Γιάννη Λεμπέση είναι το καλύτερο δώρο και η αφορμή να σταθούμε στη διαδρομή της Μεγάλης αυτής Κυρίας.
Η Σοφία Κολλητήρη είναι μόνο μία από τις σημαντικότερες τραγουδίστριες όλων των εποχών. Με όποιον καλλιτέχνη κι αν μιλήσεις, από οποιοδήποτε είδος και αν προέρχεται θα σταθεί με σεβασμό και θαυμασμό στο άκουσμα του ονόματος της . Δεν είναι τυχαίο ότι εδώ και αρκετές δεκαετίες η Κολλητήρη βρίσκεται στην πρώτη γραμμή όσον αφορά το παραδοσιακό τραγούδι και με την ευρύτερη έννοια το καλό και υγιές άκουσμα . Είναι τέτοιο το χάρισμα που διαθέτει που ότι και αν ερμηνεύσει του δίνει ξεχωριστή διάσταση και αξία . Ακόμα κι αν πρόκειται για κλασικά δημοτικά που μεγάλοι καλλιτέχνες τα έχουν σφραγίσει με την ερμηνεία τους αλλά ακόμη και γνωστά λαϊκά τραγούδια .
Όσα πουν τα χείλη της αυτόματα μετατρέπονται σε μαλαματένια λόγια. Όσοι την έχουν απολαύσει μέσα από τις ζωντανές εμφανίσεις της ή έχουν ακούσει τη μοναδική φωνή της στις περίφημες ηχογραφήσεις της καταλαβαίνουν και επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές . Φωνές σαν τη δική της υπάρχουν σήμερα ελάχιστες τόσο στο ελληνικό όσο και στο διεθνές τραγούδι. Και να σημειωθεί ότι με το πέρασμα των χρόνων η φωνή της αντί να φθείρεται θεριεύει και ολοένα γίνεται πιο μεστή και περίτεχνη . Πρόκειται για φαινόμενο σπάνιο και –τηρουμένων λιγοστών εξαιρέσεων- ανεπανάληπτο.
Συνομίλησα μαζί της και μου εξιστόρησε μνήμες και γεγονότα μέσα από την πολύχρονη διαδρομή της και τις συνεργασίες της με όλους σχεδόν τους λαμπρούς εκπροσώπους του είδους . Πάμε λοιπόν να σταθούμε σε ορισμένες από αυτές .
Η Σοφία Κολλητήρη γεννήθηκε σε ένα χωριό του νομού Φωκίδας στην περιοχή της Λαμίας . Από τα μαθητικά της χρόνια ξεχώρισε για τις επιδόσεις της στο τραγούδι .Είναι χαρακτηριστικό ότι οι συμμαθητές και οι συγχωριανοί της παρακαλούσαν πως και πως πότε θα φτάσουν οι μέρες των εθνικών εορτών για να ακούσουν την θεσπέσια ερμηνεία της σε αγαπημένα παραδοσιακά τραγούδια . Οι ίδιοι οι δάσκαλοι της την παρότρυναν να ασχοληθεί συστηματικότερα με το τραγούδι και η Σοφία το έκανε παρά την αντίθετη αρχικά γνώμη που είχαν οι δικοί της οι οποίοι τελικά πείστηκαν μπροστά στην γενική απαίτηση ότι το μικρό αυτό κορίτσι έχει λαμπρό μέλλον και είναι κρίμα να μην πραγματοποιήσει μία μεγάλη καριέρα. Από «πιτσιρίκι» άρχισε να συμμετέχει στα πανηγύρια και να κερδίζει τις εντυπώσεις .Είναι η εποχή που ο τρόπος αυτός της διασκέδασης ανθεί στην ελληνική επαρχία ενώ το δημοτικό τραγούδι παράλληλα γνωρίζει δόξες και στα περίφημα «στέκια» γύρω από την περιοχή της πλατείας Ομονοίας και όχι μόνο . Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα η φήμη της μικρής Σοφίας εξαπλώνεται σε όλη τη Φωκίδα ενώ ταυτόχρονα αρχίζει να αγκαλιάζει και τους γειτονικούς νομούς .Βλέπετε ένα τόσο μεγάλο και πηγαίο ταλέντο δεν μπορεί να κλειστεί μέσα στα στενά και περιοριστικά πλαίσια της μικρής κωμόπολης της . Δουλεύει πλέον συστηματικά στα πανηγύρια και σε διάφορα γλέντια, σε γάμους, σε βαφτίσια και γιορτές. Κάποια στιγμή η μοίρα την φέρνει να τραγουδήσει στο πανηγύρι της Ακράτας όπου εμφανίζεται και ο Μέγας Γιώργος Παπασιδέρης με το συγκρότημά του και που ως γνωστόν πάντα αποτελούνταν από εξαίρετους οργανοπαίκτες .
Να σημειώσουμε εδώ ότι στα πανηγύρια συμμετείχαν συχνά δύο, τρείς ακόμα και τέσσερις και πέντε διαφορετικές κομπανίες που κάλυπταν όλο τον περίγυρό του χωριού η της κωμόπολης . Δεν υπήρχε τότε ο ηλεκτρισμός και η ένταση ενώ με αυτό τον τρόπο καλύπτονταν και τα διάφορα γούστα και προτιμήσεις των θαμώνων . Είναι χαρακτηριστικό ότι όλοι οι γλεντζέδες πήγαιναν από τη μια πλατεία στην άλλη για να απολαύσουν τους καλλιτέχνες των διαφόρων κομπανιών κι έτσι το γλέντι έφτανε μέχρι και τις πρώτες πρωινές ώρες. Όπως καταλαβαίνετε μεταξύ των διαφορετικών συγκροτημάτων υπήρχε ένας ευγενής ανταγωνισμός για το ποιός θα μαγνητίσει και θα συγκεντρώσει τον περισσότερο κόσμο. Αυτό γινόταν για λόγους κύρους αλλά έπαιζε ρόλο και το οικονομικό αφού το συγκρότημα που θα συγκέντρωνε τους γλεντζέδες θα είχε και τη μεγαλύτερη χαρτούρα .Γιατί εκείνα τα χρόνια αλλά και μέχρι πρόσφατα και στις μέρες μας, στα πανηγύρια υπήρχε-υπάρχει η περίφημη σειρά χώρου όπου οι παρέες χόρευαν τα κομμάτια που επιθυμούσαν κάθε μια ξεχωριστά ανάλογα με τη «προτεραιότητα» που είχε πάρει.
Η Σοφία Κολλητήρη παρά την παιδική της ηλικία κατάφερε να ξεχωρίσει και να συγκεντρώσει πάνω της όλα τα βλέμματα . Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα κι αυτός ο μεγάλος κι έμπειρος Γιώργος Παπασιδέρης δεν έμεινε ασυγκίνητος μπροστά στο ταλέντο της και έδειξε προθυμία να την γνωρίσει καλύτερα .Τι παιχνίδια παίζει η μοίρα καμιά φορά .Κι αυτό το λέμε γιατί ο Παπασιδέρης υπήρξε το ερμηνευτικό πρότυπο της Κολλητήρη. Την φωνή του άκουγε και μελετούσε μέσα από δίσκους γραμμοφώνου αλλά και το ραδιόφωνο και διαμόρφωνε κι εκείνη το ρεπερτόριο της. Έτσι όταν τον συνάντησε στο πανηγύρι της Ακράτας ντρεπόταν ακόμα και να του μιλήσει .Με ευχαρίστηση όμως δέχτηκε τα καλά του λόγια σχετικά με το ταλέντο και τις δυνατότητες που είχε. Δεν είναι μικρό πράγμα σε ηλικία μόλις δεκατεσσάρων ετών να σου προτείνει ο Παπασιδέρης να συνεργαστείς μαζί του στο πάλκο και στην δισκογραφία .Η Κολλητήρη όμως αρνείται τις δελεαστικές του προτάσεις παρ ότι στην ουσία είναι αυτό που επιθυμεί η ίδια καθώς γνωρίζει την αντίδραση των γονιών της .Η αντίθεση της οικογένειάς της κάμπτεται μερικούς μήνες αργότερα όταν ο ίδιος ο Παπασιδέρης αλλά και ο διευθυντής της Κολούμπια Τάκης Λαμπρόπουλος την καλούν να ηχογραφήσει στο εργοστάσιο της εταιρείας στην Ριζούπολη .Η Σοφία μπαίνει για πρώτη φορά σε στούντιο ηχογράφησης αλλά αυτό δεν την εμποδίζει να ηχογραφήσει σε μία μόλις μέρα δώδεκα τραγούδια τα οποία καλύπτουν τις όψεις έξι μικρών δίσκων σαράντα πέντε στροφών οι οποίοι και κυκλοφόρησαν σταδιακά στην αγορά. Λίγες μέρες αργότερα η φωνή της ακούγεται στο ραδιόφωνο και μαγεύει τους ακροατές. Όπως θα έχετε ήδη καταλάβει οι έξι αυτοί οι μικροί δίσκοι σαράντα πέντε στροφών έγιναν ανάρπαστοι κι έτσι η Σοφία με το ντεμπούτο της στη δισκογραφία και παρά τη μικρή της ηλικία καθιερώνεται ως λαοφιλής ερμηνεύτρια του παραδοσιακού ρεπερτορίου. Η μεγάλη αυτή επιτυχία είχε σαν αποτέλεσμα την αναγκαστική πλέον παραμονή της στην Αθήνα. Δουλεύει στα καλύτερα δημοτικά κέντρα συνεργαζόμενη με όλους τους κορυφαίους ερμηνευτές και οργανοπαίκτες . Ιστορική θα μείνει η συνεργασία της με τον Γιώργο Κόρο τόσο στην νυχτερινή διασκέδαση όσο και στην δισκογραφία αλλά και το Στάθη Κάβουρα. Μεγάλες δόξες θα γνωρίσει και στο πλευρό του Δημήτρη Ζάχου στην «Ζούγκλα» στην οδό Μαιζώνος στην πλατεία Βάθης . Ένα κέντρο στο οποίο ο Ζάχος κυριολεκτικά άφησε εποχή .
Η φωνή της Κολλητήρη δεν έχει όρια και περιορισμούς. Μπορεί να ερμηνεύσει με χαρακτηριστική άνεση πολλά και διαφορετικά είδη. Δεν είναι τυχαίο ότι στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του εξήντα βρέθηκε να δουλεύει μαζί με τον Στέλιο Καζαντζίδη και τη Μαρινέλλα -που εκείνη την περίοδο μεσουρανούσαν- στο κέντρο «Κουλουριώτης» στις Τζιτζιφιές.
Όπως μου είπε όμως η ίδια προτίμησε να ασχοληθεί στενότερα με το δημοτικό τραγούδι που την εκφράζει τόσο σαν ρεπερτόριο όσο και σαν τρόπος διασκέδασης αντί να περάσει στο λαϊκό. Βέβαια στην πολύχρονη καριέρα της η Κολλητήρη ερμήνευσε και λαϊκοδημοτικά και τσιφτετέλια που όμως όλα στη βάση τους είχαν στοιχεία από την παραδοσιακή μουσική . Πάνω σε αυτό το ύφος η συνεργασία της με τον Κώστα Σούκα απέφερε μεγάλους δίσκους τριάντα τριών στροφών που περιείχαν μεγάλα σουξέ .Άλλες σημαντικές συνεργασίες που η ίδια ξεχωρίζει είναι αυτές με τον «πολύ» Στάθη Κάβουρα και τον δεξιοτέχνη κλαρινίστα Γιάννη Βασιλόπουλο. Παράλληλα η Κολλητήρη ταξίδεψε σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, όπου υπάρχει Ελληνισμός, όπου και αποθεώθηκε από την ομογένεια και όχι μόνο.
Η Σοφία Κολλητήρη εξακολουθεί μέχρι και τις μέρες μας να μας συγκινεί με την ιδιαίτερη φωνή της και να μας προσφέρει μοναδικές στιγμές όπως μόνο αυτή καλά κατέχει και γνωρίζει . Δυστυχώς το δημοτικό τραγούδι από τις αρχές περίπου της δεκαετίας του εβδομήντα δεν αγκαλιάστηκε –όπως συνέβαινε νωρίτερα- από τις μεγάλες δισκογραφικές εταιρείες και η προβολή του από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ήταν σχεδόν ανύπαρκτη και όποιες φορές επιχειρήθηκε κάτι σημαντικό να γίνει αυτό πραγματοποιήθηκε με ανεπιτυχής τρόπους .
Η δυναμική όμως της επικοινωνίας ορισμένων ζωντανών θρύλων όπως η Σοφία Κολλητήρη κατάφερε να ξεπεράσει ακόμα και αυτά τα ανυπέρβλητα εμπόδια και να θεωρείται δικαίως από ειδικούς αλλά και ανθρώπους που δεν κατέχουν σε βάθος το δημοτικό και τους «δρόμους» του, ως μια από τις μεγαλύτερες ερμηνεύτριές του Ελληνισμού . Κάποιες επιλεκτικές εμφανίσεις τελευταία σε ορισμένες τηλεοπτικές εκπομπές άφησαν αδρές εντυπώσεις κι ένα μέρος του κοινού που δεν γνώριζε σε το μεγαλείο και την οντότητα της ερμηνεύτριας υποκλίθηκε στο ταλέντο και την συγκλονιστική παρουσία της.
Τέλος να σταθούμε σε ένα άλλο στοιχείο που χρίζει την Κολλητήρη Μεγάλη Κυρία πέραν των «καλλιτεχνικών». Η κορυφαία αυτή ερμηνεύτρια κλείνει έξι δεκαετίες μιας άψογης οικογενειακής ζωής, στο πλευρό του συζύγου της -ο οποίος είναι εκπαιδευτικός και στιχουργός τραγουδιών της- και των παιδιών της που διαπρέπουν στις σπουδές τους. Έτσι η Κολλητήρη συνδύασε καριέρα υψηλού επιπέδου και οικογένεια μ' ένα μοναδικό τρόπο. Η ερμηνεία της σε συνδυασμό με το ήθος και την στάση που επέδειξε όλα αυτά τα χρόνια στο τραγούδι και την προσωπική ζωή της απέφεραν δικαίως τον χαρακτηρισμό "Το Φαινόμενο".
Θέλω να ευχαριστήσω θερμά τον Γιάννη Λεμπέση για τα πολύτιμα «δώρα» του, περιμένοντας το νέο του δίσκο με τίτλο «Τα Ίδια Και Χειρότερα» με τις συμμετοχές της Σοφίας Κολλητήρη, του Γιώργου Μαργαρίτη, του Γεράσιμου Ανδρεάτου και μερικές ακόμα εκπλήξεις.
