Γιώργος Νταλάρας & Σταύρος Κουγιουμτζής - Τα τραγούδια γράφουν Ιστορία

(ΑΚΟΥΣΤΕ) Η συνεργασία του ερμηνευτή Γιώργου Νταλάρα με τον συνθέτη και λαϊκό ποιητή Σταύρο Κουγιουμτζή.
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Ο Γιώργος Νταλάρας έφηβος σχεδόν, άρχισε αυτήν την καθοριστική για τη μουσική του διαδρομή συνοδοιπορία με τον συνθέτη Σταύρο Κουγιουμτζή, ερμηνεύοντας μελωδίες, αλλά και στίχους που σφράγισαν το Ελληνικό τραγούδι και μέχρι σήμερα διατηρούν την αλήθεια και την αμεσότητά τους, συγκινούν, προβληματίζουν, γοητεύουν.

Τα χρόνια της αθωότητας αλλά και αναγνώρισης του Γιώργου Νταλάρα είναι πλεγμένα άρρηκτα με τις άμεσες, αλλά περίτεχνες δημιουργίες του Σταύρου Κουγιουμτζή: «Να ‘τανε το 21», «Μη μου θυμώνεις μάτια μου», «Κάπου νυχτώνει», «Ο ουρανός φεύγει βαρύς», «Μ’ έκοψαν με χώρισαν στα δυο», «Όλα καλά», «Ήταν πέντε ήταν έξι», «Τώρα που θα φύγεις», «Του κάτω κόσμου τα πουλιά», «Αν δεις στον ύπνο σου ερημιά», «Που ‘ναι τα χρόνια», «Κάποιος χτύπησε την πόρτα», «Το σακάκι μου κι αν στάζει», «Το πουκάμισο το θαλασσί», «Χάντρα στο κομπολόι σου», «Στα ψηλά τα παραθύρια», «Όταν ανθίζουν πασχαλιές», «Ένας κόμπος η χαρά μου».

Διαχρονικά τραγούδια που δεν «αγγίζουν» μόνο όσους τα γνώρισαν την εποχή που γεννήθηκαν, αλλά συνεχίζουν να μαγεύουν τις επόμενες γενιές, μέχρι και αυτήν του σήμερα που μόλις τα ανακαλύπτει.

Σε συνέντευξή της στον Θανάση Γιώγλου, η Αιμιλία Κουγιουμτζή θυμάται: Το 1968 του είπε ο Μάτσας «θέλω να ακούσεις ένα νέο τραγουδιστή». Τον ακούει λοιπόν ο Σταύρος και «τρελαίνεται». Ένα παιδί με μια ευαισθησία, όχι «κραυγές» και τέτοια…Και λέει του Μάτσα «Μάκη του κάνατε συμβόλαιο;» Ο Μάτσας απάντησε θετικά…Πριν από το Σταύρο τον είχανε ακούσει ο Λοΐζος, ο Ζαμπέτας, ο Ξαρχάκος, ο Καζαντζίδης και τον βρήκανε ανώριμο. Ο Μάτσας τον έστειλε στο Σταύρο αφού είχε περάσει από όλους. Ήρθε λοιπόν στο σπίτι, στη Δάφνιδος 23, του άνοιξα εγώ και λέει «τον κύριο Κουγιουμτζή»…Ήτανε τόσο φοβισμένος. Αφού μετά σκέφθηκα «που βρέθηκε όλη αυτή η δύναμη;» Λοιπόν ήτανε τόσο μικρό το σπίτι που «έστησα» κι αυτί… «Τρελάθηκα» κι εγώ γιατί έρχονταν σπίτι κάποιοι τραγουδιστές που ναι μεν ήταν καλοί αλλά δεν είχανε κάτι ιδιαίτερο… Μόλις που ακουγόταν η φωνή του αλλά είχε τέτοια ευαισθησία, 19 χρονών παιδί…

Ο Σταύρος Κουγιουμτζής εξομολογείται το 1990 στο περιοδικό Εικόνες την πρώτη εντύπωσή του απ’ τον Γιώργο Νταλάρα: «Η πρώτη μoυ εvτύπωση ήταv καταπληκτική. Ηταv έvας τραγoυδιστής πoυ, παρά τo vεαρό της ηλικίας τoυ - ήταv τότε 18-19 χρovώv - είχε μιά μoυσικότητα, μιά εκπληκτική ευαισθησία στov ήχo τoυ, στηv έκφρασή τoυ και στo χρώμα της φωvής τoυ. Είχε κάτι τo ξεχωριστό. Όλα αυτά πρoξεvoύσαv μιά συγκίvηση σε όπoιov τov άκoυγε vα τραγoυδά. Και τo τραγoύδι είvαι ακριβώς αυτό τo πράγμα. Είvαι συγκίvηση. Ο Νταλάρας είvαι o ιδαvικός ερμηvευτής τωv τραγoυδιώv μoυ».

Ο Γιώργος Νταλάρας προς τα τέλη της δεκαετίας του ’60 καταλήγει στις “Οντεόν - Παρλοφόν” της οικογένειας Μάτσα, που εκείνη την εποχή μετονομάζονται σε “Μίνως”. Ο Μάκης Μάτσας που σαν δηλωμένη αξία και βαρύ πυροβολικό στο λαϊκό τραγούδι είχε στις τάξεις του τον Στέλιο Καζαντζίδη, πίστεψε στις ικανότητες του Νταλάρα και προσπάθησε να στήσει πάνω του, το προφίλ ενός “έντεχνου” λαϊκού ρεπερτορίου σαν αντίβαρο στην παντοκρατορία της “Κολούμπια” του Τάκη Β. Λαμπρόπουλου, που είχε στο αντίστοιχο είδος τους Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκο, Μούτση, Σπανό, Μπιθικώτση, Μοσχολιού, Κόκοτα. Για τον σκοπό αυτό αναθέτει την εξέλιξη και στήριξη του ρεπερτορίου του σε τρείς προικισμένους συνθέτες, τον Απόστολο Καλδάρα τον Μάνο Λοΐζο και κυρίως στον Σταύρο Κουγουμτζή. Δεν είναι τυχαίο πως μέχρι το 1974, ο Νταλάρας είναι σχεδόν ο αποκλειστικός ερμηνευτής των δημιουργιών του.

Το ξεκίνημα της πορείας του Γιώργου Νταλάρα στη Μίνως διακρίνεται από μία γοητευτική και “φρέσκια” διάθεση, με “ρίζες” στο χτές αλλά και σύγχρονες “ματιές” και “προοπτικές”. Συμμετέχει σε δίσκους στον δίσκο “Ο Σταθμός” του Μάνου Λοίζου και του Λευτέρη Παπαδόπουλου, στη “Συνάντηση” του Άγγελου Σέμπου και του Κώστα Κινδύνη, στο “Αν ζούσαν οι αρχαίοι” του Γιώργου Μητσάκη όπου κάνει σουξέ με το “Στην εποχή του Πάγκαλου”. Και φτάνουμε στον πρώτο προσωπικό του δίσκο που κυκλοφορεί το 1969, ο οποίος προκαλεί αίσθηση και γνωρίζει επιτυχία. Ο Κουγιουμτζής έχει εδώ βαρύ μερτικό: “Πού 'ναι τα χρόνια” και “Μού ‘δωσε ο πλάστης την καρδιά” σε στίχους του Άκου Δασκαλόπουλου, “Κάτω στα Πετράλωνα” και “Ο ουρανός φεύγει βαρύς” με λόγια του ίδιου του Κουγιουμτζή.

Ο Γιώργος Νταλάρας το 1970 καταθέτει το δεύτερο προσωπικό του δίσκο με τίτλο “Νά ‘τανε το 21” σε μουσική του Σταύρου Κουγιουμτζή που υπογράφει και τους στίχους στα περισσότερα κομμάτια. Το ομώνυμο τραγούδι γίνεται πανελλαδικά σουξέ και καθιερώνει τον ερμηνευτή του. Είναι χαρακτηριστικό της επιτυχίας του, το γεγονός ότι μέσα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα γνώρισε 17 επανεκτελέσεις από γνωστά ονόματα όπως ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο Γιώργος Ζωγράφος, το Τρίο Μπελκάντο και άλλοι. Στον ίδιο δίσκο υπάρχουν κι άλλες σημαντικές στιγμές. Τραγούδια που αγαπήθηκαν και που γνώρισαν και σαν μικρά δισκάκια 45 στροφών δάφνες στα τζουκ μποξ και τα σπιτικά πικάπ. Ανάμεσά τους και δυο τραγούδια σε στίχους του Άκου Δασκαλόπουλου. Το σακάκι μου κι αν στάζει και Δίχως την καρδούλα σου.

Σε συνέντευξή της στον Θανάση Γιώγλου, η Αιμιλία Κουγιουμτζή θυμάται: Εμείς κάναμε παρέα με τον Γρηγόρη τότε… Μια μέρα του λέει ο Σταύρος «για άκου και ένα τραγούδι». Ακούει ο Γρηγόρης το «21» και «τρελαίνεται», πριν ακόμα ηχογραφηθεί με τον Νταλάρα. «Ρε αυτό είναι σουξέ» του λέει. Κι αρχίζει και το μαθαίνει… Το είχε πει τόσες φορές, που στο τέλος από το πολύ «Μού’ξα και μού’ξα- να’ρχονται ένα ένα» τον φωνάζαμε ο «Μούξας». Ο Μάτσας εν τω μεταξύ δεν το «πίστεψε» το τραγούδι. Του το πάει ο Σταύρος, το γράφουνε με τον Νταλάρα και δεν το κυκλοφορεί… Είναι τώρα ο Σταύρος στο γραφείο του Μάτσα, συζητούν και του λέει «Άντε πότε θα το βγάλεις;» Εκείνη τη στιγμή, χτυπάει το τηλέφωνο, το σηκώνει ο Μάτσας και λέει «Σοβαρά; Αλήθεια;» και το κλείνει. Ξέρεις τι τηλεφώνημα ήταν αυτό; «Το γράφει στο στούντιο για την Κολούμπια, αυτή τη στιγμή ο Μπιθικώτσης». Αρχίζει από την άλλη μέρα να τυπώνει τους δίσκους με το τραγούδι και στις ετικέτες πάνω να γράφουνε όλοι «Πρώτη εκτέλεση», να μην προλαβαίνουν να βάζουνε «Πρώτη εκτέλεση». Έχω την εικόνα από το Σταύρο να ξυρίζεται πριν πάει για το στούντιο. Τον «έτρωγε» κάτι… «Κάτι πρέπει να βάλω στην αρχή, κάτι…» και σκέφθηκε το φλάουτο. Βγαίνουν λοιπόν, σχεδόν παράλληλα, και οι δυο εκτελέσεις, λίγο πιο νωρίς του Νταλάρα και γίνεται χαμός. Αφού θυμάμαι από την πρώτη βδομάδα, πήγαινα στον μπακάλη και άκουγα το τραγούδι, από τα ραδιόφωνα, από τον κόσμο… Υπήρχε μάλιστα και η «διαμάχη» για το ποιος το λέει πιο καλά...

Ο Σταύρος Κουγιουμτζής, με κλασικές μουσικές σπουδές, πατάει γερά πάνω στο λαϊκό τραγούδι. Δημιούργησε ένα μοναδικό σε αξία και ομορφιά έργο, παραμένοντας μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και τους μηχανισμούς διαφήμισης. Δεν είναι τυχαίο ότι όταν τα έργα του σταμάτησαν να ερμηνεύονται από προβεβλημένους καλλιτέχνες, τέθηκε στο περιθώριο. Ξεχωριστή αναφορά πρέπει να γίνει και στην στιχουργική δύναμη του Κουγιουμτζή. Λόγος γήινος αλλά και υπερβατικός μερικές φορές, μεστές σκέψεις, πλούσιες εικόνες, μελαγχολία αλλά ελπίδα στο γκρίζο, άρτια τεχνική. Τα τραγούδια του Κουγιουμτζή εξέφρασαν με σύγχρονη αντίληψη και συνεχίζουν να εκφράζουν τους καημούς, τα μεράκια, τα παράπονά, τα προβλήματα και τα όνειρα του μέσου Ελληνα, του κάθε Ελληνα...

Ο Γιώργος Νταλάρας στην εκπομπή της ΝΕΤ «Στην υγειά μας» με το Σπύρο Παπαδόπουλο στις 19 Μαρτίου 2005, μια εβδομάδα μετά τη «φυγή» του Σταύρου Κουγιουμτζή: «Φαντάζομαι, όλοι μπορούν να καταλάβουνε, πόσο βαρύ είναι για μένα το μέγεθος της απώλειας. Εγώ αυτή τη φορά θα είμαι ανυπάκουος στο Σταύρο, γιατί πάντα τον άκουγα. Ήταν ένας φίλος αγαπημένος αλλά και «αδελφός» και «πατέρας» και δάσκαλος. Αυτή τη φορά δεν θα τον ακούσω, γιατί μου ‘δωσε ένα «περίεργο» τραγούδι, δύσκολο, βαρύ, πικρό, αβάσταχτο… Δε θα το πω εγώ αυτό το τραγούδι του αποχαιρετισμού, όχι γιατί δεν θέλω να τον αποχαιρετήσω, όχι γιατί δεν μπορώ, δηλαδή το ‘χω βγάλει από μέσα μου, ποτέ δε θα του πω «Αντίο». Μη με ρωτάς γιατί… Και στο κάτω κάτω γιατί να τον αποχαιρετήσω… Μήπως έφυγε ποτέ απ’ τη ζωή μου; Έφυγε απ’ την ψυχή μου; Απ’ τη δουλειά μου; Aπ’ τη σκέψη μου;»

Το 1974 κυκλοφορούν οι “Μικρές Πολιτείες” σε μουσική Σταύρου Κουγιουμτζή με κύριο ερμηνευτή τον Γιώργο Νταλάρα και την Αννα Βίσση σε δύο τραγούδια. Στο οπισθόφυλλο ο Κουγιουμτζής παίζει σεμνά στο πιάνο του ανάμεσα στους δυο ερμηνευτές. Ο δίσκος γίνεται άξια χρυσός αφού περιλαμβάνει εξαιρετικά κομμάτια. Ο Κουγιουμτζής υπογράφει τους στίχους στο “Ηταν πέντε, ήταν έξι”, η Σώτια Τσώτου το «Να ‘μουν ο Μεγαλέξαντρος, ο Άκος Δασκαλόπουλος με το ψευδώνυμο Κορφιάτης το σουξέ “Το πουκάμισο το θαλασσί” ενώ δυναμικό παρόν δίνει ο Μάνος Ελευθερίου με τα αριστοτεχνικά “Τώρα που θα φύγεις” και “Του κάτω κόσμου τα πουλιά”.

Ο Μάνος Ελευθερίου στο Θανάση Γιώγλου για τον Σταύρο Κουγιουμτζή: «Είναι σίγουρο, είναι γνωστό ότι δεν του έδιναν οι εταιρείες σημασία πλέον, διότι είχανε βγει στον αέρα όλα τα άλλα «φρούτα». Και ο ίδιος αυτό το έφερε βαρέως. Νόμιζε ότι δεν αξίζει. Ακόμη, πρέπει να νόμιζε στο βάθος, πως ότι έκανε ήταν αστεία πράγματα. Λάθος του… Απόδειξη ότι τώρα ακούγονται… Θα επανέλθει ο Κουγιουμτζής κάποια στιγμή, που θα ηρεμήσουν τα πράγματα. Είναι σίγουρο ότι θα αναστηθεί. Βεβαίως, όπου τραγουδιέται αυτή τη στιγμή, ανάμεσα σε άλλα τραγούδια, βλέπεις πάντα ότι ο κόσμος τα τραγουδάει με χαρά. Και αυτά είναι και τα παράσημά του τελικά…»

Ο Σταύρος Κουγιουμτζής προίκισε το ελληνικό τραγούδι και ομόρφυνε τις ζωές μας με πολύτιμη διαχρονική κληρονομιά. Δεκάδες μαεστρικά τραγούδια σε στίχους δικούς του αλλά και πολύ σημαντικών ποιητών και στιχουργών όπως οι Μάνος Ελευθερίου, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Σώτια Τσώτου, Ντίνος Χριστιανόπουλος, Γιώργος Θέμελης, Κώστας Κινδύνης, Άκος Δασκαλόπουλος και πολλοί άλλοι. Κομβικός ερμηνευτής τους ο Γιώργος Νταλάρας. Πόσοι άραγε γνωρίζουν πως μια διαχρονική τους επιτυχία ήρθε μετά από τρεις άλλες ηχογραφήσεις. Είχαν προηγηθεί αυτές της Μάριον Σίβα, του Μανώλη Καναρίδη κι ενός γιουκουσλάβου καλλιτέχνη όταν ο Νταλάρας τραγούδησε: “Αν δείς στον ύπνο σου ερημιά”.

Τo 1975 o Σταύρος Κουγιουμτζής υπογράφει για τον Γιώργο Νταλάρα τον εξαιρετικό μεγάλο δίσκο 33 στροφών “Στα ψηλά τα παραθύρια”. Το παρόν δίνει και πάλι η Αννα Βίσση επισφραγίζει τις καλές εντυπώσεις που είχε αφήσει από την προηγούμενη εργασία τους. Εκτός από το ομώνυμο, που πολλοί γνωρίζουν και σαν “Τα ματόκλαδα σου κλείνεις” και το “Κάποιος χτύπησε την πόρτα” σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, ξεχωρίζουν ακόμη τα: “Σαν σβησμένο καρβουνάκι” σε στίχους του Ελευθερίου, “Εχεις την πόρτα σου κλειστή” σε στίχους Μιχάλη Μπουρμπούλη, “Μη μου θυμώνεις μάτια μου” και “Ολα καλά” σε στίχους του ίδιου Κουγιουμτζή.

Το άλμπουμ «Στα ψηλά τα παραθύρια» με ερμηνευτή τον Γιώργο Νταλάρα ολοκληρώνεται με ένα μοναδικό τραγούδι σε μουσική και στίχους του Σταύρου Κουγιουμτζή. Είναι το έκτο κατά σειρά στην δεύτερη όψη του μεγάλου δίσκου 33 στροφών. Το περίεργο είναι πως η συγκεκριμένη εκτέλεση είναι η Τρίτη κατά σειρά. Φωνογραφήθηκε για πρώτη φορά από τη Χορωδία των Φίλων της Ελληνικής Μουσικής, το 1964 για λογαριασμό της Φιντέλιτυ. Ένα χρόνο αργότερα ακολούθησε η ηχογράφηση του Γιάννη Πουλόπουλου στην εταιρεία Λύρα. Ο Κουγιουμτζής το δοκίμασε με τον Νταλάρα τον πρώτο καιρό της συνεργασίας τους αλλά αποφάσισε να μην το εκδώσει. Τελικά το 1975 και με το περίφημο ταξίμι του Χρήστου Νικολόπουλου να κλέβει την παράσταση, το τραγούδησε όλη η Ελλάδα.

Στα μισά της δεκαετίας του ’70, ο Σταύρος Κουγιουμτζής με τους δίσκους «Μικρές Πολιτείες» και «Στα ψηλά τα παραθύρια» άγγιξε τις «κορυφές» της δουλειάς του όσον αφορά την τραγουδοποιία. Τα άλμπουμ αυτά αποτελούν σημεία αναφοράς για το «λαϊκοέντεχνο» τραγούδι, καθώς ο Κουγιουμτζής βρίσκει τον ήχο του, την ταυτότητά του που χαρακτηρίζεται για την αναγνωρίσιμη αλλά ευαίσθητη και χαρισματική μελωδική γραφή, τις χαρακτηριστικές λαϊκές ενορχηστρώσεις και την αμεσότητα που έχει να περνά στις ανθρώπινες καρδιές και να παραμένει σ’ αυτές. Ειδικά ο δεύτερος δίσκος ηχοληπτικά και ενορχηστρωτικά αποτελεί μία από τις καλύτερες στιγμές στην ελληνική δισκογραφία. Μπουζούκι παίζουν οι Νικολόπουλος και Πολυκανδριώτης, πιάνο ο Χάρης Καλέας και κιθάρα ο Μάριος Κώστογλου.

Το 1986, 11 χρόνια μετά την τελευταία τους συνεργασία με τον σπουδαίο δίσκο «Στα ψηλά τα παραθύρια», ο Σταύρος Κουγιουμτζής συναντιέται και πάλι δισκογραφικά με τον Γιώργο Νταλάρα. Τίτλος του νέο τους, τότε, άλμπουμ «Τρελοί και άγγελοι». Τους στίχους υπογράφουν ο Μάνος Ελευθερίου, ο Κώστας Κινδύνης, ο Κώστας Ριτσώνης, η Μαρία Κουγιουμτζή, αδελφή του συνθέτη, και ο ίδιος ο Κουγιουμτζή. Το παρόν δίνει ο Πάνος Κατσιμίχας με τη φυσαρμόνικά του, η Χάρις Αλεξίου με τις πλούσιες δεύτερες φωνές της και η Ελευθερία Αρβανιτάκη που συμμετέχοντας σε ένα τραγούδι κάνει το μεγάλο «κόκκινο» μπαμ της. «Όποιος τραγουδάει τον πόνο», ξέρει, «Τι σημαίνει Αγάπη» και «Δεν γυρεύει ομορφιές» «Σ’ αυτήν την πόλη». Ταξιδεύει με «Φορτηγό» στους «Άδειους δρόμους» και οδηγό «Πολύχρωμα μάτια». Πορεύεται με τα «Κατά Ματθαίον πάθη» του, όπως οι «Τρελλοί και Άγγελοι», «Οι Ελεύθεροι κι ωραίοι».

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!