδόσφαιρο, η τράπουλα, η πυροτεχνία, ο χαρταετός, το χαρτονόμισμα, το μηχανικό ρολόι, ο σεισμογράφος, το βερνίκι, η κρεμαστή γέφυρα, η ομπρέλα, η βεντάλια, ο αναβατήρας, το πέταλο, το κλειδί, η οδοντόβουρτσα και πολλά άλλα μικρά και μεγάλα πράγματα.
Τι θα έλεγε ο δυτικός νους στις εξής ρήσεις της κινέζικης σοφίας:
• Ο μεγάλος πολεμιστής δε φιλονικεί. Υποχωρεί!
• Ο μεγάλος στρατηγός είναι αυτός που νικά όταν τα στρατεύματα του μένουν άθικτα, αλλά και του αντιπάλου μένουν άθικτα!
• Κανένας δεν είναι δειλός ή τολμηρός. Η δυναμική μιας κατάστασης μπορεί να γεννήσει την τόλμη ή τη δειλία!
• Πλάσε κανάτι με πηλό, χρήσιμο είναι το εσωτερικό κενό του. Αναγκαίο είναι το φανερό και χρήσιμο το αδήλωτο!
• Τα όπλα δεν είναι εργαλεία συνετού ανθρώπου. Αν δεν μπορείς να τα αποφύγεις τουλάχιστον μην τα τιμάς!
• Η πρόσθεση αφαιρεί και η αφαίρεση προσθέτει!
• Πίστη είναι η εμπιστοσύνη στο άγνωστο!
Ο πλανήτης σε υπαρξιακό αδιέξοδο ψάχνει το νέο, ποιητικό ανθρωπολογικό τύπο. Αυτός δεν μπορεί παρά να είναι σύνθεση όλων των μορφών κατανόησης κι ερμηνείας του κόσμου γύρω του. Από την ενδελεχή ανάλυση του δυτικού νου μέχρι τη μη προτυπολογική δράση της ανατολικής κοσμοαντίληψης.
Χαΐνης Δ. Αποστολάκης
Μαθητοδιδάσκαλος του Τάι τσι
(Ο Χαΐνης Δ. Αποστολάκης σε μαθήματα τάι τσι, στο Docville που κυκλοφόρησε με το Documento)
Ο Χαΐνης Δημήτρης Αποστολάκης, γράφει σχετικά:
Κατ’ αρχήν δεν είμαι ο καταλληλότερος για να μιλήσω για το Tai Chi. Διαθέτω ελάχιστη πείρα. Με διακατέχει όμως τεράστιος έρωτας γι’ αυτό.
Για όσους δεν έχουν ακούσει τίποτα για το Τάι τσι, θέλω να καταστήσω σαφές ότι δε συνδέεται με κανένα θρησκευτικό δόγμα. Δεν είναι ασκήσεις για χαζοχαρούμενο fitness. Δεν είναι ένα ακόμη βαρετό χόμπι του new age.
Οι ρίζες του εδράζονται στο φιλοσοφικό σύστημα του Ταοϊσμού που έχει άμεση συγγένεια με τους Προσωκρατικούς και ειδικότερα με τον Ηρακλείτειο τρόπο σκέψης.
Όταν η βασιλική οικογένεια της Δανίας θέλησε να χρίσει ιππότη το δεύτερο μετά τον Αϊνστάιν, μεγαλύτερο φυσικό του 20ου αιώνα, (τιμημένο με βραβείο Νόμπελ) αρχιμάστορα της κβαντομηχανικής, Νιλς Μπορ, του ζήτησε να επιλέξει ένα οικόσημο. Αυτός διάλεξε το σύμβολο του Τάι τσι, γράφοντας από κάτω με λατινικούς χαρακτήρες: «Τα αντίθετα είναι συμπληρωματικά». Αυτά τα δυο συμπληρωματικά στοιχεία κάθε ύπαρξης ατομικής ή συλλογικής ονομάζονται yin και yang. Το πρώτο είναι το θηλυκό, το δεκτικό, το σκοτεινό, το παθητικό, το δεύτερο είναι το αρσενικό, το δοτικό, το φωτεινό, το ενεργητικό. Η ισορροπημένη ζωή ενός συστήματος είναι η υγιής διαλεκτική σχέση των δυο αυτών βασικών ποιοτήτων. Αν ζητήσετε από ένα σοβαρό επιστήμονα, από έναν αυτοσυνεπή καλλιτέχνη, έναν αφοσιωμένο χριστιανό καλόγερο, ένα βουδιστή ασκητή, έναν ταοϊστή αναχωρητή, να σας πουν τις μεγάλες αλήθειες της ζωής, θα ακούσετε σχεδόν τα ίδια πράγματα: α) η αδιάσπαστη ενότητα του συμπάντου και β) η ακατάλυτη ροή του.
Η σωματικοποίηση αυτής της συμπαντικής ενότητας και της παιδιάστικης ροής είναι η ιερή πολεμική τέχνη του Τάι τσι. Αγαπήθηκε από εξαιρετικά μυαλά όλων των εθνικοτήτων. Ο διακεκριμένος φυσικός Φρίτζοφ Κάπρα έγραψε ένα ρηξικέλευθο βιβλίο - έκδοση του 1971 αν δεν απατώμαι - με τίτλο «Τάο και Φυσική», που πραγματευόταν τις ασύλληπτες ομοιότητες του τρόπου αντίληψης που προτάσσει το Τάο (μτφ. δρόμος, ατραπός, μονοπάτι ή Λόγος) με τον τρόπο ερμηνείας του κόσμου από τη σύγχρονη Φυσική. Όσο προχωρούμε στην επιστήμη της Φυσικής τόσο οι ομοιότητες αυξάνονται ραγδαία.
Το Τάι τσι είναι μια καταπληκτική εσωτερική πολεμική τέχνη, από τις πιο παλιές και τις πιο σεβαστές απ’ όλους. Ο αντίπαλος είναι ο εαυτός σας. Το μαλακό νικά το σκληρό. «Στάλα τη στάλα το νερό το μάρμαρο τρυπά το...» γράφει στον Ερωτόκριτο ο Βιτσέντζος Κορνάρος. «Η φύση επιλέγει στον αγώνα της επιβίωσης, τον προσαρμοστικότερο» λέει ο Δαρβίνος κι όχι τον ισχυρότερο, που διατρανώνει παρερμηνεύοντας, ο καπιταλισμός. Οι αργές, μαλακές κινήσεις του Τάι τσι, κρύβουν μέσα τους αστραπιαίες μαχητικές τεχνικές.
Το Τάι τσι είναι επίσης ένας κινητικός διαλογισμός. Μια εκστατική προσευχή, ένας δρόμος αυτογνωσίας, ένας αποκαλυπτικός χορός που μέσω της κιναίσθησης, βρίσκεις το «μέτρο σου», ενώ ταυτόχρονα ανασύρεις από το απειρόβαθο πηγάδι της ύπαρξης σου, ποιότητες δικές σου, που ποτέ δεν είχες φανταστεί ότι υπάρχουν.
Το Τάι τσι είναι κυρίως άκρως αποτελεσματικό σύστημα υγείας. Η παθολόγος Δρ. Γκλόρια Γε, (επίκουρος καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Harvard) διαβεβαιώνει ότι ενδυναμώνει τόσο τα πάνω όσο και τα κάτω άκρα καθώς και τους μύες της πλάτης και της κοιλιάς. Βελτιώνει απίστευτα την ισορροπία και ταυτόχρονα την ευλυγισία και την ευκαμψία του σώματος (μην ξεχνάτε ότι γήρας σημαίνει όχι μεγάλη ηλικία αλλά ακαμψία- ο νεκρός είναι ο πλέον άκαμπτος). Ανακουφίζει από τα συμπτώματα του άσθματος, μειώνει την αρτηριακή πίεση και βελτιώνει, σύμφωνα με πανεπιστημιακές μελέτες, τα επίπεδα της χοληστερόλης, των τριγλυκεριδίων, της ινσουλίνης και της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης, σε άτομα με κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής νόσου. Βοηθά στη διατήρηση της οστικής πυκνότητας. Εκτοξεύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Σε μελέτες που έγιναν για τον έρπη ζωστήρα, αποδείχθηκε ότι το Τάι τσι προκαλεί ανοσολογική απόκριση, παρόμοια με εκείνη που προκαλεί το εμβόλιο της ανεμοβλογιάς. Από μελέτες του Ιατρικού κέντρου του πανεπιστημίου UCLA, επιβεβαιώθηκε ότι άτομα με κατάθλιψη που δεν ανταποκρίνονταν στη φαρμακευτική αγωγή, ασκούμενοι στο Τάι τσι, παρουσίασαν μεγάλη βελτίωση στη διάθεση τους, στους δείκτες φλεγμονής και στις γνωστικές τους λειτουργίες. Το Τάι τσι έχει ευεργετικά οφέλη για πλήθος ασθενειών από τη νόσο του Πάρκινσον μέχρι την οστεοαρθρίτιδα, τα εγκεφαλικά επεισόδια και τον καρκίνο του μαστού. Πρόσφατη ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) Εγκεφάλου, για το ακόνισμα του νου, προτείνει πρώτο μεταξύ άλλων το Τάι τσι. Σαν τελευταίο αναφέρω ότι καταπολεμά το στρες και βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου.
Τάι τσι μπορούν να κάνουν άτομα όλων των ηλικιών και όλων των σωματικών τύπων. Είναι μια υψηλή τέχνη και μια υπέροχη επιστήμη ταυτόχρονα. Έρευνα του κόσμου γύρω σας μέσα από το παιχνίδι του σώματος σας. Είναι σημαντικό ότι γι’ αυτήν την τέχνη-επιστήμη δεν χρειάζεται να έχετε κανένα προαπαιτούμενο (όπως π.χ. για να μάθετε τη θεωρία της Σχετικότητας, χρειάζεται να ξέρετε Διαφορική Γεωμετρία).
Για το τέλος θα αφήσω το σημαντικότερο κατ’ εμέ. Σε μια εποχή αδιεξόδου, κατάθλιψης, πλανητικής εσωστρέφειας, κατάρρευσης οραμάτων και ασύλληπτης οικολογικής καταστροφής είναι επιτακτική ανάγκη η σύνθεση των πολιτισμικών θησαυρών όλου του πλανήτη. Δεν έχομε την πολυτέλεια να αφήσομε καμιά παράδοση απάντρευτη.
Το δυτικό επαγωγικό τρόπο σκέψης τον ξέρομε, τον βιώνομε και συνεπώς δε θα επεκταθώ σ’ αυτόν.
Τον κινέζικο μη προτυπολογικό τρόπο σκέψης (που απαντάται σπερματικά μόνο στους κατά φύσιν πολιτισμούς- και στον ελλαδικό χώρο) τον γνωρίζουμε (με εξαίρεση τον Ηράκλειτο); Που ερμηνεύει τον κόσμο όχι ως καταστάσεις αλλά ως δυναμικές αλλαγές καταστάσεων;
Ξέρετε ότι η Αναγέννηση στην Ευρώπη στηρίχτηκε στην πυξίδα, στην πυρίτιδα, στο τυπογραφείο (όλα από την Κίνα);
Κάποιες από τις εφευρέσεις των κινέζων έκαναν αιώνες ή χιλιετίες για να φτάσουν στη Δύση: το μετάξι, το ορυκτό αλάτι, η χρήση πετρελαίου και αερίου για φούρνους και φωτισμό, το χαρτί, το βιβλίο και οι μεταλλικοί χαρακτήρες, το τιμόνι, ο βελονισμός, η πορσελάνη, το ποδόσφαιρο, η τράπουλα, η πυροτεχνία, ο χαρταετός, το χαρτονόμισμα, το μηχανικό ρολόι, ο σεισμογράφος, το βερνίκι, η κρεμαστή γέφυρα, η ομπρέλα, η βεντάλια, ο αναβατήρας, το πέταλο, το κλειδί, η οδοντόβουρτσα και πολλά άλλα μικρά και μεγάλα πράγματα.
Τι θα έλεγε ο δυτικός νους στις εξής ρήσεις της κινέζικης σοφίας:
• Ο μεγάλος πολεμιστής δε φιλονικεί. Υποχωρεί!
• Ο μεγάλος στρατηγός είναι αυτός που νικά όταν τα στρατεύματα του μένουν άθικτα, αλλά και του αντιπάλου μένουν άθικτα!
• Κανένας δεν είναι δειλός ή τολμηρός. Η δυναμική μιας κατάστασης μπορεί να γεννήσει την τόλμη ή τη δειλία!
• Πλάσε κανάτι με πηλό, χρήσιμο είναι το εσωτερικό κενό του. Αναγκαίο είναι το φανερό και χρήσιμο το αδήλωτο!
• Τα όπλα δεν είναι εργαλεία συνετού ανθρώπου. Αν δεν μπορείς να τα αποφύγεις τουλάχιστον μην τα τιμάς!
• Η πρόσθεση αφαιρεί και η αφαίρεση προσθέτει!
• Πίστη είναι η εμπιστοσύνη στο άγνωστο!
Ο πλανήτης σε υπαρξιακό αδιέξοδο ψάχνει το νέο, ποιητικό ανθρωπολογικό τύπο. Αυτός δεν μπορεί παρά να είναι σύνθεση όλων των μορφών κατανόησης κι ερμηνείας του κόσμου γύρω του. Από την ενδελεχή ανάλυση του δυτικού νου μέχρι τη μη προτυπολογική δράση της ανατολικής κοσμοαντίληψης.
Χαΐνης Δ. Αποστολάκης
Μαθητοδιδάσκαλος του Τάι τσι
(Ο Χαΐνης Δ. Αποστολάκης σε μαθήματα τάι τσι, στο Docville που κυκλοφόρησε με το Documento)
