Ο νους μου τρέχει στο Φθινόπωρο του 2008 όταν ο Γιάννης Πλούταρχος στον κολοφώνα της «μανίας» που υπήρχε για εκείνον μου παραχώρησε συνέντευξη εξωφύλλου για το περιοδικό Όασις του οποίου ήμουν διευθυντής.
Μάλιστα δέχτηκε να φωτογραφηθεί σύμφωνα με το «θέμα» που του πρότεινα, σε γνωστό δισκάδικο, με δίσκους που επιλέξαμε κατόπιν σχετικής συζήτησης που προηγήθηκε. Παράλληλα προλόγισε τραγούδια της «καρδιάς» του για το cd που συνόδευε το τεύχος.
Μερικά χρόνια νωρίτερα, ως υπεύθυνος ύλης του περιοδικού Δίφωνο, είχα παρουσιάσει άρθρο με τον τίτλο «Το φαινόμενο Πλούταρχος», το οποίος συζητήθηκε ποικιλοτρόπως, καταλήγοντας πως ο χρόνος θα έδινε τις απαντήσεις του.
Τρέχω και πάλι στο 2008, τότε που η συνομιλία μας ξεπέρασε τις τρεις ώρες…
«Τα πρώτα τραγούδια που ψιθύρισε ο Γιάννης Πλούταρχος ήταν Στις φάμπρικες της Γερμανίες και Το αγριολούλουδο. Ο Καζαντζίδης είναι ο θεός του. Αμέσως μετά ο Αγγελόπουλος. Στις μεγάλες αγάπες του ο Περπινιάδης, ο Ζαγοραίος και μετά ο Γαβαλάς, ο Μπιθικώτσης, η Λύδια, Λίντα, η Πόλυ Πάνου, η Γκρέυ αλλά και η Χωματά. Θαυμάζει τον Χριστοδουλόπουλο, τη Βιτάλη, την Πυργάκη, τον Στάθη Κάβουρα. Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας μας τραγούδησε για να αποδείξει τα επιχειρήματά μου, απ’ Τα μουτζουρωμένα χέρια μέχρι το Μη σπαταλάς τις ώρες σου για μένα» .
Μερικές χαρακτηριστικές στιγμές της συνέντευξης:
Μίλησε μου για την εμπειρία αυτή.
Αγρότης ήταν ο πατέρας μου, αλλά είχε μεγάλη φωνή. Και ο αδερφός μου έχει ωραία φωνή, και ο παππούς μου φοβερός, αλλά και η γιαγιά -απ’ τη Σμύρνη- ακόμα καλύτερη. Μαθαίναμε να τραγουδάμε στο όργωμα, στο σκάλισμα. Όταν περιποιείσαι τα χωράφια και τα σκαλίζεις για να βγάλεις τα χορτάρια και τα παράσιτα από τα σπαρτά, ξεκινάς από τις 5 η ώρα το πρωί και γυρίζεις σπίτι στις 2 το μεσημέρι. Κάθεσαι δυο-τρεις ώρες, τρως, και πας πάλι από τις 5 το απόγευμα μέχρι την ώρα που νυχτώνει. Με ποιον τρόπο, λοιπόν, ξεγελάς την κούρασή σου σε μια τέτοια κατάσταση; Μόνο τραγουδώντας ή λέγοντας αστεία, ανέκδοτα κ.ά. Εμείς δεν ήμαστε πολύ καλοί στα ανέκδοτα, και τραγουδούσαμε. Εκεί μια τραγουδάς εσύ, μια ο άλλος, μια ο γείτονας. Αυτά λέγονταν δανεικά. Πηγαίναμε δανεικά στου κυρίου Αργύρη, μετά ερχόταν αυτός σε εμάς. Έτσι βοηθούσε η μία οικογένεια την άλλη χωρίς να πληρώνουμε εργατικά χέρια. Μαθαίναμε, λοιπόν, τα δημοτικά τραγούδια, τα τραγούδια της στάμνας, τα μοιρολόγια. Από ’κεί και πέρα μπήκε στη ζωή μου ο Στέλιος Καζαντζίδης. Με μάγεψε αυτός ο τεράστιος λαϊκός καλλιτέχνης με τη φωνή του.
Γιατί ο Καζαντζίδης και όχι κάποιος άλλος λαϊκός βάρδος;
Δενόταν πολύ με τον τρόπο της ζωής μου ο Στέλιος. Και ο τρόπος ζωής μου ήταν πολύ δύσκολος. Έλεγε αυτά που ήθελα να ακούω, αυτά που γένναγε η καρδιά μου.
Σαν κατάσταση ζωής ή συναισθηματικά;
Και τα δυο. Το τραγούδι εκφράζει συναισθήματα ανθρώπων. Ειδικά τότε, που ήταν πολύ δύσκολα τα πράγματα για μένα, μέχρι τα 22 μου δηλαδή, όλο αυτό που τραγουδούσε ήταν ένα με τη ζωή μου. Δεν ξεχνιέται τίποτε. Η κούπα με το νερό των βιωμάτων δεν εξαντλείται… Το ’χεις, απλά, σε μια μεριά, το πίνεις γουλιά γουλιά και το ξαναθυμάσαι. Και τα δικά μου είναι πολύ ισχυρά βιώματα που δεν γίνεται να ξεχαστούν.
Τι έχεις να πεις για τους άλλους λαϊκούς τραγουδιστές: Μανώλη Αγγελόπουλο, Πάνο Γαβαλά, Βαγγέλη Περπινιάδη, Γρηγόρη Μπιθικώτση, Στράτο Διονυσίου;
Εγώ ήμουν πιο πολύ Καζαντζίδης και Μανώλης Αγγελόπουλος. Μου άρεσαν πιο πολύ γιατί ήμουν πιο κοντά σ’ αυτόν τον ήχο.
Έχεις κλέψει πράγματα από αυτούς;
Έχω πάρει πάρα πολλά.
Από τη γραφή του Ηλία Κατσούλη -είχε μελοποιήσει και τραγουδήσει στίχους του- τι σου άρεσε;
Μ’ άρεσε η λυρικότητά του. Έχει έναν τρόπο που μου ταιριάζει απίστευτα. Ήταν ο κατεξοχήν ρομαντικός στιχουργός. Και ο Πυθαγόρας μ’ αρέσει πολύ, ειδικά στα τραγούδια που έγραψε με τον Νικολόπουλο για τον Καζαντζίδη. Νομίζω ότι Νικολόπουλος και Πυθαγόρας ήταν ένας σταθμός στον Στέλιο, όπως και ο Καζαντζίδης γι’ αυτούς. Πάλι στον Καζαντζίδη επιστρέφω. Αυτός είναι το μέτρο, το ζύγι. Όταν άκουσα να ερμηνεύει Τα χείλη του ήταν κίτρινα, τα μάτια του κομμένα, και μελέτησα πού πήρε την αναπνοή -στο «κο»-, έμεινα.. Ποιος του το είχε διδάξει αυτό; Ήταν φυσικό χάρισμα. Δεν του δίδαξε κανένας τίποτα, και ήταν σαν να είχε πάει στο καλύτερο ωδείο. Κι ο Γαβαλάς το ίδιο. Εγώ παρέα θα κάνω με τον πόνο μου. Λαϊκά τραγουδισμένο, με περίπου βυζαντινό τρόπο· αρχοντικό τρόπο. Όπως και ο Περπινιάδης· άλλη αρχοντική φωνή. Θέλεις να πεθάνω; Ποιος να κάνει αυτόν τον αμανέ στην εισαγωγή; Χίλιοι να προσπαθήσουμε, σαν του Περπινιάδη δεν βγαίνει. Απίστευτος τραγουδιστής και μία από τις φωνές που πάντα με κερδίζανε. Όπως κι ο Αγγελόπουλος. Θα έλεγα ότι ήταν η ελληνική εκδοχή του Μπάρι Γουάιτ σε σχέση με το ρεπερτόριο.
Ο Μπιθικώτσης;
Μια ψηλή φωνή, δωρική, κατανοητή από όλους, συγκεκριμένη, χωρίς περιθώρια να πει κάτι με πολλούς τρόπους.
Γιάννης Πουλόπουλος;
Μάγεψε μια ολόκληρη εποχή, άλλαξε τα δεδομένα και έφερε τον ρομαντισμό. Φεύγουμε από το λαϊκό και μπαίνουμε σε μια ρομαντική εποχή που μέχρι σήμερα εκφράζεται με τη φωνή του η νεότερη γενιά από 15 μέχρι 35 χρόνων.
Ο Ζαγοραίος σού αρέσει;
Ο Ζαγοραίος είναι ένας μεγάλος λαϊκός τραγουδιστής. Τον μελέτησα γιατί ήταν ο αγαπημένος τραγουδιστής των φορτηγατζήδων. Και έχω πολλά ξαδέρφια που είναι φορτηγατζήδες. Πέρασα και απ’ αυτή τη σχολή. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ένα τραγούδι του που έλεγε Είναι κρίμα για το χρήμα να προδώσεις και την ίδια σου ζωή…
Μάλιστα δέχτηκε να φωτογραφηθεί σύμφωνα με το «θέμα» που του πρότεινα, σε γνωστό δισκάδικο, με δίσκους που επιλέξαμε κατόπιν σχετικής συζήτησης που προηγήθηκε. Παράλληλα προλόγισε τραγούδια της «καρδιάς» του για το cd που συνόδευε το τεύχος.
Μερικά χρόνια νωρίτερα, ως υπεύθυνος ύλης του περιοδικού Δίφωνο, είχα παρουσιάσει άρθρο με τον τίτλο «Το φαινόμενο Πλούταρχος», το οποίος συζητήθηκε ποικιλοτρόπως, καταλήγοντας πως ο χρόνος θα έδινε τις απαντήσεις του.
Τρέχω και πάλι στο 2008, τότε που η συνομιλία μας ξεπέρασε τις τρεις ώρες…
«Τα πρώτα τραγούδια που ψιθύρισε ο Γιάννης Πλούταρχος ήταν Στις φάμπρικες της Γερμανίες και Το αγριολούλουδο. Ο Καζαντζίδης είναι ο θεός του. Αμέσως μετά ο Αγγελόπουλος. Στις μεγάλες αγάπες του ο Περπινιάδης, ο Ζαγοραίος και μετά ο Γαβαλάς, ο Μπιθικώτσης, η Λύδια, Λίντα, η Πόλυ Πάνου, η Γκρέυ αλλά και η Χωματά. Θαυμάζει τον Χριστοδουλόπουλο, τη Βιτάλη, την Πυργάκη, τον Στάθη Κάβουρα. Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας μας τραγούδησε για να αποδείξει τα επιχειρήματά μου, απ’ Τα μουτζουρωμένα χέρια μέχρι το Μη σπαταλάς τις ώρες σου για μένα» .
Μερικές χαρακτηριστικές στιγμές της συνέντευξης:
Μίλησε μου για την εμπειρία αυτή.
Αγρότης ήταν ο πατέρας μου, αλλά είχε μεγάλη φωνή. Και ο αδερφός μου έχει ωραία φωνή, και ο παππούς μου φοβερός, αλλά και η γιαγιά -απ’ τη Σμύρνη- ακόμα καλύτερη. Μαθαίναμε να τραγουδάμε στο όργωμα, στο σκάλισμα. Όταν περιποιείσαι τα χωράφια και τα σκαλίζεις για να βγάλεις τα χορτάρια και τα παράσιτα από τα σπαρτά, ξεκινάς από τις 5 η ώρα το πρωί και γυρίζεις σπίτι στις 2 το μεσημέρι. Κάθεσαι δυο-τρεις ώρες, τρως, και πας πάλι από τις 5 το απόγευμα μέχρι την ώρα που νυχτώνει. Με ποιον τρόπο, λοιπόν, ξεγελάς την κούρασή σου σε μια τέτοια κατάσταση; Μόνο τραγουδώντας ή λέγοντας αστεία, ανέκδοτα κ.ά. Εμείς δεν ήμαστε πολύ καλοί στα ανέκδοτα, και τραγουδούσαμε. Εκεί μια τραγουδάς εσύ, μια ο άλλος, μια ο γείτονας. Αυτά λέγονταν δανεικά. Πηγαίναμε δανεικά στου κυρίου Αργύρη, μετά ερχόταν αυτός σε εμάς. Έτσι βοηθούσε η μία οικογένεια την άλλη χωρίς να πληρώνουμε εργατικά χέρια. Μαθαίναμε, λοιπόν, τα δημοτικά τραγούδια, τα τραγούδια της στάμνας, τα μοιρολόγια. Από ’κεί και πέρα μπήκε στη ζωή μου ο Στέλιος Καζαντζίδης. Με μάγεψε αυτός ο τεράστιος λαϊκός καλλιτέχνης με τη φωνή του.
Γιατί ο Καζαντζίδης και όχι κάποιος άλλος λαϊκός βάρδος;
Δενόταν πολύ με τον τρόπο της ζωής μου ο Στέλιος. Και ο τρόπος ζωής μου ήταν πολύ δύσκολος. Έλεγε αυτά που ήθελα να ακούω, αυτά που γένναγε η καρδιά μου.
Σαν κατάσταση ζωής ή συναισθηματικά;
Και τα δυο. Το τραγούδι εκφράζει συναισθήματα ανθρώπων. Ειδικά τότε, που ήταν πολύ δύσκολα τα πράγματα για μένα, μέχρι τα 22 μου δηλαδή, όλο αυτό που τραγουδούσε ήταν ένα με τη ζωή μου. Δεν ξεχνιέται τίποτε. Η κούπα με το νερό των βιωμάτων δεν εξαντλείται… Το ’χεις, απλά, σε μια μεριά, το πίνεις γουλιά γουλιά και το ξαναθυμάσαι. Και τα δικά μου είναι πολύ ισχυρά βιώματα που δεν γίνεται να ξεχαστούν.
Τι έχεις να πεις για τους άλλους λαϊκούς τραγουδιστές: Μανώλη Αγγελόπουλο, Πάνο Γαβαλά, Βαγγέλη Περπινιάδη, Γρηγόρη Μπιθικώτση, Στράτο Διονυσίου;
Εγώ ήμουν πιο πολύ Καζαντζίδης και Μανώλης Αγγελόπουλος. Μου άρεσαν πιο πολύ γιατί ήμουν πιο κοντά σ’ αυτόν τον ήχο.
Έχεις κλέψει πράγματα από αυτούς;
Έχω πάρει πάρα πολλά.
Από τη γραφή του Ηλία Κατσούλη -είχε μελοποιήσει και τραγουδήσει στίχους του- τι σου άρεσε;
Μ’ άρεσε η λυρικότητά του. Έχει έναν τρόπο που μου ταιριάζει απίστευτα. Ήταν ο κατεξοχήν ρομαντικός στιχουργός. Και ο Πυθαγόρας μ’ αρέσει πολύ, ειδικά στα τραγούδια που έγραψε με τον Νικολόπουλο για τον Καζαντζίδη. Νομίζω ότι Νικολόπουλος και Πυθαγόρας ήταν ένας σταθμός στον Στέλιο, όπως και ο Καζαντζίδης γι’ αυτούς. Πάλι στον Καζαντζίδη επιστρέφω. Αυτός είναι το μέτρο, το ζύγι. Όταν άκουσα να ερμηνεύει Τα χείλη του ήταν κίτρινα, τα μάτια του κομμένα, και μελέτησα πού πήρε την αναπνοή -στο «κο»-, έμεινα.. Ποιος του το είχε διδάξει αυτό; Ήταν φυσικό χάρισμα. Δεν του δίδαξε κανένας τίποτα, και ήταν σαν να είχε πάει στο καλύτερο ωδείο. Κι ο Γαβαλάς το ίδιο. Εγώ παρέα θα κάνω με τον πόνο μου. Λαϊκά τραγουδισμένο, με περίπου βυζαντινό τρόπο· αρχοντικό τρόπο. Όπως και ο Περπινιάδης· άλλη αρχοντική φωνή. Θέλεις να πεθάνω; Ποιος να κάνει αυτόν τον αμανέ στην εισαγωγή; Χίλιοι να προσπαθήσουμε, σαν του Περπινιάδη δεν βγαίνει. Απίστευτος τραγουδιστής και μία από τις φωνές που πάντα με κερδίζανε. Όπως κι ο Αγγελόπουλος. Θα έλεγα ότι ήταν η ελληνική εκδοχή του Μπάρι Γουάιτ σε σχέση με το ρεπερτόριο.
Ο Μπιθικώτσης;
Μια ψηλή φωνή, δωρική, κατανοητή από όλους, συγκεκριμένη, χωρίς περιθώρια να πει κάτι με πολλούς τρόπους.
Γιάννης Πουλόπουλος;
Μάγεψε μια ολόκληρη εποχή, άλλαξε τα δεδομένα και έφερε τον ρομαντισμό. Φεύγουμε από το λαϊκό και μπαίνουμε σε μια ρομαντική εποχή που μέχρι σήμερα εκφράζεται με τη φωνή του η νεότερη γενιά από 15 μέχρι 35 χρόνων.
Ο Ζαγοραίος σού αρέσει;
Ο Ζαγοραίος είναι ένας μεγάλος λαϊκός τραγουδιστής. Τον μελέτησα γιατί ήταν ο αγαπημένος τραγουδιστής των φορτηγατζήδων. Και έχω πολλά ξαδέρφια που είναι φορτηγατζήδες. Πέρασα και απ’ αυτή τη σχολή. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ένα τραγούδι του που έλεγε Είναι κρίμα για το χρήμα να προδώσεις και την ίδια σου ζωή…
